A: Zakelijke gegevens Titel boek: De aanslag
Auteur: Harry Mulisch
Druk: 33e
Uitgever: De bezige bij
Aantal bladzijde: 254
Samenvatting verhaal: Dit boek beschrijft het hectische levens verhaal van Anton Steenwijk. Het is verdeeld in 5 episodes. De eerste episode begint in de oorlog in de hongerwinter van 1945. De hele familie Steenwijk is thuis. Vader, griffier bij de rechtbank, moeder, peter, de 17-jarige broer van Anton ( die op dat moment 12 jaar is. ) Zij zitten s’avonds een spelletje ganzenbord te spelen. Plotseling worden ze tijdens hun spelletje opgeschrikt door een zestal schoten. Als ze naar buiten kijken door het raam zien ze dat er een hoge politiefunctionaris is neergeschoten voor het huis van hun buren. Fake Ploeg heet hij en zijn zoontje zit in de klas van Anton. Hun buren rennen naar buiten en leggen het lijk voor hun huis. Peter pikt dit niet en rent naar buiten om het lijk weer terug te leggen. Hierbij pakt hij ook meteen het pistool van Fake Ploeg. Maar op dat zelfde moment komen er een heleboel Duitse soldaten aangereden. Peter snapt dat ze hem meteen zullen zien als de dader. Dus hij vlucht snel ergens een tuin in. Iets later komen de duisters het huis van Anton binnen stormen. Hij en zijn ouders worden weggevoerd en het huis wordt in de brand gezet. Ze zetten Anton in een auto en hij weet niet wat er met zijn ouders gebeurt. Na een tijd gewacht te hebben reden ze naar een politiebureau. Anton wordt daar opgesloten in een donkere cel. Al snel merkt hij dat hij niet de enige daar is. Er is nog een vrouw aanwezig. Hij praat lang met haar over de oorlog en de bezetters. De volgende dag moet hij naar een commandant die besluit dat hij naar zijn oom en tante mag. Hij wordt van Haarlem naar Amsterdam gebracht en daar haalt zijn oom hem op. De tweede episode begint in 1952. Anton wordt verder opgevoed door zijn oom en tante. Na de oorlog is zijn oom naar Haarlem gegaan om uit te zoeken wat er is gebeurd met de rest van het gezin. Het blijkt dat zijn ouders en Peter die nacht nog ter plekke zijn doodgeschoten. Anton reageert gelaten. Nadat hij zijn gymnasium heeft afgemaakt gaat hij medicijnen studeren. Als hij tweedejaars student is wordt hij uitgenodigd op een feest van een mede student. Dit feest is echter in Haarlem. Anton is hier niet meer geweest sinds die dag dat Fake Ploeg daar neergeschoten werd. Op dit feestje worden echter vervelende opmerkingen gemaakt over de oorlog en Anton besluit om het feest te verlaten. Als hij op weg naar huis is besluit hij door zijn oude straat te rijden. Op het moment dat hij daar aankwam zag hij 1 van hun oude buren. Deze vrouw vraagt hem binnen te komen en om even te praten. Ze vertelt het verhaal dat zich tijdens die nacht heeft afgespeeld. Zijn moeder zou een soldaat aangevlogen zij en daarna is zij, zijn vader en nog enkele andere gijzelaars koelbloedig door de Duitsers geliquideerd. Op de plek waar dat is gebeurd is later een monument neergezet. Anton gaat er even kijken en ziet de namen van zijn ouders er ook in staan. Maar die van Peter niet. Later had hij nog aan zijn oom gevraagd waarom hij niet bij de onthulling mocht zijn. Zijn oom zij dat hij het aan Anton had gezegd maar dat hijzelf niet wou gaan. Anton kon hier zich verder niets van herinneren. Voor het eerst voelde Anton een soort angst voor het verleden. De derde episode is in 1956. Nadat hij zijn kandidaats examen voor zijn studie medicijnen heeft afgerond gaat hij op kamers wonen in Amsterdam. Hij woont tegenover een overheidsgebouw dat tijdens de inval van de Russen in Hongarije bestormd wordt. Er zijn heel veel demonstranten aanwezig. Als Anton naar buiten wil lukt dat niet en strand hij in zijn eigen portiek. Hier komt hij het zoontje van Fake Ploeg tegen ( Fake Ploeg Jr.) Fake heeft een grote steen in zijn hand en behoort tot de grote groep demonstranten. Anton vraagt hem binnen te komen en binnen ontwikkeld zich een heftig gesprek. Ze beschuldigen elkaar wederzijds van de dood van hun familie. Fake wordt zo boos dat hij een grote spiegel stuk slaat met zn steen, en wegloopt. Enkele dagen later ontploft ook de kachel. Heel het huis zit vol met roet. Hierdoor krijgt Anton weer allemaal flashbacks naar die bewuste nacht. De stukgeslagen spiegel en het zwarte huis komen voor hem erg overeen met de stukgeslagen ruiten en het brandende huis tijdens de fatale nacht. De vierde episode speelt zich af in 1966. Anton is inmiddels een assistent in de anesthesie en is bij het leidseplein gaan wonen. In Londen ontmoet hij een stewardess Saskia de Graaff. Een jaar later gaan ze trouwen. Ze krijgen samen een dochter Sandra. De vader van Saskia was in de oorlog een veelbetekenend verzetspersoon. Als 1 van zijn vrienden overlijdt gaan ook Saskia en Anton naar die begrafenis. Als ze daar aan tafel zitten hoort hij opeens een man een paar woorden zeggen die slaan op de moord op Fake Ploeg. Zo ontmoet hij de moordenaar van Fake. De man heet Cor Takes. Eigenlijk wil Anton er niet meer over praten maar toch komt hij in gesprek met die man. De man vertelt hoe het die avond gelopen is en hoe daarbij ook zijn vriendin, Truus Coster, gewond is geraakt bij de aanslag op Fake Ploeg. Truus Coster blijkt uiteindelijk ook het meisje te zijn geweest waarmee hij in de cel heeft gezeten. Anton is erg ontdaan door alle onthullingen. Hij wilde de foto van Truus, die in het bezit is van Takes, zien. In een foto van Saskia herkent hij het beeld dat hij sinds 1945 in zijn hoofd heeft van Truus. De volgende dag gaat Anton naar Takes. Anton ziet de foto van Truus. Zij was het die de laatste twee schoten op Ploeg afvuurde. Ploeg heeft haar daarna nog met een schot verwond. Anton is zeer geëmotioneerd. De vijfde episode begint in 1981. Anton is gescheiden van Saskia, en getrouwd met Liesbeth. Hij verdient veel geld en heeft vier huizen. Hij is veel in Italië maar hij heeft ook veel last van depressies. Hij besluit om ook een keer met Sandra naar Haarlem te gaan. Op de plaats waar het verbrande huis heeft gestaan is een bungalow gebouwd. Ze bezoeken het monument en het graf van Truus Coster op de erebegraafplaats in Bloemendaal. Sandra legt een roos op het graf. Door de emoties weet Anton nu weer wat Truus in de cel tegen hem gezegd heeft. Als Anton dit tegen Takes wil vertellen, merkt hij dat het huis van Takes is afgebroken. Als hij meeloopt in een vredesdemonstratie in Amsterdam komt hij een van de buren tegen die het lijk voor hun huis hebben gelegd. Er volgt weer een onthullend gesprek, met het vroegere buurmeisje, voor Anton. Zijn vroegere buurman heeft het lijk ergens anders neergelegd omdat hij teveel van zijn hagedissen hield. Later heeft hij door de gevolgen van deze beslissing alle hagedissen dood gestampt en in 1948 heeft hij zelfmoord gepleegd. Anton weet nu alles wat er op die avond is gebeurt en hij loopt snel weg. Hij loopt verder met de demonstratie, en zo eindigt het boek. Episode verklaring: Het boek is verdeeld in 5 episodes. Deze episodes hangen samen met gebeurtenissen in het boek en historische gebeurtenissen. 1e episode 1945: Oorlog / Hongerwinter / De aanslag
2e episode 1952: Koreaoorlog / Ontmoeting met Beumer

3e episode 1956: Hongaarse opstand / Ontmoeting met F. Ploeg Jr. 4e episode 1966: Vietnam / Lages vrij / Ontmoeting C. Takes
Laatste episode 1981: Demonstratie in Amsterdam / Ontmoeting met dochter van Korteweg
Thema: Ik denk dat verwerken wel een samenvattend thema is voor dit boek. Er speelt zich een ernstige gebeurtenis af in de oorlog. De nasleep hiervan is voor meerdere mensen erg belangrijk. Allemaal proberen ze hun problemen op hun eigen manier te verwerken. Sommige lukt dit niet. Velen kampen met emoties waar ze geen raad mee weten. Ze reageren allemaal weer anders op die ene gebeurtenis. Maar uiteindelijk zijn ze allemaal slachtoffers van deze gebeurtenis. Personages: Anton Steenwijk: Anton is een gevoelige jongen die in het begin van het verhaal erg zielig overkomt. Hij is het grootste slachtoffer van de aanslag. Later in het verhaal heeft hij het nog steeds moeilijk met zijn emoties. Hij kan niet goed verwerken wat gebeurd is. Dit tekent zijn leven. Saskia Steenwijk: Over Saskia kom je niet zo veel te weten, omdat zij meer op de achtergrond blijft. Wel weet je dat zij veel van Anton houd en nog meer van hun dochtertje Sandra. Later als ze gescheiden is blijft ze wel goede vrienden met Anton. Sandra Steenwijk: Ook over haar kom je weinig te weten doordat ook zij op de achtergrond blijft. Wel merk je aan het verhaal dat ze erg goed met haar vader kan opschieten en die twee ook een erg goede band hebben. Liesbeth: Van haar weet je dus totaal niets, ze is met Anton getrouwd en dat is het. Cor Takes: Cor is een verzetsstrijder die ook met emoties kampt omdat de vrouw voor wie hij veel gevoelens voor had, sterft tijdens de oorlog. Hij is op sommige gebieden erg ongevoelig zo lijkt het, maar deze man heeft uiteindelijk ook maar een klein hart. Vader en dochter Korteweg: Deze twee mensen zijn eigenlijk best belangrijk in het verhaal. Door hun komt het lijk voor Anton’s toenmalige huis te liggen, en werden zij gepakt door de bezetters. En op het eind van het verhaal legt de dochter als het ware de laatste puzzel stukjes op hun plaats. Zij spelen dus een sleutelrol in het begin en het einde van het verhaal. Vader Korteweg heeft zelfmoord gepleegd na de oorlog omdat hij niet kon verkroppen dat hij vanwege zijn hagedissen het lijk had verplaatst. Hij was volgens zijn dochter een zeer gesloten iemand. De dochter waar Anton op het eind mee praat leer je niet echt kennen. Zij heeft gedaan wat haar vader zij en op het eind haar verhaal kort vertelt. Taalgebruik: Het verhaal is in gewoon Nederlands geschreven. Af en toe een beetje sobere/trieste stijl. De dingen die de personages zeggen zijn echter aangepast aan hun eigen karakter. Anton gebruikt uitsluitend nette taal, Cor Takes daarentegen kan ook flink vloeken in het verhaal. Motivatie keuze boek: Ik heb niet speciaal voor dit boek gekozen omdat het mij zo goed leek. Ik had ooit ergens gelezen dat dit boek verfilmd was en Harry Mulisch is een bekende schrijver. Zodoende kende ik de titel en heb ik het boek gekozen. B: Verwerkingsopdracht: B8: Beschrijf wat het probleem van de hoofdpersoon is in het begin van het boek, welke moeilijkheden hij / zij moet overwinnen en laat tenslotte ook zien of hij / zij het probleem oplost. Anton Steenwijk is 12 jaar in het begin van dit boek. Nederland is in oorlog en de bezetter treed streng op tegen misdaden. Er wordt een ernstig misdrijf gepleegd tegen iemand die voor de Duitsers is. Hij wordt neergeschoten. Anton is jong en heeft amper door wat er gebeurt. Hij wordt in een cel geplaatst bij een onbekende vrouw. Later in het verhaal ziet hij pas een foto van haar en beseft hij dat hij dat hij getrouwd is met zijn huidige vrouw omdat zij zoveel gelijkenissen toonde met die vrouw in de cel. Tenminste, gelijkenissen die klopte met zoals hij haar voorstelde maar dus niet hetzelfde waren als in het echt. Hij komt bij zijn oom en tante terecht die hem verder opvoeden. Anton’s probleem is dat hij nu in de rest van zijn leven geconfronteerd wordt met die vreselijke nacht. Stukje bij beetje vallen de stukjes van de puzzel op hun plaats. Hij komt steeds meer te weten over die bewuste avond. Zonder dat hij dat zelf waarschijnlijk wil. Hij durft niet alles te weten. Op het einde van het boek weet hij uiteindelijk alles. Hij heeft zijn probleem denk ik wel overwonnen maar zonder dat hij dat zelf wilde. C: Persoonlijke mening. Ik vond het een vrij saai boek om te lezen. Het werd op gegeven moment vrij langdradig. Iedere keer ging het maar over die gebeurtenis. Dit soort boeken met dit thema hebben totaal niet mijn interesse. Ik hou meer van een spannend oorlogs boek of een techno thriller. Omdat daar gewoon meer boeiende dingen in gebeuren. Het verhaal was opzich helemaal niet slecht, het is duidelijk wat er gebeurt en hoe de personages ermee omgaan. Ik kreeg echter naarmate ik in het boek vorderde bijna een hekel aan Anton. Iedere keer als er iets gebeurde koppelde hij dat aan die fatale gebeurtenis. Ik zou hem dan ook adviseren professionele hulp erbij te roepen om zijn verwerkingsprobleem te verhelpen. Ik vond het al met al niet zo’n goed boek.