Uitgever
Uitgeverij De Bezige Bij
P.O. Box 75184
1000 AD Amsterdam
The Netherlands
T E L +31 20 30 59 810
F A X +31 20 30 59 824
Vooraf: Waarom heb ik dit boek gekozen: Ik heb dit boek gekozen op aanraden van mijn vader. Hoe ziet de omslag eruit:Op de omslag zijn niet speciale illustraties te zien. Wel zijn hierop de naam van de schrijver en de titel te zien. Afbeelding 1: Kaft
Verwachtingen: In het begin had ik geen flauw idee van wat het boek moest voorstellen. Ik wist dat Harry Mulisch een goed schrijver is en dat het boek over WO II ging. Titelverklaring: Er werd een aanslag gepleegd op Fake Ploeg een politie officier in de 2e wereldoorlog De aanslag heeft het leven van de familie Ploeg, Cor Takes, Truus Coster, de familie steenwijk en anderen voor de rest van hun leven getekend. Schrijver: Biografie
Harry Kurt Victor Mulisch werd geboren op 29 Juli 1927 in Haarlem als enige zoon van K.V.K Mulisch die uit Oostenrijk komt, en Alice Schwarz uit Antwerpen. Zijn vader komt te overlijden na in de 2e wereldoorlog in een werkkamp te zijn gestopt. Zijn moeder emigreert naar San Francisco, waar ze Amerikaanse wordt. Zijn schrijfcarrière begint in 1947 waar hij een stukje in het Elzevier weekblad schrijft. Twee jaar later schrijft hij z'n eerste roman genaamd « Archibald Strohalm ». Hij woont sinds 1958 in Amsterdam. Uit zijn huwelijk met S. Woudenberg komen twee kinderen voort ; Anna en Frieda. In 1992 krijgt hij z'n 3e kind genaamd Menzo uit een verhouding met een andere vriendin.Mulisch is sinds 1958 redacteur geworden van verschillende bladen. Sedert 1962 is hij bestuurslid van de bezige bij . Hij schreef ondertussen veel goede literaire boeken, waar onder het legendarische boek ; de aanslag . Er worden een aantal tentoonstellingen over hem gegeven. Ook werd hij bij de uitreiking van de ontdekking van de hemel bevorderd tot officier in de orde van Oranje Nassau ; tevens kreeg hij een zilveren medaille van de gemeente Amsterdam. Tevens zijn er ook een aantal boeken van hem verfilmd, waaronder de aanslag. Afbeelding 2: Harry Mulisch

Genre
Het boek is een psychologische roman. Het gaat de hele tijd over het leven van Anton en hoe hij de oorlog verwerkt en dit gepaard gaande met de psychologische littekens die hij draagt. Tevens is dit boek ook een oorlogsroman. Het handelt over de 2de Wereldoorlog. En het boek is een politiek roman omdat Anton’s lijden door politieke standpunten kwam. Bibliografie1947 Ik, Bubanik (novelle, pas in 1994 gedrukt)1952 Tussen hamer en aambeeld (novelle) 1952 Archibald Strohalm (roman) 1953 Chantage op het leven (bundel met twee novellen) 1954 De diamant: Een voorbeeldige geschiedenis (roman) 1955 De sprong der paarden & de zoete zee (novelle)1955 Het mirakel: Episodes van troost en liederlijkheid uit het leven van de heer Tiennoppen (verhalen) 1956 Het zwarte licht (kleine roman)1957 De versierde mens (novellenbundel) 1958 Manifesten (aforismenbundel)1959 Het stenen bruidsbed (roman) 1960 Tanchelijn: Kroniek van een ketter: Geen historisch toneelstuk in vijf bedrijven (toneelstuk) 1961 Voer voor psychologen (roman, essay) 1961 Wenken voor de bescherming van uw gezin en uzelf, tijdens de Jongste Dag (parodie) 1962 De zaak 40/61. Een reportage. (reportage) 1962 Quauhquauhtinchan in den vreemde: Een sprookje (sprookje)1966 Bericht aan de rattenkoning (roman)1967 Wenken voor de Jongste Dag (verzamelbundel) 1968 Het woord bij de daad: Getuigenis van de revolutie op Cuba. (reportage) 1970 De verteller (roman)1970 Paralipomena orphica (verzamelbundel) 1971 De verteller vertelt (roman) 1972 Soep lepelen met een vork: tegen de spellinghervormers. (pamflet) 1972 Oidipous Oidipous: Naar Sofokles. Gevolgd door een vertaling van 88 profetieën en de fragmenten over Armenië van Leonardo da Vinci. (roman) 1972 Wat gebeurde er met sergeant Massuro? (verhalen) 1972 De toekomst van gisteren: Protocol van de schrijverij (verslag) 1973 Woorden, woorden, woorden (typografisch spel) 1973 Het seksuele bolwerk (essay) 1974 De vogels: Drie balladen (gedichten) 1974 Bezoekuur (toneelstuk) 1975 Tegenlicht (gedichten) 1975 Mijn getijdenboek (geïllustreerde autobiografie) 1975 Volk en vaderliefde: Een koningskomedie (scenario) 1975 Twee vrouwen (roman) 1975 Kind en kraai: of Familie duurt het langst (gedichten) 1976 Het ironische van de ironie: Over het geval G.K. van het Reve (polemische brochure) 1976 De grens (novelle) 1976 Vergrote raadsels: verklaringen, paradoxen, mulischesken (aforismen- en citatenreeks) 1976 De wijn is drinkbaar dank zij het glas. (gedichten) 1977 De taal is een ei (gedichten) 1977 Oude lucht: Drie verhalen (verhalenbundel) 1978 Wat poëzie is: Een leerdicht (gedichten) 1979 Paniek der onschuld (verzamelbundel) 1980 De compositie van de wereld (essays)1982 Opus Gran (gedichten) 1982 De aanslag (roman) 1983 Egyptisch (gedichten) 1984 Het boek (essay)1985 Hoogste tijd (roman)1987 De pupil (novelle) 1988 De elementen (roman) 1988 Het licht (gedichten)1989 Het beeld en de klok (novelle)1989 Voorval: Variatie op een thema (verhalen) 1990 De zuilen van Hercules (essays) 1992 De ontdekking van de hemel (roman)1995 Bij gelegenheid (opstellen) 1996 De Oer-aanslag (fascimile-uitgave van het manuscript) 1997 Zielespiegel. Bij wijze van catalogus (catalogus) 1998 Het zevende land (essays)1998 De Procedure (roman) 2000 Het theater, de brief en de waarheid (Boekenweekgeschenk) Samenvatting: Proloog: Aan de rand van Haarlem staan langs het Spaarne vier villa's. In 'Buitenrust' woont de familie Steenwijk: vader (griffier bij de rechtbank), moeder, Peter (17 jaar) en Anton (12 jaar). Links van hun villa staat de villa van de familie Beumer en rechts staat de villa van meneer Korteweg en zijn dochter Karin. Eerste Episode: 1945
Op een avond in januari 1945 wordt de familie Steenwijk opgeschrikt door zes schoten. Voor het huis van de buren Kortewijk ligt het lijk van Fake Ploeg, hoofdinspecteur van de politie. Korteweg en Karin slepen het lijk voor het huis van de familie Steenwijk. Peter rent naar buiten om het dode lichaam weer terug te zeulen. De Duitsers komen; Peter vlucht weg en neemt het pistool van Ploeg mee. Anton en zijn ouders worden uit hun huis gehaald en het wordt in brand gestoken, nadat eerst de ruiten kapot zijn geslagen. Anton wordt in een auto gestopt en weggevoerd. Wat er met zijn ouders gebeurt, weet hij niet. Hij wordt in een cel in het politiebureau in Heemstede gezet. In deze cel zit al een vrouw. Ze troost Anton en praat met hem over de fascisten en over de noodzaak hen te haten. Anton wordt de volgende dag overgebracht naar de Ortskommandant in Haarlem, van wie hij naar zijn oom en tante mag gaan. Tijdens de rit van Haarlem naar Amsterdam wordt het konvooi door een Engels vliegtuig beschoten, waarbij enige doden vallen. In Amsterdam komt Anton bij een Duitse generaal terecht, die vriendelijk voor hem is. Zijn oom Peter haalt hem op. Tweede episode: 1952
Anton wordt opgevoed door zijn oom en tante, een kinderloos doktersechtpaar aan de Apollolaan te Amsterdam. Na de oorlog blijkt dat zijn ouders en Peter in de fatale nacht ter plekke zijn doodgeschoten. Anton reageert beheerst; hij gaat niet op onderzoek uit. Na het gymnasium gaat hij medicijnen studeren. Als hij tweedejaars is, wordt hij door een studiegenoot uitgenodigd op een feestje in Haarlem. Het feestje wordt voor hem een teleurstelling, omdat een paar flauwe studenten kwetsende opmerkingen maken Anton wordt hierdoor herinnerd aan hetgeen hij in de oorlog heeft meegemaakt. Hij besluit, na lang aarzelen, een kijkje te nemen in zijn oude straat. Als hij in de straat staat, komt mevrouw Beumer naar buiten en roept hem naar binnen. Ze vertelt dat Anton's moeder die nacht in januari een Duitser is aangevlogen en dat zij en haar man daarna samen met andere gijzelingen zijn geliquideerd. Ook vertelt zij dat er aan het einde van de straat, op de plek waar geschoten was, een monument was opgericht. Anton vertrekt om het monument te bekijken, hij ziet de namen van zijn ouders, maar Peter staat er niet bij. Derde episode: 1956
In 1956 vallen de Russen Hongarije binnen. Dagenlang is het rumoerig rond het hoofdkwartier van de C.P.N. in Amsterdam (het gebouw Felix Meritis). Tijdens een relletje ontmoet Anton in de portiek van zijn huis Fake Ploeg jr., die een kei in zijn hand heeft. Op de kamer van Anton ontwikkelt zich een heftig gesprek. Omdat zijn vader in de oorlog fout was kon Fake niet gaan studeren. Hij werkt nu in een zaak voor huishoudelijke artikelen. Hij is fel anticommunistisch. Anton verwijt Fake dat het de vrienden van zijn vader waren, die Anton's familie hebben uitgeroeid. Fake wordt woedend en verbrijzelt de spiegel met zijn kei. Vierde episode: 1966
In 1959 doet Anton staatsexamen. Hij krijgt een assistentschap in de anesthesie en gaat in de buurt van het Leidseplein wonen. Hij werkt in het Wilhelmina Gasthuis. In Londen ontmoet hij een stewardess Saskia de Graaff. Een jaar later trouwen ze. Ze kopen een half huis in de buurt van het concertgebouw. De vader van Saskia is ambassadeur in Athene. In de oorlog speelde hij een belangrijke rol in het verzet. Begin juni 1966 wordt Sjoerd begraven. Hij was een bekend journalist, die in de oorlog in het verzet zat. Omdat hij een vriend was van de Graaff, gaan Anton, Saskia en hun dochtertje Sandra ook naar de begrafenis. Na afloop van de plechtigheid komt Anton in contact met de verzetsstrijder Cor Takes. Deze heeft Fake Ploeg doodgeschoten. Anton wil eigenlijk niet meer over het gebeurde uit de oorlog praten, maar Takes moet zijn hart luchten en blijft tegen hem aanpraten. Hij tracht zich te rechtvaardigen door te vertellen over de gruweldaden van Ploeg. Hij vertelt over zijn vriendin Truus Coster. Ze blijkt het meisje te zijn met wie Anton in de cel heeft gezeten. Anton hoort nu, dat ze drie weken voor de bevrijding is vermoord door de Duitsers. Takes geeft zijn adres en telefoonnummer aan Anton. Door de onthullingen van Takes is hij helemaal uit zijn evenwicht. Hij wilde de foto van Truus, die in het bezit is van Takes, zien. In een foto van Saskia herkent hij het beeld dat hij sinds 1945 in zijn hoofd heeft van Truus. De volgende dag gaat Anton naar Takes die nog helemaal met zijn gedachten in het oorlogsverleden zit. Het vrijlaten van de oorlogsmisdadiger Lages maakt de verzetsheld woedend. Anton ziet de foto van Truus. Zij was het die de laatste twee schoten op Ploeg afvuurde. Laatste episode: 1981
Anton en Saskia zijn gescheiden en Anton is hertrouwd met Liesbeth, die kunstgeschiedenis studeert. Ze hebben een zoon: Peter (1969). Anton verdient veel en heeft vier huizen. Hij is vaak in Italië. Hij wordt neerslachtig en heeft soms ook last van een crisis. In 1978 gaat hij met Sandra naar Haarlem. Op de plaats waar het verbrande huis heeft gestaan is een bungalow gebouwd. Ze bezoeken het monument en het graf van Truus Coster op de erebegraafplaats in Bloemendaal. Sandra legt een roos op het graf. Door de emoties weet Anton nu weer wat Truus in de cel tegen hem gezegd heeft. Als Anton dit tegen Takes wil vertellen, merkt hij dat het huis van Takes is afgebroken. Tijdens de vredesdemonstratie op 21 november 1981 te Amsterdam ontmoet Anton Karin Korteweg. Van haar verneemt hij, dat Peter in die nacht in januari 1945 bij hen is binnen gevlucht. De Duitsers hebben hem neergeknald. Korteweg en zijn dochter zijn naar de Ortkommandantur gebracht. Anton herinnert zich dat hij Korteweg daar in een glimp gezien heeft. Hij hoort nu ook waarom Korteweg het lijk weg wilde hebben: hij was bang voor zijn hagedissen. Toen bleek wat welke represaillemaatregelen de Duitsers namen, heeft hij de beestjes zelf doodgetrapt. Nu weet Anton alles. Personen: Hoofdpersonen: Anton Steenwijk: Een gevoelige zelfstandig persoon. In het begin van het verhaal volgzaam. Later wordt hij zelfstandiger en kan hij beter omgaan met het letsel van de oorlog. Ik herkende in Anton ook een soort eigen 2e wereldje waarin hij een groot deel van zijn verwerkingsproces ondergaat. Cor Takes: Een oude verzetsheld die de oorlog niet uit zijn hoofd kan zetten, omdat zijn vriendin daarin is omgekomen. De schuilnaam Gijs die nog uit de oorlog stamt wordt ook veel gebruikt in het verhaal. Takes heeft veel moeite met het verwerken van de oorlog en denkt nog steeds aan vroeger. 'Het is nog steeds oorlog, hè Takes?' 'Zeker,' zei Takes en bleef hem ook recht aankijken. 'Zeker.' Bijpersonen: Saskia Steenwijk: Saskia is de eerste vrouw van Anton. Over Saskia haar karakter kom je niet zo veel te weten, doordat zij niet erg actief is in het verhaal. Wel weet je dat zij veel van Anton houdt en nog meer van hun dochtertje Sandra. Ook als ze scheiden blijven ze vrienden
Sandra Steenwijk: Sandra is het dochtertje van Anton. Zij houd erg veel van haar vader en ziet wanneer hij in ‘zijn eigen wereldje’ zit. Over haar karakter valt niet veel te zeggen. Liesbeth: Liesbeth is Anton’s 2e vrouw. Over haar karakter en leefmanieren kom je in het boek niks te weten. Meneer Steenwijk: De vader van Anton. Een belezen man met een leraar achtige aard. Omdat Meneer Steenwijk al vroeg in het verhaal overlijdt valt er over hem weinig te vertellen. Mevrouw Steenwijk: De moeder van Anton. Een vrouw met een zachtaardig karakter die vaak erg ongerust is. Dit ook op de avond dat Ploeg voor hun huis neergeschoten wordt. Peter Steenwijk: De broer van Anton. Wind zich vaak op over allerlei zaken. Dit soms tot ergernis van Anton. Ook hij overlijdt vroeg in het verhaal door de represailles van de Duitsers. Ruimte: Het verhaal speelt zich in de provincie Noord-Holland tijdens WO II af bij een gemiddeld arbeiders gezin. Anton verplaatst zich in het verhaal naar meerdere locaties. De belangrijkste locatie is Haarlem waar ‘de Aanslag’ op Ploeg plaatsvindt. De tweede belangrijkste locatie is Amsterdam in de woning van zijn Oom en Tante en zijn Studentenflat. Dit verhaal had zich ook op een andere locatie met een ander gezin af kunnen spelen. In WO II gebeurde dit ook in verschillende locaties. Tijd: Het verhaal speelt zich af in de periode van 1945 tot 1985. Het verhaal zit vol met flashbacks vooral op de momenten dat Anton terugdenkt aan de tijd in de oorlog. Werkelijkheid en Fantasie: Dit verhaal kan makkelijk echt gebeurd zijn. Er worden geen plaatsen,gebeurtenissen of objecten genoemd die niet bestaan of bestaan hebben. Verteller: Het boek heeft een alwetende verteller toch zijn er op veel momenten tijden dat de alwetende verteller overgaat op de hij verteller want dan volg je het verhaal even door Anton`s ogen. Waardering: Ik geef dit boek een 8 omdat ik me erg goed kan inleven in Anton. Het begin van het boek is indrukwekkend. Je voelt in dit boek echt het leed dat de mensen geleden hebben in de tweede wereldoorlog. Het was niet moeilijk te begrijpen toch heeft Harry Mulisch een speciale manier van schrijven waar ik even aan moest wennen. Sommige momenten waren beangstigend andere waren weer vrolijk. Ik vind Anton de leukste persoon van het boek omdat hij ‘een soort eigen wereld’ heeft die ik in mijzelf ook herken. Dit boek is echt een aanrader voor alle publiek. Ik ben wel van plan om nog andere boeken van Harry Mulish te lezen. Ik zat te denken aan ‘De ontdekking van de Hemel’. Verwachting: Voordat ik dit boek ging lezen had ik er weinig tot geen verwachtingen van. Wel kan ik zeggen dat het boek mijn visie op de tweede wereldoorlog en het Nationaal Socialisme heeft veranderd. De manier van schrijven van Harry Mulisch was soms even wennen. Hij wisselt vaak van verteller en geeft soms op een onverwacht moment een flashback. Bronnen: http://www.mulisch.nl/ http://www.schrijversnet.nl/mulisch.htm
Boek: De Aanslag – Harry Mulisch