Danseres zonder benen door Clara Asscher-Pinkhof

Primaire gegevens: de titelbeschrijving en ander voorwerk 1. Noteer de primaire gegevens van je boek. Naam: Clara Asscher-Pinkhof
Titel: De danseres zonder benen
Ondertitel: - Plaats van uitgave (oorspronkelijk): 's Gravenhage
Jaartal van uitgave (oorspronkelijk): 1966
Plaats van uitgave: Kampen
Jaartal van uitgave: 1996
Hoeveelste druk: staat er niet in 2. Noteer de 'opdracht' (aan wie opgedragen?) en het 'motto' van het boek. Niet opgedragen en geen motto.
3. Als er een motto gegeven is, welk verband is er tussen titel, thema en motto? - Samenvatting 4. Maak een korte samenvatting van het verhaal. Als Clara nog klein is, begint ze al met dingen opschrijven die ze niet durft te zeggen. Ze wil later onderwijzeres worden. Haar neef heeft een Barmitswa-feest. Daar ziet ze Avraham voor het eerst. Als haar vader later een boek vanuit het Latijn moet vertalen ziet ze Avraham hem weer terug. Clara gaat voor onderwijzeres studeren. Als ze geslaagd is, wordt ze onderwijzeres in het dorpje Deil aan de Linge in de Betuwe. Als ze in het weekend naar huis gaat, ontmoet ze Avraham vaak in de trein. Later kan ze in Amsterdam les gaan geven. Clara en Avraham ontmoeten elkaar vaker en verloven zich. Tijdens hun verloving zien ze elkaar haast niet, want zij zit in Amsterdam en hij in Groningen. Later wordt hij rabbi in een getto. Clara en Avraham proberen er zo veel mogelijk voor te doen. Vlak voordat ze gaan trouwen, wordt Avraham gekozen voor rav (opperrabbijn) in Groningen. In diezelfde tijd krijgt hij voor het eerst de pijnaanvallen. Na hun trouwen gaan ze naar Groningen. Ze krijgen 6 kinderen: Eli en Menachem (een tweeling), Jitschak, Meier, Roza en Fieke. Clara leeft in angst voor Avraham. Ze is bang dat hij sterft doordat hij te hard werkt en daardoor weer pijnaanvallen heeft. Als Clara in verwachting is van Fieke, moet Avraham voor onderzoek naar Amsterdam. Als Avraham in Amsterdam ligt, wordt Fieke geboren. Avrham moet naar Zwitserland om op te knappen. Daar besluiten de artsen hem te opereren. Avraham sterft en na zijn dood verandert haar leven compleet. Voor haar kinderen blijft ze dezelfde, maar als ze alleen is voelt ze de eenzaamheid en het gebrek aan iemand waar ze alles aan kwijt kan. In november 1939 vertrekt Roza naar Palestina om daar Hebreeuws te studeren en een verpleegstersopleiding te volgen. Eli zit in het leger, Menachem studeert op het conservatorium in Amsterdam en Meier studeert Chemie in Groningen. Dan begint de oorlog. Als Nederland zich overgegeven heeft, komen Eli en Menachem weer bij Clara wonen. Twee jaar later hoort ze dat er gebrek is aan Joodse leraren in Amsterdam. Met Fieke vertrekt Clara naar Amsterdam om daar les te geven. Eli en Menachem gaan trouwen. Eli met Flory en Menachem met Tamar. Ze denken dat dit tegen deportatie helpt. Toch worden Menachem en Tamar opgeroepen. Jitschak en Meier zijn ondertussen ondergedoken. Clara gaat 's nachts in de Hollandse Schouwburg helpen. Daar worden de Joden die uit hun huizen zijn gehaald, heengebracht om verder gedeporteerd te worden naar Westerbork. Dit werk beschermt haar voorlopig tegen deportatie. Kurt, een professor en vriend, helpt haar om weer te gaan schrijven. Clara begint aan haar boek 'Sterrekinderen'. Dan duikt Fieke, die nog bij haar woonde, onder. Zelf wordt Clara bij een razzia opgepakt. Eerst gaat ze naar Westerbork. Na een week komt ze daar als leidster in de wezenbarak terecht. Een paar maanden later komen ook haar ouders en drie van haar broer in Westerbork. Haar vader sterft er, haar broers worden verder getransporteerd en vergast. Op een keer komt er met een transport een meisje van 4 jaar aan: Mindeltje. Haar ouders zitten in Palestina en hebben haar niet mee kunnen nemen. Ze komt bij Clara in de wezenbarak. Clara stelt het tot haar taak om Mindeltje veilig bij haar ouders in Palestina te brengen. Ze krijgt het voor elkaar om samen met haar in het uitwisselingskamp Bergen-Belsen te komen. Mindeltje komt op Clara's naam te staan. De Duitsers hebben de Joden wijsgemaakt dat ze via Bergen-Belsen naar Palestina kunnen, maar dat is dus niet waar. Het is er nog erger dan in Westerbork. Clara en Mindeltje komen in een barak voor moeders met kinderen uit het Amsterdamse getto terecht. Clara's moeder die ook meegegaan is, komt in een andere barak. Ondertussen schrijft Clara in haar gedachten verder aan 'Sterrekinderen'. In de barak komt opstand tegen de leidster. Ze wordt afgezet en Clara en nog een andere vrouw volgen haar op. Clara heeft Palestina-papieren, omdat Roza daar zit. Daarom wordt ze genoemd voor een uitwisselingstransport naar Palestina. Ze zullen worden uitgewisseld tegen Duitse krijgsgevangenen. Ook 2 van haar broers en 2 van haar zwagers en Mindeltje staan op de lijst. Clara wil het ook voor elkaar krijgen dat haar moeder mee mag en dit lukt. Eerst moeten ze nog een tijd gescheiden van degenen die niet genoemd zijn, wachten. Dan mag er een gedeelte naar Palestina. Mindeltje zit er bij, maar Clara en haar familie niet. Een familielid van hen is een diamantenkoning en die willen de Duitsers te pakken krijgen. Clara's moeder mag wel mee nadat Clara een verzoek voor haar heeft ingediend om haar toch op de lijst te zetten. Het duurt nog weken voor ze echt weggaan. Op het allerlaatste moment mag Clara toch mee, omdat er een paar 'uitgevallen' zijn. Ze reizen naar Palestina en daar komen ze weer in een kamp terecht. Na een paar dagen mag Clara Mindeltje aan haar ouders teruggeven en mag ze zelf naar Jeruzalem, naar Roza. Een dag later gaat haar moeder naar haar zus in Tel Aviv. Als Clara Roza weer terugheeft knapt ze helemaal af. Na een paar maanden als het weer beter gaat met haar, schrijft ze 'Sterrekinderen' af. Ook krijgt ze bericht dat Meier, Fieke, Eli en Flory nog leven. Menachem en Tamar, Jitschak en Clara's broers met hun gezinnen leven niet meer. Roza gaat ondertussen naar de zusterschool om daar te studeren. Een jaar later komt Fieke over uit Nederland. In Jeruzalem komt steeds meer spanning tussen de Joden, Arabieren en de Engelsen. Het begint er meer en meer op de afgelopen oorlog te lijken. Daarom vertrekt Clara uit Jeruzalem. Na een paar maanden gaat ze naar Nederland om de mensen te vertellen over de afgelopen oorlog en om Meier en zijn vrouw Vera te bezoeken. Als ze weer terug in Nederland is, wordt de staat Israël uitgeroepen. Een dag later is er oorlog. Als er een wapenstilstand is, vertrekt Clara zo snel als ze kan weer naar Israël. Daar gaat ze Hebreeuwse kinderverhalen schrijven voor haar kleinkinderen. Omdat ze ook voor volwassenen wil gaan schrijven, begint Clara aan een studie Hebreeuws. Als ze afgestudeerd is, gaat ze in een kibboets lesgeven. Later wordt ze lerares op een Hebreeuwse school. Nu ze geen eigen kinderen meer in haar nabijheid heeft, komt het verlies van Avrham weer boven. Perspectief 5. Stel het vertelperspectief vast. Geef duidelijke citaten. Ik-roman: Ik werd opgeroepen voor de wezenbarak, waar opvoeders en onderwijzers nodig waren, omdat er opvoeders en onderwijzers waren doorgestuurd. 6. Wat is het effect van dat perspectief voor de lezer? De afstand tussen lezer en personage wordt nog kleiner. Je gaat meevoelen met de schrijver, omdat het echt lijkt alsof een vriendin van je die het zelf heeft meegemaakt het aan je verteld. 6a. Betrouwbaar? In hoeverre wel/niet? In hoeverre ben je overgeleverd aan de informatiebron? Zijn er controlemiddelen? Het is aardig betrouwbaar. Er wordt wel vanuit 1 persoon verteld, maar ze zegt soms wel dingen als: toen wisten we nog niet dat... Dus je kunt het wel aardig controleren wat er allemaal gebeurd.
6b Kun je meeleven? Wordt je beïnvloed door je perspectief? zodat je partijdig wordt of meningen/standpunten overneemt? In hoeverre draagt het meeleven bij aan de spanning van het verhaal? Je kan goed meeleven en je voelt gewoon wat de personage ook voelt. Bij veel dingen die de personage doet sta je er achter en kan je begrijpen waarom de personage het doet. Maar als ze ervoor kiest om niet onder te duiken, denk ik wel dat ze dat zeker wel moet doen, maar dat is omdat ik weet wat er gebeurde met de Joden die niet onderdoken. 6c. In hoeverre is het perspectief er oorzaak van dat je meer weet dan de hoofdpersoon? Of juist niet weet wat wat je zou willen weten? De persoon verteld zelf terug van wat ze in de oorlog allemaal dacht en meemaakte, wij hebben veel over de oorlog geleerd, dus wij weten wat er gebeurd is wat de personage niet weet. Het is een ik-perspectief, maar je weet gewoon door andere dingen die helemaal niets met het boek te maken hebben meer dan de personage zelf. Het perspectief heeft is er dus niet de oorzaak van dat je meer weet dan de hoofdpersoon. 7. Leer je via het perspectief ook het karakter van de verhaalfiguur kennen? In hoeverre? Je weet precies wat de personage voelt en omdat de personage heel veel meemaakt, weet je heel goed hoe ze reageert op verschillende situaties, je leert het karakter dus heel goed kennen. 8. Misschien is er sprake van een meervoudig perspectief. Waar ligt het perspectief dan nog meer? En wat is het effect voor de lezer? Spanning? Er is geen sprake van een meervoudig perspectief. Spanning 9. Vond je het verhaal spannend? Met welke middelen werd die spanning opgewekt? Ik vond op een bepaalde manier dat er geen spanning in zit. Dat Clara trouwt met Avraham weet je eigenlijk al omdat ze zijn achternaam al heeft (die staat op het boek). En je weet ook al dat ze het overleeft, omdat ze anders niet het boek heeft kunnen schrijven. Maar doordat je niet weet welke familieleden van Clara het overleven, heeft het op een bepaalde manier toch een spanning. 10. Geef een persoonlijke waardering. Ik vond het een erg goed boek, je voelt dezelfde spanning als Clara. Je weet ook niet precies wat er gaat gebeuren, je hebt bijvoorbeeld geen idee wanneer Clara wordt opgepakt en bij elke razzia zit je weer in spanning. Je weet ook niet wat je kan verwachten als ze naar een ander kamp gaat, omdat al die kampen weer anders zijn.
Literatuur en lectuur 11. Vond je dit verhaal tot literatuur behoren? Waarin verschilt het dan van lectuur? Ik vind dit verhaal tot de literatuur behoren om de volgende redenen: -Ik kreeg waardering voor Clara -Ik vond het verhaal erg realistisch -Ik vond dat de auteur de bedoeling van het boek goed heeft duidelijk gemaakt 12. Geef (liefst met argumenten) je mening over het verhaal. Ik vond dat het verhaal niet heel erg origineel was, omdat er al een behoorlijk aantal boeken zijn geschreven over de Tweede Wereldoorlog. Volgens mij is het de auteur wel gelukt om haar bedoeling duidelijk te maken: ze wilde volgens mij gewoon haar levensverhaal vertellen. Ik vind het ook goed omdat het een realistisch verhaal is, en ik die het liefste lees. Een belangrijk punt waarop ik het verhaal heb beoordeelt is of je kan meevoelen met de hoofdpersoon. Dat is zo en met al deze punten samen vind ik het een heel goed boek. Achtergronden en informatie 13. Zoek achtergrondinformatie. 14. Wat weet je van de schrijver? Clara is geboren in 1896 in Amsterdam. Ze was van beroep lerares en sinds 1941 heeft ze Joodse kinderen lesgegeven. In mei 1943 begeleid ze haar leerlingen op de weg naar het kamp Bergen-Belsen. Clara wordt uitgewisseld en bereikt Israël.