Close-up door Esther Verhoef

Close-up, Esther Verhoef






Inhoud





H. 1 Beschrijving leeservaring blz. 2

- 1. Primaire gegevens

- 2. Verantwoording keuze

- 3. Verwachting vooraf

- 4. Eerste reactie achteraf

- 5. Korte samenvatting van de inhoud



H. 2 Verdieping blz. 5

- 1. De ruimte

- 2. De tijd

- 3. Perspectief

- 4. Thema en motieven

- 5. Personages en karakter

- 6. Titel, ondertitel, motto

- 7. Relatie tekst en context

- 8. Symboliek



H. 3 Eindoordeel blz. 7

- 1. De recensie

- 2. Persoonlijke beoordeling

- 3. Belangrijke passage









1

1: Beschrijving leeservaring

1.1 Primaire gegevens

Auteur: Esther Verhoef

Titel: Close- up

Ondertitel: Geen

Verschenen in: Eerste druk 2007

Uitgever: Anthos|Amsterdam

Aantal blz.: 340

Uitgelezen op: 11 augustus 2007


1.2 Verantwoording keuze

Ik wilde graag een boek kopen voor op vakantie. Aangezien ik literaire thrillers steeds leuker ben gaan vinden, heb ik ook dit keer een literaire thriller gekocht.


1.3 Verwachting vooraf

Van het inleidende verhaaltje word ik niet veel wijzer. Het is een heel open stukje, het kan alle kanten op. Het gaat over je dromen achterna jagen en je grenzen verkennen.


1.4 Eerste reactie achteraf

Spannend: erg

Meeslepend: erg

Ontroerend: een beetje

Grappig: niet

Realistisch: een beetje

Fantasierijk: een beetje

Interessant: een beetje

Origineel: erg

Goed te begrijpen: erg


Dit werk heeft mij aan het denken gezet: Nee

Ik heb iets aan dit werk gehad: Nee

Dit werk spreekt me aan: Ja


Ik vind het een ontroerend verhaal. Het grijpt je aan. Je kunt je ook heel goed in het verhaal inleven. Grappig is het verder niet echt, want het is serieus geschreven. Er zitten wel subtiele dingetjes in waar je om glimlacht, maar meer ook niet. Het verhaal is op zich wel fantasierijk, want bedenk zo een onderwerp maar eens. Maar het zo echt gebeurd kunnen zijn. Ik vind het een interessant verhaal, je wilt steeds meer weten. Daarom is het ook spannend. Je wilt ontzettend graag de ontknoping weten. Wie is de echte vader? Komt hij hier nog uit of niet? Is het degene wie ík denk dat het is? De ontknoping is apart. Ik had het nooit verwacht, en geen andere lezer denk ik ook niet. Je hebt wel meer van dit soort verhalen over zo een probleem maar er is er maar 1 waarin het zo is beschreven als in dit verhaal. Verder vond ik het verhaal wel goed te begrijpen, alleen sommige stukjes die hij met Dees besprak over z’n werk vond ik lastig. Zoals ik al zei vond ik het een mooi verhaal en sprak het me aan. Ik heb er niet echt iets aan gehad of verder over nagedacht. Wel nog wat over nagepraat, maar dat was het ook.





2

1.5 Korte samenvatting van de inhoud

In de inleiding is er man die een vrouw, Edith, vermoordt. Hij doet net alsof ze zelfmoord pleegt door haar slaapmiddelen te geven en haar dan in bad onder te dompelen. De politie heeft niets in de gaten en houdt het inderdaad op zelfmoord. In de hoofdstukken erna blijkt dat deze man bezeten is van vrouwen: hij wil als seriemoordenaar door het leven gaan en alles op een perfectionistische wijze doen


Margot Heijne heeft een zeven jaar durende relatie met John verbroken, nadat deze vreemd gegaan is met haar beste vriendin Mieke. Ze heeft een moeilijke tijd achter de rug en heeft nu met hulp van haar broer Dick een appartement op de kop weten te tikken. Het ligt in Den Bosch niet ver van het dorp waarin ze is opgegroeid De band met haar ouders is niet optimaal.

Margot heeft afgesproken dat ze met een collega een reisje naar Londen zal maken om een en ander te vergeten, maal als puntje bij paaltje moet komen, belt deze Claudia af. Margot besluit dan alleen te gaan . In het vliegtuig raakt ze in gesprek met een interessante, jonge man die haar zijn 06-nummer geeft als ze zich zou vervelen in Londen. Het hotel waar ze aankomt is een ramp dus belt ze Leon. Hij gaat met haar eten, ziet daarna haar hotel en nodigt haar uit in zijn hotel te blijven. Ze maken een paar leuke dagen door. Leon is kunstfotograaf met een grote reputatie en kan zich de dure genoegens goed permitteren. Het komt in Londen wel tot een bijzondere seksuele ervaring voor Margot. Terug in Nederland krijgen ze weer contact met elkaar en stuurt Leon haar een foto die bij zijn expositie vandaan kwam en Margot zo mooi vond.


Margot gaat naar Amsterdam om Leon te ontmoeten: op een soort receptie ontmoet ze ook zijn manager Richard en Leons bloedmooie pr-vrouw Debby. Richard vertelt Margot wat gegevens over Leon en over kunstenaars die steeds de grenzen van wat mogelijk is, moeten opzoeken. Het is een heel aparte wereld voor Margot met nieuwe denkbeelden: heel anders dan ze is opgevoed en de relatie met John die toch ook traditioneel was en die weinig opwindends meer inhield. Toen hij vreemd ging, had ze er een einde aan gemaakt, maar vooral ook omdat ze zichzelf de schuld gaf van het feit dat John was vreemd gegaan: ze was te onaantrekkelijk. Leon bestrijdt dat juist en wil haar heel graag naakt fotograferen. Dat komt er ook van maar als hij als fotograaf werkt, doet hij heel afstandelijk tegen haar. Bovendien maakt hij ook foto’s van andere naakte vrouwen. Margot wordt nu toch wel jaloers. De lezer ervaart die twijfel ook, omdat Margot het vertellende personage is. Intussen wordt ze wel helemaal ingepalmd in het Amsterdamse wereldje. Leon probeert haar weg te halen bij haar oude baas omdat ze daar te weinig ruimte krijgt qua ideeën en regelt een opdracht voor haar waar ze wel alle ruimte krijgt. Wanneer ze met de opdrachtgever in de nachtclub komt die ze opnieuw moet inrichten zie ze een foto van een vrouw met twee verschillende kleuren ogen. De eigenaar, Taco, vertelt dat het een foto van Leons vorige vriendin Edith is. Hij geeft ook aan dat ze zelfmoord heeft gepleegd.


Verteltechnisch plaatst Esther Verhoef dan natuurlijk een hoofdstuk van de moordenaar die in ik-perspectief staat. De lezer moet nu wel de verbinding met Leon leggen en begint zijn aversie tegen Leon op te bouwen. Ineens komen zijn seksuele neigingen in een negatiever daglicht te staan.


Margot wordt gebeld door ex-vriend John omdat hij nog wat spullen van haar wil brengen. Margot is helemaal over hem heen, voelt zich een zelfverzekerde zakenvrouw en is verliefd op Leon dus spreekt met hem af. Intussen ontmoet Margot ook de echtgenoot van Richard, Marianne, die voor haar de boekhouding wil doen. Marianne is echter flink gefrustreerd: ze zit met een kind thuis, terwijl Richard vaak met Leon de wereld overgaat. Hij is immers Richards manager. Leon heeft gehoord van Johns benadering en is daar niet blij mee. Hij dwingt Margot toch min of meer tot seksuele handelingen, al moet ik erkennen dat ze het eigenlijk ook zelf wil. 3

Margot bezoekt haar ouders weer, wil het weer goedmaken en voelt tegelijkertijd aan dat ze dat milieu ontgroeid is. Ze heeft haar vleugels leren uitslaan en vindt het milieu van haar eigen familie te bekrompen.


Later komt het tot een ruzie tussen Leon en Margot, omdat ze hem heeft gevraagd meer te vertellen over zijn relatie met Edith. Leon wil dat niet (dit is verdacht zal de lezer denken die de andere verhaallijn kent)) en zegt dat iedereen altijd door een andere relatie wordt beïnvloed. Margot is namelijk zelf ook veranderd vergeleken met de periode dat ze met John was.


Wanneer Leon in Denemarken zit, heeft Margot weer een korte ontmoeting met John. Hij heeft er spijt van dat de relatie met Margot stuk is. Leon is bij terugkomst heel erg jaloers en wordt boos op Margot. Leon gaat daarna mee naar het familiefeest waar hij eerst geen trek in had vanwege John (hij is ook op het feest, want hij is een ‘deel van de familie’). Margot staat de hele avond op de dansvloer, terwijl Leon naar de domme verhalen van Margots vader over de konijnenfok moet luisteren. Het wordt dan ook weer ruzie en wanneer John wil sussen, slaat Leon uit jaloezie John neer. Margot wordt heel boos en laat Leon alleen vertrekken. Na afloop laat ze zich thuis brengen door John, maar ze heeft haar sleutels vergeten en blijft bij John slapen. Ze hebben allebei wat gedronken dus ging ze met hem naar bed. Maar mentaal vrijt ze met Leon en krijgt dan ook een heftig orgasme, wat John helemaal verkeerd interpreteert. Meteen daarop beseft Margot dat ze een fout heeft begaan en vertrekt bij John. Die blijft in verwarring achter.

Een dag daarna hoort Margot dat John zelfmoord heeft gepleegd met een overdosis insuline.


De lezer heeft op dat moment een blik uit de andere verhaallijn waarin wordt aangegeven dat de moordenaar John zelfmoord laat plegen door zich een spuit insuline toe te dien onder bedreiging. Het lijkt een wraakactie van Leon te zijn.


Onder grote belangstelling wordt John begraven. Margot voelt zich erg schuldig en Johns moeder wil haar eigenlijk niet zien. Maar later belt zijn moeder haar toch op en samen trekken ze dezelfde conclusie dat John nooit zelfmoord zou plegen. Zijn moeder vraagt Margot naar de politie te gaan en zijn moeder gaat dat later ook doen.

Maar eerst heeft ze een toevallige ontmoeting met Leon die bij Taco aankomt. Alles loopt nu een beetje in het honderd. Leon wil zijn liefde aan Margot verklaren en hij wil eigenlijk met zijn werk stoppen want hij vindt het te druk worden. Margot gelooft hem niet. Ze gaat naar de politie en vertelt wat ze vindt en weet van de zelfmoord. De politie zal Leon oproepen: dat is nu wel een verdachte; zijzelf is de andere trouwens. Wanneer ze bij Marianne is, wordt er gebeld door Richard die aan zijn vrouw vertelt dat Leon er mee op wil houden. Ze zijn beiden erg boos en zeggen dat dit consequenties heeft en hoe.


Dan wordt de laatste verhaaldraad onthuld. De moordenaar die Richard blijkt te zijn, beschrijft de poging tot zelfmoord die hij Margot laat doen. Hij snijdt haar polsen door in een warm bad en gaat dan weg. Hij doet dit omdat hij de loopbaan van Leon wilde beschermen: Edith was een bedreiging voor Richard, John was een bedreiging en nu ook Margot. Leon zou daardoor steeds van slag kunnen raken of willen stoppen met zijn baan, waardoor Richard zonder inkomsten zou komen.


Maar in de laatste twee gewone hoofdstukken wordt duidelijk dat deze keer Leon wel op tijd is gekomen (bij Edith was dat niet het geval) en hij kan nu wel het leven van Margot redden. Zo zijn hun levens niet toevalligerwijze gekruist: Leon heeft een tweede kans gekregen, net als Margot door van John los te komen. In het ziekenhuis weten ze haar leven te redden. Margot vertelt dat Richard haar heeft willen vermoorden.

Richard krijgt nog één keer het woord: deze keer heeft hij het verknald: hij had niet weg moeten gaan bij het bloedbad van Margot. Stom.

Leon blijft bij het ziekenhuisbed van Margot waken: hij heeft zijn déjà vu gehad. Deze keer was hij op tijd. 4

2: Verdieping

2.1 De ruimte

Er wordt gebruik gemaakt van een ‘beeldvormende’ ruimte. Toch schrijft de schrijver niet uitgebreid. Hij vertelt wel waar ze zich bevindt maar er wordt niet uitgebreid beschreven hoe de ruimte of plek eruit ziet. Er wordt niet echt met ‘sferische’ of ‘symbolische’ ruimten gewerkt. Het is allemaal heel realistisch dus het beeld is in zo’n normaal mogelijke context geplaatst.


2.2 De tijd

De vertelde tijd: Een aantal maanden, 4 á 6 denk ik.

De verteltijd: Ong. 5 uur


Flashbacks: Er wordt weinig met flashbacks gewerkt. Het gaat vooral om het nu, het inrichten van haar huis, Leon ontmoeten, haar gevoelens en haar indrukken van nieuwe dingen.


Continuïteit: Dit boek is erg continu. Er wordt veel achterelkaar verteld, dag na dag. Natuurlijk worden er ook wel stukjes overgeslagen (discontinuïteit) maar in dit boek worden de ong. vijf maanden zeer uitgebreid verteld.


Chronologisch: Het verhaal wordt in chronologische volgorde vertelt. Het begint bij de moord op Edith, daarna begint het stuk bij Margot, zij gaat naar Londen en ontmoet Leon. Daarna wordt het stuk voor stuk verteld in het ‘nu’.


Eind: Het boek heeft een gesloten eind. Het hele verhaal lang is er één grote spanningsboog: Wie is de dader? Op het laatst wordt alles duidelijk, wie het heeft gedaan en waarom. De dader wordt gepakt, Margot overleeft en Leon en Margot blijven bij elkaar. Er zijn geen vragen meer.


2.3 Perspectief

De verteller is vooral uit het ik-perspectief geschreven, in dit geval Margot. Je hebt ook een deel dat wordt geschreven uit het perspectief van de moordenaar, maar je weet pas op het eind van het boek wie dit is. Het zijn dus als het ware twee verhaallijnen door elkaar heen. Dit is goed voor de spanningsopbouw.


2.4 Thema en motieven

Thema: Moord, liefde, wantrouwen, overwinnen

Motieven: - De moord op vrouwen met rood haar en heterochromia iridium hebben: twee verschillende kleuren ogen.

- De plotselinge liefde voor Leon.

- En het wantrouwen, ze gelooft niet dat haar ex-man zelfmoord heeft gepleegd. Margot denkt dat er een luchtje aan de zaak zit en wantrouwt Leon, omdat hij daar de meeste redenen toe zou hebben en hij ontzettend jaloers en bezitterig is.

- Loskomen van je familie, je vleugels uitslaan en alleen naar Londen gaan.







5

2.5 Personages en karakter

In dit boek zitten alleen ‘round characters’. Ze lijken op echte mensen en ze maken een ontwikkeling door in het boek.

Hoofdpersonages:

Margot Heijne. Margot is een roodharige, stevige vrouw die net een relatie heeft beëindigt. Ze heeft niet zo’n heel goede band met haar ouders en is 32 jaar oud. Ze heeft het even gehad met relaties. Wanneer ze Leon ontmoet is ze achterdochtig omdat ze heel erg op zijn overleden ex lijkt. Verder doet ze voorzichtig met het ontmoeten van nieuwe mensen, maar kan wel heel impulsief zijn met het nemen van beslissingen. Zo verft ze haar nieuwe appartement in felle kleuren zoals paars en rood en tovert de bouwval om in bewoonbaar.

Leon Wagner. Leon Wagner is de man die in het verhaal verschijnt als ze naast hem komt te zitten in het vliegtuig. Hij is een sociale man, rijk en heeft een passie voor fotografie. Hij is dan ook kunstfotograaf. Verder is hij ontzettend jaloers want wanneer Margot’s ex in beeld komt verbiedt hij haar om nog met hem om te gaan. Leon heeft een zwak voor roodharige dames, die stevig gebouwd zijn en heterochromia iridium hebben.


2.6 Titel, ondertitel, motto

Titel: “Close-up” is een begrip die afkomstig is uit de fotowereld. Het betekent; een opname van dichtbij. Leon Wagner is de nieuwe vriend van Margot en hij is kunstfotograaf. Hij maakt series foto’s die ook van zeer dichtbij zijn genomen en die het thema ‘pijn’ moeten verwoorden. Op één van die foto’s is een look-a-like van Margot te zien. Het is een close-up foto van de vorige vriendin van Leon, Edith, die zelfmoord heeft gepleegd. Op blz. 162 wordt de term ‘close-up’ letterlijk gebruikt.

Ondertitel: Geen

Motto: Geen


2.7 Relatie tekst en context

Het boek is dit jaar uitgekomen maar zou zich de afgelopen 10 jaar af kunnen spelen. Dat merk je aan het feit dat ze op eigen houtje naar Londen gaat. ‘Even een weekendje met het vliegtuig weg’, dat gebeurde 20 jaar geleden nog niet, alleen door heel rijke mensen. Het is een modern verhaal met normaal taalgebruik.


2.8 Symboliek

Er zit vrij weinig symboliek in dit boek. Leon had wel thema’s in z’n fotoseries. Zo had hij een serie portretten met als thema ‘pijn’. Er was een foto bij van Edith met haar twee verschillend gekleurde ogen, Leon wilde hiermee de spiegel van de ziel weergeven.

De sessie met Margot was ook kwetsbaar, ze moest naakt op de grond liggen. De voluptueuze Margot ligt er opgerold en kwetsbaar bij met haar haren over haar blote schouders gedrapeerd. Het thema werd niet genoemd omdat zij zich er anders op in ging stellen.









6

3: Eindoordeel

3.1 De recensie

Het Parool

03-05-2007

Pagina 7 (PS)

Nieuwe literaire thriller van Esther Verhoef

Peter Kuijt


Het mediaoffensief was overweldigend. In tijdschriften en op tv, overal dook Esther Verhoef (38) op om reclame te maken voor haar nieuwste literaire thriller, Close-up.


Niets bleef onbesproken. We weten nu dat ze voor het laatst huilde bij Dr. Phil, dat haar laatste Porsche voor haar ogen in de fik vloog, dat ze niet vrij is van zwaarmoedigheid, dat de ruïne in Frankrijk waar ze met man en kinderen naartoe verhuisde dat woord allang niet meer verdient, dat ze vroedvrouwen met belerende vingertjes haat, dat ze ooit euthanasie pleegde op een goudvis van zeventien, en dat ze niet in God gelooft.

Kortom, geen mens is perfect.


Het mediaoffensief was ook doeltreffend. Close-up verkeert dezer dagen in de eredivisie van de bestsellerlijsten. Het moet gek lopen wil Verhoefs jongste krachtproef niet het succes evenaren van haar vorige literaire thriller Rendez-vous, waarvan binnen een half jaar 125.000 exemplaren werden weggezet.


Net als in Rendez-vous is ook in Close-up de hoofdrol weggelegd voor een jonge vrouw. Ditmaal gaat het om Margot Heijne, een Brabants roodharig meisje, wier echtgenoot vreemd is gegaan. Hij vond haar te dik. Margot is helemaal van de kook, haar zelfbeeld is negatiever dan wenselijk wordt geacht.


Om de zinnen te verzetten, boekt ze met een collega een trip naar Londen. Maar de collega haakt op het laatste moment af, waarna Margot besluit alleen te gaan. In Londen ontmoet ze de Nederlandse kunstfotograaf Leon Wagner, die haar wereld op zijn kop zet. Ze leert door hem haar 'creatieve ik' kennen, maar verlegt onder invloed van deze dominante knaap ook op seksueel gebied haar grenzen.


Een andere lijn in het boek is die van een moordenaar die voor het eerst toeslaat door het langdurig onderdompelen van een vrouw in een badkuip. Dat smaakt naar meer. Uiteindelijk richt deze killer ook het vizier op Margot.


Voor wie Verhoefs actiethrillers Onrust, Onder druk en Chaos (de laatste onder schrijversnaam Escober) gewend is, ontwikkelt Close-up zich op een bijna tergend langzame wijze. Maar geduld wordt hier ruimschoots beloond met een donkere thriller met uitgewerkte karakters en goede dialogen, die broeit zonder ook maar een moment ranzig te worden, en een plot heeft om je vingers bij af te likken. En voor wie het ooit heeft meegemaakt, is de dramatisch verlopen Brabantse bruiloft in Close-up een feest van herkenning. Esther Verhoef heeft met Close-up een bijna perfecte thriller geschreven. Een notering is volkomen terecht.






7

3.2 Persoonlijke beoordeling

Ik vond de gebeurtenissen heel geloofwaardig. Wat ik al eerder zei in het verslag was dat het zich op normale plaatsen afspeelde waar je zelf ook doordeweeks komt en dat maakte het heel geloofwaardig. Het einde was op zich wel verrassend maar het viel ook wel te raden. In een ander boek dat ik gelezen heb, “Terug naar de kust” was het daarentegen een enorme verrassing wie de dader was. Het was iemand waarvan je eigenlijk al uitsloot dat die het niet was en dan zat er ook nog een goede reden achter, dat was een prachtig complot.

De gebeurtenissen spraken me niet echt aan nee. Wel sprak het genre me aan, ik vind het spannende boeken. Dit boek vond ik iet wat tegenvallen.

De personages kwamen heel echt over. Leon vond ik wel een vreemde persoonlijkheid helemaal door zijn scherpe tonen en gedwongen sekshandelingen die hij Margot laat doen. De gevoelens die van iedere personage beschreven werden waren zeer realistisch. Zoals ze de situatie beschreef wanneer de moordenaar Margots ex zelfmoord liet plegen was eng realistisch beschreven. Ik zou de personages niet anders laten handelen dan Verhoef heeft gedaan.

Het verhaal is makkelijk te lezen, het leest lekker weg. Toch vond ik het wel langdradig worden in het midden van het boek, er zat niet echt vaart in. Dit kwam denk ik doordat het erg continu werd verteld.

Het boek kwam niet echt overeen met mijn gedachten. Vooral de opvattingen en gedachten van de moordenaar niet. Wel besef ik door dit boek dat zoiets wel zou kunnen gebeuren, dat er zulke zieke mensen bestaan die een moord plegen alleen maar om te kijken hoe ver ze kunnen gaan en of het ze lukt. Ze zien het als een spelletje.


3.3 Belangrijke passage

Terwijl ik in het café schuin tegenover haar woning zat, en Leons Audi de hoek om zag scheuren, besefte ik dat ik het had moeten afmaken. Ik had de verkeerde methode gebruikt, of misschien was de plaats niet goed, had ik haar ergens mee naartoe moeten nemen waar ze minder snel gevonden kon worden. Ik had er langer over moeten nadenken, meer en betere voorbereidingen moeten treffen.

Maar dat heb ik allemaal niet gedaan. Ik heb de honger laten prevaleren boven ratio.

*Blz. 336


Dit zegt de moordenaar in zijn laatste passage. Zijn zieke geest komt hier tot uiting. Dat hij graag toekijkt naar zijn eigen gecreëerde chaos. Hier is nog niet duidelijk wie de moordenaar is, dat wordt pas duidelijk in het stuk hierna wanneer Margot in het ziekenhuis ligt en duidelijk maakt dat Richard het was.

Toch vind ik dit een belangrijke passage omdat in dit stukje duidelijk wordt dat zijn plan mislukt, zijn eeuwige perfectie niet op onvoorspelbare dingen was berekend.