Cel door Charles den Tex

Gebruikte editie voor het boekverslag
Gebruikte druk: 6e
Verschijningsdatum eerste druk: april 2008
Aantal bladzijden: 378
Uitgegeven bij: De Geus te Breda

Beschrijving voorkant
“Cel “is een mooi gebonden uitgave van “De Geus.” Er staat een afbeelding op de cover van een nadenkende man, die zijn handen voor de ogen, neus en mond heeft gevouwen.. Dat zal waarschijnlijk een afbeelding van Michael zijn.

Genre van het boek
“Cel “is een literaire thriller. Het is ook een spannende avonturenroman over iemand die zijn identiteit kwijtraakt. Het boek werd voorgedragen voor de shortlist van de Gouden Strop 2008. Voor de derde keer wist Charles den Tex de prijs voor het spannendste boek van het jaar in de wacht te slepen. (juni 2008)


Een citaat uit het juryrapport : Een boek dat spanning en humor mixt tot een zinnenprikkelende cocktail. Een beklemmend verhaal dat gretig maakt naar de afloop. De strakke schrijfstijl, de spitsvondige en nuchtere dialogen en de ludieke hoofdpersonen geven het verhaal extra elan. Denk je eens in. Voor je ogen gebeurt een ongeluk. Als rechtgeaarde burger bel je 112 en wacht je keurig op de politie omdat je de enige getuige bent. Je verwacht een heldenontvangst, maar wordt afgevoerd als verdachte. En dat is nog maar het begin van een aaneenschakeling van incidenten die op jouw conto worden geschreven. Je weet dat je onschuldig bent, maar hoe bewijs je dat als je alle schijn tegen je hebt? Hoofdpersoon Michael Bellicher was twee jaar geleden goed voor de Gouden Strop en ook in de opvolger Cel overtuigt Charles den Tex.

De aangeleverde flaptekst
Michael Bellicher, de hoofdpersoon uit De macht van meneer Miller, is getuige van een auto-ongeluk met dodelijke afloop. Hij is zelfs de enige getuige. De politie ondervraagt hem over wat hij gezien heeft. Een routinekwestie. Maar tot zijn stomme verbazing wordt hij na afloop aangehouden op verdenking dat hij enkele maanden eerder een dodelijk ongeluk zij hebben veroorzaakt en te zijn doorgereden.
Michael weet van niets. Hij is de afgelopen tijd in het buitenland geweest voor zaken, wat hem in de ogen van de politie extra verdacht maakt. Er is maar één mogelijkheid: iemand anders heeft zich als Michael Bellicher voorgedaan, heeft in een auto gereden met zíjn kentekenplaten. Iemand heeft kortom, Michaels identiteit geroofd. Want het houdt niet op bij het auto-ongeluk waarbij de auto op Michaels naam blijkt te staan. Michael wordt ook verdacht van het plegen van een ramkraak op een juwelier en er is op zijn naam een gigantische hypotheek op een waardeloos tuinbouwbedrijf.
Het is nu zaak uit handen van de politie te blijven en zijn identiteit terug te krijgen.
Daarmee begint een spannende zoektocht waarvan de afloop niet bij voorbaat vast staat

Waardering
“Cel “ is een zeer spannende avonturenroman/thriller over iemand die zijn identiteit kwijtraakt. Er gebeuren in Michaels naam allerlei heel vervelende dingen (zo wordt hij ervan verdacht een man in een Westlands dorp te hebben doodgereden) Natuurlijk gaat de hoofdspersoon op zoek naar degene die verantwoordelijk is voor dit fenomeen. Daardoor ontstaat een spannende en met veel vaart geschreven boek. Ook humor is de schrijver niet vreemd. Ik kan me heel goed voorstellen dat scholieren in het voortgezet onderwijs deze
thriller zullen verslinden en hem graag op hun literatuurlijst willen plaatsen.
Van de voor de shortlist voor de Gouden Strop 2008 voorgedragen boeken is het verreweg het spannendste. Michael Bellicher doet me toch ook wel denken aan de hoofdpersoon van een andere serie thrillers van het schrijversduo Escober (Esther en Berry Verhoef) Hun Sil Maier beleeft ook steeds avonturen, maar Sil is meer op wraak uit voor begane misdaden tegen de mensheid en Michael overkomt steeds een aantal onverklaarbare gebeurtenissen.

De amusementswaarde voor de thriller is voor scholieren: 8. De literaire waarde is voor vmbo-Tl-scholieren en havo-kandidaten zeker 3 punten op onze literatuurlijst. Zelfs een vwo-leerling zou m.i. het boek op zijn lijst moeten kunnen zetten, de standaardwaardering van een boek voor dat niveau is dan zeker gerechtvaardigd (2 punten) Het boek is namelijk ook nog eens een dikke pil, maar ook is het een echte pageturner. Overigens is het begin van het verhaal sterker dan het einde. Daar wordt nogal eens gekozen voor een ongeloofwaardige oplossing. Maar ja, die moet je er maar op de koop toe nemen.


Titelverklaring
De titel is eenvoudig te verklaren want nadat Michael getuige is geweest van een auto-ongeluk waarbij de voorzitter van een enquêtecommissie is omgekomen, wordt hij in een cel opgesloten. Er zijn bovendien enkele korte hoofdstukken die “Cel “heten. Ook de andere betekenissen van “Cel “komen in die hoofdstukken aan de orde, zoals een cel in een terroristisch netwerk en een cel waaruit een wezen kan groeien. (eenheid van leven) Naar alle betekenissen kan in dit boek worden verwezen.

Structuur en/of verhaalopbouw
De thriller heeft heel veel kleine hoofdstukken: nl. 97. Enkele hoofdstukken zijn zelfs maar één regel lang. Dat zijn meestal zinnen uit het weblog dat de hoofdpersoon bijhoudt. Verder worden de 97 hoofdstukken in sneltreinvaart en in chronologische volgorde verteld.
Er is een begin op 20 juli 2006 en het verhaal eindigt op 5 oktober 2006. De verteller grijpt nauwelijks terug naar het verleden en er is een opening in handeling en eigenlijk een open einde. We weten als lezer niet goed wat er met Michael Bellicher verder zal gebeuren.

Gebruikt perspectief
Er is sprake van een ikperspectief . De verteller vertelt in de o.v.t. dus als een achterafverteller. De verteller is Michael Bellicher (een ruime dertiger,.nl. 36 jaar ) die ook al een rol speelde in de thriller “De macht van mijnheer Miller.”

Tijd van het verhaal
Aangezien Michael Bellicher in zijn weblog schrijft, is het goed bij te houden wanneer het verhaal zich afspeelt. Hij begint daarin op 20 juli 2006 en het eindigt op 5 oktober 2006. In een periode van ruim twee maanden maakt Michael heel veel mee: vooral beschuldigingen van zaken die hij zou hebben gepleegd omdat in de virtuele wereld zijn identiteit gestolen is.

Plaats van handeling
Het eerste hoofdstuk speelt zich af in de buurt van Staphorst, maar de rest van het verhaal is voornamelijk gesitueerd in het Westland. In het dorp Monster wordt Michael vastgezet en ook daarna zijn veel personages afkomstig uit de bekendste groente -en bloemenstreek van Nederland.

Voor de samensteller van dit verslag heeft dit een pikant kantje, omdat hij woonachtig is/werkt in deze streek van Nederland, waardoor het verhaal door hem heel direct kan worden geplaatst.

Motto
Er is geen motto.
Het boek heeft wel een opdracht: Voor ons

Samenvatting van de inhoud
Michael Bellicher rijdt naar een afspraak in Staphorst. Vlak voor hem gebeurt een verschrikkelijk auto-ongeluk. De wagen slaat tegen de vangrail en het wordt Michael duidelijk dat er geen overlevenden zullen zijn. Hij belt 112, raapt nog een pen op van een bij het ongeluk betrokken persoon en laat de situatie verder voor wat zij is.

Enkele dagen later wordt hij opgepakt en naar de plaats Monster gebracht, waar hij wordt verhoord door twee rechercheurs. Hij wordt ervan verdacht enkele weken ervoor een fietser te hebben aangereden die daarna is overleden. De wagen waarmee dat gebeurde, stond op zijn naam. Michael is verbijsterd, want hij heeft helemaal niet zo’n merk auto. De rechercheurs weigeren hem te geloven en Michael wordt overvallen door het idee dat hij in een cel moet verblijven. Maar hij helpt een dag later een agente bij het overmeesteren van een vervelende arrestant, waarbij enkele andere agenten worden gewond. Hij mag echter niets over het voorval vertellen en met hulp van een hem toegewezen advocate, Guusje van Donee, komt hij voorlopig vrij. Die vertelt hem bij zijn vrijlating dat de overleden automobilist de voorzitter van een politieke enquêtecommissie is en dat die zeer waarschijnlijk uit de weg geruimd is. Dat is een eye-opener voor Michael. Via zijn zakenpartner Gijsdie in Amerika verblijft, krijgt hij voorlopig de hulp van Richard, een autocoureur-bewaker en een aparte advocaat Klasman. Die is nogal onorthodox in zijn werkwijzen, maar misschien kan dat Michael wel helpen. Ook van zijn zus (die vroeger een broer was Kirsten) krijgt hij wel wat morele steun. Hij gaat aangifte doen van het stelen van zijn identiteit.

Intussen is hij ook opnieuw verdacht van iets anders: een ramkraak met een Santa Fe: ook die auto staat op zijn naam, maar doordat Richard (de hem toegewezen hulp) net doet alsof hij de gehele nacht naast Michael heeft geslapen, heeft hij voor dit voorval een alibi.

Dan wordt hij kort daarna opgebeld door een adviseur van de Rabobank die hem vertelt dat ze op zijn aflossingstermijnen van de hypotheek wachten. Het blijkt dat hij ergens tussen Monster en Poeldijk (twee Westlandse gemeenten) een bouwval heeft gekocht voor een enorme prijs. Hij gaat er samen met Richard kijken en hij ziet dat het huis helemaal niets voorstelt. Er is blijkbaar iemand die zijn identiteit heeft geroofd. Die koopt auto’s en huizen op zijn naam en doet allerlei dingen waarmee Michael niets van doen heeft. Een bevriende IT-adviseur geeft hem aan dat hij wellicht zijn identiteit verspeeld heeft doordat hij op Internet zijn gegevens heeft moeten prijsgeven bij het downloaden van pornosites of het meespelen in Second Life.

Michael komt weer in contact met de toch wel aardige en aantrekkelijke advocate Guusje van Donee en ze komen er achter dat de auto’s in het Westland verkocht zijn. Ze gaan langs bij de verkoper Gobis in ’s-Gravenzande en die geeft wel wat gegevens prijs. Hij verkoopt de naam van de koper van de auto per letter en dat levert hem 750 € op. Bij één van de kopers, Danny Zwaal, gaan ze ook langs, maar de jongen is eigenlijk achterlijk en debiel en ze ontvoeren hem om gegevens uit hem los te peuteren. Maar ze (Michael en Richard) hebben buiten de broers van Danny gerekend en die komen hen achterna. Er volgt een spectaculaire ontsnapping waarbij de kwaliteiten van coureur Richard goed van pas komen. Zo weten ze aan de fysiek sterke broers van Danny Zwaal (Ruud en Stef) te ontkomen.
Intussen zitten er ook mensen in een Toyota achter Michael van het bedrijf AmstaBouw. Het lijken buitenlanders van een of andere terroristische organisatie. Door een truc van Richard die de banden van de Toyota laat leeglopen, weten ze in eerste instantie te ontsnappen.

Intussen is Michael naar een vereniging voor slachtoffers die hun identiteit hebben verloren, maar blijkbaar is hij gevolgd, want de bestuurders van de Toyota proberen hem daar te pakken te nemen. Weer wordt hij uiteindelijk gered door zijn bewaker Richard. Daarna is hij uiteraard persona non grata bij de vereniging van de slachtoffers. Hij beseft dat hij uit zijn verkochte woning in Amsterdam moet blijven, maar hij kan vanwege zijn hypotheekschuld ook niet in een nieuw appartement. Hij krijgt dan de beschikking over een loods in Monster die van Guusje van Donee is. Hij voelt wel wat voor Guusje en het komt inderdaad toe een vlammende partij seks. Bovendien voelen ze wel wat voor elkaar. Michael krijgt contact met een ander lid van de enquêtecommissie die wel kwijt wil dat er terroristische organisaties bij betrokken zijn. Er wordt veel subsidiegeld verkwanseld en de voorzitter die bij het ongeluk omkwam (Bas Hoogeman) was die zaken op het spoor en moest daarom uit de weg worden geruimd. Daarna reist Michael met de trein naar Amsterdam, maar hij komt daar niet aan, omdat er een terreuralarm is. En opnieuw is hij de klos: hij wordt als verdachte (met een rugzak) opgepakt. Hij wordt steeds ondervraagd als nummer 17 (hij is immers zijn identiteit kwijt) en uit de ondervraging blijkt dat de pen die hij destijds bij het ongeluk had opgeraapt geen pen was maar een vermomde USB-stick. Hij wordt door de ondervragers keihard onder handen genomen. Hij wordt geconfronteerd met een foto van de achtervolgers van AmstaBouw om dan te horen dat de man Michael Bellicher heet. Het wordt dus steeds meer een situatie uit een van de romans van Franz Kafka. Maar dan komt ineens de advocaat Klasman weer op de proppen en via een deal met Defensie wordt Michael weer vrijgelaten.
De IT-man Karl weet intussen hoe Michael zijn identiteit is kwijtgeraakt: via Second Life is hij in Hotel Geweest geweest en daar heeft men hem allerlei gegevens weten te ontfutselen. Ruud Zwaal zit achter het verschijnsel Hotel Geweest en Karl maakt een opzet om hem ten val te brengen. Daarvoor moet hij diep doordringen in de virtuele wereld. Maar ze maken een opzet waarbij Ruud Zwaal door de mand valt. Hij bekent en biecht de financiële problemen op waarmee zijn familie heeft gekampt. Hij wordt ook boos wanneer Michael de naam van Donee laat vallen. Die familie heeft voor de financiële problemen gezorgd.

Michael ervaart dat Guusje van Donee steeds tegen hem gelogen heeft over de familie Zwaal. Ze kende de familie al, terwijl ze net deed of dat niet het geval was. Een nieuwe tegenvaller voor hem, want hij kan de vrouw op wie hij toch wel verliefd is, blijkbaar niet vertrouwen. Ruud wil wel meewerken, maar dan moet Michael hem nog een keer een flinke deal toestaan om uit de problemen te komen. Hij wil 5 identiteiten verkopen aan de organisatie van AmstaBouw. Dat gebeurt in Kijkduin: Richard en Michael achtervolgen de kopers en het komt tot een bizarre achtervolging in de trein die uitmondt in een arrestatie op het station in Amsterdam. Dat geschiedt door Defensie. Van enquêtecommissielid mevrouw Westerling hoort Michael dan dat achter het hele verhaal van de identiteit de Inlichtingendienst zit. De blonde man die hem heeft achtervolgd, legt hem uit dat de Inlichtingendienst op die manier kan infiltreren in terroristische organisaties en het landsbelang gaat dan sterk boven het individueel belang. Hij vertelt ook dat Bas Hoogeman wel vermoord is door de terroristische organisatie die hij te dicht op de hielen was gekomen. Dan stapt de man weer in de auto. Westerling heeft aangegeven dat de commissie deze antwoorden niet aan de openbaarheid zal prijsgeven.

Michael gaat zijn spullen ophalen in de loods: hij heeft weer een paspoort en een creditcard. Ruud zit nog gevangen en bij de Zwaals zitten Danny en Stef: ze genieten van het geld dat ze gepakt hebben, maar ook zit er Guusje van Donee. Die kende dus toch de Zwaals. Ze heeft als advocate van Zwaals alles geweten. Ze praten daarna over het recht dat zijn loop moet hebben en de positie van liegen daarin. Toch bloeit er ogenschijnlijk in het laatste hoofdstuk iets tussen hem en de advocate.

Thema, motieven en interpretatie
“Cel “gaat over het verlies van je identiteit. In de moderne wereld van het Internet is het mogelijk dat misdadigers je identiteit roven om er vervolgens allerlei (mis)daden mee te plegen, waardoor de verdenking op degene komt te liggen van wie de identiteit geroofd is. Dat geeft Kafkaiaanse belevenissen. Je wordt ergens van beschuldigd en je weet niet hoe iemand dat heeft kunnen doen. Je bent eigenaar van auto’s en huizen zonder dat je die bezittingen ooit gekocht hebt. Kafka heeft in de literatuur voor een vergelijkbare situatie gezorgd in “Het proces.” Iemand weet niet wat hem overkomt, maar de maatschappij maakt hem tot slachtoffer. Dat gebeurt dus ook met Michael Bellicher. Hij wordt beschuldigd van allerlei misdrijven die hij niet heeft begaan. Dat is natuurlijk om gek van te worden. Gelukkig krijgt hij in zijn strijd tegen de onzichtbare macht steun van mensen uit zijn omgeving (advocate, advocaat en autocoureur) Maar het is uiteindelijk toch gewoon de overheid die uit het oogpunt van het algemeen belang te verdedigen het individu kan opofferen. Tot die conclusie kan Michael komen wanneer hij aan het einde van het verhaal wordt bijgepraat door de vrouw van de enquêtecommissie en de man van de Inlichtingendienst. Het is dus eigenlijk een soort BigBrothermotief, waarbij het verliezen van je identiteit een belangrijke rol speelt.
Gekend worden en een naam hebben is dan ook heel belangrijk voor Michael. Daarom vindt hij het zo fijn dat zijn broer/zus Kirsten hem opvangt en dat hij steun krijgt van Richard, Klasman en Van Donee. Maar dan wordt hij weer geconfronteerd met de andere kant van de wanner blijkt dat Van Donee een dubbelrol heeft gespeeld (een Hermansiaans motief waarin vrienden vijanden blijken te zijn) Maar goed ieder rijdt zijn eigen auto oftewel ieder heeft een eigen kijk op de wereld, zou het motto van deze thriller kunnen zijn.


Recensies
Ineke van den Bergen recenseert de thriller in de Volkskrant van 4 april 2008. Ze is positief gestemd over het niveau. De combinatie van realistische en virtuele ‘waarheden’, met daarbij de eeuwenoude menselijke zwakheden als liefde en de wens om te overleven, komen samen in een overtuigend, spannend verhaal over het individu dat het moet afleggen tegen misdadigers (die niet allemaal perse 100 procent slecht zijn) en overheidsdiensten die ‘het persoonlijke’ pletten onder een zelf uitgeroepen ‘algemeen belang’.
‘Het onderscheid tussen echt en virtueel is alleen voor bejaarden,’ zegt iemand. Go ahead. Make my day, zei inspecteur Dirty Harry (Clint Eastwood) ooit en zou zo’n kwajongen voor zijn ballen geschoten hebben. Geschillen waren toen nog persoonlijk, de nieuwe vijand heeft geen ogen om in te kijken. Wat liefde en gekheid vermogen, daar zijn gelukkig nog wel steeds woorden voor.

In het NRC stond op 11 april 2008 een lovende recensie van Gert Jan de Vries: “Cel is een doldwaas boek, een spectaculair avontuur en een spectaculair goed geschreven avontuur bovendien. Den Tex is namelijk de dichter van de Nederlandse thrillerschrijfkunst, die op elke pagina welhaast strooit met aforismen als ‘verantwoordelijkheid is een bedrieglijke deugd.’ Of neem de prachtige proloog van slechts een pagina, kernachtig als een reclameslogan, met een betoverend eigen ritme en een dwarse logica. Maar ook zinnetjes als ‘Aarzelend liep de situatie uit de hand’ verraden een taalgevoel dat zeldzaam is in de rechttoe-rechtaanwereld van de thriller.
Het risico van zoveel taaltalent schuilt in de dosering. Een flauwe woordspeling is snel gemaakt en dat overkomt Den Tex dan ook zo nu en dan: ‘Vince was een dataterriër, geen pitbull, maar een bitbull.’ Maar hoeveel aandacht Den Tex ook heeft voor fraai verwoordingen en hoezeer hij ook nadruk legt op allerlei communicatieaspecten, in de kern is Cel geen literaire Spielerei. De term doldwaas waarmee ik het hierboven typeerde slaat weliswaar op een deel van de actiescènes – een achtervolging met auto’s door plantenkassen in het Westland bijvoorbeeld, die zo spoedig mogelijk moet worden verfilmd – maar zeker niet op het boek als geheel. Wat echt doldwaas is, is de hedendaagse maatschappij. En die ‘boodschap’ laat zich gemakkelijk genoeg destilleren. Den Tex maakt dankbaar gebruik van de absurditeit van de alledaagse realiteit. Of schuilt er stiekem toch een waarschuwing in?
De identiteitsroof waarover Den Tex het heeft is een griezelig reëel misdrijf waartegen nauwelijks wetgeving of opsporing tegen is ontwikkeld. De waanwereld van internet en de bovenbitse werkelijkheid kennen een grensgebied waarin virtuele mensensmokkel mogelijk is en ongetwijfeld ook plaatsvindt. Niet Den Tex en zijn boek zijn dus absurd, de werkelijkheid waarin gependeld kan worden tussen Second Life en de mensenmaatschappij is onwaarschijnlijk.
Den Tex slaagt er in die bizarre situatie voelbaar te maken. Wanneer er een veldslag wordt uitgevochten op Second Life schuif je als lezer naar het puntje van je stoel. Het is een vechtpartij in een virtuele wereld, maar dat maakt niet uit want ‘als je erin zit is alles echt. Echt zit hier’, zoals een van de personages wijzend naar zijn hoofd uitlegt. De verbeelding aan de macht. De verbeeldende macht van meneer Den Tex.

Heel lovend is de site van
www.crimezone.nl over het boek: Een vervolg is vrijwel nooit beter. Dat is de regel. Cel is de uitzondering. Na zijn alom geprezen, zelfs bejubelde De macht van meneer Miller (2005), heeft Charles den Tex het aangedurfd om een vervolg te schrijven. Weer komt communicatieadviseur Michael Bellicher niet aan werken toe. Weer belandt hij in niet de geringste problemen. En weer is een ijzersterk en tergend spannend pareltje op de wereld gezet. Wat een boek! Wat een schrijver! [….]Den Tex heeft opnieuw een meesterlijk plot bedacht. Hij bewijst de eenvoud en de dramatische gevolgen van identiteitsverlies in een wereld waarin iedereen sporen nalaat op het internet. Sporen die kunnen worden opgepikt en gebruikt voor allerlei misdadige doeleinden. Natuurlijk is Den Tex niet origineel in het gebruiken van dit uitgangspunt. Maar de wijze waarop hij het verwerkt tot het verhaal van Cel, is weergaloos.[…] Den Tex weet in zijn korte, krachtige zinnen een flinke dosis maatschappijkritiek te verwerken. Af en toe ligt een overdosis op de loer, maar de doordachtheid waarmee de auteur te werk is gegaan, redt hem elke keer. Cel klopt gewoon. In alle opzichten. Cel brengt heerlijke galgenhumor en smakelijke actie samen in een onwerkelijk avontuur. Den Tex is een onbetwistbare held in de wereld van het spannende boek.

Andere korte reacties uit de pers:
<i> De manier waarop Den Tex jongleert met zaken als goed en fout, recht en onrecht is zonder meer adembenemend. CEL is een verontrustend en bloedspannend boek.’ – Brabants Dagblad