Camera Obscura van Hildebrand
Eerste uitgave 1839
Gelezen editie: Athenaum-Polak & Van Gennep
Amsterdam 1998 1. Beschrijving a. Motivatie Ik heb voor dit boek gekozen omdat ik een van de tips die achter in het boek stonden kon kiezen. De titel Camera Obscura (donkere kamer) sprak me wel aan omdat ik dacht dat het wel een spannend boek zou zijn. b. Samenvatting De bundel bevat 15 verhalen, de lengte van deze verhalen variëren van vijf tot tachtig bladzijden, maar het zijn over het algemeen korte verhalen. Ik zal vier verhalen samenvatten. Als eerste de familie Stastok en de familie Knegge, de twee langste en belangrijkste verhalen uit deze bundel. Ik kies ook voor Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout en Jongens. De familie Stastok
Hildebrand gaat per koets op bezoek bij het gezin van zijn oom Stastok. Hij maakt kennis met zijn neef Pieter, een verlegen, stijve jongeman. Pieter en Hildebrand gaan naar de stad. Keesje is een arme oude man, die werkt bij de familie Stastok als klusjesman. Hildebrand ontmoet Keesje en hij krijgt een droevig verhaal te horen. Keesje moest namelijk al zijn geld afstaan aan het armenhuis, terwijl hij dit geld juist had gespaard om zijn begrafenis goed te laten verlopen. Hildebrand kaart dit bij zijn oom aan en zorgt er zo voor dat Keesje zijn geld terugkrijgt. Op een avond komt er bezoek bij de familie Stastok, waaronder Koosje. Zij is een aardig meisje en al snel merkt Hildebrand dat Pieter een oogje heeft op haar. Een aantal mensen van de twee families gaan samen varen en het lijkt erop dat Pieter Koosje gaat versieren. Zijn kansen worden helaas verknald door de aanwezigheid van de vervelende Dolf. Als klapper op de vuurpijl valt Pieter dan ook nog eens in het water. Na dit voorval gaat Hildebrand naar huis. De familie Knegge

William Knegge, een vriend van Hildebrand, komt te overlijden. Hildebrand krijgt een ring van hem. Per brief brengt Hildebrand de familie op de hoogte van zijn overlijden. Zij waarderen dit erg en hij wordt te logeren gevraagd. E ring blijkt van William zijn oma te zijn. Hildebrand geeft haar de ring. Hij ontmoet de dochter van de heer Knegge, Henriëtte. Hij vindt haar erg aardig. Tevens ontmoet hij de heer van der Hoogen, die Henriëtte zogenaamd helpt met haar muziek. De werkelijkheid is dat deze heer met haar wil trouwen. Hildebrand ontdekt dat van der Hoogen ook op ander vrouwen aast. Nadat Hildebrand van der Hoogen op heterdaad betrapt op een aanranding van een jong meisje, dwingt hij hem minder vaak bij de familie Knegge te komen, met het dreigement hem voor de hele stad te ontmaskeren. Hierop verdwijnt van der Hoogen en gaat Hildebrand naar huis. Een onaangenaam mensch in den Haarlemmerhout
In dit verhaal komt de neef van Hildebrand, Robert Nurks, op bezoek. Hij is een onbeschofte vlegel, iedereen wordt door hem bespot. Veel mensen raken in verlegenheid van de uitspattingen van Robert. Dit blijkt duidelijk als op een keer Hildebrand, Robert en Boerhave, een vriend van Hildebrand, naar een terrasje gaan om wat te drinken en te eten. Een groep muzikanten in de buurt van het terras wordt uitgebreid bespot door Robert, maar als zij dan rondgaan met de pet, toont Robert zijn gulheid en geeft vijf gulden. Jongens
In dit verhaal geeft de schrijver aan de hand van een gedicht aan wat hij vindt van de vaderlandse jongens en hun opvoeding. Hij vindt dat met de manier waarop de jongens door hun ouders worden opgevoed ze opgroeien tot gluiperds, klikspanen en genieperds. Hierna beschrijft hij hoe hij vindt dat de jongens hun tijd moeten indelen en hoe ze zich zouden moeten gedragen. Zijn wens is dat het uiteindelijk allemaal goede mannen worden. c. Titelverklaring Er is geen verhaal wat overeenkomt met de titel Camera Obscura. Camera Obscura betekent donkere kamer. Het zou kunnen zijn dat het boek de voorloper is van het eerste fototoestel. De verhalen zijn namelijk vastgelegd op een fotografische wijze, heel letterlijk en precies. d. Persoonlijke reactie Onderwerp
Het algemene onderwerp van deze vijftien verhalen is het verlangen naar huiselijk geluk en rust. Dit komt omdat het boek is geschreven in de tijd van de Romantiek. De eerste romantici waren kunstenaars die zich heftig verzetten tegen de strak en rationeel geordende maatschappij. Zij wilden meer vrijheid. Gevoel, verbeelding, godsdienst en intuïtie waren onderwerpen die zij belangrijk vonden. Camera Obscura valt meer onder de biedermeierromantiek, een gematigde vorm van de Romantiek
Gebeurtenissen

De belangrijkste gebeurtenis uit de familie Stastok is dat Hildebrand er voor zorgt dat Keesje zijn geld voor zijn begrafenis terugkrijgt. Zo denkt de lezer erg goed over Hildebrand, een aardige man die opkomt voor zijn medemens. Hildebrand gedraagt zich ook zo in de familie Knegge, waarin hij een aanrander dreigt het de hele stad te vertellen als hij niet wegblijft bij Henriëtte Knegge. De gebeurtenissen hebben de overhand boven de gevoelens, dat kan je merken aan de schrijfwijze. Hildebrand beschrijft heel veel dingen, maar kijk niet echt ‘in’ het hoofd van de mensen. De gebeurtenissen hebben absoluut geen diepe indruk op mij gemaakt, het waren meer oppervlakkige verhalen die snel te lezen waren. Personages
De hoofdpersoon zou nu niet echt meer een held zijn, maar in die tijd wel. Hij komt op voor de medemens en wil dat iedereen zo goed wordt (denk aan jongens, waar hij wil dat de vaderlandse jongens een betere opvoeding krijgen.) Je komt niets over het uiterlijk van Hildebrand te weten, omdat de verhalen uit zijn persoon zijn geschreven. Ik denk dat het uiterlijk ook niet erg belangrijk is in deze verhalen. Opbouw
De opbouw van de verhalen zijn simpel, er zijn nauwelijks flashbacks en vooruitwijzingen. Hildebrand beschrijft de dingen die mee heeft gemaakt in de volgorde waarin hij ze werkelijk heeft gemaakt. Ik kan moeilijk zeggen wanneer het boek me begon te boeien, omdat het allemaal losse verhalen zijn. Het verhaal de familie Stastok begon mij te boeien toen Hildebrand een gesprek met Keesje aanknoopte. Ik was erg benieuwd naar het verhaal achter keesje. Het verhaal de familie Knegge begon mij te boeien toen Hildebrand kennis maakte met de heer van der Hoogen, die Henriëtte zogenaamd muziekles gaf. Ik vond het al meteen een engerd, dus ik wilde graag het verhaal achter van der Hoogen horen. Taalgebruik
Het taalgebruik is niet te moeilijk. Het is omgangstaal uit de negentiende eeuw. Sommige begrippen zijn niet meer bekend, maar Hildebrand (is trouwens een pseudoniem van Nicolaas Beets) heeft er zelf voor gezorgd dat ook wij de verhalen begrijpen, door 50 jaar na uitgave een begrippenlijst toe te voegen. In 1989 is een speciale editie verschenen met voetnoten en verklaringen, ter ere van 150 jaar camera Obscura. De verhouding tussen de dialogen en de beschrijvingen vind ik goed, ik had niet het gevoel dat ik alleen maar gesprekken of juist alleen maar beschrijvingen las. 2. Verdieping a. Sociaal-economische achtergronden Camera Obscura is een voorbeeld van biedermeierromantiek. Aanvankelijk betekende biedermeier ‘bekrompen, kleinsteedse burger’, later werd het een aanduiding voor het levensgevoel van 1815 tot1845. Na politieke onrusten ging men verlangen naar huiselijk geluk en rust. De meest aangewezen plaats daarvoor is het gezin. Kenmerken zijn gerichtheid op kleine sociale groepen, grote aandacht voor deugdzaamheid, naastenliefde en niet lijden aan het leven. Logisch dat het gezelschapsleven bloeide in de biedermeiertijd. Voorleesavondjes waren dan ook erg populair. b. Politieke achtergronden Camera Obscura heeft in zoverre een relatie met politieke achtergronden, dat het is geschreven met de kenmerken van de Romantiek, die ontstond na veel politieke onrusten (zie ‘sociaal-economische achtergronden’) c. Culturele achtergronden In dit boek wordt goed beschreven hoe de mensen leefden, omdat Hildebrand ook andere lagen van de bevolking beschrijft. Zo krijgen we een goed beeld van de maatschappij anno 1840. d. Literaire stromingen en genres Deze verhalen horen duidelijk tot de Romantiek, zoals ik al meerdere malen in mijn verslag heb geschreven. Dit is te zien als men de kenmerken van de Romantiek gaat vergelijken met kenmerken van deze verhalen. Bij beide is er verlangen naar huiselijk geluk en rust (in bijna alle verhalen in camera Obscura neemt het gezin een belangrijke plaats in). Naastenliefde is ook een belangrijk begrip van de Romantiek, wat je ook verscheidene malen tegenkomt in de verhalen. (Denk aan Hildebrand die Keesje, Henriëtte en Pieter helpt, en aan het feit dat Hildebrand het zo erg vond dat Robert mensen in verlegenheid bracht.)
3. Evaluatie Na de verdiepingsopdracht ben ik toch iets anders tegen Camera Obscura aan gaan kijken. Toen ik het boek aan het lezen was, viel mij op dat Hildebrand zo aardig en correct was tegen andere mensen. Een beetje een overdreven goed mens zeg maar. Tijdens het maken van de verdiepingsopdracht kwam ik er dus achter dat dat een kenmerk van de Romantiek is. De verhalen vond ik wel wat oppervlakkig, het waren vooral gebeurtenissen die Hildebrand had beschreven. Ik zou het nu niet iemand aanraden om te lezen, maar als diegene net als ik verplicht is om een tekst uit die tijd te lezen, dan zou ik Camera Obscura wel aanraden. Ik ben tevreden over het uitvoeren van de beschrijvingsopdracht. Ik heb er niet veel moeite mee om teksten samen te vatten. De verdiepingsopdracht vond ik moeilijker, maar nadat ik informatie had verzameld over de negentiende eeuw, ging het goed. Het lezen van het boek was niet moeilijk, hoewel ik sommige begrippen niet kende. Die zocht ik dan op in de begrippenlijst die in deel 2 stond. Ik heb wel het gevoel dat ik genoeg kennis en vaardigheden bezat om deze slotopdracht goed uit te voeren.