Schrijver: Gerbrand Bakker
Titel: Boven is het stil
Welke druk: 5e plaats en jaar van uitgave: Amsterdam, 2006 jaar van 1e uitgave: maart 2006
3. Genre
Het boek is een psychologische roman, waarin je door de ogen kijkt van een man die een leven leeft die niet voor hem bestemd was.
4. Opbouw
Titelverklaring: Helmer woont samen met zijn vader op een boerderij. Zijn vader is al oud, ziek en kan niet meer lopen. Als Riet langs wil komen, de oude vriendin van zijn overleden broer, moet vader stil zijn. Riet is niet meer langsgekomen sinds de dood van zijn broer. Vader vond dat Riet de schuldige was aan de dood van Henk. Riet nam weer contact op met Helmer omdat ze dacht dat vader dood was, maar dat was niet zo. Riet zou niet bij Helmer langskomen als vader nog leefde, daarom zei Helmer dat vader dood was.
Motto: Er is geen motto.
Indeling en tekstsoorten in het boek: Het boek bestaat uit 56 korte hoofdstukken die over het boek verdeeld zijn in 4 delen.
5. Handelingsverloop
Fabel: Helmer van Wonderen is een boer uit Waterland. Hij leeft alleen met zijn vader die op het einde van zijn leven ligt. Hij had een moeder en een tweeling broer maar die zijn allebei overleden. Riet was de vriendin van zijn tweelingbroer, en woont nu in Brabant. Na een hele tijd belt ze Helmer en verteld dat haar man is overleden, en vraagt of haar onhandelbare zoon in dienst kan genomen worden als knecht. De vader van Helmer overlijdt en aan het eind gaat hij op reis naar Denemarken met de oude knecht.
Open of gesloten einde: Het zit er een beetje tussenin. Aan het einde van het verhaal is de vader van Helmer dood, dus het leven samen met zijn vader is afgelopen. De knecht van Helmer, Henk de zoon van Riet, is weer terug naar zijn moeder in Brabant. Nadat dit gebeurt is wordt er later ook niks meer over verteld, dit kan betekenen dat de relatie tussen Helmer en Henk ook over is. In het laatste deel komt Helmer de ex-knecht van zijn vader tegen. Dit deel van het verhaal is nog niet afgerond en zou nog verder kunnen gaan. Dus verschillende onderwerpen in het boek zijn afgerond. Er zijn er ook weer een paar bijgekomen die nog open staan.
Happy end: het boek loopt niet ongelukkig maar ook niet echt gelukkig af. De vader van Helmer is dood. Dit klinkt ongelukkig maar voor Helmer viel dat wel mee. Aan het eind heeft Helmer nog steeds geen vrouw, en dus ook geen gezin. Hij woont helemaal alleen want zijn vader is dood en hij heeft zijn knecht, Henk, teruggestuurd naar huis. De relatie met Riet en haar zoon is helemaal verbroken, omdat Helmer had gelogen tegen Riet. Wel komt Helmer de oude knecht van zijn vader weer tegen waar hij vroeger een goede band mee had. Met Jaap maakt hij, aan het eind, van het boek een reis naar Denemarken.
Vertelperspectief: Dit is duidelijk een ik-verhaal. Alle gebeurtenissen worden allemaal in de ik-vorm verteld. Deze persoon is de hoofdpersoon en heet Helmer van Wonderen.
Citaat: Als ik het melklokaal binnenkom, hoor ik de telefoon gaan. Ik loop snel door de bijkeuken naar de gang en neem op. Ik hoor niets. ‘Hallo?’ zeg ik. Het blijft stil aan de andere kant van de lijn, zo’n stilte waarin je iemand zijn adem hoor inhouden. ‘Wie is daar?’ vraag ik. Ik krijg geen antwoord en hang op. In de keuken ligt de krant ongelezen op tafel. Ik kan niet gaan zitten, ik moet iets doen. Het is nu erna, ik leef meer dan hiervoor.
7. Personages
Hoofdpersonage: Helmer van Wonderen is een 55 jaar oude boer. Helmer is een round-character. Het is een eenzame man die veel terugdenkt aan het verleden en iemand die zich afvraagt hoe zijn toekomst eruit komt te zien. Helmer is gewend om ‘alleen’ te leven en is niet bepaald sociaal. Zijn uiterlijk is typisch een boer met blond rossig haar. Helmer is één van twee, hij was als eerste geboren. Toch had zijn vader, Henk uitgekozen als opvolger. Henk was het lievelingetje van vader. Helmer kon goed opschieten met zijn broer, maar nadat zijn broer op 19-jarige leeftijd overlijdt, voel hij zich een halve persoon.
Citaat ‘Wat doe je?’ vraag ik, schuim uit mijn ogen wrijvend. ‘Ik wil onder de douche’, zegt hij. ‘Je ziet toch wel dat ik hier sta?’ ‘Ja’, zegt hij. Hij trekt zijn T-shirt uit. ‘Gebruik je mijn shampoo?’ ‘Ja.’ ‘Dat geeft niet.’ ‘Ga weg Henk’, zeg ik. ‘Waarom?’ ‘Omdat ik het zeg.’
8. Ruimte:
De plaats waar het verhaal zich afspeelt is op een boerderij in het gebied Waterland, vlakbij Monnickendam. Dit is de boerderij waar Helmer is geboren en er nog steeds leeft als de boer. In het laatste gedeelte van het boek speelt het verhaal zich af in Denemarken, omdat Helmer en ex-knecht Jaap hiernaartoe op reis gaan.
9. Tijd
Tijdsverloop: Het boek is redelijk chronologisch verteld. Af en toe komt er wel een bladzijde tussendoor dat zich in een andere tijd heeft afgespeeld. Het verhaal is niet continu verteld, er worden zowel kleine en grote tijden, waar zich niet veel belangrijks afspeelt, overgeslagen.
Flashbacks: Er komen redelijk veel flashbacks in het verhaal voor. Deze gaan bijna altijd over hoe het vroeger thuis was, en de dood van zijn broer. In het verhaal wordt daar veel tijd aan besteed omdat die gebeurtenissen van toen veel te maken hebben met het leven dat Helmer nu leeft. Helmer zijn broer, Henk, is overleden aan een auto ongeluk. Bij dit ongeluk bestuurde zijn vriendin, Riet, de auto. De vader van Helmer en Henk vind dat Riet de schuldige is aan het overlijden van Henk. Vroeger was Henk het lievelingetje van vader. Na de dood van Henk werd Helmer dat omdat die als enigs kind nog over was, alleen werd hij anders behandeld door zijn vader.
Versnelling en vertraging: In het boek zijn veel versnellingen en vertragingen. Het viel mij op dat vooral in de tijden die de hoofdpersoon met zijn vader doorbracht, het verhaal trager werd verteld. In deze stukken werden meer details verteld dan in andere stukken. Over het algemeen werd er meer tijdvertraging toegepast dan versnelling. Ik denk dat dit te maken heeft met de stijl van de schrijver.
10. Motieven en thema
Verhaalmotieven: Tweeling relatie: Twee broers kunnen niet zonder elkaar totdat er een overlijd aan een ongeluk.
Jaloezie: Helmer is jaloers op zijn broer die een relatie krijgt met Riet, waardoor de tweelingrelatie verminderd.
Onbereikbaarheid: Hij kan zijn broer niet bereiken omdat die is overleden. Toen Helmer nog klein was had hij een goede relatie met de knecht. Nadat zijn vader de knecht had ontslagen, en de knecht verhuisde, kon hij hem niet meer bereiken.
Eenzaamheid: Helmer is een eenzame boer zonder vrouw of kinderen.
Thema: Een boer die een leven leeft die niet voor hem bestemd was.
11. Stijl
Stijlkenmerken: Het viel mij op dat de schrijver vaak erg gedetailleerd zijn verhaal beschreef. Alles wat de ik-persoon ziet wordt vaak ook duidelijk beschreven.
Citaat: De fiets staat op de kop voor de werkbank. Henk zit er gehurkt voor. Hij draagt een oude overall van vader, verschoten groen, met grote verstelde stukken op de knieën, de kraag staat overeind. In een bak naast de fiets ligt de ketting te weken, zo te zien in een laagje dieselolie. In de banden zit lucht. Hij kijkt naar me op als ik kom aanlopen. Er zit een zwarte veeg op zijn kaak. Nu hij zo laag zit zie ik dat hij de mond van zijn moeder heeft,
12. Beoordeling:
Ik vond dit een goed boek. Het boek telt 264 bladzijden, eigenlijk zou ik zo’n boek niet nemen, maar omdat de mediatheek medewerksters het aanraadden deed ik het toch. Na het eerste hoofdstuk kwam ik er al achter dat het verhaal erg gedetailleerd beschreven wordt. De hoofdstukken zijn niet zo heel lang, en dat vind ik wel prettig lezen. Relaties worden goed omschreven en je snapte de verbanden tussen de personen. Als je jezelf in Helmer verplaatst merk je dat hij een raar leven lijdt. Een buitenstaander zou zeggen dat het een doodgewone Noord-Hollandse boer is. Dit ligt heel anders, Helmer leeft het leven van Henk. Dit heeft hij nooit gewild, maar de taak is door zijn vader opgedragen. Met vader woont Helmer in de boerderij, moeder en broer zijn overleden. Pas als vader dood is, verkoopt hij al zijn vee. Dit vond ik eigenlijk wel raar want hij had dit al veel eerder moeten doen. Sinds hij de boerderij kreeg overgedragen, leefde Helmer tegen zijn zin in. In het boek staat zelfs, wanneer hij naar Denemarken gaat, dat hij al 25 jaar niet meer op vakantie was geweest. Helmer leefde zijn leven zonder er goed bij na te denken. Hier kan je als lezer ook zelf van leren.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden