1 • Primaire gegevens van het gelezen werk Auteur: F. Bordewijk
Titel: Blokken, Knorrende Beesten, Bint
Ondertitel: Bint: Roman van een zender
Eerst verschenen: 1931, 1933, 1934
Aantal Bladzijden: 155 2 • Verantwoording van de keuze en verwachting vooraf a. De voornaamste reden dat ik voor dit boek heb gekozen is dat Bordewijk lesstof was, en ik er dus al wat van af wist. b. Ik verwachtte korte zinnen, oud en moeilijk te begrijpen taalgebruik. Verder wist ik niet wat ik moest verwachten. 3 • Korte samenvatting van de inhoud Blokken ‘Blokken’ bevat geen hoofdpersonen maar beschrijft een maatschappij, de ‘Staat’ genaamd. Het boek is opgebouwd uit tien hoofdstukken. In het verhaal is de hoofdlijn een opstand tegen het gezag van de staat, het neerslaan van deze verzetsbeweging en de daaropvolgende feestdag voor de bevolking. Het boek begint met een beschrijving van de nachtelijke landing van een vliegtuig, vervolgens wordt de vierkante stadsarchitectuur, de kleding, de kalender en verdere regelgevingen beschreven. Hierdoor ontstaat er een duidelijk beeld van deze maatschappij. Er volgt ook een beschrijving van de ‘Raad’, het bestuursorgaan van de Staat. Het blijkt dat het centrum van de hoofdstad niet herbouwd is tot vierkanten, maar dat dit gedeelte geldt als een museum van de kapitalistische staat. ’s Nachts is de stadskern verboden gebied, maar er zijn mensen die zich in dit gebied laten insluiten en hier een schaduwleven leiden. Het boek gaat vervolgens over in een beschrijving van het functioneren van de Raad, en later komt de ‘Groep A’ ter sprake. De Raad wil deze groep opstandelingen uitroeien. Het boek beschrijft vervolgens een bijeenkomst van de Groep A, waarna deze worden opgepakt en de uitgebroken opstand wordt neergeslagen. De stadskern word vernietigd en in plaats van de kern verrijst het kernplein, hier worden de vijf leiders van Groep A geëxecuteerd. De Raad organiseert een nationale feestdag om de overwinning te vieren, waarin drie evenementen centraal staan: Het lanceren van een ruimteschip dat 130 jaar wegblijft, het ontginnen van een neergestorte meteoriet en een kunstmatige luchtspiegeling. Het boek vervolgt met een beschrijving van het economische stelsel en de strikt verboden maar nog steeds niet uitgeroeide ‘ondeugden’ als geld, juwelen, drank en prostitutie. Deze komen ’s nachts voor in de lege verkeerstunnels. Het boek eindigt met de beschrijving van een militaire parade. De Raad kijkt vanuit een luchtschip op de legeronderdelen in en om de hoofdstad. Het blijkt vanuit de lucht dat er nog steeds kiemen van wanorde zijn, wanneer er legeronderdelen niet in de vastgestelde formaties blijken te bewegen. Na de parade heerst er onrust in de hoofdstad. Knorrende Beesten

Vlakbij een pier, tussen de kleine bars aan de parade bevindt zich een parkeerplaats. Overdag komen veel mensen naar de pier met hun 'knorrende beesten', kleine stille dieren en weeldedieren. Parkwachter Bobsien let op zulke dagen op de 'knorrende beesten' en als er iets mis mee is gaan ze naar de garage bij de ingang van het park. Als het slecht weer is komen de 'knorrende beesten' niet en dan is er geen werk voor Bobsien en zijn vriendin Sofia Eufemia. Maar als er dan op een dag rennen worden gehouden bij de parade is het een drukte van belang. Veel mensen gaan de pier op om de auto's tegen elkaar te zien strijden en velen beesten sneuvelen. De tweede dag van de beesten worden de beesten versierd met bloemen en wordt er weer een wedstrijd gehouden en iedereen vergeet voor even zijn dagelijks leven. Daarna gaan de beesten weer weg en het wordt stil; het seizoen loopt ten einde. Bint
De Bree is een leraar Nederlands. De favoriete klas van Bint, 4D, had namelijk de vorige leraar Nederlands, Van Fleer, weggepest. Er heerst een streng regime of de school van Bint, de directeur, orde en tucht zijn belangrijk. De Bree krijgt vier klassen die hij ziet als wezens. Hij noemt ze “de grauwe”, “de bruine”, “de bloemenklas” en “de hel”. Aan klas 4D, “de hel” verklaart De Bree direct de oorlog, en zijn tactiek werkt. Als de rapportvergadering plaatsvindt hebben de leraren het over Van Beek. De jongen verdient een onvoldoende, omdat hij niet genoeg presteert, maar hij had gedreigd dat als hij een slecht cijfer zou halen, hij zichzelf van kant zou maken. De leraren zijn niet onder de indruk en geven hem het slechte cijfer, waardoor Van Beek radeloos in de gracht springt en in een gasthuis aan pneumonie overlijdt. Bint voorspelt de leraren na de vakantie moeilijkheden omtrent Van Beek. Na de kerstvakantie breekt er inderdaad een opstand uit onder de leerlingen. De opzet wordt neergeslagen door “de hel”. Dit had Bint namelijk met “de hel” afgesproken. Tijdens het jaarlijkse reisje dat met Pasen gemaakt wordt, is “de hel” verdeeld over Remigius en Nox. Het toeval zorgt er echter voor dat Remigius vervroegd vader wordt en dat De Bree mee gaat met een helft van “de hel”. Twee leerlingen Heiligenleven en Punselie verdwijnen een dag spoorloos. Ze hebben de originele route gefietst, die gepland stond, maar waar vanwege de hoest van Te Wigchel van afgeweken was. De Bree weigert in eerste instantie een herbenoeming, omdat het de bedoeling was geweest om slechts dit schooljaar vol te maken. Later denkt hij nog eens terug over het afgelopen jaar en bedenkt zich dan. Hij stuurt een briefje naar Bint waarin hij meldt nog een jaar op zijn school vol te maken. Bij het begin van het nieuwe jaar is Bint verdwenen en staat Donkers op zijn plaats als directeur. Bints’ vertrek had te maken met de dood van Van Beek. “De hel”, de voormalige 4D is nu 5C geworden. Door te zien wat voor een volwassen kerels het waren geworden, doet De Bree zo goed dat hij met Bints’ systeem wil blijven werken. De Bree probeert tot twee maal toe Bint te spreken te krijgen, maar slaagt hier niet in. Dan wordt hem duidelijk dat Bint wil dat de school door moet gaan zoals het voorgaande jaren ging met zijn ziel in de school, en De Bree gaat met nog meer wilskracht dan anders al vroeg op weg naar school. 4 • De verdieping, een analyse van je gelezen boek a. titel, ondertitel, motto, opdracht - Blokken
Blokken duidt op de hoofdstad van de staat: een vierkante, betonnen stad. Alles is rechtoe rechtaan
Opdracht: Aan S.M. Eisenstein en A. Einstein, Filmcomponist en wijsgeer, meesters der verschrikking. - Knorrende Beesten
In dit verhaal worden auto’s, vergeleken met beesten. Het knorren is dus het geluid van de motor. Vandaar, ‘Knorrende Beesten’. Opdracht: Voor mijn vrouw geschreven
deze roman van het parkeerseizoen. - Bint
Bint is de directeur op de school waar de hoofdpersoon (De Bree) les geeft. Opdracht: Aan mijn rector en zijn staf (Er is bij alledrie de boeken geen ondertitel of motto aanwezig) b. genre - Blokken
Blokken is een toekomst roman (zie recensie: De school in de literatuur). Blokken behoort tot het constructivisme, dat komt sterk tot uiting door de huizen van ‘Blokken’. - Knorrende Beesten
Knorrende Beesten is een novelle. Knorrende Beesten behoort tot de nieuwe zakelijkheid. Waarschijnlijk omdat het thema auto’s is, en wat voor een nut de auto heeft. - Bint

Bint is een tuchtroman. Dat komt uiteraard doordat één van de motieven tucht is in dit boek, en gaat vooral over het heersen in de klas dmv stalen tucht. Bint behoort ook tot de nieuwe zakelijkheid. Waarom dit het geval is, is mij niet geheel duidelijk. Misschien doordat Bint zo efficiënt mogelijk de school wil besturen door lastige leerlingen samen in een aparte klas te zetten. c. personages - Blokken
In Blokken heb je geen hoofdpersonage’s. Het verhaal is meer een beschrijving van een maatschappij (dictatuur) waarin alles door de “Raad” word bepaald. Verder heb je opstandelingen, die van “de Raad” afwillen, diezelfde opstandelingen worden later door de raad geëxecuteerd. - Knorrende Beesten
De auto’s
Al zijn het geen personen, Bordewijk laat het wel voordoen alsof het wezens met gevoelens zijn. Hij noemt ze dan ook ‘Knorrende Beesten’. Bobsien
Bobsien is de parkeerwachter. Hij heeft zwart haar, en is niet al te groot, maar hij ziet er wel gespierd uit. Behalve dat Bobsien socialistisch is, kom je niet meer over hem te weten. Sofia Eufemia
Sofia Eufmia, ook wel ‘dweiltje’ genaamd, is het hulpje bij een garage en de vriendin van Bobsien. Ze heeft geen ouders, en leeft met haar opa. Zij is een ander bijpersoon. Omdat ze zichzilf nooit schoonmaakte, ziet ze er niet erg verzorgt uit, ze komt uit een arm gezin en ze is erg slim - Bint
Bint
Bint is de directeur van de school waar De Bree les geeft. Bint is een man van discipline. Hij wil van de kinderen die op de zijn school komen echte kerels maken. Hij heeft daarom een systeem ingevoerd van stalen tucht. In dat opzicht lijken Bint en De Bree erg op elkaar. Bint word later in het boek vervangen door Donkers. Het is niet duidelijk of Bint ontslag heeft genomen of dat hij om andere reden is vertrokken. De Bree
De Bree is het hoofdpersonage. Hij is een plaatsvervangend leraar voor de weggepeste leraar Nederlands. Hij krijgt meteen de moeilijkste klas aangewezen, klas 4D. De Bree is, net als Bint, een man van discipline en tucht. Hij verklaart 4D dan ook meteen de oorlog om te laten zien wie de baas is. De collega’s van De Bree

Remigius
Over Remigius kom je niet veel te weten. Hij had een lang postuur en rookt sigaretten en heeft een stevige handdruk. De conciërge
De conciërge is een grote dikke man met een wit gelaat. Later in het boek kom je te weten dat hij met de leerling Fléau samenzweert. Daardoor wordt hij later door Bint ontslagen
Keska
De Bree had meteen al een hekel aan Keska toen hij hem zag. “Hij was een vreselijke prool, met een vuil gebit, een natte lach van oor tot oor. Zijn hand was klam, zijn stem stuitend”. Talp “Talp was fors, grijzend en welvarend. Zijn lippen waren smakelijk, zijn stem doceerde”. Talp heeft respect in klassen, maar niet vanwegen de discipline of tucht. Donkers
Donkers is de plaatsvervangend directeur. Hij heeft gele tanden van het pijproken. Hij is effen, beslist en stil. Juffrouw Delorm “Haar mond was te wijd en te dun, maar bewegelijk en intelligent”. Zij is de enige lerares op deze school. Nox
Nox is een vierkante, gekleed in het zwart. Hij heeft een somber oog en een lange zwarte snor. Ridderikhof
Ridderikhof is een voos mens, vroeg oud en met puilogen die door zijn oogleden werden tegengehouden. Hij had dun grijzend haar in een kuif en leek te vriendelijk voor de school. Hij had gele handen van het roken. Hij ziet er ziekelijk uit, maar zijn stalen wil weet de klas en zichzelf eronder te krijgen. d. tijd en ruimte - Blokken
Het is niet duidelijk in welke tijd het verhaal zich afspeeld. Ze hebben het over raketten, “kunstmatige luchtspiegelingen” (misschien hologrammen). Dat zou duiden op het heden of de toekomst. De vertelde tijd is ongeveer 10 jaar. Het verhaal wordt geheel chronologisch verteld, en komen er geen flashbacks in voor. Het verhaal speelt zich af in een betonnen, blokkige stad, dat een onderdeel vormt van ‘de staat’. In deze stad is alles hoekig, behalve de stadskern, daar vallen nog enkele ronde vormen te herkennen die stammen uit het verleden. - Knorrende Beesten
Het is niet duidelijk wanneer het verhaal zich afspeelt. De vertelde tijd is een paar maanden. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het speelt zich op en rond een parkeerplaats in een zeebadplaats af. - Bint

Het is opnieuwe niet duidelijk wanneer het verhaal zich afspeelt. De vertelde tijd is ongeveer een jaar. Het verhaal wordt chronologisch verteld. Het speelt zich af in ‘de werkstad’, concreter in een oud schoolgebouw. e. verteller - Blokken
Het verhaal wordt verteld door de schrijver zelf. Het is dus een auctoriaal perspectief. - Knorrende Beesten
Het gebruikte perspectief is opnieuw auctoriaal, zoals in Blokken. Blokken was meer een beschrijving, Knorrende Beesten beschrijft ook iets, namelijk auto’s, maar in tegenstelling tot Blokken komen hier wel personage’s in voor, al worden die niet erg uitgediept. - Bint
Je beleeft het verhaal vooral door de ogen van De Bree
De gebruikte vertelsituatie is de ‘hij-verteller’ f. thema en motieven - Blokken
Thema: Een communistische samenleving waarin een kleine groep de macht heeft en met harde middellen die macht probeert te behouden. Motieven: - communisme - Anti-Utopie - macht - Knorrende Beesten
Thema: De auto’s worden beschreven als dieren, de schrijver gebruikt woorden die gevoelens duidelijk maken om de auto’s te beschrijven. Motieven: - technologie - auto’s - gevoelens - Bint
Thema: Een directeur van een school wil dmv stalen tucht en discipline, van leerlingen, echte mannen maken. Motieven: - tucht - leerlingen - school g. spanning - Blokken
Er zit geen spanning in dit verhaal. Dat komt vooral doordat het een beschrijving is, er komen weinig gebeurtenissen in voor. Het lijkt meer op een informatieve tekst uit een geschiedenisboek. - Knorrende Beesten
Net als in Blokken, zat er geen spanning in dit boek. Het verhaal leide niet tot bepaalde gebeurtenissen, maar beschreef een gebeurtenis meteen. Daardoor verwachtte je niets en was er dus geen spanning. - Bint
Er zit geen spanning in dit boek. Er komen, net zoals in Blokken en Knorrende Beesten, geen echte gebeurtenissen in voor. De enige noemenswaardige gebeurtenis is de zelfmoord van Van Beek, waar De Bree niet veel aandacht voor heeft. h. stijl - Blokken “’Wat hebt gij,’ zo zeide hij, ‘uw steden opgebouwd tot blokkendozen, uw perken gelegd als vierkanten, uw straten als lijnen!’” Om twee redenen vind ik dit stukje erg typerend voor het verhaal. Ten eerste doordat er hier word verteld hoe de stad eruit ziet, ten tweede door het gebruik van erg korte zinnen, wat typerend is voor bordewijk. - Knorrende Beesten “De beesten waren smetteloos gereinigd. Ze hadden zich volgezogen met moedermelk van hun nafta, hun olie en water. Hun hard werd beproefd. Het had geen zenuwen.” Dit stukje vind ik typerend voor het verhaal. Je ziet hierin duidelijk hoe de auto’s als dieren worden beschreven. Dit soort stukjes kom je vaak tegen in Knorrende Beesten. "De ondergaande zon der hondsdagen zette de kust in een machtig rood. Het rijkelijk bluswater der zee doofde dit trots tafereel. De nachthitte hing op het land, en de dikke zilte geur van de zee, het parfum van een zware vrouw die ruist in ondergoed van zij." Ook dit stukje vind ik typerend. Bordewijk beschrijft vrijwel alles in een poëtische vorm. Hierdoor kan je niet vlot doorlezen, wat, het begrijpen van het verhaal, belemmert. - Bint “Zijn woord had indruk gemaakt, Een gorilla zwaaide sloom op hem toe ... De hand viel geel neer, het monster zwaaide terug in de bank” Dit stukje is typerend omdat je hierin ziet hoe Bordewijk mensen als dieren weergeeft. Dit kom je vaker in het verhaal tegen. Soms vind ik het wat té overdreven, en is het onduidelijk naar wie hij refereert.
5 • Relatie tussen tekst en auteur Bordewijk gaf les aan de handelsschool in Rotterdam, wat decor stond voor Bint. 6 • De persoonlijke beoordeling Blokken
Het onderwerp van Blokken vond ik aardig interessant. Het is een vrij actueel thema over een dictoriale staat. Het onderwerp was herkenbaar, omdat er in de realiteit ook veel landen en staten zijn waar een dictator een land met stalen vuist regeert en opstandelingen vermoord. Tevens had het boek een vrij diepgaand onderwerp. Er wordt duidelijk beschreven wat de regels waren, en meestal ook wat de reden daarvan was. Ik ken geen andere boeken over dit onderwerp, wel een film “Equilibrium”. Die film gaat over een staat waarin emoties verboden zijn en waar, netzoals in Blokken, opstanden worden neergeslagen. Er kwamen in Blokken geen echte gebeurtenissen in voor, het was meer een beschrijving. Maar de gebeurtenissen die er plaatsvonden ware belangrijker als de gevoelens. De gebeurtenissen kwamen realistisch over. In Blokken had je geen hoofdpersoon, alleen de opstandelingen en de Raad. Waar je niet veel over te weten kwam. De negatieve eigenschap van “De Raad” was uiteraard het dictoriale bewind. Over de opstandelingen kwam je niets te weten. Het begin van het boek vond ik lastig. Hij omschreef alles zeer poëtisch wat het vlot doorlezen erg hinderde. Later werd dit minder en werd het een stuk makkelijker om te lezen. Er zaten delen in die saai waren, waarin Bordewijk té diep inging op bepaalde aspecten. Maar dit kwam niet vaak voor. Het eind van het boek was moeilijk te voorspellen, maar wel typisch. Uiteindelijk kwam er alsnog een soort oorlog, waarin niet alles ordelijk was, maar er chaos heerst. Het taalgebruik was soms lastig, maar niet onbegrijpelijk. Er kwamen geen dialogen in dit verhaal voor. Er zijn geen zinnen bij me bijgebleven. Knorrende Beesten
Auto’s vind ik normaal een interessant onderwerp, maar dit boek vind ik toch een stuk minder boeiend. Ik vond het onderwerp niet echt herkenbaar, dat zou kunnen komen door de tijd waarin het zich afspeelt (of lijkt af te spelen). Het was een oppervlakkig boek. Je krijgt geen gevoels te weten over de personen. Daarom zijn de gebeurtenissen het belangrijkst. Het boek is me nogsteeds niet helemaal duidelijk. Het ging voor mij gevoel soms van de hak op de tak. Daardoor kon ik geen touw vast knopen aan de gebeurtenissen. De personen werden slecht beschreven. Het was voor mij soms zelfs even onduidelijk of het nou een man of een vrouw was, al kwam je dat later wel te weten. Daardoor kon je je niet goed inleven in de personage’s, maar dat was ook niet de bedoeling van dit boek denk ik. De opbouw van het verhaal vond ik lastig, waardoor ik het niet vlot kon lezen. Het ging, zoals ik al zei, van de hak op de tak. Het hele verhaal was eigenlijk vrij saai. Er gebeurde niet veel boeiends. Het enige wat meer boeiende stuk was de beschrijving van een dag op een racebaan. Het taalgebruik was ook lastig, veel oud en poëtisch taalgebruik. De dialogen dié er in voor kwamen kwamen niet echt realistisch over. Bint
Het onderwerp van Bint vond ik wel aardig interessant. Het gaat over school en hoe docenten en leerlingen met elkaar omgaan. Het was uiteraard herkenbaar. Iedereen heeft wel eens meegemaakt dat ze in een klas zaten met moeilijke leerlingen, of natuurlijk docenten hadden die niets dulden en alles in de hand moesten hebben. Toch vond ik het een oppervlakkig boek, er werd niet diep op bepaalde gebeurtenissen ingegaan. De gebeurtenissen waren het belangrijkst in Bint. Voornamelijk doordat de gevoelens niet echt tot uiting kwamen en oppervlakkig bleven. Je kreeg alleen te weten dat de leeringen van 4D vrede wilden, en dat de zelfmoord van Van Beek heftige emoties los maakten. De gebeurtenissen werden meestal wel vrij uitgebreid omschreven. Je kon je er echt goed in inleven. Zoals de eerste ontmoeting van De Bree met 4D. De gebeurtenissen waren makkelijk te volgen. De personen kwamen echt over, ookal werden ze kort beschreven en kwam je niet veel over ze te weten. Ik kon me vooral goed inleven in De Bree, doordat je van hem het meest te weten kwam. Door het gedrag van De Bree ben ik wel beïnvloed. Doordat hij zo streng was, begon je ook te denken dat het echt nodig was, terwijl je helemaal niet wist hoe de klas eigenlijk was, misschien waren de leerlingen helemaal niet zo erg, maar vond Bint het nodig om ze aan te pakken. De positieve eigenschap van De Bree vond ik dat hij goed stand kon houden in de klas, een slechte eigenschap is dat hij de zelfmoordneigening van Van Beek niet serieus nam. Het verhaal was goed opgebouwd en was vlot te lezen. Dat kwam doordat hij, in tegenstelling tot Blokken en Knorrende Beesten niet zo poëtisch schreef en de gebeurtenissen duidelijk gescheiden waren. Vooral de laatste 20 bladzijden vond ik saai worden. Het werd langdradig en ik kon niet duidelijk meer merken waar het nu eigenlijk over ging. Ik vond het een passend einde, en was niet te voorspellen. Het taalgebruik was makkelijk te begrijpen, op soms wat oud taalgebruik na. De dialogen die erin voorkwamen kwam realistisch over, maar dat waren er maar een paar. Er zijn geen zinnen bij me nagebleven. Conclusie Ik vond Blokken het leukste boek om te lezen. Dat kwam doordat het tot mijn verbeelding sprak omdat het leek op een futuristische film. Knorrende Beesten vond ik het saaiste boek van deze drie. Het verhaal werd me totaal niet duidelijk, ik weet niet waar het nou eigenlijk allemaal over ging en dat las gewoon niet lekker. Bint vond ik aardig, maar werd op het eind nogal langdradig en saai.