Ben is dood door Jan de Zanger

Eerste druk 1981

Titelverklaring
Het verhaal speelt na de dood van Ben. Fer en Meta willen dan graag weten wie hij eigenlijk was.

Genre
Roman

Hoofdpersoon
Fer en Meta zijn de hoofdpersonen. Ze zijn klasgenoten. Meta was al een tijdje verliefd op Fer. Meta was Fer nooit zo opgevallen. Na de dood van Ben bedenkt hij zich dat hij eigenlijk helemaal niet zoveel van zijn klasgenoten afweet. Dan valt Meta hem ook op en ze krijgen verkering. In het verhaal gaan ze samen op zoek naar hoe Ben was.

Waar
In de woonplaatsen van Fer en Meta, in de plaats waar de school staat en op school.

Wanneer
De eerste weken na de dood van Ben.

Thema
Dood, liefde, drugs

Perspectief
Je ervaart het verhaal door de ogen van Fer. Het hele verhaal gaat het om de gebeurtenissen die Fer meemaakt.

Tijd
De tijd is chronologisch; het verhaal is continu.

Opbouw
165 bladzijden; 21 hoofdstukken

Verhaallijn
Op een ochtend in mei komt Meta Snellers de klas in. Zodra ze op haar plaats zit, begint ze te huilen. Plotseling zegt ze: ‘Ben is dood.’ De avond ervoor is Ben bij een ongeluk om het leven gekomen. De hele klas reageert geschokt. Fer van Aken realiseert zich dat hij Ben eigenlijk helemaal niet kende en beseft dat dit voor haast al zijn klasgenoten geldt.

Hun geschiedenisleraar De Boer, bijgenaamd de Kozak, reageert buitengewoon negatief op het bericht van Bens dood: ‘Hebben we daar al die moeite voor gedaan!’ Verder zegt hij dat sommigen op school Ben veel te veel de hand boven het hoofd hebben gehouden. Hij zou een misdadiger geweest zijn. De klas reageert woedend. De leerlingen gaan naar de rector. Hij is het duidelijk niet eens met de reactie van De Boer en wil wel wat meer over Ben vertellen. Ben bleek drugs te gebruiken en was bij het verhandelen ervan gesnapt. Voorlopig mocht hij niet meer op school komen: men wilde eerst de rechtszaak afwachten.

Fer en Meta raken op deze dag met elkaar in gesprek. Meta nodigt Fer bij haar thuis uit. Daarna zien ze elkaar vaker. Meta was al een tijdje verliefd op Fer en hij merkt dat hij ook wel wat voor haar voelt. Op dezelfde morgen dat Bens dood bekend werd, was er iets merkwaardigs gebeurd. De leraar Nederlands, Den Hartog, was niet op school verschenen. Fer was hem wel voorbij gefietst. De dagen erna blijft Den Hartog onvindbaar. Er gaan geruchten dat zijn verdwijning iets met Bens overlijden te maken heeft, want zij ontmoetten elkaar wel eens buiten school.

Op vrijdag wordt Ben begraven. De hele klas is er bij. Tijdens het condoleren spreekt de moeder van Ben Meta aan. Ben had wel eens over haar gesproken. Ze maakt een afspraak met Meta en Fer, want ze wil weten hoe Ben op school was. Op de begrafenis zien Meta en Fer ook een opvallend gekleed meisje dat niemand schijnt te kennen. Tijdens het gesprek met Bens moeder op zaterdagmiddag vertelt ze dat ze de laatste jaren niet meer met Ben kon praten. Hij kwam weinig thuis en werd gauw boos. Hij zat altijd bij Elly, het meisje dat ook op de begrafenis was. Moeder noemt haar een slet en een barmeid. Ze vertelt ook hoe Ben veranderd was na het ongeluk van zijn broertje Louis, nu drie jaar geleden. Hij was op Bens brommer tegen een muur opgeknald en verbleef sindsdien in een inrichting voor zwaar lichamelijk gehandicapten. Hierna ging Ben gedichten schrijven en hij werd steeds stiller. In de zomervakantie na het behalen van zijn mavo-diploma was hij hasj gaan gebruiken. Thuis werd hij steeds onhandelbaarder. Nadat hij door de politie wegens drugshandel was opgepakt, wilde hij ervan af. Hij had geen zin meer in school en zocht een baantje.

Fer komt nu regelmatig bij Meta over de vloer en raakt in gesprek met Meta’s vader over Ben. Deze denkt dat de school tekort geschoten is: men had Ben beter moeten opvangen.

Enkele dagen later zoekt Elly contact met Fer. Ze wil met hem praten. Fer en Meta zoeken Elly op in een jongerencafé. Volgens Elly is Ben kapotgemaakt door de mensen in zijn omgeving: z’n vader, de school en de politie. Op school zaten De Boer en Wageman hem dwars. Ze vertelt hoe hij door zijn opsluiting alle zelfvertrouwen was kwijtgeraakt. Hij dacht dat hij niets meer kon, alleen maar schrijven. Hij zocht allerlei mensen op die hem misschien een baantje bij een krant of tijdschrift konden bezorgen, maar alles mislukte. Op de zondagmiddag voor zijn dood heeft hij Den Hartog opgebeld. Ben smeekte om hulp. Wat Den Hartog precies gezegd heeft, weet Elly niet, maar na het gesprek zat Ben alleen maar te huilen. Hij was wanhopig. De volgende middag was hij onder een bus gelopen.

Fer en Meta weten nu wat er met Ben aan de hand was, maar ze vragen zich af of ze dat aan hun klasgenoten moeten vertellen. Ze besluiten dat niet te doen: ‘We weten nou, dat eigenlijk niemand een poot heeft uitgestoken om iets voor Ben te doen. Wij ook niet. Ik weet niet of we de anderen helpen als we ze dat allemaal vertellen.’

Groepsmening
Wij vonden het verhaal van ‘Ben is dood’ zeer aangrijpend. Het gebeurt immers niet zo vaak dat er iemand zo jong al komt te overlijden. Vooral als je na het lezen van het verhaal bedenkt dat de klasgenoten van Ben er verantwoordelijk voor zijn dat hij niet lekker in zijn vel zat en dat zij dus mede verantwoordelijk waren voor zijn dood, komt dit toch wel schokkend over.

Het boek was vrij gemakkelijk om te lezen, er zaten geen moeilijke delen in en ook werd er in duidelijk Nederlands geschreven.

Het thema drugs vonden we goed gekozen. We weten wel dat er vrij veel over dit thema wordt geschreven, maar eigenlijk kan het niet vaak genoeg zijn. Vooral omdat er in dit verhaal met name op de gevaren van drugs wordt gewezen. Ook wordt duidelijk in het verhaal dat het toch wel belangrijk is om interesse te tonen voor anderen. Fer en Meta realiseerden zich dit eigenlijk te laat.

De gebeurtenissen in het boek werden duidelijk beschreven, op zo’n manier dat je je echt goed in het verhaal kon inleven. Het boek was dan ook zeer boeiend, je wou echt graag weten wat er verder ging gebeuren. Ook wist de schrijver goed naar een climax toe te werken.

Je wist namelijk niet wat er eigenlijk precies met Ben gebeurd was, hoe hij precies aan zijn einde was gekomen en wat daaraan vooraf was gegaan. Je werd tijdens het lezen echt nieuwsgierig gemaakt.

Ook de opbouw van het boek vonden we duidelijk genoeg. Het verhaal was goed te begrijpen, door de indeling ontstond geen verwarring.

Tot slot wouden we nog wat zeggen over de hoofdpersonen, Fer en Meta. In het begin lijkt het of Meta zich als het ware op wil dringen aan Fer, maar later in het boek komt zij toch zeer sympathiek over, ook Fer lijkt een aardige, gevoelige jongen. Over het algemeen vonden wij dit een erg leuk boek.