Before I die door Jenny Downham

Downham J. (2007) Voor ik doodga. Amsterdam: Mouria.
Vertaald uit het Engels door Mariette van Gelder.
(oorspronkelijke titel was ‘Before I die’)

Boekanalyse
Het hele verhaal wordt verteld vanuit het ik-perspectief. Dit zorgt ervoor dat je nog meer meeleeft met het hoofdpersonage, iets wat zeker nodig is in een emotioneel boek als dit. Het zijn de subtiele accenten die je doen meeleven, zoals het ik-perspectief bijvoorbeeld, en dat zorgt dat het niet klef of cliché wordt.
Het belangrijkste personage is het hoofdpersonage Tessa. Ze is 16, en wil het liefst van al gewoon onbezonnen leven, net als haar beste vriendin Zoë. Alleen ligt dat voor haar moeilijk, aangezien ze leukemie heeft, niet meer naar school gaat en er vaak niks beters op vindt dan gewoon in bed te blijven liggen. Gelukkig is er Zoë nog, die Tessa er met haar enthousiasme uitsleurt. Alles verandert echter wanneer Tessa de lijst opstelt. De lijst van10 dingen die ze nog gedaan wil hebben voor het te laat is. Typische puberdingen als seks hebben, drugs nemen, de wet overtreden, autorijden en zo verder.
Het is een verhaal met een hedendaagse mentaliteit, al wordt het jaartal nooit vermeld. De sfeer in het boek maakt meteen duidelijk dat het hier om een hier-en-nu-verhaal gaat.
Tessa is Brits, en het hele verhaal draait rond haar en de omgeving. Het verhaal speelt zich dus logischerwijs af in Groot-Brittanië.
Het boek grijpt me aan, mede omdat het raakpunten heeft met mijn leefwereld. Niet alleen is de jongerencultuur er sterk in verweven, ook het leukemiegedeelte is voor mij niet eens een ver-van-mijn-bed-show. De neef van een vriend van me heeft ook leukemie, en ging bijgevolg ook een tijdje niet naar school, en leidde in dat opzicht wel een leven dat raakvlakken had met Tessa’s leven. Gelukkig is hij ondertussen aan de beterhand, en is hij dus niet gestorven, zoals Tessa in het verhaal.
Het boek leest vlot. Het richt zich duidelijk op een puberpubliek, en het is ook daarnaar geschreven. Het is geen stijf boek, maar het is ook niet kinds vlot. Het leest net snel genoeg, opdat het niet saai zou worden, en net traag genoeg om af en toe even stil te staan bij wat je leest. Het laat tijd en ruimte voor ontroering.
Het onderwerp is niet al te origineel, en het lijkt op het eerste gezicht ook wel een cliché boek. Wanneer je echter begint te lezen, zal je gauw merken dat je je mening hieromtrent moet bijstellen, want je zal verbaasd staan van de originaliteit en vooral humor waarmee dit thema gebracht is. Tessa wordt noch voorgesteld als een zielige zieke, noch wordt er gedaan alsof er geen vuiltje aan de lucht is. Het contrast tussen de twee gedachten staat centraal. Aan de ene kant “Ik kan toch alles doen, want tegen dat ik voor het gerecht moet verschijnen ben ik al dood”. Aan de andere kant “Wat voor zin heeft het nog?”.
Het klikte met dit boek vanaf het eerste contact! Wat zeg ik, vanaf de eerste seconde! In bikini aan de zijkant van het zwembad of op strand, dit is een echt zomerboek. De tijd nemen om te genieten is aangeraden.


Creatieve opdracht: zoek twee songs die aansluiten bij het boek.

Creatieve opdracht
Welcome to my life – Simple Plan
Do you ever feel like breaking down?
Do you ever feel out of place?
Like somehow you just don't belong
And no one understands you
Do you ever wanna runaway?
Do you lock yourself in your room?
With the radio on turned up so loud
That no one hears you screaming

No you don't know what it's like
When nothing feels all right
You don't know what it's like
To be like me

To be hurt
To feel lost
To be left out in the dark
To be kicked when you're down
To feel like you've been pushed around
To be on the edge of breaking down
And no one's there to save you
No you don't know what it's like
Welcome to my life

Do you wanna be somebody else?
Are you sick of feeling so left out?
Are you desperate to find something more?
Before your life is over
Are you stuck inside a world you hate?
Are you sick of everyone around?
With their big fake smiles and stupid lies
While deep inside you're bleeding

No you don't know what it's like
When nothing feels all right
You don't know what it's like
To be like me

To be hurt
To feel lost
To be left out in the dark
To be kicked when you're down
To feel like you've been pushed around
To be on the edge of breaking down
And no one's there to save you
No you don't know what it's like
Welcome to my life

No one ever lied straight to your face
No one ever stabbed you in the back
You might think I'm happy but I'm not gonna be okay
Everybody always gave you what you wanted
Never had to work it was always there
You don't know what it's like, what it's like

To be hurt
To feel lost
To be left out in the dark
To be kicked when you're down
To feel like you've been pushed around
To be on the edge of breaking down
And no one's there to save you
No you don't know what it's like (what it's like)

To be hurt
To feel lost
To be left out in the dark
To be kicked when you're down
To feel like you've been pushed around
To be on the edge of breaking down
And no one's there to save you
No you don't know what it's like
Welcome to my life
Welcome to my life
Welcome to my life

De gemarkeerde delen zijn de stukken tekst waarvan ik vind dat ze het beste aansluiten bij het verhaal. Zo heb je de eerste markering; ‘are you desperate to find something more before your life is over?’, dat verwijst naar de lijst, en het gevoel dat ze nog te jong is om te sterven, dat ze eigenlijk nog geen leven gehad heeft.
Het tweede deel verwijst dan weer naar de ziekelijke bemoeizucht van haar omgeving, en van iedereen die eigenlijk het beste met haar voor heeft. Tessa ervaart dit echter niet als hulp of steun. Er zijn dagen waarop ze echt gewoon het allerliefst in haar bed zou blijven liggen, en als haar vader haar dan forceert bedoelt hij het goed, maar begrijpt hij haar toch niet helemaal. Op momenten waarop Tessa het niet meer ziet zitten en eeuwige optimisten haar proberen oppeppen overheerst deze gedachte.

Young and wild and free – Wiz Kalifa
Reffrein: So what we get drunk
So what we don't sleep
(smoke weed)
We're just having fun
We don't care who sees
So what we go out
That's how it’s supposed to be
Living young and wild and free

Hier gaat het vooral om het losbandige gedrag dat Tessa stelt omdat ze ervan overtuigd is dat ze maar beter het beste uit de situatie kan halen. Met als kerngedachte dat ze toch niet gepakt zal worden, probeert ze de gekste, gevaarlijkste en leukste dingen uit, zodat ze uiteindelijk toch kan zeggen dat ze voor de kick geleefd heeft.