Gebruikte editie Eerste druk: 1 december 2006
Gebruikte druk: 1e
Aantal bladzijden: 176
Uitgever: L.J. Veen, Amsterdam Gegevens voorkant De voorkant geeft in stemmig bruin een doorkijkje in een klein straatje met wat uitgaansgelegenheden. Genre Het is een heel bijzonder genre: de roman is een aaneenschakeling van emails, brieven, persberichten en zelfs notulen. Verder heeft het toch veel weg van een persiflage van een bepaald wereldje: dat van de tweederangs artiesten in het schnabbelcircuit. Geschikt voor … De roman is heel gemakkelijk te lezen, ook door zijn bijzondere structuur. Verder is hij humoristisch van toon, waardoor ook leerlingen van vmbo-TL en havo het boek wel leuk zullen vinden om te lezen. Er worden geen grote literaire thema’s besproken en de stijl deed me toch wel erg denken aan de boeken van Remko Kampurt “Tjeempie of Liesje in Luiletterland “ en Harrie Jekkers “Uit de school geklapt.”
De flaptekst Vrijdagavond om tien uur zal in café de Dolle Bak optreden de Nederlandse zanger Johnnie Beverly, vooral bekend van zijn hits ‘Oh Molly’, ‘Pardon Monsieur’ en ‘Bim Bam Bom’. De sympathieke zanger werkt al weer een tijdje aan zijn comeback en vereert Grasdijk voor de tweede keer dit jaar met een bezoek. Op het programma staan natuurlijk de oude hits en verder veel nieuw werk. Entree gratis, consumptie verplicht. In een verrassende, filmische montage van aanplakbiljetten, e-mails, telefoongesprekken en verslagen uit het blaadje van de plaatselijke voetbalvereniging ontvouwt zich het even pijnlijke als hilarische verhaal van B-artiest Johnnie Beverly. De ingrediënten: tanend succes, een gedroomde theatertournee, een zwanger pubermeisje uit Grasdijk en een vermoeide manager. Avond aan avond is een met giphartiaanse brille verteld verhaal, en toont dat de succesvolle scenarioschrijver Frank Ketelaar ook in boekvorm een ijzersterke tragikomedie kan vertellen. Motto en opdracht Het motto is een lied van Schoonewille/Ten Bokel uit 2004. Het lied komt uit de Vara –televisiekomedie “De Band”, waarin de lotgevallen van een jonge band worden gevolgd. Deze serie werd geregisseerd door Frank Ketelaar, die in 2006 verdere bekendheid verwierf met de spannende serie “Vuurzee.” De deur
Vertel me nog eens dat ik knap ben
En dat ik slim ben bovendien
Dat ik gezellig en ad rem ben
In elk gezelschap graag gezien. En zeg me dat ik nooit eens somber ben
En nooit humeurig en nooit bang
En dat ik ook nooit domme dingen doe
En doe dat dan maar uren lang. Toe zeg het maar
Vertel het maar
En als je ‘t zachtjes doet
Dan is het bijna waar. Structuur en perspectief De roman heeft een heel bijzondere structuur: er zijn 56 korte hoofdstukken (soms maar één alinea lang) die allemaal een bepaalde stijl van schrijven weerspiegelen. Zo geeft Ketelaar de volgende modellen een inhoudselement van de roman mee: - het letterlijk weergeven van telefoongesprekken tussen twee jonge tienermeisjes - het letterlijk weergeven van de e-mails tussen de vrouw van de hoofdfiguur en haar vriendin Roosmarijn - brieven met fanmail voor Johnny Beverly - persberichten over Johnny Beverley - aankondigingen in kranten van optredens van J.B. - verslagen van die optredens van J.B. - een tekst voor een flyer - brieven van en aan diverse personages uit de roman - enkele wedstrijdverslagen uit het voetbalblad van Germanicus - enkele keren de notulen van een vergadering (geschreven door ene Inge) met J.B. en zijn manager Max Slingerland - verslag van een fanmaildag - een uitnodiging om op te komen treden voor gevangenen - een dreigbrief van een asociale Nederlander - brieven van advocaten - stukjes uit de roddelbladen - Het spreekt vanzelf dat het perspectief van de roman wijzigt met de vorm van het hoofdstuk: zo zijn er natuurlijk ik-vertellers in de brieven en de mails en er zijn verslagen van weergegeven dialogen tijdens telefoongesprekken. Ook zijn er auctoriale stukjes wanneer er bijvoorbeeld een persbericht of een verslag wordt gepresenteerd. Het verhaal wordt vrijwel geheel chronologisch gepresenteerd . Het hoofdstuk 0 geeft een brief van een fanclublid Raymond Schotemaker. Dan komt de korte mededeling “”Minder dan een jaar geleden.” En vervolgens wordt het verhaal in hoofdstuk 1-56 chronologisch verteld. De vertelde tijd is ongeveer een jaar. Er is vrij veel tijdverdichting. Titelverklaring “Avond aan avond” verwijst naar het patroon waarin de B-artiest Johnny Beverly optreedt. Avond en avond moet hij na een succesvol begin van zijn carrière optreden in kroegen, bars en andere gelegenheden van wat minder allooi. Op blz. 22 (Notulen van de vergadering tussen Johnny en Max) dat Johnny er genoeg van heeft om
avond aan avond op te treden in tweederangs disco’s, boerenfeesttenten etc.” Tijd en decor Ketelaar schrijft een actueel verhaal uit de 21e eeuw. Er is sprake van de €. Het begin van het optreden van Johhny B. was in 1984: hij was toen op 22-jarige leeftijd erg succesvol en in het “NU “van de roman is hij 44. Het zou dus heel goed het jaar 2006 kunnen zijn. De notulen van vier vergaderingen geven het verloop van de maanden weer. (van januari tot december) Het decor speelt een ondergeschikte rol. Er is sprake van enkele plaatsnamen (als Grasdijk, Watersum, Rozenburg) maar die spelen geen symbolische rol. Thematiek Ik beschouw de roman als een persiflage op het leven van een B-artiest. De eens beroemde Johnny B. krijgt te maken met de keerzijde van de medaille: zijn roem is tanende. Bovendien weet hij niet met zijn fikken af te blijven van jonge meisjes. Tijdens een optreden in Grasdijk heeft hij seks met een jong meisje, wat de rode draad door het verhaal is. Terwijl zijn manager Max in de gaten heeft dat Johnny over the hill is, denkt de zanger zelf dat er weer een gouden toekomst voor hem open ligt. Dat blijkt inderdaad zo te zijn, maar om een heel andere reden. Johnny krijgt eerst “bad publicity”, wanneer iemand naar de pers lekt dat hij een tienermeisje zwanger heeft gemaakt. Max en hij weten de publiciteit om te buigen in hun voordeel door er een draagmoedersituatie van te maken. De roddelbladen gaan meteen om en hij wordt nu weer wat populairder. Daarna blijkt dat het meisje helemaal niet zwanger is (geweest) en dat haar vriendje een slaatje uit de situatie heeft willen slaan. De “bad publicity” keert zich helemaal ten gunste van Johnny, die zijn vroegere populariteit weer terug krijgt en zelfs met een theatertournee successen boekt. Zijn vrouw Anneke is er echter aan onderdoor gegaan: ze had gehoopt op een adoptiekind, maar die hoop werd de bodem ingeslagen. Met slaappillen maakt ze een einde aan haar leven, maar de successen van Johnny zijn weer terug. Hij krijgt positieve kritieken en zijn fanclub is weer in ere hersteld. Als artiest geslaagd, als mens mislukt, dat is toch wel het etiket dat Beverly kan worden opgeplakt. Motieven: - ongewenste zwangerschap - seksueel misbruik door een artiest van een tienermeisje - vergane glorie van een B-artiest - de nadelen van het “bekend zijn” - jaloezie (vooral tussen Anneke en Roosmarijn) - de publiciteit van de roddelpers - onderlinge menselijke verhoudingen Mijn mening Natuurlijk heeft de roman niet veel om het lijf, maar door het persiflage karakter is de roman heel goed te lezen voor scholieren. De humor zit wel in de verschillende schrijfstijlen ingebakken en Ketelaar weet er in te slagen om de stukken tekst een andere stijl mee te geven. Daardoor heeft de roman veel vaart gekregen en zal de lezer wel menige glimlach op zijn gezicht kunnen krijgen. Maar er zit natuurlijk geen diepgang in de roman en het is de vraag of het boek anno 2006 wel aanslaat bij een groter publiek. De manier deed me toch wel erg denken aan Remko Kampurt en Harry Jekkers in de hierboven genoemde persiflages. Voor de literatuurlijst van een vmbo-TL –school zou de roman 2 punten kunnen krijgen, voor een havo-eindexamen zou ik een puntenwaardering van 1 pt. willen toekennen. Vwo-leerlingen raad ik het af dit boek op hun literatuurlijst te plaatsen. De docent zou er wel eens bezwaar tegen kunnen maken. Samenvatting van de inhoud In hoofdstuk 0 wordt een verslag gegeven van een brief van een grote fan Raymond Schotemaker die vanuit Rozenburg gekomen is naar het ziekenhuis waarin iemand uit de omgeving van Johnny Beverly is opgenomen op Intensive Care. Daarna gaan we een jaar terug. Johnny Beverley, de artiestennaam voor Jan van Dorpel, is na een succesvolle start in zijn carrière jaren geleden tijdens de jaren ‘80 sterk teruggevallen. Zijn sterk triviale Nederlandstalige repertoire slaat niet meer aan bij de grote groep fans. Beverly roept toch herinneringen op aan type Hazes. In het begin van de roman treedt hij op in het dorp Grasdijk. In een telefoongesprek enkele dagen later laat de scholiere Karin Rondeel aan haar vriendinnetje Janneke merken dat Johnny B. haar wel zag zitten: ze is met hem naar zijn kleedkamer gegaan en hebben daar seks gehad (onbeschermd trouwens) Ze heeft streng gelovige ouders en Janneke mag het natuurlijk aan niemand vertellen. Johnny B. en zijn manager Max Slingerland kunnen niet heel goed met elkaar overweg en laten daarom de vergadering tussen hen beiden notuleren door ene Inge. Uit die notulen blijkt dat Johnny het zat is om voor tweederangs gelegenheden op te treden: hij wil zijn oude glorie terug en hoopt met een nieuwe cd meer airplay in Hilversum te krijgen om daarna een theatertournee te kunnen starten. Max ziet dat helemaal niet zitten en dat wordt in de notulen verduidelijk. Bovendien wil hij dat Johnny het nieuwe contract (slechts voor één jaar) tekent. Ook de fanclub is bijna ter ziele: er komt geen nieuws meer uit Rozenburg. In een interview met een krant wordt de voorgeschiedenis van Johnny B. duidelijk: hij was vroeger erg succesvol (het lijkt wel een beetje Jantje Smit) Daarna schrijft Anneke van Dorpel (de vrouw van Johnny, ex-miss Noord-Holland) een e-mail naar haar vriendin Roosmarijn die door haar man Hans in de steek is gelaten. Het is een prachtige mail vol schijnsentimenten en zogenaamd medelijden van de kant van Anneke. Ook vermeldt ze dat Johnny enkele jaren geleden na een schoolconcert seks heeft gehad met een heel jong meisje. Hij had zijn vingers gekneusd toen hij wilde vingeren in haar veel te strakke broek. Hij had het allemaal opgebiecht en het was uiteindelijk weer goed gekomen tussen Anneke en Johnny. En nu zou hij zoiets zeker niet meer doen. (Behalve in Grasdijk dan, weet de lezer intussen.) Roosmarijn schrijft een even verschrikkelijke mail terug naar Anneke. Haar Hans heeft een tikgeit op zijn werk versierd en is er vandoor gegaan. Ze is heel negatief tegenover het leven en ook wel ten aanzien van Anneke. Die hoeft voorlopig niet op haar kinderen te passen. Intussen is de nieuwe cd van Johnny uit: “Op het middelpunt”en hij wordt door Max aangeboden aan de d.j. ’s van Hilversum, maar veel airplay krijgt hij niet. Johnny lijkt “over the hill.” Er komen daarna wel hilarische brieven in het boek voor: een verzoek om geld voor een vrouw die kanker heeft en een andere negatieve brief omdat de koper dacht dat Beverly een Amerikaanse zanger was en daardoor de cd had gekocht voor zijn baas die het echter helemaal niks vond. Die koper wil daarom zijn geld terug wil hebben. Johnny geeft in de volgende notulen aan dat hij op theatertournee wil: zingen en stukjes grappige tekst voordragen, maar Max Slingerland voelt er niet veel voor. Het contract is bovendien nog steeds niet getekend. Johnny krijgt een verzoek van Blow Jobs Productions om een porno-cd te maken. Max probeert ook theaters aan te schrijven voor de theatertournee. Intussen weet de lezer dat Karin Brondeel zwanger is: ze krijgt zelfs psychiatrische hulp. Ook komt er een brief van de gevangenen die wel een optreden van Johnny B. op hun culturele avond willen verzorgen: met het geld zit het wel goed en ze zullen hem op handen dragen. In de roman verschijnt dan ineens een wedstrijdverslag van Germanicus 4, het elftal waarin Johnny met wat oude maten altijd strijdt om het kampioenschap, maar het vrijwel altijd net verliest. Maar dan gaat de wereld op zijn kop. Een “onbekend familielid” schrijft een brief aan Johnny met de mededeling dat Karin Brondeel zwanger is. Dat is een kink in de kabel voor de comeback van Johnny. Raymond Schotemaker is een fan van het eerste uur 1984 (en dat is dus 22 jaar geleden) Hij had een zaak met typmachines overgenomen van zijn werkgever en de opgang van de computers genegeerd. Nu is hij eigenlijk failliet en dat verklaart waarom hij zo weinig aan de fanclub heeft gedaan, maar hij heeft nu weer alle tijd. Uit nieuwe notulen (19 juni) blijkt dat er weinig schot in de zaak zit: de cd loopt niet, wordt nauwelijks gedraaid en de theatertournee wil ook maar niet van de grond komen. Johnny heeft nog steeds het contract niet getekend. Anneke mailt weer met Roosmarijn over hun mannen en haar eigen kinderloosheid. Het onbekende familielid van Karin Brondeel laat ook weer van zich horen en maant Johnny aan contact met de familie op te nemen: een verwijzing van de huisarts is ingesloten. Johnny vraagt zijn spits uit Germanicus 4 die advocaat is, om hulp. Die wil zijn voetbalmaatje wel helpen. (tegen gereduceerd tarief) Dan blijkt het bericht naar de roddelpers gelekt te zijn en komt Johnny in opspraak, omdat hij een tienermeisje heeft bezwangerd. Direct daarop krijgt hij een zeer asociale en ongeletterde dreigbrief. Janneke en Karin Rondeel telefoneren met elkaar en Karin doet net alsof ze niet zwanger is. Ze verheugt zich op een nieuw optreden van Johnny in zin theatertournee in een nabijgelegen dorp: Watersum. Uit de roddelpers blijkt dat Anneke gevlucht is bij Johnny. Ze kan het nieuws van de

zwangere Karin (terwijl ze zelf onvruchtbaar is gebleken) niet verwerken. Prompt komt er nu natuurlijk een “leuke , opbeurende mail” van Roosmarijn. Die heeft echt last van leedvermaak en ze heeft zelf inmiddels een nieuwe vriend opgedoken. Kan Anneke nu soms op haar kinderen passen, nu ze toch even niets te doen heeft? De roddelpubliciteit wordt nu negatief en theaterdirecteuren willen af van het optreden van Johnny. Dan krijgen Max en Johnny een briljant idee. Ze laten een persbericht uitgaan waarin staat dat Johnny een draagmoeder voor zijn vrouw heeft willen vinden die immers onvruchtbaar is: ze gaan het kind van Karin adopteren. Zp slaat de publiciteit weer om. Maar omdat Johnny in de kampioenswedstrijd op het beslissende moment de bal niet aan zijn advocaat-spits geeft maar zelf een doelpoging waagt, die mislukt, loopt Germanicus 4 het kampioenschap opnieuw mis, komt er ruzie in het team, vraagt de advocaat overschrijving naar een andere club aan en weigert hij Johnny nog te verdedigen. De volgende duit in het zakje is een brief van Anneke aan de moeder van Karin Rondeel, waarin ze aanbiedt het kind te adopteren. De publiciteit in de roddelbladen is nog steeds positief. Johnny ontvangt een uitnodigende brief van een op seks belust medium en Max schrijft een nieuwe brief aan de familie Rondeel om de adoptie te regelen. Ze gaan zelfs op bezoek, waarvan Karin dan weer tegen haar vriendin Janneke verslag doet in een nieuw telefoongesprek. Maar daarin vertelt ze dat ze helemaal niet zwanger is. Haar moeder had haar een zwangerschapstest laten doen, maar niets hoor. Ze weet ook niet wie het gerucht de wereld in heeft geholpen. Weer een klap voor Anneke die nu van Johnny weggaat . Max zegt hem ook vaarwel en de persberichten liegen er allemaal niet om. Roosmarijn biedt onderdak aan Anneke en ze vertelt telefonisch Johnny dat het slecht gaat met haar. Johnny vertelt haar dat Karin niet zwanger was, maar dat haar vriendje Maarten (zoon van een huisarts) alles in de publiciteit had gebracht om een geldsom te kunnen loskrijgen. Ineens blijkt de publiciteit helemaal in het voordeel van Beverly te zijn omgeslagen: de theatertournee raakt uitverkocht (in Watersum) de verslagen van zijn tournee zijn lovend, de fanclub komt weer tot leven. (notulen van 19 december, Max wil nu een contract laten tekenen voor drie jaar, Johnny heeft geen haast) Er komt een zeer lovend krantenartikel en in het laatste hoofdstuk schrijft Raymond Schotemaker een luisterrijk verslag van de fanclubdag. Wel vermeldt hij dat Anneke zelfmoord heeft gepleegd door een dosis slaappillen in te nemen . (Zie het begin hoofdstuk 0: het was dus Anneke die op de IC was opgenomen) Maar Johnny heeft zich er moedig doorheengeslagen. “Zijn cd “Op het Middelpunt” bleek dus van grote symbolische waarde. Raymond Schotemaker adviseert Johnny om vooral door te gaan, zoals dat jurylid bij de Sound Mix Show altijd zei met een Engels accent: [Barry Stevens] “We zullen doorgaan.” Recensies Er zijn nog geen recensies beschikbaar. Het boek komt 1 december 2006 uit. Er was een embargo op publicatie tot die datum. OP 6 december besprak Susan Smit de roman heel positief in Goede Morgen Nederland. Ze vond de structuur apart en hoewel lichtvoetig wel humoristisch. Over de schrijver Frank Ketelaar (1960) is een meermaals bekroond scenarist, regisseur en schrijver. Na de dramaserie Bij ons in de Jordaan brak hij definitief door met zijn scenario’s voor films en series als De band, De uitverkorene, In Oranje en Escort. Avond aan avond, dat later dit jaar zal verschijnen, is zijn romandebuut. In 2007 wordt het vervolg op de succesvolle thrillerserie Vuurzee uitgezonden. Bibliografie “Avond aan avond”is het romandebuut van Frank Ketelaar.