160 kilo door Bart van Lierde

2. Primaire gegevens van het gelezen werk
2.1. Naam van de auteur (zie titelpagina).
Bart van Lierde

2.2. Titel van het werk (zie titelpagina).
160 kilo

2.3. Indien aanwezig: de ondertitel (zie titelpagina).
Ondertitel niet aanwezig

2.4. Jaartal eerste druk (zie copyrights).
2007

2.5. Aantal bladzijden van het boek.
288

3. Verantwoording keuze en verwachting
3.1. Verantwoording keuze
Ik heb voor het boek 160 kilo gekozen omdat de titel er nogal uitsprong in de boekenkast van de mediatheek. Je gaat je natuurlijk meteen afvragen waar die 160 kilo dan voor staat. Iets wat vrij snel duidelijk wordt zodra je de voorkant van het boek bekijkt. Er voorop afgebeeld staat een nogal ‘fors’ gebouwde vrouw die aantoont dat het boek hoogstwaarschijnlijk over een vrouw gaat die te dik is. Dit thema sprak me aan en ook omdat het boek een handzaam formaat heeft (in tegenstelling tot de hoofdpersoon in kwestie) besloot ik destijds het boek te gaan lezen voor een eventueel komend boekverslag.

3.2. Verwachting
Zoals hierboven ook al beschreven, had ik al goede verwachtingen over de inhoud van het verhaal. Over de schrijfstijl kon ik nog weinig zeggen, maar nadat ik ook vast het boek op een willekeurige pagina had opengeslagen en onderstaand citaat las, besloot ik dat dit best wel een goede keus was voor een boekverslagboek, door het bijna absurde, maar toch tragische, wat dat stuk uitstraalde, wat uiteindelijk een goede omschrijving is voor het gevoel bij het gehele boek.
“Tussen en onder die uitroepen werd er gegild. Nadia wist dat haar zwarte vleeskwabben er open en bloot bij moesten hangen. Ze zou nooit meer naar de bibliotheek kunnen terugkeren.”


3. Korte samenvatting van de inhoud
Het verhaal begint wanneer Nadia (52) te horen heeft gekregen van haar baas dat ze niet ontslagen wordt. Wel zal ze meer moeten bewegen van de ene naar de andere balie in de bibliotheek, wat lastig zal blijken gezien het feit dat ze maar liefst 160 kilo weegt. Ondanks dat gaat ze wel elke week naar dansles, welke ze zittend op een stoel volgt. Onfortuinlijk genoeg scheurt ze daar uit haar broek, wat haar tot haar eerste zelfmoordpoging zet.

Nadia maakt hierop een afspraak op aanraden van een kennis bij een hypnotiseur: Ron. Het bezoek aan hem lijkt helaas ten beginne nogal waardeloos.

Nadia heeft één goede vriendin: Annette. Zij vraagt of Nadia meegaat op vakantie naar zee samen met haar afschuwelijke zoontje. Nadia ziet dit niet zitten, maar stemt toch in. Ze blijkt nogal makkelijk te overtuigen, een teken van gebrek aan zelfrespect?

De volgende dat blijkt dit weer. In het park ontmoet ze een zwerver: Omar. Ze neemt hem mee naar huis waar ze seks hebben. Helaas mislukt dit een beetje, gezien het feit dat hij haar penetreert tussen haar vetkwabben. Na dit onsmakelijke seksuele avontuurtje beschouwt Omar Nadia als haar vrouw en hij is van plan bij haar te wonen, wat hem natuurlijk schitterend uit zou komen, aangezien hij dakloos is.

Ook in de bibliotheek gaat het Nadia niet best af. Door het meerdere bewegen wat ze nu moet doen van haar werkgever, stoot ze uiteindelijk tegen een boekenkast die bezwijkt onder haar gewicht en boven op haar valt. Dit zorgt uiteraard weer voor veel hilariteit rondom Nadia.

Enkele dagen later belt Louis op. Hij is een ex van Nadia en was ook veel te zwaar. Hij is echter afgevallen door middel van een maagverkleining en maagband. Dit zet Nadia later in het verhaal onder andere aan om ook een dergelijke ingreep te laten doen. Louis staat overigens op het punt van sterven.

Ondanks de niet geweldige sessie met Ron van de vorige keer maakt ze wederom een afspraak met hem. Hij laat haar herinneren wat er vroeger gebeurd is. Ze is vele keren seksueel misbruikt door zowel haar vader, pleegvader, een priester en een Surinaamse geliefde. Nu wordt dus voor Ron duidelijk dat Nadia een eetprobleem heeft doordat ze zich zo onaantrekkelijk mogelijk wilt maken zodat mannen bij haar wegblijven. Dit vertelt hij nog niet tegen Nadia. Overigens is het iets wat nog niet in zijn geheel slaagt, aangezien daar – zoals Ron later naar waarheid zegt – ook weer hele rare types op vallen.

Na 30 jaar geen contact te hebben gehad met haar familie neemt Nadia contact op met haar zusje. Zij, Tine, nodigt haar uit om op het 60-jarige huwelijksfeest van haar ouders te komen. Daar spreekt ze haar andere zus, Lizy, over wie ze herinnerde dat diens tepel destijds was weggesneden door hun vader. Lizy ontkent dit echter en houdt vol dat ze de tepel is verloren bij een val toen ze klein was.

Nadia verlaat het feest en gaat naar het ziekenhuis om het zwarte rottende vlees weg te laten snijden. Wanneer ze thuis komt vindt ze een rouwkaart van Louis.

Op de beloofde vakantie met Annette redt Nadia het meegebrachte vriendje van het etterige zoontje van Annette uit de zee, ondanks het feit dat ze nog niet mocht zwemmen met haar wonden. Annette, die eindelijk inziet dat haar zoontje nogal vervelend is geeft hem een welverdiende oplawaai. Dit doet Nadia goed.

Toch komt Nadia weer in een crisis terecht. Ze belt haar hypnotiseur die haar uitlegt dat ze mannen op afstand wilt houden door zichzelf zo afzichtelijk mogelijk te maken, maar dat dit juist weer hele rare types aantrekt. Naida beseft dat Ron het bij het juiste eind heeft en begint weer na te denken over zelfmoord. Na het plaatsen van een maagring valt ze echter 60 kilo af, komt weer in beter contact met wat oude vrienden en ontdoet zichzelf van Omar. Ondanks dat alles even op rolletjes lijkt te lopen, blijkt dit niet zo te zijn. Nadia beseft dat ze niet kan afkomen van haar eetverslaving. Ze spuit daarom eerst een aantal slagroombussen leeg in haar mond en laat zich vervolgens afzetten bij het spoor. En ook al had ze het gewild, door haar gewicht zou ze nooit meer op tijd weg hebben kunnen komen. Een trein maakte een einde aan haar leven.

(Zelf geschreven)


5. De relatie tussen tekst en auteur
Er lijkt geen relatie te bestaan tussen de tekst en de auteur.

6. De analyse
6.1. Genre
Dit boek is een duidelijk voorbeeld van een psychologische roman. Het hele verhaal draait over de oorzaken en gevolgen van de psychische ziekte eetstoornis.

6.2. Titel en ondertitel
De titel is ‘160 Kilo’. Hier is echter weinig interessants over te vertellen, enkel het feit dat Nadia ten beginne van het boek 160 kilogram weegt.

6.3. Motto en opdracht
Geen motto of opdracht.

6.4. Motieven, onderwerp en hoofdgedachte
6.4.1. Motieven
Seksueel misbruik is natuurlijk overduidelijk een motief in dit verhaal. Nadia is door vele mannen seksueel misbruikt. Dit is in feite ook de motor achter alle gebeurtenissen in het verhaal. Door het misbruik heeft ze een eetstoornis gekregen, waar ze nu alle gevolgen aan ondervindt.

Ook de bovengenoemde eetstoornis is een motief in ‘160 kilo’. De eetstoornis die Nadia heeft beheerst haal gehele leven. Bijna alle gênante dingen die haar overkomen die er in feite voor zorgen dat ze een einde aan haar leven maakt, hebben hun oorsprong in de eetstoornis die Nadia uiteindelijk neerhaalt.

Gebrek aan zelfrespect is naar mijn mening tevens een motief in het boek. Nadia durft nooit voor zichzelf op te komen, wat er voor zorgt dat iedereen haar alles maar kan maken, en wat haar uiteindelijk niet de kracht geeft om daadwerkelijk iets aan haar eetstoornis te doen, wat weer voor het tragische einde van het boek zorgt.

Een volgend motief zijn de zelfmoordgedachtes, -neigingen, en de uiteindelijke zelfmoord van de moedeloze Nadia. Door het gehele boek denkt ze aan zelfmoord of probeert ze het en uiteindelijk zorgt het voor haar einde.

Het laatste motief in dit rijtje is de hypnotherapie. Nadia heeft geregeld een afspraak met Ron, de hypnotiseur. De hypnotherapie maakt veel los in Nadia. Het helpt haar de verdrongen herinneringen herinneren, maar helpt haar niet in een genezing van haar eetstoornis. In tegendeel, het leidt haar juist naar de ondergang.

6.4.2. Onderwerp
Het onderwerp van deze roman is minderwaardigheid. Dit is alles wat Nadia lijkt te zijn: minderwaardig. Ze is dik, depressief en nergens echt goed voor. Die minderwaardigheid komt uiteraard voort uit haar eetprobleem, welke weer voorkomt uit het seksuele misbruik van personen die zij vertrouwde. Ik ben er echt van overtuigd dat ook dit weer voor een deel voortkomt uit de minderwaardigheid. En zo is het kringetje weer rond.

6.4.3. Hoofdgedachte
De hoofdgedachte van 160 Kilo is dat seksueel misbruik een enorme impact kan hebben op een mensenleven.

6.5. Personages
Nadia Krols
Nadia is een beetje zielig figuur. Ze is enorm, waardoor ze vaak ongewild de aandacht op zich vestigt. De is in haar jeugd meerdere keren misbruikt waardoor haar eetstoornis de kop heeft opgestoken. Haar 160 kilogrammen brengen haar zelfvertrouwen uiteraard op nul, waardoor ze het noodlot vaak nog meer over zich heen trekt. Nadia bedoelt alles best goed, maar lijkt ontzettend naief. Zeker als je bedenkt dat ze zomaar een zwerver mee naar huis neemt die haar vervolgens gênant genoeg neukt tussen haar vetrollen. Nadia lijkt een eerlijk persoon en kan absoluut niet tegen het achterbakse zoontje van haar vriendin Annette. Dit is kenmerkend voor haar.
Nadia is een karakter: je krijgt bijna alles over haar te weten. Elk gênant detail van haar zware leven.

Annette
Annette zegt een goede vriendin te zijn van Nadia. En inderdaad, ze komt op bezoek als Nadia in het ziekenhuis ligt en neemt haar mee op vakantie, maar ze lijkt Nadia in niets te helpen van haar overgewicht af te komen (ze dwingt Nadia zelfs een wafel met slagroom te eten in een café!) of te steunen als ze het zwaar heeft. Nadia lijkt een nogal hard persoon, die daarbij alles pikt van haar walgelijke zoontje Sammy.
Ik zou Annette geen type willen noemen, maar je komt geen gedachtes of dergelijke van haar te weten.

Ron Daniels
Ron is de hypnotiseur van Nadia. Je komt vrij weinig over hem te weten. Apart is dat hij achter houdt voor Nadia dat het het seksueel misbruik is wat haar tot een eetstoornis heeft geleid.
Verder zou ik hem nog net geen type noemen, aangezien hij ook weet niet zo oppervlakkig is, maar hij komt er naar mijn mening dicht bij in de buurt!

Sammy
Sammy is naar mijn mening wél een type. Sterker nog, hij is het prototype vervelend blaag. Hij slaat zijn vriendje zo, dat Nadia hem moet redden uit zee. Hij vermoord zijn huisdieren en weet om de een of andere reden toch alle liefde van zijn moeder te krijgen. Apart.

6.6. Tijd en ruimte
6.6.1. Historische en vertelde tijd
Het boek speelt zich af in de moderne tijd. Er worden computers gebruik om dingen op te zoeken, dus het is waarschijnlijk dat het zich al in de 21e eeuw afspeelt. Het verhaal begint op vrijdag 13 juni. Het zou goed kunnen zijn dat dit een reële datum is. In dat geval zou het verhaal zich afspelen in 2002, toen was het immers de laatste keer dat 13 juni op een vrijdag viel.
De vertelde tijd bedraagt enkele weken.

6.6.2. Chronologisch of niet chronologisch
Het verhaal is in zijn geheel chronologisch verteld. Dit maakt het geheel zeer gemakkelijk om te begrijpen. Ook de sessies bij de hypnotiseur zijn geen flashbacks. Er wordt enkel in heldere taal uitgelegd wat zich in Nadia’s hoofd afspeeld.

6.6.3. Ruimtes
Vrijwel alle handelingen spelen zich af in Antwerpen. De hypnotiseur, Nadia’s huis, het bestaande café “Het elfde gebod” en de bibliotheek: allen staan ze in Antwerpen. Enkel het uitje naar zee speelt zich niet in Antwerpen af, maar in Knokke.

6.7. Vertelperspectief
Het verhaal wordt verteld vanuit het zij-perspectief door Nadia zelf, in de onvoltooide verleden tijd.

6.8. Spanning
De spanningsboog in dit boek hangt nogal slapjes. Alle gebeurtenissen zoemen naar mijn mening met z’n alle een beetje met de zelfde frequentie door het boek. Weinig spannends aan, het enige wat mij er op sommige momenten van weerhield om het boek neer te leggen en niet meer op te pakken is de nieuwsgierigheid naar of het ooit nog goed komt met Nadia, misschien juist de bedoeling, maar naar mijn mening een beetje laf.

6.9. Stijl
De stijl van Bart van Lierde is soms ronduit grof te noemen. Hoe hij sommige seksscènes beschrijft is vaak uitermate smerig. Verder schrijft hij erg ongenuanceerd. Nadia is zielig. Punt uit. Daar is niets aan te veranderen, zo zegt Van Lierde het en zo is het. Een beetje jammer en weinig uitdagend. Van Lierde gebruikt geen mooie woorden, maar houdt alles erg realistisch, hiermee shockeert hij de lezer wel, maar verdwijnt ook een groot deel van het meeleven van de lezer door het enigszins te veel aan schokkende omschrijvingen.

7. Verwachting achteraf
160 kilo heeft mijn verwachtingen voor een groot deel wel waar gemaakt. Het was inderdaad een boek wat niet ingewikkeld geschreven was. Geen zware literatuur of iets dergelijks. Qua inhoud vond ik het nogal tegenvallen. 160 kilo was een vrij oppervlakkig verhaal. Een vrouw heeft een kutjeugd, krijgt een eetstoornis, wordt gigantisch en pleegt uiteindelijk zelfmoord. Nogal standaard.


8. De persoonlijke beoordeling
Een minder werk van Van Lierde

De psychologische roman 160 kilo van Bart van Lierde is een naar eerste oordeel interessant werk over een vrouw die toch zeker dubbel zo zwaar is als de meeste vrouwen van haar lengte en die zich hierdoor erg ongelukkig voelt en niet goed functioneert in de maatschappij. Maar wie verder kijkt dan alleen de voorkant met een afbeelding van een forse vrouw van achteren gezien en de veelbelovende flaptekst, komt er achter dat het toch het minste werk is van Van Lierde.

Ten eerste gebeurt er naar mijn mening bar weinig in deze roman en wat er gebeurt is vrij ver gezocht. Dit is in principe geen groot probleem, een klein beetje surrealisme mag best, maar het was een stuk prettiger geweest als alle kleine probleempjes van de dikke Nadia niet zo groot uitgemeten werden. Al met al waren de gebeurtenissen wel prima te volgen. Iets wat ook niet zo ingewikkeld zou moeten zijn, want dit is beslist geen hoogstaande literatuur. In deze roman ontbreekt de afwisseling van flashbacks of vooruit verwijzingen, wat het geheel gemakkelijk te volgen maakt, maar wat in dit geval niet ten goede komt aan de kwaliteit van dit verhaal.

Het onderwerp is interessant, maar had beter uitgewerkt moeten worden. Veel verhaallijnen blijven drijven aan de oppervlakte. Het boek geeft een goede kijk in het leven van een zwaarlijvige, maar daar houdt het ook op. De rest van het verhaal is te voorspelbaar (vrouw is dik, dit komt door seksueel misbruik in haar jeugd en pleegt vervolgens zelfmoord) en daarbij erg extreem en schokkend geschreven wat er voor zorgt dat niemand zich snel in Nadia zal kunnen verplaatsen. Er zijn veel betere boeken geschreven over dit onderwerp, ontwapenend is bijvoorbeeld het boekje “Dik voor elkaar”. Alhoewel ook geen hoogstaande literatuur, maar aangrijpender dan 160 Kilo.

De personages zijn, afgezien van Nadia zelf, niet uitmuntend uitgewerkt. Allen zij ze nog net geen type, maar het scheelt weinig. Het boek had meer diepgang gehad als van Lierde hier wat beter naar had gekeken.

Door de extreme gebeurtenissen beïnvloed het gedrag van de hoofdpersoon de lezer totaal niet. Positief is wel dat de hoofdpersoon een prettig persoon is. Ze is sociaal en behulpzaam, iets wat blijkt bij het redden van het toch ontzettend vervelende zoontje van haar vriendin. Iets wat wel blijft storen is het dramatische van Nadia. Alles zit haar immers tegen en, hoe smerig ook, het enige wat lijkt te helpen is het naar binnen slurpen van vele bussen slagroom.

Het taalgebruik in 160 Kilo is makkelijk te behappen, maar niet bijzonder. Afgezien van elke Vlaamse woordjes als ‘blikkering’ zit er niets van de identiteit van Van Lierde in verwerkt. Dit is jammer.

Dialogen zijn nauwelijks verwerkt in dit boek. Dit stoort niet, maar doet natuurlijk wederom weinig goed aan de diepgang van dit werk.

Kenmerkend voor de stijl in dit werk is het volgende citaat:

“de zwartgekleurde vetrollen waren onderaan opengescheurd, ongetwijfeld door de druk op haar heupen toen ze zich in het hok had laten zakken. Er stroomde een bruinachtige substantie uit, vermengd met vers bloed.”

Walgelijk. En zo zijn vele meerdere passages omschreven door Van Lierde. Dit kan mij niet bekoren, misschien enkele sensatiezoekers wel, maar voor mij schiet Van Lierde volledig mis.

160 Kilo is niet saai, maar niet mijn smaak. Moeilijk is het zeker niet te noemen, een twaalfjarige met een goede leescapaciteit. zou hier weinig moeite mee moeten hebben. Het taalgebruik van Bart van Lierde is erg gemakkelijk te noemen, iets wat zeker geen slechte zaak is. Toch een pluspuntje.

Enkel de passages waarin gesproken werd over het misbruik van Nadia vond ik een interessante afwisseling op de eentonige buitenkant van haar leven. Jammer dat ze zo ranzig worden gebracht, maar ze kwamen zeker op het juiste moment.

Het einde van het boek is het toppunt van cliché. Ik vind de zelfmoord zeer misplaatst en verschrikkelijk voorspelbaar. Van Lierde had het zo veel interessanter kunnen maken door er een bijzonder einde aan te breien. Erg jammer.

Al met al een boek voor wie van extremen houdt en wie het niet uitmaakt dat dit werk absoluut geen literair hoogstandje is. Van Lierde kan zeker beter!

(693 woorden.)

9. De bronvermelding
Pol, K van der 2005. Boekverslag Bart van Lierde 160 kilo. Geraadpleegd op 4 april 2010, http://www.scholieren.com/boekverslagen/27233

Koch, M 2006. Gevangen in kilo’s en herinneringen. Geraadpleegd op 6 april 2010, http://www.8weekly.nl/artikel/5871/

Molenaar, A 2007. Kwellende Kwabben. Geraadpleegd op 6 april 2010, http://www.recensieweb.nl/recensie/2286/Kwellende-kwabben