Titel: Un secret
Auteur: Philippe Grimbert

Hoofdpersonen:
Philippe Grinberg/Grimbert:
Een zwak, mager, ziekelijk jongentje. Hij zegt ook over zichzelf: ‘J’en étais le fruit, mais avec une jouissance morbide je me plantais devant le miroir pour inventorier mes imperfections: genoux saillants, bassin pointant sous la peau, bras arachnées.’ (blz. 20) Hij heeft een sterke, fictieve broer, die hem altijd bijstaat. Zijn ouders lopen met hem alle ziekenhuizen af.

Moeder Tania:
Sportief, gezond. Doet o.a. aan duiken, turnen, tennis, volleybal.


Vader Maxime:
Sportief, gezond. Doet aan o.a. aan een vechtsport, gymnastiek, tennis, volleybal.

Mademoiselle Louise:
Masseert vader en moeder wel eens en geeft Philippe af en toe vitamines. ‘Louise avait dépassé la soixantaine, elle portait sur son visage les stigmates de l’alcool et du tabac, les excès avaient marqué ses yeux soulignés de poches, sa peau blême flottait sur un visage détruit.’ (blz. 29) Ze heeft altijd al bij de familie gehoord.

Joseph:
Grinbergs grootvader van zijn vaders kant.

Elise en Marcel:
De tante en oom van Philippe. ‘Ma tante, petite femme rousse à la bouche large et aux yeux verts, avait gardé l’habitude de souligner son regard de tragédienne d’un épais trait de crayon. Elle animait ces dîners de son bavardage incessant.’ (blz. 62)

Hannah:
De eerste vrouw van Maxime, met haar kreeg hij Simon.

Robert:
De broer van Hannah, de eerste echtgenoot van Tania.

Simon:
‘Fierté de son père, cœur de sa mère, graine de champion aux muscles déliés, conquérant dès son plus jeune âge.’ (blz. 78) Simon is de zoon van Maxime en Hannah, een sterke jongen. Hij is maar acht jaar geworden.

Samenvatting
Partie un:
Ik zal in deze samenvatting de hoofdpersoon Philippe noemen, omdat de voornaam van de jongen niet letterlijk genoemd wordt. Ik noem hem Philippe, omdat dit makkelijker beschrijven is en omdat de schrijver van het boek ook Philippe heet – het is immers deels een autobiografie.


Philippe vertelt dat hij een verzonnen broertje heeft. Hij is sterker en beter dan hijzelf, maar helpt hem ook zijn angsten te overwinnen. Philippe is een mager mannetje, hij heeft een stomme jeugd gehad. Op een dag vind hij samen met zijn moeder op zolder een pluchen hondje. Hij wil hem meenemen, maar zijn moeder lijkt zo van streek dat hij het maar niet doet.
Zijn ouders (vooral zijn moeder) liepen met hem alle ziekenhuizen af. Hij vertelt dat zijn vader zijn best doet om hem te helpen zijn angsten te overwinnen en ook dat zijn ouders allebei heel sportief zijn. Ze hebben een winkel in sportartikelen op de rue du Bourg-l’Abbé en hij helpt daarbij wel eens.
Philippe neemt toch het pluchen hondje mee van zolder, hij noemt hem Sim. Hij heeft het er zwaar mee dat hij zo zwak is en zijn ouders (en verzonnen broer) zo anders. ‘Je haïssais mon corps’ (blz.25) Je kunt zelfs wel zeggen dat hij geobsedeerd is door zijn imperfecties en probeert ze ook bij anderen te zoeken.
In dit eerste deel introduceert de schrijver ook Louise, een buurvrouw van het gezin. Zij luistert altijd goed naar Grinberg en bij haar voelt hij zich fijn.

Partie deux:
Philippe heeft voor zichzelf de hele ontmoeting van zijn ouders verzonnen. ‘J’ai dévidé à ma façon l’écheveau de leur vie et, de même que je m’étais inventé un frère, j’ai fabriqué de toutes pièces la rencontre des deux corps dont j’étais né, somme j’aurais écrit un roman.’ (blz. 35) In dit deel vertelt hij die ontmoeting en het begin van hun samenzijn, hoe ze zichzelf veilig stelden toen het oorlog werd en hoe Tania Maxime na de oorlog toch overhaalde om een kindje te krijgen.
Hij zegt dat het resultaat van twee zulke sportieve mensen zo’n zwak kind is dat het bijna dood ging bij de geboorte. Hij heeft het overleefd door alle goede artsen en de liefde van zijn moeder.

Partie trois:
Philippe vertelt over zijn opa, tante Elise en oom Marcel. Hij vertelt over zijn familie die heel hartelijk is, maar hij kan alleen niet met ze praten zoals met Louise.
Philippe kijkt samen met zijn moeder naar een film over de oorlog. ‘Je suis resté seul avec ma mère sur le canapé du salon. Plus muette que jamais à qui pensait-elle?’ (blz. 65)
Op school kijken ze ook naar een film over de oorlog; Philippe walgt ervan en kan er bijna niet naar kijken maar een jongen naast hem lacht steeds. Hij gaat met hem op de vuist, zoals hij ’s nachts met zijn verzonnen broer doet; ‘Nous avons roulé sous la table, je n’étais plus moi-même, pour la première fois je n’éprouvais aucine crainte, je n’avais pas peur que son poing vienne se loger dans le creux de mon plexus.’ (blz. 69) Ze vechten en Philippe wint. Hij zegt dat Louise nu pas haar verhaal vertelde aan hem. Ze vertelde dat zijn ouders en zijzelf joods was, daarom waren zijn ouders gevlucht in de oorlog. Ze vertelt over Robert (de echtgenoot van Tania, broer van Hannah),Hannah en Simon (de zoon van Maxime en Hannah). ‘Le frère que je m’étais inventé, celui qui avait rompu ma solitude, ce grand frère fantôme avait donc existé. Louise l’avait connu, aimé. Avant d’être le mien, Joseph avait été son grandpère, Georges, Esther, Marcel, Elise, sa famille proche. Avant de devenir ma mère, Tania avait été sa tante.’ (blz. 76) Tania en Maxime waren dus eerst schoonbroer en zus.
Wanneer Philippe te horen krijgt van Simon en hoe hij er uit zag, wordt hij jaloers. Iedereen van zijn familie heeft hem gekend en van hem gehouden, hij was niet zo’n zwak kind als Philippe. Het pluchen hondje was van hem, hij begrijpt het nu.


Partie quatre:
Louise vertelt Philippe hoe het gegaan is (ze was er zelf bij) en hij verzint er nog wat dingen bij, zoals hij ook in eerste instantie bij het ontmoetingsverhaal van zijn ouders deed. Het is geen leuk verhaal: ‘Elle (Louise) remplissait à ras de bord son verre de liqueur, tirait sur chacune de ses cigarettes jusqu’à s’en brûler les doigts.’ (blz. 98) Louise vertelt hoe de oorlog op gang kwam en dat Maxime geen stempel in zijn paspoort wilde. Robert zit ondertussen in het leger, Tania maakt zich zorgen om heel veel dingen.
Hannah ziet dat Maxime gecharmeerd is van Tania. ‘Elle connaît suffisamment son mari pour y lire un désir fou, une fascination qu’il ne songe même pas à dissimuler. Jamais il ne l’a regardée ainsi.’ (blz. 105) Ze zoekt haar troost bij Simon.
Wanneer het dragen van een Jodenster verplicht wordt, weigert Maxime dit ook. Louise stelt een tijdje later voor naar Indre te gaan, de familie stemt in. Ze spreken af dat de mannen eerst gaan, de vrouwen komen later. Tania gaat echter niet mee, maar terug naar Parijs. ‘Elle ne peut se défendre d’une attirance pour Maxime, dont l’apparence l’a séduite dès leur première rencontre. Mais le regard appuyé qu’il lui a adressé le jour même de son mariage l’a glacée.’ (blz. 112) Ze denkt veel aan Maxime, als hij samen met de mannen naar Indre is vertrokken.
Als Hannah Simon ziet, moet ze aan Maxime denken. ‘Cet homme est toute sa vie, elle en est plus sûre que jamais.’ (blz. 121) Ook de vrouwen (Louise, Hannah, Esther en Simon) vertrekken nu naar Indre, op Philippes aandringen vertelt Louise wat er daar gebeurd is:
De vrouwen zaten in het café te wachten tot ze konden vertrekken, toen er twee officieren binnenkwamen. Hannah moest haar papieren laten zien en toen ze haar valse had gepakt, pakte ze ook haar echte. Wanneer Simon naar haar toe kwam zegt ze bovendien: ‘C’est mon fils.’ (blz. 131) Ze worden meegenomen door de officieren, de andere vrouwen vertrekken vol verdriet naar Indre.
Er wordt verteld hoe Tania ondertussen aankwam in Indre, vol verlangen naar Maxime en andersom. Wanneer ook de vrouwen aankomen, zeggen ze niet hoe het precies is gegaan. Maxime houdt zich weken afzijdig, ‘Maxime n’en peut plus de ces nuits passées à rechercher Hannah et Simon.’ (blz. 142) Na drie weken kan hij niet meer toegeven aan zijn verlangens en benadert Tania. ‘Le séducteur est devenu un adolescent transi, recherchant la doucheur et la tendresse de Tania, s’approchant d’elle avec prudence pour se contenter de ses baisers et du contact de sa peau.’ (blz. 144) Toch is hij niet helemaal over Hannah heen, want wanneer hij op een dag gemeenschap heeft met Tania ziet hij het beeld van Hannah voor zich. Alle familieleden die daar bij hen zijn keuren de relatie af.
Wanneer het einde van de oorlog nadert horen ze dat Robert is overleden aan de tyfus en Hannah samen met Simon in een trein is vervoerd naar een plek, waarvan iedereen weet wat daar gebeurd is. Maxime gaat op zoek naar zijn vrouw en kind; hij mist ze verschrikkelijk. De familie raakt er aan gewend dat Maxime en Tania een stel zijn.

Partie cinq:
‘Je savais désormais ce que recherchaient les yeux de mon père lorsqu’ils fixaient l’horizon, je comprenais ce qui rendait ma mère muette.’ (Blz. 158) Philippe wordt meer een man, hij begrijpt zijn ouders nu en dat heeft als gevolg dat hij er minder ziekelijk uit gaat zien en betere resultaten heeft op school. Hij beseft nu ook wat hij zijn ouders heeft aangedaan door Sim altijd bij hem te hebben. ‘Comment mon père avait-il pu supporter de me voir le serrer contre ma poitrine, l’installer à côté de moi à chacun de nos repas?’ (blz. 160)
Uiteindelijk is er nog één stukje van het verhaal over wat Philippe nog niet zeker: hij gaat naar de bibliotheek en zoekt daar in de lijsten met gedeporteerden, de sterfdata staan achter de namen. Daar vindt hij Hannah en Simon.

Hij gaat psycho-analyse studeren, dat idee krijgt hij door het luisterend oor van Louise. ‘Délivré du fardeau qui pesait sur mes épaules j’en avais fait une force, j’en ferais de même avec ceux qui viendraient à moi. Je ne savais pas encore que j’allais commencer avec mon père.’ (blz. 169)
Philippe vertelt zijn vader precies hoe het gegaan is met Hannah en Simon, compleet met sterfdata en al. Het enige wat hij verzwijgt is Hannahs ‘zelfmoord’. Dit is zwaar voor zijn vader om te horen, maar Philippe vertelt hem zo dat Hannah en Simon niet lang geleden hebben in een of ander kamp. ‘Je venais de délivrer mon père de son secret.’ (blz. 173)

Epilogue:
De epiloog gaat over een aantal jaren later, Philippe heeft het over zijn dochter. Ze zijn op een kerkhof: ‘Face aux tombes alignées dans le carré d’herbes j’ai repensé au dernier geste de mon père. Prenant sa femme par la taille, il l’avait aidée à se lever pour la conduire tout doucement vers le balcon du salon, pour un ultime plongeon. Qu’avait-il murmuré à son oreille avant de l’enlacer et de basculer avec elle?’ (blz. 183)