Amélie Nothomb - Stupeur et tremblements

p. 5-18

1. Amélie, de hoofdpersoon, begint haar verhaal met een opsomming van namen. Waarom is dit een passende opening van het boek?
In de opsomming wordt aangegeven wie ondergeschikt is aan wie in het Japanse bedrijf waar de hoofdpersoon is beland. Deze Japanse hiërarchie speelt een belangrijke rol in het boek.

2. De eerste werkdagen van Amélie verlopen minder soepel dan ze had gehoopt: op p. 12 overweegt ze al ontslag te nemen. Welke fouten maakt ze bij haar introductie in het Japanse bedrijfsleven en waardoor komt dat?
Niemand legt haar duidelijk uit wat wel of niet mag volgens de omgangsregels in het bedrijf. Daardoor doet ze allerlei dingen verkeerd zonder het te merken of zonder te snappen waarom de Japanners er een probleem mee hebben. Ze stelt bijv. vragen, verdedigt haar gedrag of neemt initiatieven. Ze spreekt Japans als er mensen van een ander bedrijf zijn, maar voelt niet aan dat het die mensen een ongemakkelijk gevoel geeft om een blanke te ontmoeten die zo goed Japans kent.


3. Amélie's blunders worden bestraft door haar taken aan te passen aan haar vermeende onvermogen. Op deze manier proberen haar superieuren haar nederigheid te leren. Noteer welke klussen zij achtereenvolgens uitvoert.
- Een brief opstellen voor meneer Saito waarin hij een uitnodiging van ene Adam Johnson aanneemt.
- Koffie en thee halen voor meneer Saito en anderen.
- Post rondbrengen
- Kalenders op de goede datum zetten
- Kopietjes maken waarbij elk vel apart ingevoerd moet worden.

p. 19-36

4. Amélie vindt een reddende engel in de persoon van M. Tenshi. Welk aanbod doet hij?
Hij vraagt haar voor hem een rapport te schrijven over boter die een Belgische firma produceert.

5. "Un drame éclata quelques jours plus tard." (p. 23) Waarom en hoe loopt het plan uit op een drama?
M. Tenshi en Amélie krijgen een vernederende scheldpartij over zich heen van vice-president Omochi, omdat ze ervoor hebben gezorgd dat Amélie niet voor M. Saito aan het werk was. Als ze alle schuld op zich wil nemen, wordt M. Omochi alleen nog maar kwader. M. Tenchi vertelt na afloop dat Amélie is verraden door haar directe chef, Fubuki Mori, op wie Amélie gesteld was geraakt. Als Amélie ernaar vraagt, zegt Fubuki dat ze volgens de regels gehandeld heeft. Maar Amélie begrijpt dat Fubuki jaloers was dat Amélie al na een paar weken het soort werk mocht doen waar zij, Fubuki Mori, pas na jaren aan mocht beginnen.

6. Als gevolg van dit 'drama' krijgt Amélie een nieuwe functie binnen het bedrijf. Beschrijf haar nieuwe werkzaamheden en geef aan of ze deze correct uitvoert.
Amélie moet rekeningen gaan ordenen. Dat doet ze verkeerd doordat ze niet weet dat de Duitse afkorting GmbH niet de naam is van een bepaald bedrijf, maar de aanduiding van de organisatievorm van allerlei bedrijven (zoals NV in Nederland). Ze moet bedragen van de rekeningen overschrijven. Ze vindt het maar geestdodend werk; daardoor vergist ze zich wel eens in het aantal nullen.


p.36-47

7. Waarom besluit Fubuki Mori dat Amélie voortaan declaraties moet controleren?
Omdat Amélie heeft aangegeven dat ze meer uitdaging nodig heeft om niet duf te worden.

8. Tot welk 'inzicht' komt Fubuki wanneer blijkt dat Amélie niet in staat is deze taak uit te voeren?
Amélie krijgt telkens andere getallen als ze de bedragen uit de declaraties narekent. En ze krijgt een lamme hand van het werken op de rekenmachine. Fubuki trekt de conclusie dat Amélie verstandelijk gehandicapt is.

9. En dan lijkt Amélie inderdaad haar verstandelijke vermogens te verliezen: "mon esprit passa de l'autre côté" (p. 42). Beschrijf hoe dat komt en wat er met haar gebeurt.
Amélie werkt dag en nacht door om de hele ordner met declaraties te controleren. Dat moet voor het einde van de maand. Doordat dat niet lukt en door slaapgebrek slaat Amélie helemaal door. In het grote lege kantoor springt ze ‘s nacht van bureau naar bureau en gaat naakt op haar hoofd staan. Ze voelt zich een soort Christus die lijdt onder de vernederingen maar toch goddelijk en vrij is. Daarna krijgt ze het koud, kleedt zich weer aan, moet overgeven en verliest het bewustzijn. Ze wordt de volgende ochtend op de vloer gevonden. Fubuki maakt haar werk af. Daarna gaat iedereen weer gewoon aan de slag.
Op een dag komt Amélie op de gang de president-directeur van het bedrijf tegen. De baas van ‘de hel’ lijkt eigenlijk best een aardige man.

p. 47-57

10. Fubuki Mori staat voor Amélie symbool voor Japanse vrouwen in het algemeen. Waarom is hun situatie beklagenswaardig?
Omdat ze in de Japanse samenleving voortdurend worden onderworpen aan allerlei vernederingen, verplichtingen en verstikkende sociale regels. En omdat het enige waar ze nog wat goeds van kunnen verwachten het werk is. Allerlei dingen zijn voor hen reden om zich te schamen, bijv. als ze zweten of als ze voor hun 25ste nog niet getrouwd zijn. En meestal trouwen ze niet uit liefde. Ze moeten zich opofferen voor anderen zonder hen gelukkig te kunnen maken of zelf gelukkig te kunnen worden. De enige uitweg is zelfmoord.

11. Het feit dat Fubuki op 30-jarige leeftijd nog vrijgezel is, vormt een probleem. Leg uit hoe. Amélie haar aan een man probeert te helpen.

Er komt wel eens een Nederlander, Piet Kramer, op het kantoor die tegen Amélie zegt dat hij Fubuki wel aardig vindt. Amélie vertelt dit door aan Fubuki, om hen te koppelen.

12. Welke rol spelen Fubuki's collega's in het mislukken van dit plan?
Fubuki wordt erg nerveus als Piet op het kantoor komt en voelt zich afgaan als de collega’s ruiken dat het zweet van Piet nogal stinkt en daar grapjes over maken. Dat maakt het voor Fubuki onmogelijk om nog te hopen op een relatie met Piet.

p. 57-75

13. De serie blunders van Amélie komt hier tot een hoogtepunt. Welke cruciale fout maakt zij als Fubuki publiekelijk wordt vernederd door M. Omochi?
Amélie beseft dat ze niet tussenbeide moet komen. Maar als M. Omochi weg is en Fubuki zich terugtrekt in het toilet, wil Amélie haar gaan troosten. Fubuki is razend dat Amélie haar tranen ziet. Amélie heeft haar beroofd van het laatste beetje eergevoel dat ze over had: dat ze niet ging huilen waar anderen bij waren. Fubuki denkt dat Amélie dat met opzet heeft gedaan, uit wraak.

14. Op het tragische misverstand tussen Amélie en Fubuki volgt de ultieme degradatie. Hoe moet Amélie het tweede halfjaar van haar dienstverband doorbrengen?
Als toiletjuffrouw van de dames- en herentoiletten op de 44ste verdieping. Fubuki heeft blijkbaar gedacht: Jij volgt me tot in de toiletten? Oké, blijf daar dan maar.

15. Hoe ervaart Amélie deze nieuwe situatie?
Ze vindt het niet heel erg; eerder grappig. Het is minder zenuwslopend dan ander werk dat ze op het kantoor moest doen. En nu kan ze tenminste niet meer dieper zakken. Ze gedraagt zich japans: ze neemt geen ontslag, want dat zou gezichtsverlies betekenen.

En hoe reageren de andere werknemers van het bedrijf?
Ze komt een keer de hoogste baas in het toilet tegen. Die zegt dat ze mag klagen als ze denkt dat ze daar reden toe heeft.

M. Omochi, de vice-president, vindt dat Amélie blij mag zijn dat ze nog mag werken voor Yumimoto.
M. Saito vindt het blijkbaar maar niets dat Amélie daar moet werken, maar durft er niets van te zeggen.
M. Tenshi vlucht meteen de toiletten uit als hij haar ziet. Hij roept z’n collega’s op uit solidariteit de toiletten te boycotten waar Amélie werkt, maar naar een andere verdieping, ook al moeten ze daar kostbare werktijd voor nemen.
Fubuki komt extra vaak, om Amélie te bespotten. Fubuki beveelt haar om de mannen toiletten te verlaten als daar een man komt. Amélie plaagt haar door voor te stellen er een camera op te hangen zodat ze weet wanneer de mannen weer klaar zijn. Ze denkt dat Fubuki het haar toch niet moeilijker kan maken, maar die zegt dat ze zich vergist.

p. 75-82

16. Amélie herinnert zich van deze periode een traumatische ervaring. Beschrijf deze gebeurtenis en leg uit waarom hij zo beangstigend is.
Op een dag komt M. Omochi, de reusachtige vicepresident, met Fubuki de dames toiletten in. Hij sleurt Amélie mee naar een van de herentoiletten en schreeuwt haar toe dat daar geen papier is. Amélie is zo geschrokken dat ze begint te huilen. Fubuki geniet ervan. Amélie vergelijkt het met een scène uit een film die ze ooit gezien heeft waarin een Japanse kampcommandant een Britse krijgsgevangene martelt.

17. Tot nu toe heeft Amélie niets over haar leven na werktijd verteld. Leg uit hoe ze de verhouding tussen werk en privé ervaart.
Als twee verschillende werelden. In haar privéleven houden de mensen van haar en zien ze geen verband tussen haar en een pleeborstel. Als ze op haar werk is, lijkt haar privéleven een paradijs dat niet bestaat maar door haar bedacht is.

18. Hoe luidt Amélie's commentaar op de hoge zelfmoordcijfers onder Japanners?
Het verbaast haar dat er niet nóg meer mensen zelfmoord plegen. Want in Japan wordt alles opgeofferd aan de economie, zonder dat het de mensen zelf gelukkig maakt.


p. 82-93

19. Als haar jaarcontract afloopt, gaat Amélie heel nederig haar ontslag aanbieden bij Fubuki Mori. In welk opzicht verschilt Fubuki' s reactie van wat Amélie hoopte of verwachtte?
Amélie hoopte dat Fubuki haar nederige woorden zonder commentaar zou aanvaarden. Maar Fubuki blijft doorvragen of Amélie beseft waarom ze veel te dom is voor het werk bij Yumimoto en dat ze blij mag zijn dat het bedrijf haar dat heeft laten ontdekken.

20. "J'avais réussi"(p. 86): in haar eigen ogen komt Amélie na deze confrontatie als winnaar uit de bus. Zou Fubuki er ook zo over denken? Motiveer je antwoord.
Amélie is er met haar overdreven nederige houding in geslaagd om een tevreden blik op het gezicht van de mooie Fubuki te krijgen. Maar Fubuki voelt zich natuurlijk ver verheven boven die domme blonde vrouw.
Vlak voor ze ontslagen wordt, beveelt de dikke M. Omochi haar nog groene chocola met meloensmaak te eten.

21. Het verhaal eindigt ermee dat Amélie van Fubuki een brief krijgt. Geef twee redenen waarom zij hier bijzonder blij mee is.
Amélie is blij dat Fubuki haar feliciteert met het verschijnen van haar eerste roman, dus niet meer haatdragend is. En Amélie is er blij mee dat de brief in het Japans is geschreven. Blijkbaar is Amélie ondanks alles erg van die taal blijven houden.