L'étranger door Albert Camus

L'étranger - Albert Camus Bibliografische gegevens Titel: L'etranger (De vreemdeling) Schrijver: Albert Camus Uitgeverij: Editions Gallimard, 1957. Eerste druk 1942. Stroming Het boek vertegenwoordigt de absurdistische stroming. Met absurdistisch wordt hier bedoeld dat Camus het leven en het lot van de mens zonder zin beschouwd. Het leven kent geen diepere betekenis, het leven ‘overkomt’ de mens, en hij is vrij daar zijn eigen besluiten in te nemen en het leven te leven zoals hij dat wil. Dit betekent ook dat het absurdisme moraal en normen van de maatschappij als overbodig ziet, er is geen zingeving, God, hemel of hel. De mens is volkomen vrij in zijn beslissingen. De enige zekerheid die de mens in dit leven heeft, is de dood. Personages De ik-figuur in het boek, Meursault geheten, is het belangrijkste personage in het boek. Hij schetst zijn lotgevallen (die hem uiteindelijk naar de guillotine brengen) op een volstrekt afstandelijke wijze, alsof hij een ander is die naar zichzelf kijkt. Emoties zijn hem vreemd, hij voelt niets. Hij bestaat, maar hij begrijpt niets van het leven om hem heen of wat de drijfveren van anderen zijn. Hij doodt een Arabier, maar deze dood heeft niets te maken met haat of woede. De misdaad wordt gepleegd onder invloed van de brandende zon en het gloeiende strand, waardoor Meursault als het ware overmand wordt.
Overige personages - Zijn moeder, die net overleden is als het verhaal begint, - Salamano, een oude buurman met een met korsten overdekte hond. Salamano haat zijn hond en mishandelt hem, maar als de hond wegloopt valt als het ware de bodem uit Salamano’s bestaan weg. - Marie Cordona, een vriendin waar Meurault af en toe mee naar bed gaat. Zij wil graag met Meursault trouwen, en hij vindt dat best, maar staat er volstrekt onverschillig tegenover. - Raymond Sintès, een buurman met een twijfelachtige reputatie, waarschijnlijk een pooier. Hij is degene die ruzie heeft met een stel Arabieren, omdat hij de zuster van één van hen heeft mishandeld. - Masson, een vriend van Sintès, die een huis aan het strand heeft, waar Meursault en Sintès naar toe gaan. - De advocaat van Meursault.. Hij begrijpt niets van de beweegredenen van Meursault (of liever gezegd het ontbreken daarvan), en raadt Meursault aan zo min mogelijk te zeggen tijdens het proces, zodat het hele proces als het ware langs Meursault heen gevoerd wordt. - De rechter van instructie: Hij kan niet geloven dat Meursault geen berouw voelt, en geen Goddelijke vergiffenis wenst. Hij denkt dat Meursault zich van God heeft afgekeerd, terwijl Meursault het bestaan van God ontkent. - De officier van justitie: Tijdens het proces beschuldigt hij Meursault er van geen ziel te hebben. Hij staat uitvoerig stil bij de gebeurtenissen tijdens de begrafenis van Meursaults moeder, waar Meursault, volgens getuigen, geen enkele emotie had getoond. Deze gebeurtenissen krijgen tijdens het proces bijna meer aandacht dan de moord op de Arabier. De officier van Justitie noemt het ‘een zedelijke moord op zijn moeder’. - De aalmoezenier van de gevangenis: Ondanks het feit dat Meursault tot drie maal toe de bezoeken van de aalmoezenier weigert, komt het uiteindelijk toch tot en confrontatie tussen de aalmoezenier (die de moraal van het Christelijk geloof vertegenwoordigt) en Meursault, de a-morele. Meursault houdt vast aan de ene zekerheid die hij heeft, die van de dood. Zijn leven, zijn handelen, niets heeft zin gehad, zoals geen enkel leven, geen enkel bestaan, zin heeft. Titelverklaring “De vreemdeling”, de titel van het boek, duidt op de positie die Meursault in de samenleving inneemt. Hij heeft hetzelfde onbegrip over de normen en waarden van de samenleving als iemand die regelrecht van Mars zou komen. Hij voelt niet, hij vindt emoties niet belangrijk, hetgeen hem ook makkelijk te manipuleren maakt (bijvoorbeeld door Santès. Meursault heeft immers geen moreel oordeel. Tijdens het proces, als Meursault anderen over hem hoort oordelen en Meursaults advocaat in de ‘ik’-vorm gaat spreken als hij over Meurault spreekt, voelt Meursault zich tenslotte een vreemdeling van zichzelf. Eigen mening De eerste helft van het boek vond ik lezen als een gewone roman, behalve dan dat de verteltrant van de hoofdpersoon ongewoon afstandelijk en ‘sec’is, zonder interpretaties van handelingen, emoties enz. Het tweede deel is veel meer filosofisch. In dit deel komen de ‘grote’vragen aan de orde: wat is de zin van het bestaan, is de mens aan morele regels gebonden? Het tweede deel van het boek vond ik zeker geen lichte kost, en een aantal bladzijden heb ik meerdere malen moeten lezen voordat ik ze goed (?) begreep. Ik vond het zeker een intrigerend boek, het laat je op een bepaalde manier naar de wereld kijken en roept veel vragen op over moraal, Kerk, en de regels die we elkaar in een samenleving opleggen. Ik heb begrepen dat dit boek bij uitstek het absurdisme vertegenwoordigt en de latere boeken van Camus meer existentialistisch zijn. Ik ben zeker van plan om me hier ook nog eens aan te beginnen. Bronnen - “Het is de vreemdeling zeker”, Pieter Steinz, NRC Handelsblad 12 oktober 2002 - “Wandelaar op de derde weg, Aart Brouwer, De Groene Amsterdammer 28 juni 1995 - “Geschiedenis van de filosofie”, H.J. Störig, Uitgeverij Het Spectrum, 13e druk 1974