La putain respectueuse door Jean-Paul Sartre

Beoordeling 8
Foto van een scholier
Boekcover La putain respectueuse
Shadow
  • Boekverslag door een scholier
  • 6e klas vwo | 2118 woorden
  • 11 juni 2019
  • 1 keer beoordeeld
Cijfer 8
1 keer beoordeeld

Boek
Vertaald als
De eerbiedige lichtekooi
Auteur
Taal
Nederlands
Vak
Eerste uitgave
1947
Pagina's
220
Geschikt voor
bovenbouw havo/vwo
Punten
2 uit 5
Oorspronkelijke taal
Frans

Boekcover La putain respectueuse
Shadow
La putain respectueuse door Jean-Paul Sartre
Shadow
ADVERTENTIE
Stap in jouw toekomst

Kom naar de Open Avond van Inholland op woensdagavond 29 maart van 17:00 - 20:00 uur. Proef de sfeer en ontdek onze opleidingen.

Meld je aan!

Titel: La putain respectueuse

Auteur: Jean-Paul Sartre

ISBN: 9782070368686

Bladzijden: 218 (le putain is 82 blz.)

Afmeting: 18 cm.

Plaats van uitgave: Parijs

Jaar van uitgave: 1947

Uitgever: folio

Jean-Paul Sartre (21/05/1905 - 15/04/1980)

Jean-Paul Charles Aymard Sartre was een schrijver en filosoof uit de 20e eeuw en wordt gezien als de grondlegger van het existentialisme.

Sartre werd door zijn moeder en haar ouders opgevoed omdat zijn vader vlak na Sartre's geboorte was overleden. Zijn moeder hertrouwde later met een man die Sartre nooit heeft gemogen.

Sartre kon zich niet vinden in de wreedheid van zijn klasgenoten en nadat hij was genezen van een zware ziekte besloot zijn moeder om te verhuizen. Sartre ging naar een nieuwe middelbare school: lycée Louis-le-Grand en vervolgens ging hij studeren aan de École normale supérieure. Daar ontmoette hij Simone de Beauvoir (bekende existentialiste en feministe) met wie hij zijn hele leven zou besteden.

Later werd hij toegelaten tot een studie Filosofie waarna hij een tijdje leraar was en vervolgens een tijdje studeerde in Berlijn en tot slot weer terugkwam in Frankrijk waar hij leraar was en zijn eerste filosofische roman, La Nausée, schreef.

In de tweede wereldoorlog gaat Sartre bij het leger en zijn oorlogservaringen hebben een grote impact op zijn persoonlijkheid.

Sartre wordt bekend door zijn romans, novelles en theaterstukken. Sartre's bekendste werken zijn L'Être et le Néant en L'Existentialisme est un Humanisme. In 1964 kreeg Sartre de Nobelprijs voor Literatuur.

Sartre is zijn hele leven bezig geweest met filosofie, literatuur en de politiek. Veel mensen zagen hem als een pessimist.

Jean-Paul Sartre overleed op 74-jarige leeftijd. Op zijn begrafenis waren ongeveer 50.000 mensen aanwezig.

Samenvatting

Lizzie, een prostituée, zit op een dag in de trein en is getuige van de moord op een neger. Twee negers raakten namelijk in gevecht met 4 blanke, dronken jongens, een van de twee negers wordt door een van de 4 jongens doodgeschoten en de andere neger krijgt het voor elkaar om te vluchten.

De schutter, Fred, is afkomstig van een rijke familie met veel aanzien en moet dus de gebeurtenis onder het tapijt zien te vegen. Hij besluit om de gevluchte neger ervan te beschuldigen dat hij samen met de doodgeschoten neger Lizzie heeft verkracht en dat Fred uit zelfverdediging schoot. Door deze beschuldiging gaat iedereen op zoek naar de gevluchte neger.

Het lukt Fred echter niet om Lizzie te overtuigen om vals te getuigen voor de rechter, omdat ze de neger heeft beloofd om de waarheid te vertellen. De vader van Fred lukt het wel om haar een valse getuigenis te laten ondertekenen, maar Lizzie realiseert zich dat ze is bedrogen nadat ze in plaats van het afgesproken, persoonlijke geschenk 100 dollar krijgt.

Lizzie biedt de neger bescherming en tot slot komt Fred langs om te vertellen dat hij een andere neger heeft gelyncht. Fred ziet de neger maar het lukt hem om te ontsnappen.

Dit wil je ook lezen:

Het Existentialisme

het existentialisme zelfst.naamw.Uitspraak: [?ksist?n(t)?a'l?sm?]  stroming die het persoonlijk bestaan van de individuele mens centraal stelt Voorbeeld: `Volgens het existentialisme is iedere persoon een uniek wezen dat verantwoordelijk is voor zijn eigen daden en eigen lot.`

Het existentialisme is een filosofische en literaire stroming uit de 20e eeuw waarin de vraag "wat betekent het voor mij om mens te zijn" centraal staat. Vooral tijdens en na de Tweede Wereldoorlog kreeg het existentialisme veel aanhang. In het existentialisme wordt ieder mens als een individueel persoon gezien die zijn eigen lot in handen heeft door zelf beslissingen te maken. Dit was revolutionair voor die tijd, want hiervoor geloofde men altijd dat het lot van een mens al bepaald was voor zijn geboorte door de almachtige god. Het doel van de existentialist is om zijn of haar meningloze bestaan een doel en een mening te geven.

"l'existence précède l'essence" - Jean-Paul Sartre

Deze theorie van Sartre, de grondlegger van het existentialisme, geeft goed weer wat deze stroming inhoudt. Existentie gaat vooraf aan essentie, oftewel het bestaan gaat vooraf aan de zin van zijn. Volgens existentialisten bestaat het leven uit drie fasen:

  1. op de wereld verschijnen, oftewel de geboorte
  2. existeren, oftewel bestaan
  3. definitie geven aan zijn of haar bestaan, door middel van zijn daden

Deze fasen leveren bestaansangst op bij de aanhangers van deze filosofie. Men is bang voor alle mogelijkheden die ze hebben omdat ze een vrij mens zijn. Ze zijn bang om de verkeerde keuzes te maken aangezien ze eindeloze mogelijkheden voor zich hebben liggen. De mens is 'gedoemd' vrij te zijn.

Kenmerken van existentialistische literatuur

Tijdens en na de Tweede Wereldoorlog was het wereldbeeld van de mens veranderd. Er heerste pessimisme onder de bevolking, men had geen zekerheid meer, dit had de oorlog van hun afgenomen. Men was eenzaam, wantrouwend en getraumatiseerd. Men had hun vertrouwen in god verloren. De enige zekerheid die de mens nog had was de existentie, oftewel het bestaan. Deze gevoelens noemde men een existentiële eenzaamheid.

Het boekverslag gaat verder na deze boodschap.

Verder lezen

Al deze gevoelens komen op verschillende manieren terug in de literatuur van het existentialisme:

  • De hoofdpersoon heeft moeite met contact leggen met de wereld om hem heen.
  • Het leven wordt omschreven als zinloos
  • De hoofdpersoon doet pogingen om iets van zijn leven te maken, maar deze pogingen resulteren in niks goeds
  • De verhaalfiguren hebben bestaansangst wat resulteert in verdere afsluiting van de buitenwereld
  • Er is een gebrek aan zekerheid en zekerheden die er nog waren worden ontkracht

Bekende symbolen in existentialistische boeken zijn:

  • oorlog, als symbool voor een absurd bestaan
  • gesloten ruimtes, als symbool voor een afwezigheid van contact met de buitenwereld
  • weinig praten, als symbool voor de afwezigheid van communicatie
  • liefde die later verdwijnt, als symbool voor een valse zekerheid
  • seksualiteit, als laatste hoop op contact

Existentialistische boeken hebben vaak dezelfde lay-out:

  1. een negatieve beginsituatie
  2. midden situatie waarin de hoofdpersoon lijkt te ontvluchten aan alle onzekerheden
  3. een negatieve eindsituatie waaruit blijkt dat elke hoop op een beter bestaan een illusie was

Soms is er sprake van een positieve eindsituatie in plaats van een negatieve eindsituatie waarin de hoofdpersoon accepteert dat het leven is zoals het is.

Analyse

La putain respectueuse van Jean-Paul Sartre is een boek waarin het existentialisme duidelijk zichtbaar is. Het boek is 2 jaar na de Tweede Wereldoorlog gepubliceerd en is dus tijdens het hoogtepunt van het existentialisme geschreven.

Lizzie: Quitte la ville.

nègre: Ils guettent dans les gares.

Lizzie: Qui est-ce qui guette?

nègre: Les blancs.

Lizzie: Quels blancs?

nègre: Tous les blancs. [...]

(blz. 13 en 14)

Het racisme tegen donkere mensen wordt met deze quote erg duidelijk gemaakt. Er was een soort klopjacht tegen de neger, niemand hoefde eigenlijk zeker te weten of hij had gedaan waarvan hij werd beschuldigd. Sartre probeert hier duidelijk te maken dat racisme nog bestaat in de maatschappij en dat het erger is dan men denkt. Alle blanken tegen één neger toont aan hoe oneerlijk de verhoudingen in die tijd waren. Dit toont aan dat het boek goed past bij het existentialisme, want dit was ook een tijd van aanzet tot verandering door problemen aan te wijzen.

Lizzie: Ne crie pas. J'ai quelqu'un. (Un temps.) Pour le journal, n'y compte pas. C'est pas le moment de me faire remarquer. (Un temps.) S'ils me forcent à témoigner, je te promets de leur dire la vérité.

(blz. 14 en 15)

Lizzie belooft dat ze de waarheid zal vertellen omdat ze gelooft dat dit het juiste is om te doen. Lizzie is een goed mens dat in slechte omstandigheden leeft. Dit komt veel voor bij existentialistische verhaalpersonages. Ze zijn in een nare situatie beland waar ze zelf weinig aan kunnen doen en ze proberen van hun situatie het beste te maken. Lizzie's situatie is gevaarlijk en kwetsbaar want prostitutie is illegaal, maar toch wil ze het juiste doen, op deze manier geeft ze haar bestaan een goed doel. Deze zocht naar een goed doel is erg existentialistisch.

Sartre zelf was een gigantische existentialist en dit is duidelijk te zien aan zijn manier van schrijven:

Fred: Tu es le Diable.

Lizzie: Hein?

Fred: Tu es le Diable.

Lizzie: Encore la Bible! Qu'est-ce qui te prend?

Fred: Rien. Je me marrais.

Lizzie: Tu as de drôles de façons de te marrer. (Un temps.) Tu es content?

Fred: Content de quoi?

Lizzie, elle l'imite en souriant: Content de quoi? Que tu es bête, ma petite fille.

Fred: Ah! Ah! oui… Très content. Très content. […]

(blz. 22 en 23)

Aan deze passage uit het boek is duidelijk te zien hoe kortaf en onaardig de verhaalpersonages elkaar behandelen. Er is wel communicatie maar ze zien elkaar als vijanden en maken elkaar belachelijk. Dit is erg existentialistisch, men zag iedereen bij het existentialisme als zijn vijand. Lizzie heeft duidelijke haatgevoelens tegenover Fred en Fred heeft geen respect voor Lizzie. Sartre toont hier de afwezigheid van compassie in de existentialistische mens. Fred noemt Lizzie hier ook de duivel omdat hij zijn haatgevoelens tegenover zichzelf op haar afschuift, deze afwezigheid van eigen aansprakelijkheid is ook erg existentialistisch.

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Lizzie's huis. Zoals in het vorige hoofdstuk al is beschreven is dit ook een symbool voor het existentialisme. Lizzie is amper in de buitenwereld en heeft daarom weinig contact met de buitenwereld naast de mensen die bij haar thuis komen. Ze ontmoet ook steeds mensen aan haar deur en probeert ze buiten haar huis te houden zodat ze haar dromerige realiteit niet verpesten:

Het verhaal speelt zich voornamelijk af in Lizzie's huis. Zoals in het vorige hoofdstuk al is beschreven is dit ook een symbool voor het existentialisme. Lizzie is amper in de buitenwereld en heeft daarom weinig contact met de buitenwereld naast de mensen die bij haar thuis komen. Ze ontmoet ook steeds mensen aan haar deur en probeert ze buiten haar huis te houden zodat ze haar dromerige realiteit niet verpesten:

Lizzie: Tu es fou? Pourquoi tapes-tu dans ma porte? Non, tu n'entreras pas, tu m'en as assez fait voir. Va-t'en, va-t'en, salaud, va-t'en! va-t'en! (Il la repousse, ferme la porte et la prend par les épaules. Long silence.) Alors?

(blz. 77)

Lizzie wil niet dat Fred binnenkomt in haar huis, want hij is het enige wat staat tussen haar en haar droomwereld. Ze doet er alles aan om hem buiten te houden maar hij is te sterk voor haar. Dit is existentialistisch omdat aan het einde van elk existentialistische boek de droomwereld van de hoofdpersoon in elkaar stort doordat iets de illusie breekt. In dit geval is Fred de breker van deze illusie.

Lizzie: C'est mon client d'aujourd'hui. Un type qui paie. Là. Es-tu content?

Fred: Un client? Tu n'auras plus de client. Plus Jamais. Tu es à moi. [...]

(blz. 80)

Lizzie's droomwereld wordt vernietigd doordat Fred probeert zijn droomwereld te creëren. Hier eindigt eigenlijk het existentialistische verhaal van Lizzie en begint het existentialistische verhaal van Fred. Fred probeert zijn leven mening te geven door Lizzie zijn eigendom te maken. Hij denkt dat deze sexualiteit een oplossing is voor zijn problemen. Sexualiteit is wederom een van de genoemde symbolen van het vorige hoofdstuk. Fred denkt dat deze manier van communicatie zijn behoeften zal gaan vervullen, maar aan het einde van zijn existentialistische verhaal zal hij erachter komen dat dit slechts een illusie is.
 

Reflectie

Dat dit boek als een toneelstuk is geschreven vond ik enorm bijzonder om te lezen. Het maakte het verhaal enorm makkelijk om te volgen. De Franse taal in dit boek is ook super goed te volgen en lastige woorden zijn makkelijk op te zoeken.

Het perspectief van Jean-Paul Sartre was interessant om te zien omdat ik denk dat ik op een soortgelijke manier ben ingesteld als hij. Ik ben het eens met de manier waarop Sartre de verhaalfiguren afbeeldt. Fred, de politie-agenten en de senator zijn duidelijk de slechterikken en zo zou ik ze ook hebben afgebeeld. De neger wordt afgebeeld als een onschuldige aardige man en Lizzie wordt afgebeeld als een nobele vrouw met een goed hart op zoek naar verandering. Ik vind het mooi hoe Sartre op een indirecte manier kritiek heeft op de oneerlijke maatschappelijke achterstand van donkere mensen.

Ik zou dit boek zeker aanraden aan mensen die op zoek zijn naar een existentialistisch Frans boek.

Bronnenlijst

Literatuurgeschiedenis. (z.d.). de twintigste/eenentwintigste eeuw. Geraadpleegd op 25 januari 2019, van https://www.literatuurgeschiedenis.nl/20ste/literatuurgeschiedenis/lg20009.html

Wikipedia-bijdragers. (2019, 11 januari). Jean-Paul Sartre. Geraadpleegd op 25 januari 2019, van https://nl.wikipedia.org/wiki/Jean-Paul_Sartre

Jean-paul Sartre - La Putain Respectueuse / De Eerbiedige Lichtekooi. (2003, 9 februari). Geraadpleegd op 25 januari 2019, van http://www.zoekboekverslag.nl/boekverslag-22748.html+

Jean-paul Sartre: La Putain Respectueuse / De Eerbiedige Lichtekooi. (2012, 30 november). Geraadpleegd op 25 januari 2019, van http://www.zoekboekverslag.nl/boekverslag_incach.php?gid=21683+

Sartre: leven, werk, leer, invloed. (2006, 14 januari). Geraadpleegd op 28 januari 2019, van https://www.scholieren.com/verslag/werkstuk-filosofie-sartre-leven-werk-leer-invloed+

Literatuurgeschiedenis: Na de Tweede Wereldoorlog. (z.d.). Geraadpleegd op 25 januari 2019, van https://www.lezenvoordelijst.nl/media/2511526/literatuurgeschiedenis.pdf

REACTIES

Log in om een reactie te plaatsen of maak een profiel aan.

Andere verslagen van "La putain respectueuse door Jean-Paul Sartre"