Candide, ou l'optimisme door Voltaire

A De Titel. Candide Ou l'optimisme. De titel verraad al een hele hoop over het boek. In ieder geval over de denkwijze van Candide over de wereld. In het begin van het boek wordt hem door Panglos geleerd dat alles op z’n best is in een best denkbare wereld. Naarmate Candide meer meemaakt begint hij daar ernstig aan te twijfelen en op een gegeven moment geloofd hij daar helemaal niet meer in. De keuze is dus: Candide of het optimisme. In dit boek verzet Voltaire zich tegen het systeem van Leibniz dat er van uit gaat dat alles op z’n best is in deze wereld. Voltaire vindt dat het op aarde niet op z’n best is en dat men het zelf kan veranderen. B Samenvatting van de inhoud. De jonge, naïeve Candide, die misschien verwant is aan baron Thunder-ten-tronck, krijgt samen met diens zoon en diens dochter Cunégonde les van Pangloss, die hen leert dat ‘in de beste wereld die mogelijk is alles zo goed als het maar kan. Alles is geschapen tot het Nobelste doel ( Zo is de neus geschikt om een bril te dragen ). Pangloss geeft ook ‘experimenteel’ les in de bosjes en wel aan een dienstmeid, waarvan Cunégonde getuige is. In alle onschuld doe Candide en zij hun meester na, tot woede van de baron, die de jongeman wegjaagt. Deze gaat zwerven, komt in het leger terecht, wordt er mishandelt en moet slag leveren, waarbij hij ontdekt dat beide partijen even gemeen zijn. Hij vlucht en ontmoet Pangloss, die hem vertelt dat Cunégonde, geschonden door de Bulgaren, met de hele familie vermoord is. Pangloss is er slecht aan toe, maar de wederdoper Jacques, vriend van Candide, helpt hem en gedrieën gaan zijn aan boord van een schip. Na een storm en een aardbeving komen Pangloss en Candide bij de ‘vrije mensen’ in Lissabon. Jacques is verdronken. Om de aardschokken te doen ophouden hangt men, samen met anderen, Pangloss op: de aarde blijft beven. Candide vindt Cunégonde ( levend maar onteerd ) terug. Cunégonde, die verkocht en verkracht werd , behoort nu vier dagen van de week aan een Jood en de andere drie aan de grootinquisiteur toe. Dan komt er een degengevecht tussen de Jood en Candide, de laatste wint en steekt ook de grootinquisiteur ‘uit veiligheidsoverwegingen’ neer; met Cunégonde en haar oude dienares vlucht hij naar Cadix en scheept zich in. De oude dienares vertelt haar geschiedenis aan boord van het schip. Achtervolgd wegens moord; wijkt Candide uit naar Paraguay met zijn bediende Cacambo; daar blijkt de broer van Cunégonde commandant te zijn: deze weigert Candide zijn zusters hand en Candide dood hem, dan vlucht hij in priesterskleren. Diep in het oerwoud worden Candide en Cacambo bijna opgegeten want de vrouwelijke bevolking denkt dat ze jezuïeten zijn. Verder reizend komen zij in Eldorado, waar de juwelen op straat liggen en waar ze vorstelijk ontvangen worden. Ze krijgen informatie over de heersende godsdienst: er is een go, van wie men niets afsmeekt, maar die men met zijn allen bedankt. Monniken of priesters zijn er niet, die zouden ‘mensen laten verbranden, die hun mening niet delen’. Zij blijven een maand bij de koning, die hun vele schatten meegeeft ( honderd schapen met goud en diamanten ), maar twijfelt of ze er veel aan zullen hebben. Ze ontmoeten een neger die mishandelt is, het gesprek komt op het slechte lot der zwarte slaven en het optimisme. Candide koopt tegen een hoge prijs een schip van Vanderdur die hem bedriegt. Bij het proces dat volgt zijn de kosten voor Candide. Vergezeld van Martin, een boekbinder uit Amsterdam, zet hij zijn reis voort. Ze ontmoeten een wijsgeer die het tegendeel beweert van wat Pangloss dacht. Een pater probeert Candide te bedriegen. Hij ontkomt en scheept zich met Martin; in Venetië hopen ze Cacambo te treffen met Cunégonde. Hier komen zij ook, via Engeland en ontmoeten er het liefje van Pangloss, dat daar hoer is. Ze vertelt hoe het haar vergaan is. Ze gaan op visite bij de rijke Pococurante, die alles veracht. Cacambo, slaaf gemaakt, verteld dat Cunégonde in Constantinopel is. Dan komen ze in hotel te dineren met ze afgezette koningen. Pangloss en de jonge baron blijken nog te leven en galeislaven te zijn. Candide koopt hen vrij en ze gaan naar Constantinopel. Pangloss blijft bij zijn leer: ‘….het past me niet, mezelf tegen te spreken, Leibnitz kan geen ongelijk hebben! Ondankbaar weigert de baron Cunégonde’s hand opnieuw aan Candide, waarop het gezelschap hem op transport naar Rome stelt. Gunégonde is lelijk geworden, toch trouwt Candide haar. Niemand van het gezelschap is gelukkig. Ze vragen raad aan een derwisj; die antwoord dat men niet moet vragen naar de reden waarom de mens aldus is geschapen door god: de meester toch ook niet af of de muizen in zijn schip wel gelukkig zijn? Betere raad brengt hen een oude Turk: werken is de enige oplossing, want zo verdrijft men de verveling, de ondeugd en de armoede. Ondanks Pangloss’ filosofie houdt Candide vol dat men ‘zij eigen tuin moet onderhouden.
C Verhaalanalyse. 1 Het verhaal is geschreven in 1758. Het was een tijd waarin de kerk nog veel invloed had op de literatuur. Dus de kritiek die geleverd werd moest goed verborgen zijn zodat de schrijver niet gepakt kon worden op zijn mening. Het verhaal is 82 bladzijden en het is chronologisch verteld. 2 Het verhaal wordt verteld door een alwetende verteller die het verhaal aan de lezer verteld. Dit zie je al gelijk aan het begin van het verhaal: Er woonde in Westfalen….. 3 Candide: Zachtmoedige jongeman. Dit is ook al zijn gezicht af te lezen. Hij had een tamelijk helder oordeel en was eenvoudig van geest. In het begin van het verhaal is hij nog optimistisch over het leven, later wordt hij meer pessimistisch en geloofd dat mensen het leven beter kunnen maken. Cunégonde: een heel schoon meisje dat het hart van Candide steelt. Pangloss: De oude huisonderwijzer van Candide. Hij gelooft sterk in de leer van Leibnitz en weigert deze op te geven. Het is een heel optimistische kijk op het leven dat geloofd in een wereld die zo goed mogelijk is. 4 Het verhaal speelt zich af in bijna alle hoeken van de wereld. Candide reist van Westfalen, Bulgarije,Nederland, Portugal, Spanje naar Zuid Amerika. Daarna reist hij terug naar Frankrijk, Engeland en Italië. Hij eindigt in Constantinopel waar hij eindelijk samen met Cunégonde is. 5 Allerlei soorten genre’s komen in Candide Ou L’optimisme. Van liefde tot oorlog en de rest zit daar tussenin. D Eigen mening Het is een heel leuk boek dat vertelt over Candide. Hij maakt veel dingen mee en doet veel dingen die erg dom zijn. Bijvoorbeeld het vermoorden van de grootinquisiteur dat erg dom was. Het geeft wel een goed beeld over de ideeën van die tijd. Voltaire zoekt duidelijk een grens op die de leer van de kerk schaad. Hij zorgt er wel voor dat hij er niet voor verantwoordelijk voor kan worden gehouden door een van de personen uit het boek uitspraken te laten doen. Hetgeen wat Pococurante zegt over bepaalde boeken uit de oudheid dingen die volgens mij niet echt gewaardeerd worden. Het is duidelijk te merken dat de verlichting een grote rol speelt in dit boek.