Wilde Zwanen, de drie dochters van China door Jung Chang

Titel: Wilde Zwanen - vertaling uit het Engels
Auteur: Jung Chang
- 560 pagina’s
Genre: historische roman
- opdracht nr. 3 en 4
Thema en motieven: familie, revolutie, communisme
Tijd: verhaal van vroeger tot (bijna) nu, vertelde tijd is 108 jaar, verleden tijd
Ruimte: China
Verklaring titel: Volgens dokter Xia, de stiefvader van de verteller, zijn zij, haar zussen en haar moeder allen wilde zwanen.
Graag gelezen: ja, hoewel ik wat moeite had met alles wat er verteld wordt, te onthouden. Het is een schitterend boek en de verteller is erin geslaagd me te boeien met de Chinese geschiedenis.

2. Samenvatting

Het hele verhaal maken we mee vanuit het standpunt van auteur Jung Chang. Ze begint bij de jeugd van haar grootmoeder. Zij is de dochter van een kleine politieambtenaar in een stad in China die bestuurd wordt door verschillende oorlogsheren. Haar vader offert zijn gezin op om haar opvoeding te kunnen financieren, omdat zij de knapste is van al zijn dochters. Ze krijgt een typisch Chinese opvoeding : Ikebana, kalligrafie. Wanneer een generaal genaamd Xue op bezoek komt in de stad waar ze wonen, doet haar vader om hem uit te nodigen. Dit lukt en hij doet zijn dochter muziek spelen wanneer de oorlogsheer binnenkomt. Hij raakt helemaal in de ban van haar schoonheid en besluit haar te huwen als concubine. Ze krijgt een prachtig huis, maar na enkele wittebroodsweken trekt hij weg naar een van zijn andere concubines. Zij blijft achter als een vogel in een gouden kooi. Later blijkt zij zwanger te zijn en ze meldt het aan generaal Xue, die haar de opdracht geeft naar zijn paleis te komen. Als jongste concubine staat zij onderaan de ladder en er wordt op haar neergekeken door de andere, oudere concubines. Het meest door de echte vrouw van de generaal, die jaloers is op haar schoonheid. Wanneer men haar kind wil afpakken, besluit ze te vluchten.

Door het huwelijk komt haar vader hoger op de maatschappelijke ladder en hij besluit ook enkele concubines te nemen. Haar moeder wordt door hen scheef bekeken omdat ze haar man geen zoon kan schenken..

Ondertussen is de Kwomintang China binnengevallen en ze veroveren stad voor stad. Het rijk van de dynastieën is voorbij, maar het leven onder hen is erg zwaar. Dan begint het communisme aan haar opmars. Na de Lange Mars begint ook Mao aan de verovering van de grote Chinese steden. Aanvankelijk is het een hele verbetering ten opzichte van de vorige bezetters en de communisten worden onthaald als echt bevrijders. De moeder van de verteller heeft zich aangesloten bij de communisten en op een van de tochten ontmoet ze Jungs toekomstige vader, die één van de leiders is van de rode troepen. Hij is zeer overtuigd communist, zoals later nog zal blijken, en hij gelooft rotsvast in de leider, Mao. Ze worden verliefd op elkaar en na een paar weken wordt ze zwanger.

Wanneer alle marsen achter de rug zijn vestigen Jungs vader en moeder zich en krijgen een leidende positie bij de communisten. Haar grootmoeder hertrouwt met een dokter Xia, van wie ze echt houdt. Zijn kinderen zijn tegen het huwelijk omdat de gehele erfenis zal gaan naar haar grootmoeder. Dit zal de dokter heel zijn leven achtervolgen. Later openen ze een zelfstandige apotheek en worden beroemd in de stad.

Jung Chang wordt geboren wordt met enkele anderen van haar generatie opgevoed tot een overtuigd communist. Mao begint hiermee aan zijn grote hervormingen. Hij wil van China een economische macht maken tegen het kapitalisme van Amerika en Europa. De Grote Sprong Voorwaarts moet de staalproductie van China verhogen. Haar vader, vroeger een overtuigd communist, begint te twijfelen aan het communisme wanneer hij ziet welke gruwelijke taferelen (hongersnood) de Grote Sprong Voorwaarts heeft veroorzaakt. Jung Chang zelf merkt hier niets van omdat de leiders van het communisme goed worden verzorgd door de partij..

Dan kondigt Mao de Culturele Revolutie af, waarvan zelfs haar vader en moeder het slachtoffer worden door jaloezie en naijver. Aanvankelijk sluit ook Jung zich aan bij de Rode Garde. Maar wanneer haar vader wordt opgesloten moet ook zij weg. Ze wordt ingedeeld op het platteland bij een commune. Af en toe kan ze haar vader nog opzoeken.

Na de dood van Mao kan het leven weer zijn gewone gang gaan, maar er ontstaat een machtsstrijd die gewonnen wordt door Deng. Omdat ze uitblinkt op school, doet Jung mee aan een wedstrijd om in Engeland te gaan studeren. Wanneer ze die wint, kan ze de wereld gaan verkennen…

3. Leeservaring

* Ik vond het boek heel interessant omdat het genre me nu erg interesseert. Voordat ik dit boek gelezen had, dacht ik niet echt na over de geschiedenis van China, waar ik nu een totaal andere kijk op verworven heb. Het is echt een aangrijpend boek met gebeurtenissen die haar en haar familie te beurt zijn gevallen. De schrijver beschrijft die vrijwel emotieloos.

* Toen ik via vrienden het thema van het boek vernam, interesseerde het mij totaal niet, maar toen ik het boek begon te lezen, bleek dat de geschiedenis en de politiek van China op een levendige manier beschreven wordt. De bezetting van de Japanners, van de Kwomingtang en de oproer van de Culturele Revolutie worden zodanig objectief geschreven dat je gedwongen wordt zelf een mening te vormen, wat ik aangenaam vind aan een boek. Ik vind het vervelend wanneer je een voorgekauwd verhaal krijgt.

* Er zijn doorheen het boek 3 hoofdkarakters: de verteller zelf, haar moeder en haar grootmoeder. Die drie leer je dus het beste kennen en hun levensverhaal wordt uitgebreid beschreven. De hoofdpersonages zijn mensen die ik erg bewonder voor wat ze hebben gedaan en voor hun moed die ze opbrachten om te strijden voor een betere wereld met gelijke rechten voor iedereen. Je beleeft hun gevoelens van generatie tot generatie, waarbij je je telkens in het voorgestelde hoofdpersonage inleeft. Soms is het wel moeilijk om je in een personage zijn plaats te stellen omdat de gebruiken van het oude China tamelijk verschillend zijn van de onze.

* Volgens mijn is het verhaal vrij geloofwaardig omdat je feiten die ze vertelt van de Mao cultus en de Kwomintang kan opzoeken naar hun juistheid.Af en toe vind ik het verhaal iets minder geloofwaardig omdat de gebeurtenissen zo wreedaardig zijn. Kinderen van 12 jaar vallen huizen binnen om mensen te martelen omdat ze familie of kennissen zijn van een staatsvijand. Ik begrijp niet hoe die mensen zich kunnen blijven onderwerpen aan het gezag van Mao, nadat ze zo afgezien hebben. Toch blijft het geloofwaardig, wat ook dit kan je weer op juistheid controleren.

* Het boek is tamelijk overzichtelijk en chronologisch opgebouwd met aparte hoofdstukjes per jaar of per twee jaar. Soms gaan de personages echter terug in de tijd of verder in de tijd en dan is het soms wel even zoeken wat er nu weer eerst gebeurde. Vooraan in het boek is er een chronologische gebeurtenissenlijst opgenomen, dus als je even de draad kwijtbent, kan je je altijd daarop baseren. Het is overduidelijk geen grote-lijnenverhaal, want elke gebeurtenis wordt meegemaakt vanuit het standpunt van één of meerdere van de drie generaties, die daar op hun beurt hun mening over vormen en op reageren. Alles is duidelijk geïllustreerd beschreven.

* Qua taalgebruik is het boek af en toe een beetje moeilijk vanwege het gebruik van voor mij onbekende woorden, maar met een woordenboek is dat probleem snel opgelost. De verschillende plaatsen waar de personages zich bevinden worden kleurrijk beschreven zodat ik een bijna precies beeld krijg van hoe een plaats eruitziet. Er werd niet veel gebruik gemaakt van beeldspraak, zodat het boek af en toe wat opsommend begon te klinken, maar dit werd dan weer goedgemaakt door de realiteit van het verhaal.

* Ik vind dat het verhaal echt origineel is, omdat ik nog nooit boeken van de Chinese geschiedenis heb gelezen. Ik moet zeggen dat het verhaal me echt zaken bijgebracht heeft die ik nooit zal vergeten, zoals de talrijke folteringen van communisten uiteindelijk hun leven hebben gegeven aan de revolutie. Wat ook origineel aan het boek is, is dat het geschreven is met nauwkeurige diepgang en oog voor details. Elke omgeving wordt beschreven en elke gebeurtenis wordt met talrijke voorbeelden aangevuld. Het is onvoorstelbaar dat de schrijven erin slaagt zijn emoties te bedwingen bij het vertellen van de miserie die de bevolking van haar vaderland meemaakte gedurende deze revolutie van Mao en de communisten.

* Er zijn bijna geen overeenkomsten met dit boek en mijn wereld waarin ik opgegroeid ben. Het lijkt of China wel een wereld apart is, zoals het beschreven staat in het boek. Toch blijft het geloofbaar en realistisch. De auteur geeft dus een juiste voorstelling van de zaken, wat ik erg bewonder.