The secret smile door Nicci French

Zakelijke gegevens Auteur Nicci French Titel De verborgen glimlach – The secret smile Eerste druk, uitgever Anthos; 2003 Aantal bladzijdes, leestijd 301 bladzijdes; 4 uur Motto Er is geen motto, het boek is alleen opgedragen aan ene Patrick en Norma. Titelverklaring De titel ‘De verborgen glimlach’ slaat op de lach van Miranda. Op een gegeven moment zit Miranda in bad en komt Brendan ongevraagd binnen lopen om naar het toilet te gaan. Wanneer Miranda furieus is dat hij haar zomaar stoort op een nogal privé-gebied, zegt Brendan dat hij haar op zo’n manier gezien heeft, wat nooit iemand anders gezien heeft. De manier waarop Miranda naar hem lacht, zou anders zijn dan hoe ze naar alle anderen lacht. Hij beweert dat ze die ene lach speciaal voor hem bewaart en dat die verborgen glimlach voor hem en voor niemand anders bestemd is. Deze opmerking van Brendan staat centraal voor de manier waarop hij de waarheid over zijn relatie met Miranda verdraait. Door zo’n opmerking te maken tegen zijn ex, intimideert hij haar om zo macht uit te kunnen oefenen. Samenvatting Wanneer Miranda een keer van haar werk thuiskomt, treft ze haar nieuwe liefde Brendan lezend in haar dagboek aan op de bank. Ze is woest, verbreekt acuut de relatie en zet hem de deur uit. Hoe kort de relatie geduurd heeft, volgt uit het volgende fragment:
‘Mijn relatie met Brendan had zo kort geduurd dat mijn beste vriendin Laura, die in die tijd met vakantie was, er helemaal niets van had meegemaakt. Toen ze terug was en me belde om te vertellen dat Tonu en zij het zo heerlijk hadden gehad, was het al zo lang geleden dat ik niet eens meer de moeite nam om haar over Brendan te vertellen.’ Twee weken later spreekt Miranda haar zus Kerry, die er voor het eerst sinds lange tijd fantastisch uitziet en verliefd blijkt te zijn. Er is een nieuwe man in haar leven en zijn naam is Brendan. Brendan laat zich dus niet zo makkelijk uit Miranda’s leven bannen als ze gedacht had. De relatie tussen Kerry en Brendan ontwikkelt zich in sneltreinvaart en al binnen de kortste keren hebben de twee trouwplannen. Brendan lijkt de hele familie al ingepakt te hebben met zijn mooie praatjes waardoor iedereen dol op ‘m is. Hij verdraait de waarheid over zijn relatie met Miranda, doet alsof hij het heeft uitgemaakt en alsof Miranda er nog veel moeite mee heeft dat ze geen stel meer zijn. Verder intimideert hij Miranda op zo’n manier dat niemand er iets van meekrijgt, ook al zijn ze allemaal in dezelfde ruimte. Behalve haar vriendin Laura, is er niemand die Miranda’s kant van het verhaal gelooft. Ook als ze een nieuwe vriend heeft, Nick, loopt de relatie vast omdat hij denkt dat ze nog steeds geobsedeerd is door Brendan. Wanneer Brendan en Kerry bij Miranda intrekken omdat ze zelf geen huis kunnen vinden, lijkt Miranda helemaal door te slaan. Volgens anderen ziet ze overal spoken, terwijl ze er zelf van overtuigd is dat Brendan op wraak uit is. Om haar zus en vriend te ontlopen, vlucht Miranda naar Laura en trekt daar tijdelijk in. Ze werkt hele dagen als schilder om maar te zorgen dat ze Laura en haar vriend Tonny niet voor de voeten loopt. Wanneer Miranda op een middag naar haar eigen huis gaat omdat ze daar heeft afgesproken met Troy, haar depressieve broertje die geestelijk ook niet helemaal 100 procent in orde is, ziet ze hem met een strop om z’n nek aan haar deur hangen. Het heeft er alle schijn van dat hij zelfmoord gepleegd heeft, maar alleen Miranda verdenkt Brendan van de daad. Ze vertrouwt haar vermoedens toe aan Rob Pryor, een agent. Hij lijkt eerst geïnteresseerd te luisteren, maar blijkt later toch partij te kiezen voor Brendan. Ondanks de dood van Troy gaat de bruiloft van Kerry en Brendan toch door. Althans, dat was de bedoeling totdat Brendan er op de ochtend voor het huwelijk van de twee er opeens vandoor gaat. Hij heeft Kerry laten zitten en gaat een relatie aan met Laura. Miranda verwijt Laura dat ze partij kiest voor Brendan, terwijl Laura nog maar de enige was met wie ze kon praten over haar vermoedens van stalking. Wanneer Laura zogenaamd door een tragisch ongeval om het leven komt, weet Miranda het zeker: Brendan zit achter alle toevallige ongelukken om haar duidelijk te maken wie er de macht heeft. Meteen na Laura’s dood heeft Brendan weer een nieuwe vriendin, Naomi. Miranda probeert haar te waarschuwen voor de man die haar hele leven al verpest heeft, maar ze wil niet luisteren en klaagt samen met Brendan Miranda zelfs aan voor inbreuk op de privacy. Er is niemand meer die Miranda gelooft, behalve een klant van haar waar ze ook een relatie mee krijgt. Voor het eerst in haar leven, heeft ze het gevoel zich te kunnen binden en ze doet er dan ook alles voor om haar relatie met Don te behouden. Op het eind van het verhaal lijkt het alsof Miranda door Brendan in elkaar geslagen is, maar in werkelijkheid is alles in scène gezet door Miranda en Naomi om Brendan eindelijk eens te laten boeten voor zijn daden. Brendan had aan Naomi verteld wat hij allemaal met Troy en Laura gedaan had en hij dreigde met haar hetzelfde te doen als ze ooit bij hem weg durfde te gaan. Toen pas had ze door dat wat Miranda al die tijd al geweten had, klopte… Brendan is een gevaarlijke gek. Hoofdpersoon Miranda is de hoofdpersoon en tevens ikpersoon in het verhaal. Ze heeft een drie jaar oudere zus en een jonger broertje. Ze is nooit zo’n familiemens geweest, dit is te merken aan de minder intensieve en diepgaande banden die ze met haar familie heeft. Buiten haar vriendin Laura heeft Miranda weinig tot geen vrienden, wat te verklaren valt door haar bindingsangst. Pas op het eind van het verhaal krijgt ze eindelijk het gevoel dat ze zich helemaal over durft te geven aan een man. Voordat het zover komt, heeft ze verschillende kortdurende relaties die nooit erg diepgaand zijn. Behalve de bindingsangst zijn haar sociale eigenschappen niet onderontwikkeld. Ze is vrij spontaan en heeft met veel mensen een oppervlakkig contact. Dat ze weinig vrienden heeft, deert Miranda niet zo omdat ze ook graag op zichzelf is, omdat ze dan kan doen wat ze zelf wil, zonder dat ze op haar vingers gekeken wordt. Wanneer Miranda het gevoel heeft dat Brendan uit is op wraak, lijkt ze helemaal door te slaan. Iedereen om haar heen denkt dat ze alles overdrijft en vooral dat ze spoken ziet, maar zelf is ze er heilig van overtuigd dat hij er alles aan doet om haar het leven zuur te maken. Doordat ze zo obsessief bezig is met het beschuldigen van de nieuwe liefde van haar zus, neemt haar familie haar dit niet in dank af. Die beschuldigen Miranda ervan dat ze haar zus geen geluk gunt, terwijl Miranda eigenlijk een zeer hartelijk mens is. Dit blijkt onder meer uit de volgende dialoog tussen Miranda en Brendan. ‘Brendan’, zei ik, ‘dit is toch geen wrede grap, he?’ Hij keek niet-begrijpend en een beetje gekwetst. ‘Grap?’ ‘Dat je met m’n zuster aanpapt om mij een hak te zetten.’ ‘Dat klinkt nogal egoïstisch,’zei Brendan. ‘Als ik zo vrij mag zijn.’ ‘Als je haar maar geen verdriet doet,’zei ik. ‘Ze heeft recht op geluk.’ Behalve de hierboven genoemde eigenschappen van hartelijkheid, het hebben van bindingsangst en het graag op zichzelf zijn, kom je eigenlijk vrij weinig te weten over Miranda. Miranda wordt door iedereen als geobsedeerd en waanbeelden-ziend persoon beschouwd, terwijl ze in feite heel goed in de gaten heeft hoe alles in elkaar zit. Er wordt verder niet erg diep ingegaan op haar karakter eigenschappen waardoor ze een flat character is en weinig tot geen ontwikkeling van karakter door lijkt te maken. Bijpersonen Hoewel Miranda de hoofdpersoon is, is vooral ook Brendan onmisbaar is in het verhaal. Hij vertolkt in het begin de rol van nieuwsgierige minnaar. Wanneer Brendan bij Miranda het huis uitgeschopt is, doet hij zich voor alsof hij niet gekwetst is. In plaats daarvan maakt hij haar helemaal zwart bij familie en vrienden. Hierdoor komen Brendans ware emoties niet naar voren, waardoor het moeilijk is om hem te beschrijven als gevoelig persoon. De eigenschappen die hij wel bezit zijn sluwheid, intelligentie en verder spelen zijn charmes waarmee hij iedereen behalve Miranda in pakt, een grote rol. Zijn intelligentie gebruikt Brendan om sluwe plannetjes te bedenken om zijn ex weer eens dwars te zitten. De manier waarop hij Troys zelfmoord en Laura’s dood in scène gezet heeft, getuigt van goed doordacht handelen. Brendan lijkt voor de buitenwereld zo’n geweldige man omdat hij alles en iedereen overtuigt van zijn goedwillendheid, terwijl alleen Miranda doorheeft dat hij in werkelijkheid een ongevoelige, gemene, egoïstische zak is die er bovendien niet tegen kan als hij niet krijgt wat hij wil. Daarom neemt hij het heft in eigen hand en begaat hij vreselijke daden om Miranda te laten zien dat hij daadwerkelijk macht over haar kan hebben, ondanks het feit dat hij door haar het huis uit gezet is. Naast Brendan speelt ook Kerry een belangrijke rol in het verhaal. Wanneer zij niet zo teleurgesteld in de liefde en het leven was geweest, had ze vast sterker in haar schoenen gestaan en had ze weerstand kunnen bieden aan de veel te snelle ontwikkelingen in haar relatie met Brendan. Nu was ze een soort van gemakkelijk slachtoffer, waardoor Brendan met haar aan kon pappen en de relatie al snel te serieus was. Doordat hun relatie zich zo ontwikkelde, was het voor anderen moeilijk om Miranda te geloven omdat dat ten koste zou gaan van het prille geluk van Kerry. En dat geluk was juist hetgeen ze Kerry allemaal gunden omdat ze nooit zo’n fijn leven gehad heeft. Tijd In het verhaal verstrijkt er ongeveer een jaar tot anderhalf jaar. Het begint allemaal op een ijsbaan waar Brendan en Miranda elkaar ontmoeten. Na deze korte relatie van twee weken, volgen er twee maanden waarin Brendan iets met Kerry heeft. Meteen daarna gaat hij er met Laura vandoor en deze relatie en het huwelijk duren ook enkele maanden. Niet lang daarna heeft Brendan een relatie met Naomi en het verhaal eindigt wanneer ook Naomi achter de gruwelijke waarheid omtrent Brendan gekomen is. In een relatief korte tijd, gebeuren er enorm veel dingen. Sowieso stapt Brendan ongelooflijk snel over van de ene relatie naar de andere, maar tussendoor gaan er ook nog eens twee mensen dood en bloeden vriendschappen in de tussentijd ook nog eens dood. Contacten veranderen in een mum van tijd van afstandelijk naar hartelijk en weer terug.
Structuur Het verhaal is zeer eenvoudig wat bouw betreft. Bijna alles loopt in chronologische volgorde door, waardoor het als lezer makkelijk is om te begrijpen wat er gebeurt. Één van de weinige elementen die niet in logische volgorde verteld worden, is het stuk dat Miranda het voordoet alsof ze door Brendan in elkaar geslagen is. Je leest eerst dat ze bont en blauw gevonden wordt door Don, daarna ligt ze in het ziekenhuis en wordt Brendan verdacht van dit misdrijf. Bij het volgende stukje tekst, dat een hoofdstuk na het hiervoor beschreven gebeuren plaatsvindt, wordt het je als lezer pas duidelijk dat Miranda alles zelf in scène heeft gezet om Brendan eindelijk eens te laten boeten voor zijn daden: ‘Ik wist zeker dat we aan hetzelfde terugdachten –dat onwezenlijke moment toen we bij elkaar kwamen en als twee heksen plannetjes hadden gemompeld en magische spulletjes hadden overgedragen. Ik dacht aan het moment dat ze uit haar tas een boterhamzakje had gehaald waarin wat dik zwart haar zat dat ze uit Brendans borstel had geplukt.’ Het is zo geniaal bedacht door de auteurs dat je als lezer dán pas door hebt hoe de vork werkelijk in de steel zit. Je komt in dit laatste hoofdstuk achter de gehele waarheid; en die waarheid is dat Brendan inderdaad al die misdaden begaan heeft, maar dat hij Miranda niet in elkaar geslagen heeft. De spanning is op deze manier enorm goed opgebouwd en als lezer is het een soort van klap wanneer je bij de ontknoping aan bent gekomen. Een ander apart iets dat er in de structuur van het verhaal terug is te vinden, is de correspondentie van Miranda aan Troy. Na zijn dood schrijft Miranda hem brieven waarin ze hem gerust probeert te stellen dat ze er voor zal zorgen dat de waarheid over Brendan boven water komt. Een paar van deze brieven staat tussen de hoofdstukken door, maar het is duidelijk waar de inhoud ervan op slaat, omdat het mooi aansluit bij de rest van het verhaal. Ook dit levert dus geen problemen op qua bouw of structuur. Ruimte Ruimte speelt in dit verhaal geen belangrijke rol. Er zijn zeer veel verschillende locaties waarop de gebeurtenissen plaatsvinden. Enkele voorbeelden hiervan zijn het huis van Miranda, haar ouders, van Laura en ook nog het huis van Don. Verder komt Miranda door haar werk op zeer uiteenlopende plekken, maar hoewel deze plekken allemaal wel uitgebreid beschreven worden hebben ze geen enkele invloed op de gebeurtenissen. Wel zorgt het gedetailleerde beschrijven van de locaties ervoor, dat het verhaal in zijn geheel heel geloofwaardig overkomt omdat je je als lezer precies voor kan stellen hoe alles er uit ziet. Wanneer dit laatste het geval is, wordt het daarna makkelijker om het vertelde als vanzelfsprekend en waarheidsgetrouw aan te zien. Op deze manier leef je dus nog meer mee met de hoofdpersoon en word je nog meer in het verhaal meegesleurd. Thema Hoewel dit boek duidelijk niet met een achterliggend doel geschreven is, behalve het vermaken van de lezer, zit er toch een allesomvattend thema in het verhaal. Namelijk dat niets is wat het lijkt. Zo doet Brendan zich voor als de perfecte schoonzoon, terwijl hij in werkelijkheid een gestoorde gek is die op een verschrikkelijke manier wil uiten dat hij macht kan hebben en dat hij zijn gelijk wil krijgen. Hij verdraait de werkelijkheid, zodat mensen iets als de waarheid aan gaan zien, wat alleen maar door hem verzonnen is. Zo liegt hij over zijn relatie met Miranda, over zijn verleden en over zijn toekomstplannen. Zelfs zijn naam blijkt hij in iedere relatie te veranderen. Ook de ontknoping van het verhaal is een overduidelijk voorbeeld van schijn bedriegt. De situatie dat Miranda in elkaar geslagen zou zijn door Brendan, is alleen maar gecreëerd door haar en Naomi. Als lezer ben je er heilig van overtuigd dat Brendan dit alweer op zijn geweten heeft, maar ook hier is het niet wat het in eerste instantie wel lijkt. Taalgebruik Over het taalgebruik van het boek kan ik vrij weinig zeggen omdat ik het boek in de vertaling gelezen heb. De vertaling is lekker vloeiend geschreven, er was geen sprake van kromme zinnen dus is het zeker geslaagd qua Nederlands taalgebruik. Over de wijze van gebruik van taal in het Engels is echter door mij dus niks zinnigs te zeggen.
Perspectief Het verhaal is in de ikvorm geschreven. Als lezer bekijk je het verhaal door de ogen van Miranda, waardoor het verhaal nog aangrijpender is. Je wordt op deze manier namelijk meegesleurd in de gebeurtenissen en Miranda’s ervaringen. Hoewel je dus Miranda’s manier van denken voorgeschoteld krijgt, ben je er als lezer niet helemaal van overtuigd dat ze gelijk heeft wat haar verdenkingen jegens Brendan betreft. Dit is bijzonder knap gedaan door de schrijvers omdat het vaak gebeurt dat je behalve meeleeft, ook meteen de denkwijze van de hoofdpersoon overneemt. Deze afstand is er wel gecreëerd door de schrijvers waardoor het erg spannend blijft. Plaats in de literatuurgeschiedenis The secret smile is in 2003 uitgegeven in Engeland en is meteen in datzelfde jaar in de Nederlandse vertaling uitgegeven. Je mag dus zeker spreken van een modern boek. Verder laat het boek zich niet erg makkelijk vangen in één of andere stroming. Het is duidelijk een psychologische thriller die voornamelijk geschreven is om de lezer vermaak te bieden. Relatie tekst-auteur The secret smile is geschreven door Nicci French, het Britse echtpaar Nicci Gerrard en Sean French. Ze hebben al meerdere bestsellers achter hun naam en zijn wereldberoemd om de boeken met het vaak ijzersterke plot. Voor zover mij bekend is, zijn er geen relaties tussen de personages en het auteursduo. De hele tekst is fictie, dus van echte verbondenheid zal geen sprake zijn. Eigen mening De verborgen glimlach was een bijzonder leuk boek om te lezen omdat het boeide van begin tot eind. In het midden van het boek was er een spanningsbreuk, maar toch bleef het aantrekkelijk om door te lezen. Aan het eind van het verhaal kwamen de gebeurtenissen in een stroomversnelling terecht, waardoor je als het ware meegesleurd werd naar de plot. Dit is een eigenschap dat een spannend boek moet bezitten en daarom kan ik wel concluderen dat Nicci French geslaagd is in zijn doel een aantrekkelijk verhaal op papier te krijgen! Het is zeker een aanrader voor wie niet al te veel hoeft na te denken bij een verhaal, maar wie wel zin heeft in een ‘lekker’ boek.