The lion, the witch and the wardrobe door C.S. Lewis

Zakelijke Gegevens C.S. Lewis
The Lion, the Witch & the Wardrobe, Penguin Books, Harmondsworth, 1965-8 (eerste druk 1950). Fantasyroman, eerste deel van de Kronieken van Narnia. Eerste Reactie Toen mijn vader hoorde dat ik oude fantasy boeken zocht, raadde hij mij boeken van Lewis aan. Dit is de eerste van de serie. Ik vond het intrigerend. Het is simpel, maar zeker boeiend. En gewoon leuk. Het is anders dan alle andere fantasy boeken die ik gelezen heb. Samenvatting Tijdens de tweede wereldoorlog werden vier jonge kinderen, Peter; Susan; Edmund en Lucy, van oud naar jong, naar een oude professor op het platteland gestuurd, vanwege de luchtaanvallen. Toen ze de volgende ochtend het grote landhuis verkenden, vond Lucy een grote oude klerenkast, vol bontjassen. Ze stapte de kast in en vond zich, voorbij een paar rijen jassen in een donker besneeuwd woud. Ze liep door tot ze een lantarenpaal zag, waar ze de faun Tumnus tegenkwam. Die was verbaasd een mens te zien en nodigde haar uit in zijn gezellige hol. Hij vertelde haar van het land waar ze zich bevond, Narnia. Na een lange avond praten barstte Tumnus in tranen uit. Hij zei dat hij door de White Witch betaald werd om elke mens die hij tegenkwam te laten slapen en aan haar uit te leveren. Maar nu kon hij het niet. Hij leidde haar stiekem terug naar de lantarenpaal en Lucy kwam veilig terug naar het landhuis. Daar bleek dat ze nog geen minuutje weg was geweest en niemand geloofde haar verhaal. En in de kast vond men niets. Enkele dagen later verstopte Edmund zich in dezelfde kast. Hij vond zich ook in Narnia. Hij kwam een dame in het wit, in een slee, die de koningin van Narnia zei te zijn. Ze bracht hem onder haar invloed. Ze was geïnteresseerd in zijn broer en twee zussen en in het verhaal van Lucy. Ze beloofde hem veel als hij zijn broer en zussen mee zou brengen naar haar kasteel. Toen ze vertrokken was kwam Lucy, die uitgelaten was dat hij Narnia ook ontdekt had, net aangelopen. Hij begreep dat de koningin de verschrikkelijke White Witch was waar Lucy het over had, maar zei niets. Tegen de anderen loog hij er geweest te zijn. Dagen later belandden ze allemaal in de kast en vonden zich in Narnia. Vervolgens vonden ze het hol van Tumnus geplunderd en hijzelf meegevoerd door de aanhangers van de White Witch. Ze volgden een roodborstje die hun aandacht trok. Die leidde hen naar een verre open plaats, waar ze opgehaald werden door een pratende bever. Die bracht ze naar zijn huis. Na een maaltijd vertelden zijn vrouw en hij over Narnia, dat alle zorgen over zouden zijn, want volgens geruchten kwam de legendarische leeuw Aslan, de koning, terug en dat de vier kinderen hem moesten ontmoeten bij de Stone Table. En van de voorspelling dat het kwaad weg zou zijn wanneer twee mannen en twee vrouwen op de vier tronen van Cair Paravel zouden zitten. Pas toen merkten ze dat Edmund verdwenen was en men wist zeker dat hij naar de White Witch gegaan was, om hen te verraden. Ze maakten zich zo snel mogelijk klaar voor vertrek. Na een lange avond lopen brachten ze de nacht door in een schuilplaats. De volgende ochtend was Father Christmas er, een teken dat de macht van de White Witch taande. Hij gaf o.a. aan Peter een zwaard en schild, Susan een boog met pijlen en een magische hoorn en Lucy gaf hij een flesje met een helend middel erin. Intussen had Edmund de White Witch bereikt en haar alles verteld. Ze stuurde twee van haar grote wolven naar het huis van de bevers en vertrok zelf in haar slee naar de Stone Table, Edmund meevoerend. Toen ze onderweg een gezelschap boswezens kerst zagen vieren, veranderde de White Witch hen in steen. Later begon de sneeuw snel te smelten, bloemen te groeien en opeens barstten alle vogeltjes in gezang uit. De lente was met Aslan gekomen. Na het middaguur arriveerden de drie andere kinderen en de bevers op een platte heuvel, waarop de Stone Table lag. Daarnaast stonden een rijk paviljoen, Aslan en diens gevolg van dryaden, najaden, centauren, luipaarden, eenhoorns, adelaars en honden. Aslan vertelde hen dat ze alle vier over Narnia zouden heersen, toen die twee wolven van de White Witch aanvielen. Peter doodde een en de ander vluchtte. Toen hij de White Witch bereikte zei zij hem alle kwade wezens in Narnia te verzamelen. Zelf begon ze aan een ritueel om Edmund te doden. Maar net op tijd kwamen de eenhoorns en adelaars van Aslan, Edmund redden, al ontsnapte de White Witch. De volgende ochtend kwam de White Witch naar de Stone Table en sprak over de diepe magie, die haar het recht gaf op een leven voor elke verrader. In een gesprek onder vier ogen ruilde Aslan zijn leven in voor dat van Edmund. Die nacht zetten ze met het leger van Aslan kamp op bij de voorden van Beruna. Die nacht sluipt Aslan weg naar de Stone Table, gevolgd door Susan en Lucy. Daar werd hij opgewacht door de White Witch en haar leger. Susan en Lucy zagen hem gebonden en gemarteld worden om tenslotte geofferd te worden door de White Witch. Bij zonsopgang, toen de White Witch en haar leger weg waren, hoorden ze dat de Stone Table in tweeën brak en Aslan leefde weer door een magie ouder dan de diepe magie, waar de White Witch. Vervolgens gingen ze met Aslan naar het kasteel van de White Witch, waar hij alle versteende slachtoffers van de White Witch wekte, waaronder Tumnus. Waarna allen zich zo snel mogelijk naar de voorden van Beruna begaven. En het tij van de strijd tussen het leger van Aslan, onder leiding van Peter, en de monstruositeiten van de White Witch keerden. Aslan doodde de White Witch. Ze werden alle vier gekroond in Cair Paravel en regeerden vele jaren. Ze vergaten hun verleden in onze wereld. Op een dag kwamen ze tijdens een jachtpartij in een verlaten woud de lantarenpaal tegen. Niet wetend wat het was, gingen ze verder het mysterieuze pad af en vonden zichzelf weer in de kast in het landhuis. Er bleek geen tijd verstreken te zijn sinds ze zich erin hadden verstopt.
Onderzoek van de verhaaltechniek Lewis schreef de boeken van de Narnia serie in een wat kinderlijke stijl. Net als bijvoorbeeld The Hobbit van Tolkien. Het was dan ook erg populair bij jongeren van 9 tot 12 jaar, maar ook bij ouderen werd het graag gelezen. Narnia is een fantasie/sprookjeswereld in een Middeleeuws kader. Grote delen van het land zijn bebost. In die uitgestrekte wouden leven vele intelligente en pratende dieren, die groter zijn dan normaal. Zoals de beverfamilie, de dieren in het kerstvierende gezelschap en de dieren in het gevolg van Aslan. Niet te vergeten Aslan zelf. Tevens leven er vele mythische wezens. Zoals fauns, dwergen, saters, centauren, eenhoorns, dwergen, nimfen en dryaden. Reuzen, draken, heksen, ‘cruels’, geesten, ‘efreets’, ‘orknies’ etc. Sommigen van de dieren en wezens goed, anderen slecht. In het oosten aan de kust van de grote zee ligt het kasteel Cair Paravel, waar de kinderen gekroond worden. Ver, aan het einde van de grote zee ligt het land waar Aslan, de zoon van de ‘Emperor-beyond-the-sea’, vandaan komt. De vier kinderen komen gewoon uit het Engeland van de tweede wereldoorlog. Het verhaal heeft een informatieve opening en een gesloten einde. Het is vanuit een auctoriaal perspectief geschreven. Het verhaal is chronologisch. Met één enkele verhaallijn, die op een gegeven moment opsplitst, en vervolgens weer samenvloeit. Er staan me geen flashbacks of flash-forwards bij. Ook qua compositie is het dus een redelijk simpel verhaal. Er zijn veel en uitgebreide gesprekken in de directe rede, dus in vergelijking met veel andere romans is er redelijk weinig tijdsversnelling. De paar vertragingen zijn niet zo uitgebreid. De vier kinderen zijn de hoofdpersonen. Ze zijn jong en naïef, maar gedurende het boek worden ze als het ware ‘bevangen door Narnia’, zoals het in latere boeken beschreven is. Ze gaan zich meer volwassen gedragen en ze worden ook lichamelijk krachtiger. Ze vergeten zichzelf ook, hun oude leven, wanneer ze in Narnia opgroeien. Twee andere belangrijke verhaalfiguren zijn Aslan en de White Witch. Aslan is een wijze en kennelijk onsterfelijke leeuw met bovennatuurlijke macht, niemand kan hem weerstaan. Hij verschijnt in Narnia om het lot de goede kant op te helpen. De White Witch is tevens een oud wezen. Zij was bedoeld te heersen in de winter en was de doem van verraders. Maar ze greep de macht met een blijvende winter, totdat Aslan terugkomt. Onderzoek van de thematiek Er is niet iets waarvan ik echt meteen zeg: “dat is het thema”. Maar als ik iets aan moet noemen, noem ik de strijd voor gerechtigheid. Welke in gang wordt gezet door het gevangen nemen van de faun Tumnus: ze willen hem bevrijden. En later,wanneer ze ‘bevangen zijn door Narnia’ en Aslan ontmoeten slaat het om in een strijd tegen de White Witch zelf, tegen haar tirannie en voor heel Narnia. De titel is makkelijk te verklaren. ‘The Lion’ slaat natuurlijk op Aslan, de grote beschermer die in elk van de boeken van Narnia zijn rol vervult. ‘the Witch’ is de White Witch, de vijand in dit boek. En ‘the Wardrobe’ is de verbinding met de Aarde. Plaats in de literatuurgeschiedenis De eerste druk van The Lion, the Witch & the Wardrobe was in 1950. Het is de eerste van de Kronieken van Narnia, bestaande uit 7 boeken. In chronologische volgorde is het het tweede boek. Hij had al eerder werk gepubliceerd. Van artikelen en studies tot epische gedichten en romans tot filosofische, theologische en psychologische werken. Hij heeft gevochten in de eerste wereldoorlog. Toen de oorlog afgelopen was heeft hij studies in klassieke literatuur, filosofie en Engels voltooid. Later ging hij doceren in Oxford. Daar werd hij lid van de ‘Inklings’, een privé-clubje waar o.a. Tolkien lid van was. Overtuigd door Tolkien en Hugo Dyson, een ander lid en vriend, bekeerde hij zich tot het Christendom. De ‘Inklings’ praatten veel over literatuur en lazen elkanders schrijven voor. Dus Lewis met zijn Kronieken van Narnia en Tolkien met The Hobbit zullen wel in zekere mate beïnvloed zijn door elkaar en de hele kring. Beoordeling Ik vind de simpelheid en de originaliteit mooi. De simpelheid maakt het vlot en leuk te lezen. En originaliteit kan ik misschien beter definiëren als het anders zijn dan de meeste moderne fantasy literatuur, vooral wat betreft de achtergrond. Moderne fantasyschrijver gebruiken veelal de Tolkieniaanse versie van vele achtergrond aspecten. Lewis dus niet. Het begin vind ik erg mooi. Wanneer Lucy naar Narnia gaat, de faun Tumnus ontmoet, weer terugkeert en niemand haar gelooft. Al in al vind ik het goed. En ik zou het een ander aanraden, vooral als degene niet zo bedreven is in het Engels en toch een erg goed verhaal wil lezen. Wat twee van de bovengenoemde aspecten weer verwoordt.