The Door with Seven Locks door Edgar Wallace

Gegevens van het boek
Auteur: Edgar Wallace (1875 – 1932)
Oorspronkelijke titel: The Door with Seven Locks
Voor het eerst gepubliceerd in: 1926
Nederlandse titel: De deur met zeven sloten
Vertaling: Barbara C. Janzen
Omslagillustratie: Eppo Doeve
Uitgeverij: Het Spectrum NV, Utrecht/Antwerpen, 1963, 1e druk, Prisma Pocket 875
Aantal pagina’s: 155
Genre: detectiveroman



Samenvatting van het boek
Adjudant Richard (“Dick”) Martin van Scotland Yard heeft in verband met een verkregen erfenis ontslag genomen uit de politiedienst. Zijn baas, inspecteur John Sneed, betreurt die beslissing, omdat Martin een van de beste politiemensen van de Yard is. Martin heeft zelf eigenlijk ook al spijt van zijn ontslagname, maar werkt plichtsgetrouw zijn laatste opdracht af. Hij moet de inbreker Lew Pheeney arresteren, omdat die verdacht wordt van betrokkenheid bij een recent gepleegde bankoverval in Helborough. Pheeney beschikt echter over een waterdicht alibi, zodat Martin hem moet laten gaan. Pheeney vertelt Martin nog wel, dat hij voor een opdrachtgever met een bijzonder en luguber klusje bezig was. Hij moest een aantal sloten de baas worden, maar dat lukte hem niet. Hij treedt echter niet in verdere details. Sneed vraagt Martin ook nog even naar de Bellingham-bibliotheek te willen gaan, omdat daar boeken zijn gestolen. Als Martin daar naartoe wil gaan, ontmoet hij in het gebouw van de Yard nog een politiecommissaris die hem vraagt of hij eens een bezoekje wil brengen aan de advocaat Arthur Havelock. Deze heeft namelijk een klusje voor een particuliere detective en omdat Martin toch ontslag genomen heeft, dacht de commissaris, dat dat wel iets voor hem zou zijn. Martin belooft de commissaris Havelock op te gaan zoeken.

In de Bellingham-bibliotheek ontmoet Martin de bibliothecaresse, Sybil Lansdown. Het gestolen boek gaat specifiek over morfologie en is niet kostbaar. Sybil denkt, dat een zekere Dr. Antonio Stalletti het gestolen heeft. Die was namelijk het laatst in de bibliotheek. Martin besluit Stalletti op te zoeken. Hij woont in Gallows Cottage ("Galgenhuis") in Sussex. Het landhuis van Stalletti blijkt nogal vervallen te zijn. Tot zijn verbazing treft Martin bij Dr. Stalletti ook Thomas (“Tommy”) Cawler aan, een voormalige autodief. Cawler blijkt nu een baantje te hebben als chauffeur van de rijke Bertram Cody die op Weald House in South Weald (Sussex) woont. Cawler zegt tegen Martin, dat Stalletti zijn arts is en dat hij daarom bij hem was, maar Martin gelooft hem niet. Stalletti blijkt het boek inderdaad uit de bibliotheek meegenomen te hebben. Hij dacht, dat dat mocht. Als Martin naar huis gaat, treft hij daar Pheeney aan. Deze vertelt Martin, dat hij door een hem onbekende man gevolgd wordt. Hij vertelt Martin met wat voor luguber klusje hij bezig was. Hij moest in opdracht van zijn opdrachtgever het graf van een dode openen. Meer wil Pheeney echter niet vertellen. Martin nodigt hem dan uit zijn verhaal bij hem thuis maar op te schrijven.

Martin wordt vervolgens door Havelock gebeld met het verzoek of hij die avond nog bij hem wil komen. Martin gaat naar de advocaat toe en hoort van hem, dat hij zich zorgen maakt om de jonge lord Selford. Havelock is executeur van de overleden oude lord Selford en voogd van diens nu vierentwintigjarige zoon, John Pierce, de nieuwe lord Selford. Havelock heeft Lord Selford al vier jaar niet meer gezien, maar hij moet wel regelmatig grote sommen geld aan hem overmaken in het buitenland. De jonge lord is namelijk bezeten van reizen en verblijft momenteel in Amerika. Havelock wil, dat Martin lord Selford gaat opzoeken om te kijken of alles met hem in orde is en of hij bijvoorbeeld niet in moeilijkheden geraakt is. Havelock biedt Martin een vorstelijke beloning aan en Martin accepteert de klus. Als Martin weer thuiskomt, blijkt Pheeney te zijn verdwenen.

De volgende dag brengt Martin het boek van Stalletti weer terug naar de Bellingham-bibliotheek. Hij maakt een praatje met Sybil en hoort van haar, dat zij een ver familielid is van lord Selford. Zij heeft met haar moeder recent nog een bezoek gebracht aan Havelock. Wanneer Martin thuis is en zijn kledingkast opent, valt het lijk van Lew Pheeney daaruit. Hij is vermoord. Scotland Yard stelt een onderzoek in. Er worden geen sporen van een worsteling in de flat van Martin aangetroffen. Waarschijnlijk is de dader via de achterkant van de flat, via de dienstlift, de flat binnengekomen. Martin vertrekt om lord Selford te gaan zoeken. Hij reist de halve wereld rond, maar vindt Selford niet. Als hij via Madeira terugkeert naar Engeland, ontmoet hij op de boot Sybil weer. Ze heeft vakantie gevierd op Madeira en keert nu ook naar huis terug. Sybil vraagt of Martin ook op zoek was naar een sleutel. Zij kreeg namelijk het verzoek om op Madeira bij een oude bekende van haar vader een sleutel op te gaan halen die alleen aan een familielid van lord Selford overhandigd mocht worden. Sybil laat Martin de sleutel zien. Het is een vreemd exemplaar en er is al een paar keer geprobeerd de sleutel van Sybil te stelen.

Martin rapporteert aan Havelock, dat hij Selford niet heeft kunnen vinden. Martin vertelt Havelock niet, dat hij in een van de hotels heeft ontdekt, dat Selford een brief aan Cody geschreven heeft. Martin brengt daarom in vermomming een bezoek aan Cody en ontfutselt hem zijn agenda. Cody heeft echter door, dat het Martin is die hem bezoekt. Als hij na het bezoek ontdekt, dat Martin zijn agenda gerold heeft, is hij des duivels. In de agenda zit namelijk net zo’n vreemde sleutel als Sybil heeft. Cody belt Stalletti op met het verzoek de auto van Martin tegen te houden. Stalletti zet een val voor Martin. Als Martin bij het huis van Stalletti is, vindt hij daar een wegversperring. Hij is op zijn hoede, maar ziet niets verdachts. Als Martin bij zijn auto terugkomt, blijkt de tank opzettelijk leeggehaald te zijn. Hij belt bij Stalletti aan voor benzine en krijgt twee blikken. Als hij terugloopt naar zijn auto, wordt hij echter aangevallen door een soort aapachtig wezen. Martin weet na een worsteling echter met zijn auto te ontsnappen. Als Cody later Stalletti opzoekt, hoort hij van Stalletti, dat zijn aanslag op Martin mislukt is. Kennelijk kennen Cody en Stalletti elkaar goed en werken ze ook op de een of andere manier met elkaar samen. Het aapachtige wezen van Stalletti lijkt ook de moordenaar van Pheeney te zijn.

Martin licht Havelock in over het feit, dat lord Selford Cody kent, hoewel Cody tegenover Martin ontkend heeft lord Selford te kennen. In zijn agenda staan echter allemaal aantekeningen over Selford. Intussen praat Sybil met haar moeder over Martin. Sybil is Martin in de tussentijd ook erg sympathiek gaan vinden. Martin komt vervolgens op bezoek en hoort van de moeder van Sybil, dat zij en haar dochter de enige bloedverwanten van lord Selford zijn. Volgens mevrouw Lansdown was de oude lord Selford een onaangenaam mens, zoals zo veel van zijn voorvaderen. De stamvader, Sir Hugh Selford, bouwde in de vijftiende eeuw een lugubere en mysterieuze graftombe voor hem en zijn nageslacht op het familielandgoed Selford Manor. Martin licht Sneed in en deze wil een inval doen in het huis van Stalletti, omdat hij denkt, dat Stalletti weer bezig is met experimenten op beesten. Hij is daar in het verleden al eens voor veroordeeld. Thuis wordt Martin midden in de nacht door het aapachtige wezen van Stalletti aangevallen. Martin wordt echter op tijd wakker en het wezen weet te ontsnappen. De volgende dag belt Sybil Martin op. Zij en Havelock willen Martin de familietombe van de Selfords laten zien. De graftombe is in een soort rots uitgehouwen en er zijn diverse nissen. In de eenentwintigste nis zit een bijzondere metalen deur met zeven sloten. Via een kijkgat kan in de nis gekeken worden. Daar is niets bijzonders in te zien, behalve een lege stenen kist. Martin krijgt al gauw door, dat deze deur alleen geopend kan worden als alle zeven sleutels tegelijkertijd in de deur gestoken worden. Verder beseft hij, dat Pheeney in opdracht van zijn geheimzinnige opdrachtgever aan deze deur gewerkt moet hebben. Buiten worden ze weer aangevallen door het wezen van Stalletti. Martin lost een paar schoten, maar het schepsel weet wederom te ontsnappen.

Sneed en de politie doen een inval in het huis van Stalletti, maar vinden er niets. Als de politie weg is, opent Stalletti een geheime deur, waarin zich het wezen bevindt. Buiten loopt nog een tweede wezen rond. Stalletti beveelt hen naar binnen te gaan, waarna hij ze opsluit. Intussen heeft Havelock weer een brief van lord Selford ontvangen, waarin hij om een grote som geld vraagt, namelijk vijfentwintigduizend pond. Havelock heeft nu in totaal al vijfhonderdduizend pond aan Selford betaald en hij maakt zich wel een beetje zorgen. Hij denkt overigens niet, dat de brieven van Selford vals zijn. Sybil wordt op haar werk door de vrouw van Cody, Elizabeth, bezocht. Elizabeth lokt haar mee naar het huis van Cody met het smoesje, dat Cody haar iets over haar overleden vader wil vertellen. Sybil gaat mee en wordt vervolgens door Cody bedwelmd, waarna hij haar opsluit in een zolderkamertje. Cawler ziet dat en waarschuwt Cody, dat hij het meisje niets moet doen. Hij vindt de criminele activiteiten van Cody maar niets, maar houdt zich verder gedeisd, omdat zijn baantje als chauffeur goed betaalt en Elizabeth zijn tante is. Cody probeert Sybil een of ander formulier te laten tekenen, maar Sybil is op haar hoede en weigert. Ze wil graag ontsnappen, maar dat lukt niet. Ze hoort op een gegeven moment wel een harig wezen aan haar deur zitten. Op hetzelfde moment ziet ze ook het gezicht van Cawler voor het dakraam verschijnen.

Intussen is Dick erachter gekomen, dat Sybil verdwenen is. Hij maakt zich daar zorgen over, maar komt erachter, dat Elizabeth Sybil meegenomen heeft. Martin wordt vervolgens ook door Cody gebeld die op dat moment in doodsnood lijkt te verkeren. Martin licht Sneed in en gezamenlijk gaan ze per auto naar Cody’s huis. Ze breken daar in en vinden zowel Elizabeth als Cody dood in huis liggen. Er worden ook bloedsporen van het wezen van Stalletti aangetroffen. Martin denkt, dat hij het wezen bij de graftombe verwond heeft en dat deze wond nu weer is gaan bloeden. Boven in het zolderkamertje ziet Martin een zakdoekje van Sybil liggen, maar Sybil is verdwenen. Het lijkt erop, dat Sybil hulp van buitenaf heeft gehad. Martin en Sneed onderzoeken de tuin op sporen en worden vervolgens beschoten. De aanvaller weet te ontsnappen. In het huis van Cody stellen Sneed en Martin een onderzoek in en ze vinden daar diverse papieren, waaruit blijkt, dat Cody, Elizabeth, Stalletti en de oude lord Selford elkaar allemaal kenden. Ook vinden ze een derde sleutel.

Cawler weet het dakraam open te krijgen en trekt Sybil naar buiten. Op hetzelfde moment vernielt de beestmens de deur van haar kamertje. Cawler en Sybil vluchten zo snel mogelijk weg. Onderweg vertelt Cawler Sybil hoe hij vroeger samen met zijn tweelingbroer Johnny door zijn tante mishandeld werd en dat hij niet veel met haar en haar man op heeft. Ze vluchten naar het park van Selford Manor, maar de beestmens zit hen op de hielen. Cawler gaat het gevecht met hem aan en Sybil vlucht intussen naar de graftombe. Daar treft Sybil Dr. Stalletti aan. Stalletti probeert Sybil een paar tabletten in te laten nemen, maar Sybil weet te ontvluchten. Ze vlucht naar het huis en ziet daar in een kamer een grote en gespierde man met een groot hoofd en een gele baard. Vervolgens hoort ze iemand het huis naderen en dat blijkt Martin in gezelschap van de politie te zijn. Sybil is erg opgelucht. Binnen treffen ze de grote man niet meer aan. Martin denkt, dat hij via een geheime gang is verdwenen. Ook Havelock komt langs. Hij heeft een brief van Selford ontvangen, waarin staat, dat Sybil in doodsgevaar verkeert en dat ze in het huis moet blijven. Selford kondigt verder aan, dat hij de volgende dag zelf ook naar Selford Manor zal komen.

Martin denkt, dat Stalletti de vierde sleutel heeft en lord Selford de vijfde. Wie de zesde sleutel heeft weet Martin niet en X, de grote onbekende, moet de zevende sleutel hebben. Cawler is verdwenen. Dat geldt ook voor Stalletti, want hij wordt thuis niet meer aangetroffen. Martin vertelt Sybil, dat zij de erfgenaam van lord Selford is, mocht deze komen te overlijden. Ook vertelt hij haar, dat Cody tot over zijn oren in deze affaire zat. Het blijkt, dat Cody de huisleraar van de jonge lord Selford is geweest en Elizabeth Cody-Cawler zijn kinderjuffrouw. Oorspronkelijk was Elizabeth de verpleegster van de oude lord Selford. Stalletti heeft als geneesheer de oude lord Selford behandeld voor alcoholisme. Havelock vraagt zich af wat dit alles nu met de afwezigheid van de jonge lord Selford te maken heeft. Martin hoopt, dat lord Selford hun dat na zijn aankomst zal willen vertellen. Die nacht, als iedereen naar bed is gegaan, gaat Martin op de uitkijk staan bij de kamer, waarin Sybil de grote gespierde man heeft gezien. Martin ziet dan op een gegeven moment, dat de open haard om zijn as draait en dat behalve de grote gespierde man nog een wezen uit de geheime gang komt. Ze rommelen iets in een geheime kast en gaan dan weer weg. Martin gaat buitenom via het bos naar de tombe en ziet daar de twee wezens samen met Cawler. Vervolgens verschijnt Stalletti die met zijn zweep de twee wezens naar zijn auto brengt. Cawler is net op tijd verdwenen en volgt Stalletti ongezien naar zijn auto. Als de auto met Stalletti en de twee wezens vertrekt, springt Cawler achterop de auto. Martin achtervolgt al hardlopend de auto van Stalletti. Als de auto langs een ravijn rijdt, ziet Martin een worsteling tussen Cawler en Stalletti met als gevolg, dat de auto in het ravijn stort. Stalletti en de twee wezens vinden daarbij de dood.

Cawler heeft de val in het ravijn overleefd en vertelt Martin, dat hij er sinds kort achter was gekomen, dat een van de twee wezens zijn dood gewaande tweelingbroer Johnny was. Stalletti had op hem zijn experimenten toegepast. Johnny was degene die Cody vermoordde. Dan blijkt, dat Selford Manor in brand staat. Havelock denkt, dat Sybil en haar moeder nog binnen zijn, maar Martin vertelt hem, dat hij hen reeds in veiligheid gebracht heeft. Havelock wordt vervolgens door Sneed gearresteerd wegens moord en aanzetting tot moord. Martin legt hem uit, dat hij al gauw door had, dat lord Selford helemaal niet op reis was in het buitenland. Dat was allemaal verzonnen door Havelock. Ook de zogenaamde brieven van Selford waren door Havelock zelf geschreven. Havelock had Cawler als lokaas naar het buitenland gestuurd om daar voor lord Selford door te gaan, maar Martin herkende hem door een toevallig gemaakte krantenfoto. Havelock heeft de jonge lord Selford als kind aan Stalletti gegeven, zodat deze hem kon gebruiken voor zijn experimenten. Selford was het tweede wezen, Johnny Cawler het eerste. Havelock had ook Selford Manor in brand gestoken met de bedoeling, dat Sybil, de enige nog levende bloedverwant van lord Selford, dan zou omkomen. Havelock blijkt aan zijn hals twee sleutels te hebben hangen.

Martin heeft uiteindelijk alle zeven sleutels in zijn bezit en opent samen met Sneed de deur met de zeven sloten in de Selford-tombe. In de lege kist zit een stalen kistje en daarin zit een verklaring die door Cody opgesteld is en die ook door Stalletti, Havelock en Elizabeth Cody-Cawler ondertekend is. Uit het document blijkt, dat de oude lord Selford van plan was om al zijn bezittingen in goud om te zetten en mee te nemen in zijn graf na zijn overlijden. Het goud mocht pas ter beschikking van de jonge lord Selford gesteld worden als deze vijfentwintig jaar oud was. Daarom liet de oude lord Selford een deur met zeven sloten in zijn graftombe plaatsen en gaf hij de sleutels aan verschillende personen. Zo zou niemand alleen bij het goud kunnen komen. Havelock, die toentertijd aan de rand van een faillissement stond, wist echter, dat de jonge lord Selford zwakbegaafd was. Hij maakte toen een plan om zelf van het geld te kunnen profiteren. Daarbij had hij de hulp nodig van Cody, zijn vrouw en Stalletti. Cody was immers de huisleraar van de jonge lord en Elizabeth zijn kinderjuffrouw. Stalletti zou de jongeman gebruiken voor zijn experimenten, zodat hij volledig onder zijn controle zou komen te staan. Later zou Havelock dan verkondigen, dat de jonge lord veel in het buitenland reisde. Op deze wijze zou het bedrog nooit uitkomen. Sybil is nu als erfgenaam van Selford erg rijk. Zij en Martin worden een paar.

Beoordeling van het boek
Dit is weer een traditioneel Wallace-verhaal met een spannende intrige, een moord, een aantal verknipte figuren, een dosis horror en een zich ontwikkelende liefdesrelatie tussen de mannelijke en vrouwelijke hoofdpersoon. De romance tussen Martin en Sybil doet overigens enigszins geforceerd aan. Dat begint al bij hun eerste ontmoeting. Martin voelt zich dan namelijk gelijk al tot Sybil aangetrokken en dat vind ik niet direct geloofwaardig. Gelukkig laat Wallace Sybil in het begin de nodige afstand tot Martin houden. Anders zou het er wel erg dik bovenop komen te liggen.

In dit boek loopt een aantal verhaallijnen door elkaar heen. Desondanks is het verhaal vanaf het begin goed te volgen. Dat vind ik altijd een van de prettige eigenschappen van de boeken van Wallace. Je zit vanaf het begin gelijk midden in het verhaal en dat is altijd prima te volgen. De gebeurtenissen volgens elkaar in logische volgorde op. Je raakt de draad van het verhaal eigenlijk nooit kwijt. Bovendien weet Wallace de verhaallijnen altijd knap in elkaar te draaien en toe te werken naar een logische climax. Ik heb nu ongeveer twintig boeken van Wallace gelezen en je vindt dit altijd weer terug. Mede om die reden vind ik Wallace dan ook een goede schrijver. Zijn verhalen vervelen nooit en zitten altijd goed in elkaar. Psychologische diepgang moet je in dit soort verhalen overigens niet zoeken. Geen van de karakters wordt psychologisch doorgelicht. Maar je leest Wallace ook primair voor het spannende verhaal en niet voor de zielenroerselen van de hoofdpersonen (hoewel die ook heel interessant zouden kunnen zijn).

Vanuit wetenschappelijk oogpunt bezien is de figuur van Dr. Antonio Stalletti een interessante. Hij houdt er merkwaardige biologische opvattingen op na en ook de beschrijving van zijn uiterlijk (vuil, zwarte baard, klauwvormige handen e.d.) dragen niet direct bij tot het opwekken van sympathie voor deze man. Hij wordt hier duidelijk geportretteerd als een stereotiepe misdadiger. Wat hij doet kan natuurlijk ook helemaal niet. Wellicht heeft Wallace ooit iets over dit onderwerp gelezen en daarom in dit boek verwerkt. Het boek krijgt daardoor ook enigszins een sciencefiction-achtig karakter.

De omslagillustratie van deze Prisma-uitgave is van de hand van Eppo Doeve (1907 – 1981). Doeve was een uitermate begaafde tekenaar, illustrator en schilder. Hij illustreerde vele tientallen omslagen van de Prisma Pockets. Zijn tekenstijl is heel herkenbaar. Hij tekende heel direct en duidelijk, zonder poespas en daarbij direct doordringend tot de kern. Prachtig!