Right Ho, Jeeves door P.G. Wodehouse

Zo gezegd, zo gedaan. Bertie luidt de klok en iedereen komt inderdaad naar buiten. Maar Tuppy en Gussie kijken niet naar hun vriendinnen om. De opzet mislukt dus. Tante Dahlia is niet blij met Bertie’s actie, zeker niet nu blijkt dat de achterdeur van het kasteel in het slot gevallen is en niemand het kasteel meer in kan. De butler, Seppings, blijkt de sleutel te hebben maar hij bevindt zich op dat moment twaalf kilometer verderop bij een bediendenbal. Op advies van Jeeves stuurt Tante Dahlia Bertie er op de fiets naar toe. Daar aangekomen blijkt Seppings de sleutel echter niet te hebben. Hij heeft hem eerder op de avond aan Jeeves gegeven. Woedend fietst Bertie terug naar Brinkley Court.

Op het landgoed treft Bertie tot zijn verbazing iedereen blij en gelukkig aan. Jeeves blijkt namelijk tijdens de afwezigheid van Bertie alle problemen opgelost te hebben. Hij had de sleutel van de achterdeur zodat iedereen weer naar binnen kon. Gussie is verzoend met Madeleine en Tuppy met Angela. Chefkok Anatole heeft zijn ontslag ingetrokken en Tom Travers heeft Tante Dahlia geld gegeven voor haar damesblaadje. Bertie vraagt Jeeves om opheldering en deze legt hem uit dat de afwezigheid van Bertie Jeeves de gelegenheid gaf alles weer in orde te maken. En per ongeluk, zo deelt Jeeves zijn werkgever mee, heeft hij tijdens het strijken een schroeigat in het witte smokingjasje van Bertie gemaakt. Bertie besluit de wijste maar te zijn en laat het verder zo. Hij is maar al te blij dat Jeeves de zaak weer eens voor hem opgelost heeft.

Beoordeling van het boek

Wodehouse was een beroemde Engelse schrijver die al op jeugdige leeftijd naar Amerika vertrok. Daar trok hij de aandacht met zijn humoristische verhalen en romans over o.a. Bertie Wooster en zijn butler Jeeves, de merkwaardige bewoners van Blandings Castle en de nogal met zichzelf ingenomen pechvogel Stanley F. Ukridge. Wodehouse heeft zijn Engelse afkomst nooit verloochend. In zijn boeken is dat ook goed te merken. In Amerika werkte Wodehouse mee aan het schrijven van teksten voor musicals en theatervoorstellingen. Verder was hij – en hij had daar een beetje een haat-liefdeverhouding mee – werkzaam voor de filmindustrie in Hollywood. Vlak voor de Tweede Wereldoorlog woonde Wodehouse met zijn echtgenote Ethel in het Noord-Franse kustplaatsje Le Touquet. Hij was politiek gezien nogal naïef en had de oorlog niet zien aankomen. De Duitsers sloten hem als gijzelaar op in een interneringskamp in Duitsland.

Wodehouse was zo dom om zich te laten overhalen enkele – als geestig bedoelde – praatjes voor de Duitse radio te houden. Deze uitzendingen werden hem door het Engelse publiek uiteraard niet in dank afgenomen. Ze werden, ondanks hun onschuldige en niet-politieke inhoud, gezien als een vorm van collaboratie met het Duitse Nazi-regime. Na de oorlog kon Wodehouse daarom niet meer terugkeren naar Engeland. Hij vertrok definitief naar Amerika. Hij woonde eerst in New York en daarna in het landelijk gelegen Remsenburg op Long Island. Vlak voor zijn dood (in 1975) werd hij door de Engelse koningin nog geridderd. Daarmee was onder deze affaire – zoals Wodehouse het zelf kernachtig zei – definitief een streep gezet.

Ik vind het altijd leuk om te kijken of Wodehouse zijn boeken niet onbedoeld dateert. Je kunt een boek natuurlijk expliciet dateren door bijvoorbeeld een jaartal te noemen. Maar dateren kan ook op een indirecte manier gebeuren. Door het noemen van bijvoorbeeld de naam van een filmster kun je een boek ook in een bepaalde tijd plaatsen. Zo noemt Wodehouse in hoofdstuk een de Amerikaanse filmactrice Tallulah Bankhead (1902 – 1968). Ik had nog nooit van haar gehoord maar in de tijd van Wodehouse was zij een vrij bekende actrice. In hoofdstuk zes noemt Wodehouse de Amerikaanse actrice Joan Crawford (1904 – 1977). In de jaren dertig van de vorige eeuw – de periode dat dit boek gepubliceerd werd – was zij een bekende actrice. Ook haar persoonlijke (liefdes)leven stond toen nogal in de belangstelling.

Het boek wordt overigens ook gedateerd door het gebruik van woorden die we tegenwoordig niet meer gebruiken of kennen, zoals “slobkousen”, “stoomhamer”, “omnibus”, “telegram”, “telegraafdraden” en “boordeknoopje”. In de tijd van Wodehouse waren dit heel gebruikelijke zaken maar nu (in 2017) doen ze ontzettend ouderwets aan.

In hoofdstuk elf noemt Wodehouse de naam van de Indiase staatsman Mahatma Gandhi (1869 – 1948). Zijn naam wordt hier gebruikt in een grap over eten. Tuppy heeft namelijk het diner van Anatole niet aangeraakt en heeft dus erge honger. Wodehouse maakt dan de grap dat Gandhi er ook uit zag alsof hij in jaren niet gegegeten had. In hetzelfde hoofdstuk wordt ook de naam genoemd van de Amerikaanse acteur Tom Mix (1880 – 1940). Ik had nog nooit van deze acteur gehoord maar hij schijnt erg bekend te zijn geweest in westernfilms waarvan hij er maar liefst bijna driehonderd (!) gemaakt heeft. In hoofdstuk zeventien noemt Wodehouse de naam van de bekende Amerikaanse filmacteur James Cagney (1899 – 1986).

De overige verwijzingen zijn: Cleopatra (hoofdstuk een), Sherlock Holmes en Dr. Watson (hoofdstuk vijf), Colney Hatch (idem), Othello (hoofdstuk zeven), de bijbel (hoofdstukken negen, vijftien, negentien, twintig en tweeëntwintig), Pygmalion (idem), Boadicea (hoofdstuk tien), Caesar (hoofdstuk elf), Lord Tennyson (idem), vrijmetselarij (hoofdstukken twaalf en zeventien), Shakespeare (hoofdstuk zeventien), Mendelssohn (hoofdstuk negentien), Kipling (idem), Attilla de Hun (hoofdstuk twintig), Laurel en Hardy (idem), Edgar Allan Poe (idem), Cyrano de Bergerac (hoofdstuk eenentwintig), Jimmy “Schozzle” Durante (idem), Sir Arthur Conan Doyle (idem), David Lloyd George (hoofdstuk tweeëntwintig), Winston Churchill (idem) en Stanley Baldwin (idem).

De twee leukste hoofdstukken in dit boek zijn de hoofdstukken zeventien en tweeëntwintig. In het eerste hoofdstuk reikt Gussie namelijk in behoorlijk beschonken toestand de prijzen uit op het jongensgymnasium. De daar bijbehorende speech is vreselijk geestig. Wodehouse heeft van dit hoofdstuk werkelijk een juweeltje gemaakt. Ook vreselijk geestig is het tweede genoemde hoofdstuk. Hierin luidt Bertie midden in de nacht de brandklok. Hierdoor komt iedereen naar buiten. Vooral de dialoog die dan volgt tussen een sarcastische Tante Dahlia en Bertie is om te smullen. Op en top onnavolgbare Britse humor! Het is dan ook niet zo vreemd, vind ik, dat dit boek vrij hoog op diverse lijsten van meest komische boeken ter wereld staat vermeld.

De twee leukste hoofdstukken in dit boek zijn de hoofdstukken zeventien en tweeëntwintig. In het eerste hoofdstuk reikt Gussie namelijk in behoorlijk beschonken toestand de prijzen uit op het jongensgymnasium. De daar bijbehorende speech is vreselijk geestig. Wodehouse heeft van dit hoofdstuk werkelijk een juweeltje gemaakt. Ook vreselijk geestig is het tweede genoemde hoofdstuk. Hierin luidt Bertie midden in de nacht de brandklok. Hierdoor komt iedereen naar buiten. Vooral de dialoog die dan volgt tussen een sarcastische Tante Dahlia en Bertie is om te smullen. Op en top onnavolgbare Britse humor! Het is dan ook niet zo vreemd, vind ik, dat dit boek vrij hoog op diverse lijsten van meest komische boeken ter wereld staat vermeld.

De omslagtekening van dit boek is (wederom) van de vertrouwde hand van Carol Voges (1925 – 2001). Hij heeft verscheidene omslagtekeningen voor Wodehouse-boeken gemaakt. Helaas wordt Voges in het boek niet als zodanig vermeld. Voges was een bekende Nederlandse illustrator en striptekenaar. Hij werkte mee aan diverse strips en stripbladen. Zijn tekenstijl is heel herkenbaar en duidelijk. Hij tekende o.a. de in mijn jongensjaren heel bekende boekenseries over de postbode Pietje Puk, de apen Tup en Joep en de matrozen Oki en Doki. Verder is zijn strip over Pa Pinkelman (met tekst van Godfried Bomans) ook heel erg bekend. De omslagtekening laat een scene uit hoofdstuk twaalf zien. Tuppy Glossop zit daar in de nacht in de keuken stiekem te eten omdat hij het diner van meesterkok Anatole heeft moeten overslaan. Hij wordt vervolgens betrapt door de heer des huizes Tom Travers. Voges volgt in zijn weergave overigens niet helemaal de tekst omdat Tuppy eerst betrapt wordt door Tante Dahlia en haar dochter Angela en daarna pas door Tom. Volgens de tekst heeft Tom ook een pistool in de hand omdat hij dacht dat hij inbrekers in de keuken hoorde. Tante Dahlia, Angela en het pistool staan niet op de tekening. Voges had er iets meer van kunnen maken, denk ik, door bijvoorbeeld een tekening te maken waarop Dahlia, Angela en Tom Tuppy betrappen.