Mr. Was door Pete Hautman

. Titel: Mr. Was
Auteur: Pete Hautman
Plaats van uitgave: United states of America
Jaartal eerste druk: 1998 3. Samenvatting Jack Lund staat aan het sterf bed van zijn grootvader. Zijn grootvader wil hem bijna vermoorden, maar op dat moment gaat hij zelf dood. In het huis van zijn opa vindt hij een metalen deur. Hij doet hem open en ontdekt dat hij 50 jaar terug in het verleden is. Als zijn moeder door zijn dronken vader wordt vermoord gaat hij voor altijd door de deur om uiteindelijk zijn moeder te redden. Hij wordt daar bevriend met Andie en Scud. Hij wordt verliefd op Andie, maar dat kan helemaal niet want Scud heeft wat met haar en ze gaan later trouwen. De tweede wereld oorlog begint en hij gaat met Scud mee vechten. Scud komt er achter (omdat Jack altijd een dagboek bij houd) dat hij met Andie heeft gezoend. Ze krijgen ruzie en opeens vechten ze. Hij wordt wakker in een ziekenhuis, en weet helemaal niks meer. Hij weet zelfs zijn naam niet meer en noemt zich Mr. Was. Het is 1993 en hij gaat weg uit het ziekenhuis. Hij heeft zijn dossier uit het ziekenhuis meegenomen. Er staat in dat ze denken dat hij John Lund heed en dat hij uit het stadje Memory komt. Hij wil naar dat stadje om te kijken of hij daar wat meer te weten komt. Hij gaat daat naar een cafe en herkent de barman. Er komt een oude man binnen, hij herkent hem ook. Ze raken aan de praat. Ze hebben het over de oorlog en komen er achter dat ze op de zelfde boot zaten. Jack vertelt, al weet hij dat natuurlijk zelf ook niet zeker, dat hij John Lund heedt. De oude man krijgt een hartaanval en wordt door mensen uit het cafe naar het ziekenhuis gebracht. Hij komt er later achter dat dat zijn grootvader was. Zo komt hij steeds meer te weten over de dingen die er zijn gebeurt voor de oorlog. Ook dat hij zijn moeder wilde redden maar dat hij daar nu al te laat mee is. Als hij een keer in Bogg’s End is (het huis van zijn opa) ziet hij daar een man. Hij noemt zich zelf Pinky. Door hem komt hij ook steeds meer te weten. Van Pinky krijgt hij een brief van Andie (uit 1981) daarin schrijft ze dat het niet zo goed met haar gaat. Dat ze met de verkeerde man is getrouwd (met skud, zijn opa skoro dus). Er staat in dat ze denkt dat Jack dood is en dat ze dat heel erg vind. En er staat in dat ze het zelfde gaat doen als Jack, ze gaat door de metalen deur, want ze heeft geen zin meer om met Scoro samen te leven. Als Jack die brief leest besluit hij om ook weer door de metalen deur te gaan. Als hij de deur opendoet staat daar Andie. Pinky had tegen Andie gezecht dat Jack naar haar toe zou komen, en dus dat hij helemaal niet dood was. Ze vertelt hem dat ze in de Caribbean woont en daar gaan ze heen. A. Waar gaat het verhaal over? 1. Het verhaal gaat over Jack Lund. Hij vindt in het huis van zijn grootvader een metalen deur. Als hij daar doorheen gaat komt hij 50 jaar terug in de tijd. Zijn moeder wordt door zijn vader vermoordt en dus wil hij 50 jaar terug in de tijd om die dood te vookomen. De titel “Mr. Was” verwijst naar hemzelf. Als hij uit de oorlog komt en niks meer van zichzelf weet noemt hij zich Mr. Was: I was sitting up in bed reading Stars and Stripes later that day when Nurse Bass sneaked up behind me. “What’s your name!” she barked. I decided I was sick of it. I told her my name was Mr. Was. She seemed disappointed. “Was?” “Yes. Mr. Was. W-A-S, Was. Mr. Was.” It was better than nothing, I decided. She frowned and said, “Do you have a first name?” “No.” (Blz. 200) Het is best grappig want voordat zijn moeder vermoordt werd door zijn vader (dus wanneer hij nog niet terug in de tijd is) intmoet zijn moeder, Mr. Was. Maar voor Jack is hij onzichtbaar. Aan het eind van het boek kom je er dus achter dat dat Jack zelf is. Je maakt dan de zelfde situatie mee, alleen dan vanuit de ogen van Mr. Was. 2. Ik moest voor engels een boek kiezen. Ik had twee boeken geleend in de mediatheek. Die me allebei wel leuk leken. Toen vroeg ik aan mijn ouders welke van de twee het beste kon lezen, kwa taalgebruik enzo. Ze zeiden dat ik deze het beste kon lezen, en dat deed ik! 3. Ik kende de schrijver absoluut niet. Ik sowieso niet zoveel engelse schrijvers. En ik dacht dat het van te voren meer een psygisch problemen boek was dan een science fiction. Ik lees eigenlijk nooit science fiction boeken dus ik kan er ook niet zo veel over vertellen.
B. De personen 1. Jack Lund is de hoofdpersoon. 2. Hij is wel onzeker over de dingen die er gebeuren in zijn leven. Dat komt omdat zijn vader heel vaak dronken is en zelfs zijn moeder slaat. Als zijn vader zich voorgenomen heeft om niet meer te drinken en niet zo snel meer kwaad te worden gaat het namelijk ook een stuk beter met Jack: Strangely enough, Dad’s new personality seemed to rub off on me. I felt more positive about things, and it seemed to help how I did in school. I started high school thinking that it was going to be really hard, but it wasn’t hard at all. I kind of liked it. (BLz. 62) Als zijn vader zijn moeder heeft vermoord zou je verwachten dat hij moet huilen en dat hij zijn vader wil vermoorden, maar op z’n minst wil haten:I tried to hate him, but I had nothing left inside. There was no anger, no pain, no sensation whatsoever. I didn’t even wonder why he was untying the clothesline. All I cared about was what I had to do next. (blz. 98) Hier uit blijkt wel dat hij niet snel in paniek raakt. Dat hij zijn benen goed op de grond kan houden, wat er ook gebeurd. Ik denk dat hij niet echt verandert is in de loop van het boek. Hij schrijft nog steeds volgens de zelfde manier (het is namelijk een dagboek van hem). En vaak kan je aan dat soort dingen dat hij anders is dan eerst! 3. Hij heeft eigenlijk een gewone moeder zoon relatie met zijn moeder. Het enige wat belangrijk is aan deze relatie is dat hij natuurlijk voor zijn moeder 50 jaar terug in de tijd gaat om het te voorkomen dat zij dood gaat. Dat geeft wel aan dat hij heel veel van zijn moeder houdt. Met zijn vader heeft hij eigenlijk niks. Ze praten nooit, het enige wat natuurlijk een grote rol speelt is dat zijn vader altijd te veel drinkt en dus dronken wordt. Dat vindt hij afschuwelijk! Zijn opa heeft hij nooit gekend. Dus daar heeft hij ook geen relatie mee. Wat hij niet weet is dat als hij eenmaal 50 jaar terug gaat in de tijd, dat hij zijn opa en oma ontmoet, Scud en Andie. Met Andie kan hij het wel goed vinden. Hij woont ook bij haar en haar vader en wordt ook verliefd op haar. Als hij met Scud moet meehelpen in de oorlog is zij ook de gene waarnaar hij zijn brieven schrijft. Zij betekent dus wel veel voor hem alleen kan dat eigenlijk helemaal niet. Scud is namelijk stik jaloers op hem. Hij woont natuurlij bij Andie en kan het goed vinden mat haar, terwijl Scud met haar gaat trouwen. Dus met Scud en Jack is het altijd een beetje eng. Als Scud erachter komt dat hij en Andie gezoend hebben wordt hij ook heel erg kwaad: It was Scud. I saw his face, Andie, and my entire body went numb with horror. His lips pulled back from his teeth like a vicious dog, swinging his rifle like a club, slashing at me, keeping me off ballance. It was not the Scud we know, Andie. (blz. 174) hij schrijt dit naar Andie. Dit loop uiteindelijk ook uit tot een gevecht. Scud is altijd boos op Jack geweest, daarom kilde hij Jack ook bijna toen hij dood ging. 4. Ik kan, net zoals Jack, in situaties waarin de meeste mensen in paniek raken ook ‘cool’ blijven. Het citaat hierboven geeft dat juist niet echt aan, maar de zin nadat citaat pakt hij een steen en gooit hem naar Scud. Als je in paniek raakt ren je weg of ga je gillen. Ik ben dus ook zo, ookal vind ik het eng ik blijf met mijn hoofd erbij. Van Andie heb ik ook wel wat. Zei komt over als een aardige, behulpzame vrouw. Ik ben ook behulpzaam. Mee dingen herken ik niet. 5. (staat niet op het vragenstencil…) 6. Jack Lund is geen bekend figuur, dus deze vraag kan ik niet beantwoorden. 7. Als zijn vader zijn moeder vermoord gaat Jack naar het verleden om uiteindelijk de dood van zijn moeder te voorkomen. Dit vind ik aan de ene kant goed van hem, maar aan de andere kant ook niet. Ik begrijp het wel hoor, en ik denk zelfs dat ik het zefde had gedaan. Maar of het nou het goede is. Het is hem uiteindelijk zelfs niet gelukt! Hij wist natuurlijk al van te voren dat de tweede wereld oorlog nog niet geweest was en dat hij daar bij moest gaan helpen. Hij kon dus van te voren al bedenken dat he misschien niet goed zou uitpakken. Maar aan de andere kant wil je natuurlijk dat je moeder oud wordt. Als dat niet het geval is en je denkt dat je het kan veranderen, dan had ik het denk ik ook gewoon zo gedaan, net zoals Jack. 8. Ik vind Andie het meest sympathiek. Zij is heel erg aardig en lief. Zij staat altijd klaar voor Jack. Ze was ook heel erg verdrietig toen ze hoorde dat Jack dood was. Een citaat uit een brief die zij aan Jack schrijft: It never would’ve happened if you’d come back alive, Jack. I can’t tell you how broke up I was when I heard you were missing and probably dead. (blz. 249) Dit geeft wel aan dat ze heel erg veel om hem geeft. 9. Ik vind natuurlijk de vader niet sympathiek. Ik heb hem in het hele boek nooit eens iets aardigs horen zeggen tegen iemand. Hij denkt alleen maar aan zich zelf. Als de vader van zijn vrouw overlijdt is hij alleen maar bezig met het verkopen van het huis van zijn schoonvader en niet met het troosten van zijn vader. Een citaat waruit blijkt dat het hem alleen maar om geld gaat: “Old Skoro had a pile of money,” he said. “And he never gave us a dime. Well, I guess it was worth the wait.” “So we’re going to be rich now?” He punched my shoulder. “You got it, champ.” (blz. 33) Nog een citaat wanneer zijn vader er achter komt dat hij het geld niet krijgt: “Well, champ,” he said. “Your grandfather’s screwed us again. He left every last dime to some dump called the Memory Institute.” “That little place in town? I tried to go there but they were closed.” “We still have his hous,” my mother said, putting on her fake brave smile. “I’d rather have the two million,” Dad said. He took a pull off his beer and left the room. (blz. 35) dit vind ik dus echt heel erg onssympathiek van hem. C. De tijd 1. Omdat Jack natuurlijk 50 jaar terug gaat in de tijd heeft het verschillende tijden. Het speelt zich af in de 20e eeuw (1900-2000). Als Jack in de oorlog brieven naar Andie schrijft, schrijft hij daar altijd de datum boven: U.S. Navy Transport Alexander, somewhere in the South Pacific, August 16, 1942 (blz. 150). En als hij voor de eerste keer terug in de tijd gaat, ziet hij een tijdschrift waar de datum op staat. 2. Ja, de tijd is heel erg belangrijk voor het verhaal. Jack die gaat natuurlijk 50 jaar terug in de tijd. Het boek draait eigenlijk om de tijd! 3. Het verhaal speelt zich wel een beetje af tegen historisch gebeurtenissen. Als Jack nog in de gewone tijd is en zijn opa vermoord hem bijna: I don’t remember how he got his hands around my neck, but I remember not being able to breath, his thumbs sinking deep into my neck, and that face, bright red now from forehead to chin, bearing down on me, my mother screaming, the old man’s horrid breath in my face, his wet lips whrithing, saying, “Kill you. Kill you. Kill you again.” (blz. 15) hier zit natuurlijk wel wat acher. Je komt in de loop van het verhaal steeds meer te weten hierover. Dat Scud natuurlijk altijd heel erg jaloers op hem is geweest en dat Andie uiteindelijk voor Jack kiest in plaats van voor Scud. 4. Ik wist dat de tweede wereld oorlog was van 1940 tot 1945. Verder niet echt iets bijzonders. 5. Ik ben doormiddel van dit boek niks te weten gekomen over deze tijd dus kan ik er ook niks over vertellen. 6. Het verhaal begint wanneer Jack 16 is en het eidigt wanneer hij een jaar of 70 is. Ik weet niet precies hoe oud hij was wanneer het boek eindigde, iniedergeval rond de 70! 7. Jack die gaat natuurlijk 50 jaar terug in de tijd dus er wordt wel degelijk gemanipuleerd met de tijd. D. De plaats 1. Het speelt zich af in Amerika. Het huis van zijn opa ligt in het stadje Memory (in de staat: Minnesota): It was going to take three days to get everything taken care of, three days in Memory, Minnesota, where Skoro had lived his life and where he wanted to buried. (blz. 16) 2. Ik kende het stadje Memory niet en de staat Minnesota ook niet! Daar ben ik dus nu achter gekomen, verder niet iets. 3. Nee, niet echt. Het is natuurlijk wel zo dat het huis van zijn opa in dat stadje staat. Maar ik vind niet echt dat het belangrijk is voor het verhaal. Het gaat er meer om hoe hij door de tijd gaat en niet waar dat zich afspeelt! 4. Jack heeft dus best veel problemen met zijn vader. Eigenlijk is hij een beetje bang voor hem. Zijn moeder kan hij wil goed mee opschieten. Hij heeft geen broers en zusters. Het klimaat wisselt vaak, als hij terug in de tijd gaat verandert het van zomer naar winter. Het landschap wordt helemaal niks over verteld. 5. Vooral het klimaat en het landschap is meer het decor waartegen het zich afspeelt. Er wordt soms wel verteld over of het zomer of winter is, of dat het huis op een heuvel licht, maar ze gaan er niet dieper op in. E. Het vertelstandpunt (perspectief) 1. Ik zie het verhaal door de ogen van Jack Lund. Hij schrijft het namelijk zelf, het is een dagboek: Every few minutes I turn a page in this notebook, wondering whether it will open up into my forgotten past. (blz. 208) Nog een citaat waaruit blijkt dat het een ik-perspectief is: Later I found out the only reason he’d invited me was that the old man wouldn’t let Andie go to the movies with just Scud. I was supposed to be their chaperone. (blz. 112) 2. Het wordt natuurlijk wel een beetje beïnvloed maar niet helemaal. Ik heb vaak al een oordeel over bepaalde personen onder het lezen. Bij de vader wist ik al bijna gelijk dat het een onsympathieke man was. In dit geval had ik daar gelijk in. F. Waar gaat het nou eigenlijk over? 1. Nee, helemaal niet. Het is echt een fantasy boek. Daarmee bedoel ik dat het echt is gericht om de lezer te ammuseren dan dat er een achterlichende levensles is. Ik zou echt niet weten wat die levensles zou kunnen zijn. De titel Mr. Was geeft daar ook geen aanleiding toe. 2. Niet van toepassing. 3. Niet van toepassing. 4. Ik heb niks geleerd van dit verhaal. Het was echt totaal voor de lol. Ik heb er wel een

gedachte aan overgehouden. Je gaat er natuurlijk wel over nadenken hoe het zou zijn als jij 50 jaar terug in de tijd kan. En of je het zelfde had gedaan als Jack, maar meer niet. G. Zou jij nog een een verhaal willen lezen, en waarom dan wel of niet? 1. Ik zou best nog eens een verhaal willen lezen van de zelfde schrijver. Hij gebruikte niet te moeilijke woorden, wat dus wel belangrijk is, omdat ik me nog niet zo thuis voel in het engels. Verder was het altijd spannend, wat ik dus ook wel belangrijk vind. 2. Dit is natuurlijk een moeilijke vraag om te beantwoorden, omdat het verandert van tijd. Maar als ik dan kijk naar de tijd, de 20e eeuw, dan zou ik er nog wel een boek over willen lezen. Voor mij maakt de tijd nooit zo veel uit, als het verhaal maar boeiend is! 3. Net zoals bij de tijd, vind ik de plaats of het gebied ook niet zo belangrijk. Ik zou er best nog een boek over willen lezen, ik vond het iniedergeval geen vervelende plaats. Het was ook niet in dit verhaal dat de plaats heel erg opviel. 4. Ik zou ook nog wel een boek willen lezen over het zelfde onderwerp. Meestal kies ik boeken wanneer mensen verslaafd zijn, waarin ze een echt probleem hebben. Ik dacht van te voren dat dit ook zo’n boek was, maar het onderwerp ligt veel meer aan de fantasy (science fiction) en aan de mysterieuze kant, dan aan de kant van problemen. Toch is het me wel goed bevallen. Ik zou denk ik wel sneller kiezen voor een boek met menselijke problemen en waarin dingen gebeuren die normaal gesproken ook kunnen gebeuren, dan voor een fantasy boek. (Ik heb, zoals u waarschijnlijk al gemerkt heeft, geen citaten gegeven bij F en G. Dat komt omdat het vooral erover ging van wat je er zelf van vind. Daar is het altijd moeilijker om een citaat bij te geven. Ik hoop dat dit geen effect heeft op of het een O of een V is…)