Titel: Misschien Morgen
Oorspronkelijke Engelse titel: Sold
Auteur: Patricia McCormick
Vertaler: Jenny de Jonge
Uitgeverij: Uitgeverij Mistral
Jaar en plaats van uitgave: Amsterdam, 2010
Gebruikte druk: Eerste
Aantal bladzijden: 264.
Samenvatting per hoofdstuk
Een dak van golfplaat – Voor Gita wegging – Een nieuwe leerling – Iets moois – Het verschil tussen zonen en dochters – Voorbij het Himalayagebergte – Kalender – Een andere kalender – Bekentenis:
De dertienjarige Lakshmi vertelt in gedachtegangen over haar leven op één van de Himalayabergen. Hoe haar beste vriendin Gita wegging toen ze aan een rijke familie verkocht werd, hoe Lakshmi’s geit Tali haar overal volgt en haar als haar moeder beschouwt, hoeveel respect het meisje heeft voor haar moeder die het al zo zwaar heeft, hoe ze haar stiefvader moet dienen en dankbaar moet zijn, hoe ze peinst over andere werelden voorbij de Himalayabergen, hoeveel baby’s er elk seizoen sterven en hoeveel broertjes en zusjes zijzelf al verloren heeft en hoe zij haar komkommers verzorgt alsof het haar eigen kinderen zijn en hen ook namen geeft die haar herinneren aan haar eigen leven.
Eerste bloeding – Alles wat ik moet weten – Wachten en kijken: Lakshmi wordt voor het eerst ongesteld en haar moeder leert haar precies hoe ze zich moet gedragen nu ze officieel een vrouw is geworden. Ze droomt over haar toekomstige echtgenoot Krishna, op wie ze al een beetje verliefd is.
De aankondiging van het droge seizoen – Vijftig dagen zonder regen – Behelpen – Zestig dagen zonder regen – Misschien morgen – Wat er weg is: De grote droogte breekt aan: het is bloedheet en er is nauwelijks water. Terwijl Lakshmi en haar familie afhankelijk zijn van de komende oogst, die afhankelijk is van water. Lakshmi’s stiefvader verkoopt op een gegeven moment zelfs de door haar geteelde en verzorgde komkommers, om maar aan geld te kunnen komen.
Toen de regen kwam – Vreemde muziek – Misschien – Wat de regentijd doet – Teveel van het goede – Proberen te herinneren – Hoe onheil klinkt: Eindelijk komt er dan regen. Het dak en de muren van het armzalige hutje waar Lakshmi met haar moeder (ama), babybroertje en stiefvader woont, lekken voortdurend, maar het kan ze niet schelen. De oogst krijgt water en ze fantaseren over wat ze straks allemaal wel niet kunnen doen en kopen als ze het geld van de oogst hebben. Maar de regen houdt lang aan, erg lang. Te lang.
Een bittere oogst – De prijs van een lening – Hoe lang zal het duren? – Vreemdeling: Door de vele regenval is de oogst mislukt. Om toch aan geld te komen om de leningen af te lossen, verkoopt ama haar antieke oorringen. Ze kunnen hun schuldeisers betalen, aan goed eten komen en Lakshmi’s stiefvader koopt zelfs dure nieuwe kleren voor zichzelf.
Het festival van het licht – Een veelbelovende avond – Op het festival – Belofte: Het Festival van het Licht breekt aan en dat betekent: feest. De dieren worden geëerd, er worden vuren gestookt en Lakshmi moet zich volgens haar ama weer een kind voelen op dit feest. Op het festival wordt Lakshmi aangesproken door een mooi opgedofte vrouw die haar vraagt of ze geen dienstmeisje zou willen worden: in de grote stad, waar ze het goed zou hebben, er altijd mooi uit zou zien en nooit honger zou hoeven te lijden. Lakshmi is in verlegenheid gebracht, maar voelt ook de verleiding.
Buitenkans – De volgende dag - Bij nacht en ontij: Terwijl Lakshmi en ama op het festival zijn, zit stiefvader zoals altijd in het theehuis. Als zij al slapen, keert hij terug met een gewonnen motorfiets. Hij is er apetrots op, maar Lakshmi en ama zien alleen maar een kans om geld te verdienen. Ze willen het ding verkopen zodra stiefvader de hort op is, maar ze krijgen de kans er niet voor: de volgende dag neemt hij het ding mee de stad in. Pas na een tijd keert hij terug, zonder motorfiets. Vergokt.
Een kleine aardbeving – Stadse gewoonten – Een ruilhandel – Een laatste blik: De volgende ochtend blijkt dat Lakshmi in de grote stad moet gaan werken als dienstmeid, want een andere manier om aan geld te komen is er niet. Om hun verdriet te verbergen, praten Lakshmi en ama over alle dingen die ze kunnen doen en kopen met Lakshmi’s loon. Ama leert haar hoe ze zich moet gedragen als ze het dienstmeisje van een rijke dame wordt. In het dorp wordt het meisje voor achthonderd roepies gekocht door de dame die haar op het lichtfestival al aansprak en ze wordt meegenomen, de berg af. Dat is bijzonder, want ze is het eerste meisje uit haar gezin dat de berg verlaat. Maar toch doet het haar pijn om weg te gaan uit haar wereld, om haar ‘verloofde’ Krishna achter te laten.
Doorlopen – Een nieuwe wereld – Wat ik draag – Vragen en antwoorden – Een rampzalig begin – De stad – En dan – In de bus – Ik zie een meisje met een dikke lange vlecht – De weg kwijt – Nog meer vragen – Nieuwe kleren – Getallen: Samen met de vrouw, die Lakshmi ‘tante’ moet noemen, gaat ze onderweg – nog met haar thuis in haar hoofd. De reis naar de grote stad is lang, zwaar en vol nieuwe indrukken. Lakshmi is vol opwinding en nervositeit, maar ook dikwijls vol onbegrip voor alles wat ze ziet. De vele dorpen, mensen en vervoersmiddelen. Ze gaan van de ene grote stad naar de andere, maar nergens lijkt de plek te zijn waar Lakshmi moet gaan werken. En ook Gita ziet ze niet, hoewel die toch echt in de grote stad zit. Uiteindelijk komen ze in een stad waar Lakshmi een nieuwe jurk krijgt en wéér verkocht wordt, ditmaal aan een man. En haar tante gaat, tot haar grote schrik, weg.
Oom echtgenoot – Het oversteken van de grens – Een beloning – De trein – Honderd roti’s – Stadse manieren – Onteerd – Een dodenstad – Lopen door de stad – Huize Geluk: Lakshmi moet de man oom noemen, maar in het bijzijn van anderen is hij haar echtgenoot. Ook hij neemt haar mee op reis waar Lakshmi moet poepen in het gras, ziet hoe een vrouw mishandeld wordt omdat ze wegliep en ziet de armoede in de kleine steden waar ze langsrijden in de trein. Als ze weer in een nieuwe stad zijn, brengt haar ‘oom’ – die aanvankelijk wel om haar lijkt te geven en er ook voor zorgt dat ze goed eet en slaapt – haar in de vroege ochtend naar een huis waar allemaal mooi aangeklede en opgemaakte meisjes liggen te slapen. Dit is Huize Geluk – Lakshmi’s nieuwe huis.
Tienduizend roepie – In deze kamer – Heimwee – Tv – Een stadsmeisje: Opnieuw wordt Lakshmi verkocht, ditmaal aan een angstaanjagende vrouw voor tienduizend roepie. Haar ‘oom’ verdwijnt, en ook van ‘tante’ Bimla is geen spoor. Haar nieuwe meesteres heet tante Mumtaz en ze zit in een huis vol andere meisjes, vol moderniteiten die ze niet kent – elektrisch licht, een tv, make-up… maar ze voelt zich niet thuis. Heimwee heeft ze, en ze snapt niet wat ze moet doen. Ze leert wat meisjes kennen en vindt min of meer troost bij hen, vooral bij Shahanna. Op een dag wordt ze uit haar kamertje gehaald en mooi opgemaakt door de andere meisjes, maar ze weet niet wat er gebeurt.
Oude man: Het wordt Lakshmi duidelijk wat haar ‘werk’ is als ze die bewuste dag bij tante Mumtaz en een oude man in een kamertje moet komen. Als ze niet vrijwillig naderbij komt, wordt ze door haar tante op het bed gegooid en direct gegrepen door de man – hij wil seks met haar. Lakshmi raakt in paniek, bijt de man in zijn tong, weet aan zijn greep te ontsnappen en vlucht naar haar kamer.
Verkocht: Lakshmi is vastbesloten naar huis te gaan, in de overtuiging dat er een fout is gemaakt, dat ze niet daar hoort te zijn. Mumtaz komt haar achterna naar haar kamer en vraagt haar hoe ze van plan is thuis te komen. Lakshmi beseft dat ze niets weet, niets kan – ze weet niet waar ze is, ze spreekt de taal niet, ze heeft geen geld. Mumtaz legt haar uit dat zij het meisje voor tienduizend roepie gekocht heeft, mede dankzij haar werknemers – oom echtgenoot en tante Bimla. Het is nu Lakshmi’s taak om, net als de andere meisjes, mannen mee te nemen naar haar kamer en met ze te vrijen. Maar Lakshmi weigert. Mumtaz scheert haar hoofd kaal om te voorkomen dat ze ontsnapt – iedereen zal dan direct weten dat ze in het bordeel hoort. Vervolgens sluit Mumtaz haar op in haar kamer.
Drie dagen en drie nachten – Wat er over is – Honger – Wat ik niet doe – Na vijf dagen: Lakshmi zit in haar kamer opgesloten. Elke dag komt Mumtaz en slaat haar met haar riem. Als Lakshmi na een tijdje nog steeds weigert, krijgt ze geen eten meer. Ze leert zichzelf haar zintuigen af te sluiten.
Een kop thee – Na Shahanna’s bezoek – Een mededeling: Shahanna brengt Lakshmi een bezoek en laat haar thee drinken. Ze probeert haar over te halen te doen wat Mumtaz zegt, zodat ze zal blijven leven en niet op straat terechtkomt, waar het erger is dan in het huis. Maar Lakshmi weigert en probeert zich af te sluiten voor alles, om niet te laten zien wat ze voelt. Mumtaz zegt op een gegeven moment ze dat ze Lakshmi zal laten leven. Maar Lakshmi’s angst neemt alleen maar toe.
Een kop lassi: Lakshmi krijgt van een meisje een kop lassi. Het is lekker, maar zodra ze het op heeft voelt ze zich raar en verliest ze de controle over haar lijf. Ze is gedrogeerd.
Boffen met Habib: Lakshmi ligt op een bed, maar half wakker. Ze kan haar eigen lichaam niet besturen en weet niet wat er aan de hand is. Maar er is een man, die het over een Habib heeft. Hij zegt tegen Lakshmi dat ze met Habib boft, en ze begrijpt het niet. Maar dan doet hij hetzelfde bij haar als de oude man probeerde en hem lukt het wel. Lakshmi wordt ontmaagd, verkracht. Zonder dat ze er iets aan kan doen.
Een van hen – Schemering –Pijn – Tussen schemeringen door – Wat je hoort: Lakshmi weet het: ze hoort nu bij de meisjes in het huis, ze is nu één van hen. Ze wil het niet, maar ze moet. Elke dag weer krijgt ze de lassi toegediend en wordt ze weer gedrogeerd. Ze kan niet vechten tegen wat de mannen met haar doen, verafschuwt zichzelf en gaat bijna ten onder aan de pijn die ze heeft omdat ze kapot is gemaakt.
Het gevaar van bescherming: Lakshmi krijgt van Shahanna een condoom toegestopt, zodat ze geen ziektes krijgt. Maar het mag alleen als de mannen ermee instemmen, en Mumtaz mag het niet weten.
Een emmer water – Tellen – Een handvol mist: De tijd verstrijkt en Lakshmi kan zich bijna niets meer herinneren van haar oude leven. Ze probeert zich te herinneren hoe haar oude leven was, maar hoewel ze elke dag een stukje van haar schuld aflost, kan ze zich elke dag wat minder herinneren, tenzij ze zich erin traint. Alsof ze een handvol mist grijpt.
Veranderingen – Het nieuwe meisje: Lakshmi hoort van tante Mumtaz dat ze, nu ze geen maagd meer is, echt voor haar vrijheid zal moeten gaan werken. Pas als ze haar schuld van twintigduizend roepie heeft afgelost, mag ze weg. Lakshmi is nu echt één van de bordeelmeisjes.
Wat normaal is – In mijn nieuwe kamer – Ontmoeting met de David Beckhamjongen – Alles wat ik nu moet weten: Lakshmi leert hoe de meisjes leven, wat zij doen om hun lot te kunnen verdragen. Ze begrijpt niet hoe zij zorgeloos naar hun lievelingssoap kunnen kijken, terwijl ze elke avond met mannen moeten slapen. Ze deelt haar kamer met een verminkt meisje (Anita), een volwassen vrouw (Pushpa) en haar twee kinderen. Lakshmi ontmoet een jongen met een David Beckhamshirt en leert van de meisjes hoe ze zich moet gedragen nu ze één van hen is. Hoe ze met beloningen van haar mannen moet omgaan, hoe ze zichzelf tegen hen kan beschermen, wat ze met haar uiterlijk moet doen. Hoe ze haar omslagdoek kan gebruiken.
De schijn ophouden – De klanten – Rekenen: Lakshmi leert hoe de meisjes het leven volhouden: door de kinderen in Huize Geluk. Die kinderen leiden een normaal leven, hebben geen last of misschien zelfs geen benul van wat hun moeders doen. Lakshmi bemerkt het verschil tussen haar vele klanten niet meer en houdt in een schriftje bij hoeveel geld ze verdient. Ze ontdekt echter dat het heel lang zal duren voor ze haar schuld heeft afgelost, omdat het grootste deel van wat ze verdient naar Mumtaz gaat.
Monica – Een gewone jongen – Wat er nu weg is – Stelen van de David Beckhamjongen – Begrip voor Anita – Afstandsbediening: Langzaamaan begint Lakshmi steeds meer gewend te raken aan haar nieuwe leven. Ze begint te begrijpen waarom de lelijke Monica de mannen altijd naar zich toe trekt en ze kan zich steeds minder voor de geest halen als ze haar oude spullen aanraakt en opsnuift. Maar ze observeert ook de David Beckhamjongen, is jaloers op het gewone leven dat hij lijkt te hebben. Als hij op school is, steelt ze één van zijn verhalenboeken – ook al kan ze de taal niet lezen. ze doet het om zich te kunnen verbeelden dat zij ook gewoon is, net als hij.
Betrapt – Politie – Toch geen gewone jongen – Nog iets wat ik over de David Beckhamjongen weet – Ja – Wat ik vandaag heb geleerd – Meer woorden: Als Lakshmi op een middag het boek van de David Beckhamjongen zit te bekijken, betrapt hij haar. Hij biedt haar het boek aan, maar ze is bang en vlucht weg. Ze blijft hem observeren en leert ook dat hij veel van zijn moeder (Pushpa) houdt en dat hij slim is. Als hij aanbiedt haar te leren lezen, zodat ze de taal uit zijn verhalenboek begrijpt, zegt ze ja. Hij leert haar Engelse woorden, maar ook woorden in Hindi, de taal die er in de stad gesproken wordt.
Twee werelden – De straatjongen – Wat ik vandaag heb geleerd – Shilpa’s geheim – Hoe gaat het met je? – Vreemde woorden – Maak de kok niet kwaad: Lakshmi wordt steeds maar dieper in het leven in Huize Geluk opgenomen. Ze ontdekt de geheimen van Shilpa en Monica en hoort Lakshmi de roddels over Monica, dat ze zichzelf bijna vrijgekocht heeft en bijna weg mag. Dat ze een kind heeft en daarom niet wegloopt. Ze leert meer woorden, leert de naam van haar meester – Harish – en hoort over het rijke land Amerika, waar iedereen rijk is en het goed heeft.
Een onbedoelde vriendelijkheid – Ben ik mooi? – Niet tellen: Eén van Lakshmi’s klanten is jong, schoon, en bijzonder vriendelijk. Hij houdt haar in zijn armen, is voorzichtig met haar. Voor het eerst kan ze min of meer genieten van wat de mannen met haar doen en van wat zij met hen moet doen. Als hij weg is, probeert ze haar uiterlijk te doorgronden, te bepalen of ze mooi is of dat de mannen alleen maar seks van haar willen. Maar de man komt niet terug, ondanks Lakshmi’s verlangen.
Begrip voor Monica: Als Monica in een zeldzaam vriendelijke bui is en Lakshmi bij haar komt zitten in de tv-kamer, vertelt Monica haar verhaal: ze vertelt over haar dochter. Haar dochter, wier schoolgeld en medicijnen ze betaalt met haar loon. Haar dochter die geen pap lust, haar dochter die bij haar zus woont.
Een cadeau – Iets voor de David Beckhamjongen – Ik tel nog steeds niet – Toen Monica wegging – Sorry: Lakshmi krijgt van Harish een geel potlood, en om hem te bedanken geeft ze hem een voetbal, gemaakt van de stof van haar oude omslagdoek. Nog steeds verlangt ze naar de man die lief voor haar was, maar het is al een maand geleden. Op de dag dat Monica weggaat, geeft ze Lakshmi haar tijdschrift over films en filmsterren. Wanneer Harish op een dag zo laat thuis is dat er geen tijd meer is voor een taalles, leert hij haar alleen het woord sorry.
De kosten van een medische behandeling – Een oude vrouw: Lakshmi wordt ziek, kan haar bed niet uitkomen en ligt urenlang op de ziekenzaal te ijlen of te dromen. Over thuis, maar ook over haar leven van nu. Mumtaz geeft haar pillen, maar die zal ze zelf moeten afbetalen. Als ze weer beter is ziet ze zichzelf in de spiegel, maar ze is zo verzwakt dat ze zichzelf niet meer herkent.
De levende dode: Monica keert onverwachts terug, vol pijn en teleurstelling. Ze had verwacht vol dankbetuigingen ontvangen te worden, maar in plaats daarvan werd ze door haar vader bont en blauw geslagen. Haar dochter mocht ze niet eens zien, omdat die in de waan leeft dat ze dood is.
Woorden schieten tekort – Hoe wanhoop eruitziet – Een te klein woord: Pushpa wordt zo ziek dat ze niet meer kan werken, en tenzij ze haar kleine babydochter aan Mumtaz verkoopt, worden ze op straat gezet. Pushpa en Harish pakken hun spullen, vol verdriet, en ook tot groot ongenoegen van Lakshmi. Harish geeft haar zijn verhalenboek en het enige wat ze kan zeggen, is dat ze zich sorry voelt.
Herhaling – Als Anita – In plaats van Harish: Opnieuw heeft Lakshmi iets verloren waar ze van begon te houden, en ze voelt zich er depressief en bezwaard door. Om haar te troosten geeft Monica haar een lappenpop cadeau, min of meer in plaats van Harish. Monica’s eigen lappenpop, waar ze zelf mee slaapt.
Een vreemde klant – Een klein gevaar – Een geheim: Op een dag komt er een Amerikaan bij Lakshmi, maar hij is anders dan de andere klanten. Hij behandelt haar netjes, groet haar, probeert met haar te praten – hij wil geen seks met haar. In plaats daarvan vraagt hij naar haar identiteit, maar ze durft niets te zeggen. Ook als hij vraagt of ze weg wil en met hem mee wil, durft ze niet te reageren. Ze weet dat het visitekaartje dat hij haar geeft, heel gevaarlijk is en haar ondergang kan betekenen. Ook Shahanna, die ze in vertrouwen neemt, vertelt haar dat ze niet op de vragen en aanboden van de Amerikanen mag ingaan – ze zullen haar te schande zetten, zegt ze. Maar toch bewaart Lakshmi het kaartje.
Geen geneesmiddel: Monica is door Mumtaz op straat gezet omdat ze aids kreeg en niets meer waard was.
De straatjongen: Elke dag komt de straatjongen met drankjes bij Huize Geluk. Hij geeft Shilpa stiekem alcohol en de andere meisjes thee. Lakshmi koopt niets en spaart al haar geld op om weg te kunnen.
Overval – De nasleep – Roddel – Roerloos – Vandaag – Alles wat ik nog heb: Er wordt een overval op het huis gepleegd. Shahanna zit als enige boven in haar kamer terwijl de andere meisjes beneden televisie kijken – zij zijn op tijd om naar de keuken te ontsnappen terwijl de politie het hele huis overhoop haalt. Als ze weg zijn en alles weer veilig is, blijkt dat Shahanna ook weg is. De meisjes worden weer aan het werk gezet, maar de overval heeft toch duidelijke sporen nagelaten: de overige meisjes denken dat Shahanna door de Amerikanen is meegenomen en te schande gezet wordt. Lakshmi raakt in een depressie omdat ze, na Harish en Monica, nu ook haar enige echte vriendin kwijt is. Ze laat de mannen met haar sollen en eet niets, doet niets, ze ligt alleen maar in bed. Uiteindelijk slaagt Anita erin haar te laten opstaan: als ze dat niet doet, wordt ze namelijk ook op straat gezet.
Een schuilplaats – Nog een Amerikaan: Anita laat Lakshmi haar nieuwe vondst zien: een ondiepe kast die ze als schuilplaats wil gebruiken als er weer een overval komt, iets waar ze alleen Lakshmi over vertelt. Als er nog een Amerikaan komt voor Lakshmi, denkt ze dat hij net zo is als de andere, dat hij ook zal praten over het fatsoenlijke huis. Maar hij is dronken en het enige wat hij wil is haar lichaam – net als alle andere mannen.
Rekeningen – Gewoon een kop thee – Herberekening: In haar schrift houdt Lakshmi bij wat ze verdient, maar ook wat ze schuldig is aan Mumtaz. Wat ze moet betalen voor ze vrij is om naar huis te gaan. Als de straatjongen deze keer komt, houdt ze opnieuw haar poot stijf – maar nu laat hij simpelweg een kop thee op haar kamer achter en vertrekt zonder geld te vragen. Als Lakshmi Mumtaz opzoekt met haar schriftje, komt ze echter voor een lelijke teleurstelling te staan: Mumtaz brengt nog veel meer kosten in rekening. Niet alleen kleding, make-up en nagellak, maar ook een deel van de huur, elektriciteit, de tv, medicijnen… al met al zal het nog pakweg vijf jaar duren voor Lakshmi haar schuld helemaal heeft afbetaald.
Alle mannen, iedere man – Wat dan ook – Een waarschuwing – Een monster – De tijd doorkomen – Argwaan – Een Coca-Cola – Een schuld afbetalen: Vanaf dat moment gaat Lakshmi nog harder werken om maar zoveel mogelijk geld te verdienen. Ze slaapt met iedere man, ziet de verschillen niet meer – maar als ze iets bijzonders hebben (een kater, een visuele handicap) vraagt ze meer, veel meer. Ze probeert iedere man als eerste in te palmen, zelfs wanneer ze hoort dat het een vaste klant is van een ander meisje. Aan de straatjongen vraagt ze om alcohol in plaats van thee, om zichzelf te verdoven en de tijd door te komen. De straatjongen geeft haar op een zeker moment cola in plaats van thee, en heel even kan ze weer lachen en genieten.
Een onthulling – Een vreemd soort misselijkheid – Dwaasheid – Wachten: En dan hoort Lakshmi plotseling de waarheid over Mumtaz’ geld: ze houdt alles zelf. Er gaat helemaal niets naar de familie van de meisjes, al het geld gaat naar Mumtaz – wat inhoudt dat Lakshmi al die tijd is voorgelogen. Alleen toen ze door Bimla werd gekocht, kreeg haar stiefvader wat roepie. Ze wordt boos, walgt van het wereldje waarin ze terecht is gekomen en maakt plannen om de straatjongen te vragen naar de Amerikanen, daarbuiten. Maar hij krijgt niet de kans om haar te helpen: uit ontevredenheid wordt zijn route van Huize Geluk aan een andere jongen gegeven, en hij komt er nooit meer.
Geen nieuw meisje meer – Hoesten: Even gebeurt er niets. Lakshmi kijkt naar de nieuwe meisjes in het huis en beseft dat zij geen nieuw meisje meer is. En ook zij begint al te hoesten en zwak te worden, net als met Pushpa gebeurde.
Digitale toverij – Geloven – Namaste – Gereed: Er komt weer een Amerikaan bij Lakshmi. Hij ondervraagt haar weer, vriendelijk, probeert erachter te komen of ze weg wil. Lakshmi is bang, maar raakt toch in de ban van de foto’s die hij haar laat zien. Foto’s van een opvanghuis, van hulpverleners. Ze durft hem niet honderd procent te geloven, maar laat toch merken dat ze met hem mee wil. Als hij weg is, na te hebben beloofd dat hij haar komt halen, pakt ze haar oude buidel weer in met dingen van vroeger. Alles van haar nieuwe leven laat ze hier.
Twee soorten dwaasheid – Vergeten hoe te vergeten – Jezelf voor de gek houden – Een vreemde ziekte: Het duurt lang voor de man terugkomt, en Lakshmi dreigt in te storten. Ze verklaart zichzelf voor gek, maar weet niet meer hoe ze zich beschermde tegen de ellende van alles.
Straf – De woorden die Harish me leerde: En dan gebeurt het. De kokkin moet scherpe kruiden fijnmalen voor de straf die Mumtaz heeft als meisjes haar niet gehoorzamen. Mumtaz is woedend en Lakshmi is doodsbang dat de vrouw heeft gehoord over Lakshmi’s contact met de Amerikanen. Als blijkt dat het om een nieuw meisje gaat, is ze opgelucht. Maar Mumtaz krijgt argwaan als ze Lakshmi zo ziet en straft haar alsnog – omdat ze zich gedraagt alsof ze iets fout heeft gedaan – door haar stok om Lakshmi’s oorbel te draaien en eraan te trekken tot haar oorlel gescheurd is. Het duurt niet lang voor er opnieuw een overval is. Anita probeert Lakshmi mee te krijgen naar de kastschuilplaats, maar zodra Lakshmi eenmaal doorheeft dat het Amerikanen zijn die voor een jong meisje komen, spurt ze naar beneden. Mumtaz wordt gearresteerd en Lakshmi wordt herkend door de man en vrouw van het opvanghuis. Met de woorden die Harish haar leerde, stelt ze zich voor en wordt gered. Ik ben Lakshmi. Ik kom uit Nepal. Ik ben veertien jaar.
Titelverklaring: De titel
Misschien Morgen staat voor de strijd die Lakshmi moet leveren in het bordeel. Ze blijft hoop houden en blijft denken aan haar thuis en hoe ze daar op een dag weer terug zal komen. Ze leeft bij de dag en hoopt telkens dat het haar beter zal gaan – op de dag van morgen. De Engelse titel Sold staat voor hoe ze verkocht wordt door haar stiefvader aan het bordeel.
Personages
Hoofdpersoon: Lakshmi is dertien/veertien jaar en komt uit een bergdorp in het Himalayagebied in Nepal. Ze is ijverig en een doorzetter en wil werken om iets te bereiken. Ze denkt meer aan anderen dan aan zichzelf: ze wil dolgraag een beter leven voor haar ama en haar babybroertje en is bereid daarvoor haar vaardigheden in de strijd te gooien. Als ze wordt verkocht om dienstmeisje te worden in de stad, betreedt ze een hele nieuwe wereld vol intriges en nieuwe indrukken. Als prostituee in Huize Geluk raakt ze veel van haar levenslust kwijt en ontdekt ze dat het leven ook heel hard kan zijn. Ze laat alles over zich heen komen, maar probeert op sommige momenten toch haar oude wereld terug te krijgen door te blijven lezen en schrijven en door te proberen te begrijpen wat de andere meisjes doormaken.
Belangrijkste bijpersonen: Mumtaz is de leidster van Huize Geluk en de baas over alle meisjes. Ze is gemeen, wreed, corrupt en leugenachtig. Regelmatig stuurt ze mensen (zoals tante Bimla en oom echtgenoot) om in de bergdorpjes nieuwe meisjes te schooien. Ze is bereid geweld te gebruiken, maar zorgt er wel voor dat het haar meisjes aan niets ontbreekt door ze in sommige situaties vrij te laten, ze een tv te geven en voor medicijnen te zorgen. Maar ze heeft wrede lijfstraffen, liegt de meisjes voor dat hun geld naar de families gaat terwijl ze het zelf houdt en stuurt meiden zonder pardon weg als ze ziek of ongehoorzaam zijn. Of ze slaat ze dood.
Shahanna: Shahanna is vanaf Lakshmi’s komst in het huis de enige die echt om haar geeft. Ze helpt haar, legt haar dingen uit, steunt haar en maakt het leven iets draaglijker. Als ze bij een overval wordt meegenomen, doet dat Lakshmi dan ook veel pijn.
Anita: Anita is geen mooi meisje: ze heeft een scheef gezicht en bemoeit zich nauwelijks met de rest. Toen ze probeerde te vluchten hebben Mumtaz’ soldatenhandlangers haar gezicht half verbrijzeld. Ze is verbitterd en lacht nooit, maar hoe langer Lakshmi er is, hoe meer ze Anita aan het hart lijkt te gaan. Anita begint haar steeds meer te helpen, smeekt haar zich goed te gedragen zodat ze mag blijven, helpt haar als ze geslagen dreigt te worden en geeft haar toegang tot schuilplaatsen.
Monica: Monica is ook geen mooi meisje, maar ze weet precies hoe ze de mannen moet behandelen en heeft de beste trucjes om ze in bed te krijgen. Daar heeft ze ook een reden voor: ze heeft een kind en een arme familie voor wie ze alles betaalt. Monica kan enorm hardvochtig en gemeen zijn, maar op sommige momenten kun je ook tot haar doordringen. Ze troost Lakshmi als die depressief is en weet onbewust heel goed waar ze aan toe is. Als ze na een tijdje naar huis gaat omdat ze haar schuld heeft afbetaald, geeft ze iedereen cadeaus – maar ze is al snel weer terug omdat haar familie haar verafschuwt. Dan wordt ze ook verbitterd, tot ze uiteindelijk op straat wordt gezet omdat ze aids krijgt.
Harish: Harish is de zoon van de al volwassen Pushpa. Hij gaat naar school, is dol op David Beckham en voetbal en is slim. Lakshmi is jaloers op zijn normale schoolkindleven en steelt af en toe zijn verhalenboeken om zich te kunnen verbeelden dat ze net als hem is. Als hij haar betrapt, begint hij haar taallessen te geven: de stadstaal, maar ook Engels en Amerikaans. Ze sluiten vriendschap en als Harish weg is, is dat voor Lakshmi ook een groot gemis.
Genre: Het verhaal is een soort autobiografische roman, omdat het feitelijk gebaseerd is op de levens van de meisjes in deze wereld. Maar het heeft ook iets psychologisch, omdat er veel emotionele verwikkelingen en gedachtegangen in voorkomen.
Plaats en tijd: Het verhaal speelt zich af in een grote stad bij het Himalaya-berggebied. Het eerste deel van het verhaal speelt in het arme bergdorp waar Lakshmi woont, maar het overgrote deel speelt in het bordeel Huize Geluk, in de grote stad waar veel meer moderniteiten zijn en waar veel meer mogelijk is – maar waar het leven ook een stuk veelzijdiger en wreder is. De tijd is gewoon het hier en nu van het jaar 2010, en er wordt ongeveer een jaar beschreven, van Lakshmi’s verhuizing naar Huize Geluk toen ze dertien was, tot haar bevrijding op veertienjarige leeftijd.
Schrijfstijl: De schrijfstijl is veelzijdig. Het leest lekker vlot en eenvoudig, maar er zijn wel veel verbanden waar rekening mee moet worden gehouden. Soms is het niet duidelijk hoe de vork nou in de steel zit, maar er zijn wel veel intensiteiten door de beschrijvingen van de emoties, gedachten, ervaringen en geschiedenissen van de personages. Eigenlijk speelt zich meer mentaal af dan dat er echt iets gebeurt in de realiteit. Het gaat vooral om de beleving van de personages.
Vertelperspectief: Ik-verteller: Lakshmi vertelt haar verhaal alsof het een dagboek is, ze blikt ook vaak terug op gebeurtenissen van een dag geleden en beschrijft veel gevoelens en gedachten bij wat er gebeurt. En ze vertelt over de dagelijkse gang van zaken.
Thema: Het thema van het verhaal is kinderprostitutie.
Motieven: Er zijn niet echt duidelijke motieven, hoewel wel vaak wordt gesproken over de woorden die Lakshmi leert en de zin die ze gebruikt om zichzelf voor te stellen: Ik heet Lakshmi. Ik kom uit Nepal. Ik ben dertien jaar. Er zit sowieso veel symboliek in het verhaal, maar geen symbolen die echt veel terugkomen.
Patricia McCormick
De auteur heeft erg veel moeite voor het boek gedaan: ze is naar Nepal afgereisd en heeft daarbij de weg gevolgd die Lakshmi en ieder ander meisje dat wordt verkocht, ook volgt. Ze heeft gesproken met overlevenden van bordelen en zoveel mogelijk proberen te leren over de praktijkervaring van de meisjes. Ze schrijft jeugdromans in de stijl van Misschien Morgen, ook over de (realistische) situaties van kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden. Zo schreef ze Cut over een meisje dat zichzelf snijdt en Purple Heart over kindsoldaten.
www.pattymccormick.com
Mening
Ik vond dit een prachtig boek en heb er van begin tot eind van genoten. Door de korte hoofdstukken en de intensiteit vloog ik er doorheen en was het ontzettend moeilijk om het weg te leggen. Het is erg goed geschreven, hartverscheurend en misselijkmakend. Enerzijds is het geweldig omdat het zo fantastisch geschreven is, en anderzijds gruwelijk omdat het zo levendig beschrijft wat die meisjes meemaken. De personages komen ontzettend goed tot leven en ik kreeg absoluut niet het gevoel dat er iets overdreven werd. Ook vond ik het verhaal beslist niet voorspelbaar en vroeg ik me continu af of Lakshmi zou proberen te ontsnappen, of ze gered zou worden, of ze Gita zou vinden, of ze op straat geschopt zou worden… Wat ik jammer vond, was dat op sommige vragen geen antwoord komt. Wat gebeurt er met Monica als ze met aids op straat wordt gezet, overleeft ze het? Wat gebeurt er met de andere meisjes na de bevrijding van de Amerikanen? Waar is Gita? Waar is Shahanna? Waar zijn Harish en Pushpa? Gaat Lakshmi terug naar haar familie of blijft ze in de stad, in het opvanghuis?
Ik heb veel bewondering voor de schrijfster dat ze dit zo geweldig kan schrijven en dat ze zoveel moeite heeft gedaan om alles tot in de puntjes uit te zoeken, de ontwikkeling van al die personages uit te kiemen en te bepalen wat er met Lakshmi zou gebeuren. Hoewel je wel serieus moet kunnen zijn en ergens tegen moet kunnen, is het een enorme aanrader en ook een absolute eye-opener. Kort samengevat: LEZEN!
Oorspronkelijke Engelse titel: Sold
Auteur: Patricia McCormick
Vertaler: Jenny de Jonge
Uitgeverij: Uitgeverij Mistral
Jaar en plaats van uitgave: Amsterdam, 2010
Gebruikte druk: Eerste
Aantal bladzijden: 264.
Samenvatting per hoofdstuk
Een dak van golfplaat – Voor Gita wegging – Een nieuwe leerling – Iets moois – Het verschil tussen zonen en dochters – Voorbij het Himalayagebergte – Kalender – Een andere kalender – Bekentenis:
De dertienjarige Lakshmi vertelt in gedachtegangen over haar leven op één van de Himalayabergen. Hoe haar beste vriendin Gita wegging toen ze aan een rijke familie verkocht werd, hoe Lakshmi’s geit Tali haar overal volgt en haar als haar moeder beschouwt, hoeveel respect het meisje heeft voor haar moeder die het al zo zwaar heeft, hoe ze haar stiefvader moet dienen en dankbaar moet zijn, hoe ze peinst over andere werelden voorbij de Himalayabergen, hoeveel baby’s er elk seizoen sterven en hoeveel broertjes en zusjes zijzelf al verloren heeft en hoe zij haar komkommers verzorgt alsof het haar eigen kinderen zijn en hen ook namen geeft die haar herinneren aan haar eigen leven.
De aankondiging van het droge seizoen – Vijftig dagen zonder regen – Behelpen – Zestig dagen zonder regen – Misschien morgen – Wat er weg is: De grote droogte breekt aan: het is bloedheet en er is nauwelijks water. Terwijl Lakshmi en haar familie afhankelijk zijn van de komende oogst, die afhankelijk is van water. Lakshmi’s stiefvader verkoopt op een gegeven moment zelfs de door haar geteelde en verzorgde komkommers, om maar aan geld te kunnen komen.
Toen de regen kwam – Vreemde muziek – Misschien – Wat de regentijd doet – Teveel van het goede – Proberen te herinneren – Hoe onheil klinkt: Eindelijk komt er dan regen. Het dak en de muren van het armzalige hutje waar Lakshmi met haar moeder (ama), babybroertje en stiefvader woont, lekken voortdurend, maar het kan ze niet schelen. De oogst krijgt water en ze fantaseren over wat ze straks allemaal wel niet kunnen doen en kopen als ze het geld van de oogst hebben. Maar de regen houdt lang aan, erg lang. Te lang.
Een bittere oogst – De prijs van een lening – Hoe lang zal het duren? – Vreemdeling: Door de vele regenval is de oogst mislukt. Om toch aan geld te komen om de leningen af te lossen, verkoopt ama haar antieke oorringen. Ze kunnen hun schuldeisers betalen, aan goed eten komen en Lakshmi’s stiefvader koopt zelfs dure nieuwe kleren voor zichzelf.
Het festival van het licht – Een veelbelovende avond – Op het festival – Belofte: Het Festival van het Licht breekt aan en dat betekent: feest. De dieren worden geëerd, er worden vuren gestookt en Lakshmi moet zich volgens haar ama weer een kind voelen op dit feest. Op het festival wordt Lakshmi aangesproken door een mooi opgedofte vrouw die haar vraagt of ze geen dienstmeisje zou willen worden: in de grote stad, waar ze het goed zou hebben, er altijd mooi uit zou zien en nooit honger zou hoeven te lijden. Lakshmi is in verlegenheid gebracht, maar voelt ook de verleiding.
Buitenkans – De volgende dag - Bij nacht en ontij: Terwijl Lakshmi en ama op het festival zijn, zit stiefvader zoals altijd in het theehuis. Als zij al slapen, keert hij terug met een gewonnen motorfiets. Hij is er apetrots op, maar Lakshmi en ama zien alleen maar een kans om geld te verdienen. Ze willen het ding verkopen zodra stiefvader de hort op is, maar ze krijgen de kans er niet voor: de volgende dag neemt hij het ding mee de stad in. Pas na een tijd keert hij terug, zonder motorfiets. Vergokt.
Doorlopen – Een nieuwe wereld – Wat ik draag – Vragen en antwoorden – Een rampzalig begin – De stad – En dan – In de bus – Ik zie een meisje met een dikke lange vlecht – De weg kwijt – Nog meer vragen – Nieuwe kleren – Getallen: Samen met de vrouw, die Lakshmi ‘tante’ moet noemen, gaat ze onderweg – nog met haar thuis in haar hoofd. De reis naar de grote stad is lang, zwaar en vol nieuwe indrukken. Lakshmi is vol opwinding en nervositeit, maar ook dikwijls vol onbegrip voor alles wat ze ziet. De vele dorpen, mensen en vervoersmiddelen. Ze gaan van de ene grote stad naar de andere, maar nergens lijkt de plek te zijn waar Lakshmi moet gaan werken. En ook Gita ziet ze niet, hoewel die toch echt in de grote stad zit. Uiteindelijk komen ze in een stad waar Lakshmi een nieuwe jurk krijgt en wéér verkocht wordt, ditmaal aan een man. En haar tante gaat, tot haar grote schrik, weg.
Oom echtgenoot – Het oversteken van de grens – Een beloning – De trein – Honderd roti’s – Stadse manieren – Onteerd – Een dodenstad – Lopen door de stad – Huize Geluk: Lakshmi moet de man oom noemen, maar in het bijzijn van anderen is hij haar echtgenoot. Ook hij neemt haar mee op reis waar Lakshmi moet poepen in het gras, ziet hoe een vrouw mishandeld wordt omdat ze wegliep en ziet de armoede in de kleine steden waar ze langsrijden in de trein. Als ze weer in een nieuwe stad zijn, brengt haar ‘oom’ – die aanvankelijk wel om haar lijkt te geven en er ook voor zorgt dat ze goed eet en slaapt – haar in de vroege ochtend naar een huis waar allemaal mooi aangeklede en opgemaakte meisjes liggen te slapen. Dit is Huize Geluk – Lakshmi’s nieuwe huis.
Tienduizend roepie – In deze kamer – Heimwee – Tv – Een stadsmeisje: Opnieuw wordt Lakshmi verkocht, ditmaal aan een angstaanjagende vrouw voor tienduizend roepie. Haar ‘oom’ verdwijnt, en ook van ‘tante’ Bimla is geen spoor. Haar nieuwe meesteres heet tante Mumtaz en ze zit in een huis vol andere meisjes, vol moderniteiten die ze niet kent – elektrisch licht, een tv, make-up… maar ze voelt zich niet thuis. Heimwee heeft ze, en ze snapt niet wat ze moet doen. Ze leert wat meisjes kennen en vindt min of meer troost bij hen, vooral bij Shahanna. Op een dag wordt ze uit haar kamertje gehaald en mooi opgemaakt door de andere meisjes, maar ze weet niet wat er gebeurt.
Oude man: Het wordt Lakshmi duidelijk wat haar ‘werk’ is als ze die bewuste dag bij tante Mumtaz en een oude man in een kamertje moet komen. Als ze niet vrijwillig naderbij komt, wordt ze door haar tante op het bed gegooid en direct gegrepen door de man – hij wil seks met haar. Lakshmi raakt in paniek, bijt de man in zijn tong, weet aan zijn greep te ontsnappen en vlucht naar haar kamer.
Drie dagen en drie nachten – Wat er over is – Honger – Wat ik niet doe – Na vijf dagen: Lakshmi zit in haar kamer opgesloten. Elke dag komt Mumtaz en slaat haar met haar riem. Als Lakshmi na een tijdje nog steeds weigert, krijgt ze geen eten meer. Ze leert zichzelf haar zintuigen af te sluiten.
Een kop thee – Na Shahanna’s bezoek – Een mededeling: Shahanna brengt Lakshmi een bezoek en laat haar thee drinken. Ze probeert haar over te halen te doen wat Mumtaz zegt, zodat ze zal blijven leven en niet op straat terechtkomt, waar het erger is dan in het huis. Maar Lakshmi weigert en probeert zich af te sluiten voor alles, om niet te laten zien wat ze voelt. Mumtaz zegt op een gegeven moment ze dat ze Lakshmi zal laten leven. Maar Lakshmi’s angst neemt alleen maar toe.
Een kop lassi: Lakshmi krijgt van een meisje een kop lassi. Het is lekker, maar zodra ze het op heeft voelt ze zich raar en verliest ze de controle over haar lijf. Ze is gedrogeerd.
Boffen met Habib: Lakshmi ligt op een bed, maar half wakker. Ze kan haar eigen lichaam niet besturen en weet niet wat er aan de hand is. Maar er is een man, die het over een Habib heeft. Hij zegt tegen Lakshmi dat ze met Habib boft, en ze begrijpt het niet. Maar dan doet hij hetzelfde bij haar als de oude man probeerde en hem lukt het wel. Lakshmi wordt ontmaagd, verkracht. Zonder dat ze er iets aan kan doen.
Een van hen – Schemering –Pijn – Tussen schemeringen door – Wat je hoort: Lakshmi weet het: ze hoort nu bij de meisjes in het huis, ze is nu één van hen. Ze wil het niet, maar ze moet. Elke dag weer krijgt ze de lassi toegediend en wordt ze weer gedrogeerd. Ze kan niet vechten tegen wat de mannen met haar doen, verafschuwt zichzelf en gaat bijna ten onder aan de pijn die ze heeft omdat ze kapot is gemaakt.
Een emmer water – Tellen – Een handvol mist: De tijd verstrijkt en Lakshmi kan zich bijna niets meer herinneren van haar oude leven. Ze probeert zich te herinneren hoe haar oude leven was, maar hoewel ze elke dag een stukje van haar schuld aflost, kan ze zich elke dag wat minder herinneren, tenzij ze zich erin traint. Alsof ze een handvol mist grijpt.
Veranderingen – Het nieuwe meisje: Lakshmi hoort van tante Mumtaz dat ze, nu ze geen maagd meer is, echt voor haar vrijheid zal moeten gaan werken. Pas als ze haar schuld van twintigduizend roepie heeft afgelost, mag ze weg. Lakshmi is nu echt één van de bordeelmeisjes.
Wat normaal is – In mijn nieuwe kamer – Ontmoeting met de David Beckhamjongen – Alles wat ik nu moet weten: Lakshmi leert hoe de meisjes leven, wat zij doen om hun lot te kunnen verdragen. Ze begrijpt niet hoe zij zorgeloos naar hun lievelingssoap kunnen kijken, terwijl ze elke avond met mannen moeten slapen. Ze deelt haar kamer met een verminkt meisje (Anita), een volwassen vrouw (Pushpa) en haar twee kinderen. Lakshmi ontmoet een jongen met een David Beckhamshirt en leert van de meisjes hoe ze zich moet gedragen nu ze één van hen is. Hoe ze met beloningen van haar mannen moet omgaan, hoe ze zichzelf tegen hen kan beschermen, wat ze met haar uiterlijk moet doen. Hoe ze haar omslagdoek kan gebruiken.
De schijn ophouden – De klanten – Rekenen: Lakshmi leert hoe de meisjes het leven volhouden: door de kinderen in Huize Geluk. Die kinderen leiden een normaal leven, hebben geen last of misschien zelfs geen benul van wat hun moeders doen. Lakshmi bemerkt het verschil tussen haar vele klanten niet meer en houdt in een schriftje bij hoeveel geld ze verdient. Ze ontdekt echter dat het heel lang zal duren voor ze haar schuld heeft afgelost, omdat het grootste deel van wat ze verdient naar Mumtaz gaat.
Betrapt – Politie – Toch geen gewone jongen – Nog iets wat ik over de David Beckhamjongen weet – Ja – Wat ik vandaag heb geleerd – Meer woorden: Als Lakshmi op een middag het boek van de David Beckhamjongen zit te bekijken, betrapt hij haar. Hij biedt haar het boek aan, maar ze is bang en vlucht weg. Ze blijft hem observeren en leert ook dat hij veel van zijn moeder (Pushpa) houdt en dat hij slim is. Als hij aanbiedt haar te leren lezen, zodat ze de taal uit zijn verhalenboek begrijpt, zegt ze ja. Hij leert haar Engelse woorden, maar ook woorden in Hindi, de taal die er in de stad gesproken wordt.
Twee werelden – De straatjongen – Wat ik vandaag heb geleerd – Shilpa’s geheim – Hoe gaat het met je? – Vreemde woorden – Maak de kok niet kwaad: Lakshmi wordt steeds maar dieper in het leven in Huize Geluk opgenomen. Ze ontdekt de geheimen van Shilpa en Monica en hoort Lakshmi de roddels over Monica, dat ze zichzelf bijna vrijgekocht heeft en bijna weg mag. Dat ze een kind heeft en daarom niet wegloopt. Ze leert meer woorden, leert de naam van haar meester – Harish – en hoort over het rijke land Amerika, waar iedereen rijk is en het goed heeft.
Een onbedoelde vriendelijkheid – Ben ik mooi? – Niet tellen: Eén van Lakshmi’s klanten is jong, schoon, en bijzonder vriendelijk. Hij houdt haar in zijn armen, is voorzichtig met haar. Voor het eerst kan ze min of meer genieten van wat de mannen met haar doen en van wat zij met hen moet doen. Als hij weg is, probeert ze haar uiterlijk te doorgronden, te bepalen of ze mooi is of dat de mannen alleen maar seks van haar willen. Maar de man komt niet terug, ondanks Lakshmi’s verlangen.
Begrip voor Monica: Als Monica in een zeldzaam vriendelijke bui is en Lakshmi bij haar komt zitten in de tv-kamer, vertelt Monica haar verhaal: ze vertelt over haar dochter. Haar dochter, wier schoolgeld en medicijnen ze betaalt met haar loon. Haar dochter die geen pap lust, haar dochter die bij haar zus woont.
De kosten van een medische behandeling – Een oude vrouw: Lakshmi wordt ziek, kan haar bed niet uitkomen en ligt urenlang op de ziekenzaal te ijlen of te dromen. Over thuis, maar ook over haar leven van nu. Mumtaz geeft haar pillen, maar die zal ze zelf moeten afbetalen. Als ze weer beter is ziet ze zichzelf in de spiegel, maar ze is zo verzwakt dat ze zichzelf niet meer herkent.
De levende dode: Monica keert onverwachts terug, vol pijn en teleurstelling. Ze had verwacht vol dankbetuigingen ontvangen te worden, maar in plaats daarvan werd ze door haar vader bont en blauw geslagen. Haar dochter mocht ze niet eens zien, omdat die in de waan leeft dat ze dood is.
Woorden schieten tekort – Hoe wanhoop eruitziet – Een te klein woord: Pushpa wordt zo ziek dat ze niet meer kan werken, en tenzij ze haar kleine babydochter aan Mumtaz verkoopt, worden ze op straat gezet. Pushpa en Harish pakken hun spullen, vol verdriet, en ook tot groot ongenoegen van Lakshmi. Harish geeft haar zijn verhalenboek en het enige wat ze kan zeggen, is dat ze zich sorry voelt.
Herhaling – Als Anita – In plaats van Harish: Opnieuw heeft Lakshmi iets verloren waar ze van begon te houden, en ze voelt zich er depressief en bezwaard door. Om haar te troosten geeft Monica haar een lappenpop cadeau, min of meer in plaats van Harish. Monica’s eigen lappenpop, waar ze zelf mee slaapt.
Een vreemde klant – Een klein gevaar – Een geheim: Op een dag komt er een Amerikaan bij Lakshmi, maar hij is anders dan de andere klanten. Hij behandelt haar netjes, groet haar, probeert met haar te praten – hij wil geen seks met haar. In plaats daarvan vraagt hij naar haar identiteit, maar ze durft niets te zeggen. Ook als hij vraagt of ze weg wil en met hem mee wil, durft ze niet te reageren. Ze weet dat het visitekaartje dat hij haar geeft, heel gevaarlijk is en haar ondergang kan betekenen. Ook Shahanna, die ze in vertrouwen neemt, vertelt haar dat ze niet op de vragen en aanboden van de Amerikanen mag ingaan – ze zullen haar te schande zetten, zegt ze. Maar toch bewaart Lakshmi het kaartje.
De straatjongen: Elke dag komt de straatjongen met drankjes bij Huize Geluk. Hij geeft Shilpa stiekem alcohol en de andere meisjes thee. Lakshmi koopt niets en spaart al haar geld op om weg te kunnen.
Overval – De nasleep – Roddel – Roerloos – Vandaag – Alles wat ik nog heb: Er wordt een overval op het huis gepleegd. Shahanna zit als enige boven in haar kamer terwijl de andere meisjes beneden televisie kijken – zij zijn op tijd om naar de keuken te ontsnappen terwijl de politie het hele huis overhoop haalt. Als ze weg zijn en alles weer veilig is, blijkt dat Shahanna ook weg is. De meisjes worden weer aan het werk gezet, maar de overval heeft toch duidelijke sporen nagelaten: de overige meisjes denken dat Shahanna door de Amerikanen is meegenomen en te schande gezet wordt. Lakshmi raakt in een depressie omdat ze, na Harish en Monica, nu ook haar enige echte vriendin kwijt is. Ze laat de mannen met haar sollen en eet niets, doet niets, ze ligt alleen maar in bed. Uiteindelijk slaagt Anita erin haar te laten opstaan: als ze dat niet doet, wordt ze namelijk ook op straat gezet.
Een schuilplaats – Nog een Amerikaan: Anita laat Lakshmi haar nieuwe vondst zien: een ondiepe kast die ze als schuilplaats wil gebruiken als er weer een overval komt, iets waar ze alleen Lakshmi over vertelt. Als er nog een Amerikaan komt voor Lakshmi, denkt ze dat hij net zo is als de andere, dat hij ook zal praten over het fatsoenlijke huis. Maar hij is dronken en het enige wat hij wil is haar lichaam – net als alle andere mannen.
Rekeningen – Gewoon een kop thee – Herberekening: In haar schrift houdt Lakshmi bij wat ze verdient, maar ook wat ze schuldig is aan Mumtaz. Wat ze moet betalen voor ze vrij is om naar huis te gaan. Als de straatjongen deze keer komt, houdt ze opnieuw haar poot stijf – maar nu laat hij simpelweg een kop thee op haar kamer achter en vertrekt zonder geld te vragen. Als Lakshmi Mumtaz opzoekt met haar schriftje, komt ze echter voor een lelijke teleurstelling te staan: Mumtaz brengt nog veel meer kosten in rekening. Niet alleen kleding, make-up en nagellak, maar ook een deel van de huur, elektriciteit, de tv, medicijnen… al met al zal het nog pakweg vijf jaar duren voor Lakshmi haar schuld helemaal heeft afbetaald.
Alle mannen, iedere man – Wat dan ook – Een waarschuwing – Een monster – De tijd doorkomen – Argwaan – Een Coca-Cola – Een schuld afbetalen: Vanaf dat moment gaat Lakshmi nog harder werken om maar zoveel mogelijk geld te verdienen. Ze slaapt met iedere man, ziet de verschillen niet meer – maar als ze iets bijzonders hebben (een kater, een visuele handicap) vraagt ze meer, veel meer. Ze probeert iedere man als eerste in te palmen, zelfs wanneer ze hoort dat het een vaste klant is van een ander meisje. Aan de straatjongen vraagt ze om alcohol in plaats van thee, om zichzelf te verdoven en de tijd door te komen. De straatjongen geeft haar op een zeker moment cola in plaats van thee, en heel even kan ze weer lachen en genieten.
Geen nieuw meisje meer – Hoesten: Even gebeurt er niets. Lakshmi kijkt naar de nieuwe meisjes in het huis en beseft dat zij geen nieuw meisje meer is. En ook zij begint al te hoesten en zwak te worden, net als met Pushpa gebeurde.
Digitale toverij – Geloven – Namaste – Gereed: Er komt weer een Amerikaan bij Lakshmi. Hij ondervraagt haar weer, vriendelijk, probeert erachter te komen of ze weg wil. Lakshmi is bang, maar raakt toch in de ban van de foto’s die hij haar laat zien. Foto’s van een opvanghuis, van hulpverleners. Ze durft hem niet honderd procent te geloven, maar laat toch merken dat ze met hem mee wil. Als hij weg is, na te hebben beloofd dat hij haar komt halen, pakt ze haar oude buidel weer in met dingen van vroeger. Alles van haar nieuwe leven laat ze hier.
Twee soorten dwaasheid – Vergeten hoe te vergeten – Jezelf voor de gek houden – Een vreemde ziekte: Het duurt lang voor de man terugkomt, en Lakshmi dreigt in te storten. Ze verklaart zichzelf voor gek, maar weet niet meer hoe ze zich beschermde tegen de ellende van alles.
Straf – De woorden die Harish me leerde: En dan gebeurt het. De kokkin moet scherpe kruiden fijnmalen voor de straf die Mumtaz heeft als meisjes haar niet gehoorzamen. Mumtaz is woedend en Lakshmi is doodsbang dat de vrouw heeft gehoord over Lakshmi’s contact met de Amerikanen. Als blijkt dat het om een nieuw meisje gaat, is ze opgelucht. Maar Mumtaz krijgt argwaan als ze Lakshmi zo ziet en straft haar alsnog – omdat ze zich gedraagt alsof ze iets fout heeft gedaan – door haar stok om Lakshmi’s oorbel te draaien en eraan te trekken tot haar oorlel gescheurd is. Het duurt niet lang voor er opnieuw een overval is. Anita probeert Lakshmi mee te krijgen naar de kastschuilplaats, maar zodra Lakshmi eenmaal doorheeft dat het Amerikanen zijn die voor een jong meisje komen, spurt ze naar beneden. Mumtaz wordt gearresteerd en Lakshmi wordt herkend door de man en vrouw van het opvanghuis. Met de woorden die Harish haar leerde, stelt ze zich voor en wordt gered. Ik ben Lakshmi. Ik kom uit Nepal. Ik ben veertien jaar.
Titelverklaring: De titel
Personages
Hoofdpersoon: Lakshmi is dertien/veertien jaar en komt uit een bergdorp in het Himalayagebied in Nepal. Ze is ijverig en een doorzetter en wil werken om iets te bereiken. Ze denkt meer aan anderen dan aan zichzelf: ze wil dolgraag een beter leven voor haar ama en haar babybroertje en is bereid daarvoor haar vaardigheden in de strijd te gooien. Als ze wordt verkocht om dienstmeisje te worden in de stad, betreedt ze een hele nieuwe wereld vol intriges en nieuwe indrukken. Als prostituee in Huize Geluk raakt ze veel van haar levenslust kwijt en ontdekt ze dat het leven ook heel hard kan zijn. Ze laat alles over zich heen komen, maar probeert op sommige momenten toch haar oude wereld terug te krijgen door te blijven lezen en schrijven en door te proberen te begrijpen wat de andere meisjes doormaken.
Belangrijkste bijpersonen: Mumtaz is de leidster van Huize Geluk en de baas over alle meisjes. Ze is gemeen, wreed, corrupt en leugenachtig. Regelmatig stuurt ze mensen (zoals tante Bimla en oom echtgenoot) om in de bergdorpjes nieuwe meisjes te schooien. Ze is bereid geweld te gebruiken, maar zorgt er wel voor dat het haar meisjes aan niets ontbreekt door ze in sommige situaties vrij te laten, ze een tv te geven en voor medicijnen te zorgen. Maar ze heeft wrede lijfstraffen, liegt de meisjes voor dat hun geld naar de families gaat terwijl ze het zelf houdt en stuurt meiden zonder pardon weg als ze ziek of ongehoorzaam zijn. Of ze slaat ze dood.
Shahanna: Shahanna is vanaf Lakshmi’s komst in het huis de enige die echt om haar geeft. Ze helpt haar, legt haar dingen uit, steunt haar en maakt het leven iets draaglijker. Als ze bij een overval wordt meegenomen, doet dat Lakshmi dan ook veel pijn.
Monica: Monica is ook geen mooi meisje, maar ze weet precies hoe ze de mannen moet behandelen en heeft de beste trucjes om ze in bed te krijgen. Daar heeft ze ook een reden voor: ze heeft een kind en een arme familie voor wie ze alles betaalt. Monica kan enorm hardvochtig en gemeen zijn, maar op sommige momenten kun je ook tot haar doordringen. Ze troost Lakshmi als die depressief is en weet onbewust heel goed waar ze aan toe is. Als ze na een tijdje naar huis gaat omdat ze haar schuld heeft afbetaald, geeft ze iedereen cadeaus – maar ze is al snel weer terug omdat haar familie haar verafschuwt. Dan wordt ze ook verbitterd, tot ze uiteindelijk op straat wordt gezet omdat ze aids krijgt.
Harish: Harish is de zoon van de al volwassen Pushpa. Hij gaat naar school, is dol op David Beckham en voetbal en is slim. Lakshmi is jaloers op zijn normale schoolkindleven en steelt af en toe zijn verhalenboeken om zich te kunnen verbeelden dat ze net als hem is. Als hij haar betrapt, begint hij haar taallessen te geven: de stadstaal, maar ook Engels en Amerikaans. Ze sluiten vriendschap en als Harish weg is, is dat voor Lakshmi ook een groot gemis.
Genre: Het verhaal is een soort autobiografische roman, omdat het feitelijk gebaseerd is op de levens van de meisjes in deze wereld. Maar het heeft ook iets psychologisch, omdat er veel emotionele verwikkelingen en gedachtegangen in voorkomen.
Plaats en tijd: Het verhaal speelt zich af in een grote stad bij het Himalaya-berggebied. Het eerste deel van het verhaal speelt in het arme bergdorp waar Lakshmi woont, maar het overgrote deel speelt in het bordeel Huize Geluk, in de grote stad waar veel meer moderniteiten zijn en waar veel meer mogelijk is – maar waar het leven ook een stuk veelzijdiger en wreder is. De tijd is gewoon het hier en nu van het jaar 2010, en er wordt ongeveer een jaar beschreven, van Lakshmi’s verhuizing naar Huize Geluk toen ze dertien was, tot haar bevrijding op veertienjarige leeftijd.
Schrijfstijl: De schrijfstijl is veelzijdig. Het leest lekker vlot en eenvoudig, maar er zijn wel veel verbanden waar rekening mee moet worden gehouden. Soms is het niet duidelijk hoe de vork nou in de steel zit, maar er zijn wel veel intensiteiten door de beschrijvingen van de emoties, gedachten, ervaringen en geschiedenissen van de personages. Eigenlijk speelt zich meer mentaal af dan dat er echt iets gebeurt in de realiteit. Het gaat vooral om de beleving van de personages.
Thema: Het thema van het verhaal is kinderprostitutie.
Motieven: Er zijn niet echt duidelijke motieven, hoewel wel vaak wordt gesproken over de woorden die Lakshmi leert en de zin die ze gebruikt om zichzelf voor te stellen: Ik heet Lakshmi. Ik kom uit Nepal. Ik ben dertien jaar. Er zit sowieso veel symboliek in het verhaal, maar geen symbolen die echt veel terugkomen.
Patricia McCormick
De auteur heeft erg veel moeite voor het boek gedaan: ze is naar Nepal afgereisd en heeft daarbij de weg gevolgd die Lakshmi en ieder ander meisje dat wordt verkocht, ook volgt. Ze heeft gesproken met overlevenden van bordelen en zoveel mogelijk proberen te leren over de praktijkervaring van de meisjes. Ze schrijft jeugdromans in de stijl van Misschien Morgen, ook over de (realistische) situaties van kinderen en jongeren in ontwikkelingslanden. Zo schreef ze Cut over een meisje dat zichzelf snijdt en Purple Heart over kindsoldaten.
Mening
Ik vond dit een prachtig boek en heb er van begin tot eind van genoten. Door de korte hoofdstukken en de intensiteit vloog ik er doorheen en was het ontzettend moeilijk om het weg te leggen. Het is erg goed geschreven, hartverscheurend en misselijkmakend. Enerzijds is het geweldig omdat het zo fantastisch geschreven is, en anderzijds gruwelijk omdat het zo levendig beschrijft wat die meisjes meemaken. De personages komen ontzettend goed tot leven en ik kreeg absoluut niet het gevoel dat er iets overdreven werd. Ook vond ik het verhaal beslist niet voorspelbaar en vroeg ik me continu af of Lakshmi zou proberen te ontsnappen, of ze gered zou worden, of ze Gita zou vinden, of ze op straat geschopt zou worden… Wat ik jammer vond, was dat op sommige vragen geen antwoord komt. Wat gebeurt er met Monica als ze met aids op straat wordt gezet, overleeft ze het? Wat gebeurt er met de andere meisjes na de bevrijding van de Amerikanen? Waar is Gita? Waar is Shahanna? Waar zijn Harish en Pushpa? Gaat Lakshmi terug naar haar familie of blijft ze in de stad, in het opvanghuis?
Ik heb veel bewondering voor de schrijfster dat ze dit zo geweldig kan schrijven en dat ze zoveel moeite heeft gedaan om alles tot in de puntjes uit te zoeken, de ontwikkeling van al die personages uit te kiemen en te bepalen wat er met Lakshmi zou gebeuren. Hoewel je wel serieus moet kunnen zijn en ergens tegen moet kunnen, is het een enorme aanrader en ook een absolute eye-opener. Kort samengevat: LEZEN!
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden