Komm mit! Komm mit!
…
Eile!
Wenn du nicht eilest
Werden wir's teuer büßen müssen.
…
enzovoorts enzovoorts.

Margarete echter weigert hem te antwoorden, omdat ze fantaseert over haar graf dat niet naast, maar in de buurt zou liggen van haar moeder en haar broer. Ze wil een kus van hem, maar die wil hij niet geven en ze begin te twijfelen.
Ze vraagt hem wat er buiten de gevangenis voor haar is,

Was hilft es, fliehn? Sie lauern doch mir auf. (Wat zal vluchten helpen? U zult mij toch bedriegen)
Es ist so elend, betteln zu müssen (Het is zo ellendig, bedelen te moeten)
Und noch dazu mit bösem Gewissen! (en nog daarbij met een slecht geweten)

Ze heeft er helemaal geen zin in waarop de duivel, Mephistoteles geheten, ook nog verschijnt en ze uitschreeuwt:

Was will der an dem heiligen Ort?
Er will mich!
…
Gericht Gottes! dir hab ich mich übergeben!
…
Dein bin ich, Vater! Rette mich!
Ihr Engel! Ihr heiligen Scharen,
Lagert euch umher, mich zu bewahren!
Heinrich! Mir graut's vor dir.

(De voornaam van Faust is Heinrich).
Ze ontdekt hierdoor dus zijn duivelskompaan en wendt zich van hem af en besluit in de kerker te blijven.

Nu naar Lolita…
Het boek bestaat uit twee delen. In deel twee, hoofdstuk 29, zoekt Humbert het adres van Dolores Haze op, nadat ze hem een kaart heeft gestuurd met verzoek om financiële steun. Hij arriveert er en ontmoet haar nieuwe vriend en een buurman en probeert, wanneer ze weer alleen zijn, haar ervan te overtuigen weer met hem mee te gaan.

From here to that old car (..) is a stretch of twenty paces. Make those twenty steps. Now. Right now. Come just as you are. And we shall live happily ever after.

Hij smeekt haar mee te komen en hoopt haar te overtuigen door haar in totaal vierduizend dollar te geven, maar ze weigert.

‘No’ she said. ‘No, honey, no.’

Humbert tot slot:
‘Are you sure … ?
(een van mooiste van het boek naar mijn mening)
‘I will create a brand new God and thank him with piercing cries, if you give me that microscopic hope.’ - dat ze dus met hem mee wil, maar dat wil ze dus niet.

Beide scenes komen heel erg overeen. Faust en Humbert hebben de meisjes misbruikt met hun lust. Ze hebben de levens van beide meisjes vernietigd, figuurlijk en letterlijk verkracht. Al beide meisjes ontsnapt zijn, zoeken beiden ze nog een maal op om hen met al hun kracht en macht ervan te overtuigen dat ze weer terug moeten komen. Ze zullen er geen spijt van hebben enz. 
Margarete ontdekt letterlijk dat de duivel achter al dit zat en weigert natuurlijk met al haar macht. 
Dolores Haze ziet het gewoon niet zitten. Alle dingen die hij haar aangedaan heeft en het rustige leventje dat ze nu opbouwt samen met haar nieuwe vriend Dick zorgen voor een vrij vastberaden aantal ‘no’s’. 

Nu gebeuren er twee dingen:
Faust verdwijnt daarop met de duivel. Dit is heel direct en staat er ook letterlijk in het Duits:

Verschwindet mit Faust. (verschwindet = verdwijnen)

Humbert besluit om de man die Dolores hielp te ontsnappen te vermoorden en verdwijnt vervolgens in een cel waar hij vrij snel overlijdt aan een ziekte. Symbolisch gezien, vertrekt Humbert daarop ook met een duivel, een duivel in zijn hoofd, die hem niet meer helder denken laat.

Koosnaampje
Faust noemt Margarete nooit Margarete. Hij noemt haar Gretchen.
Humbert geeft Dolores het koosnaampje Lolita, hij noemt haar vaak ‘zijn Lolita’, maar noemt haar meestal Dolores of Dolly.

Onschuldig: Trüber Tag - Feld & Heel het boek Lolita
Faust beschuldigt in de scene voordat hij zijn ‘Gretchen’ ‘redden’ zal de duivel ervan haar dit allemaal aangedaan te hebben.

Im Elend! Verzweifelnd! Erbärmlich auf der Erde lange verirrt und nun gefangen! Als Missetäterin Im Kerker zu entsetzlichen Qualen eingesperrt, das holde unselige Geschöpf! Bis dahin! dahin! – Verräterischer, nichtswürdiger Geist, und das hast du mir verheimlicht!
- kortom, hij beschuldigt de duivel van het in een kerker stoppen van Gretchen.

Dit is technisch gezien ook zo. De duivel heeft haar verleidt, maaaarrrrrr… OP VERZOEK VAN FAUST! De duivel heeft, heel slim, gezegd dat hij al Faust’ wensen zou vervullen. Dus alles wat hij doet, is enkel het gevolg van een bevel van Faust. Faust probeert de schuld van hem, zijn zondes op die van de duivel af te schuiven.

Humbert Humbert probeert in een iets minder directe vorm de schuld van zich af te schuiven. Hij vertelt ten eerste van zijn jeugdtrauma alsof dat de reden is dat hij geobsedeerd is door minderjarige meisjes. Daarna volgt een eenvoudig verhaal. Goethe heeft er een tekst van gemaakt ruim binnen de zestig, vijftig bladzijdes. Wat doet Humbert Humbert (het verhaal weerspiegelt zogenaamd zijn memoires)? Hij schrijft een dikke pil van 300 bladzijdes! Met al zijn mooie woorden over liefde en mystiek probeert hij het directe te vermijden en de lezer te bedriegen in het feit dat hij gewoon een monster is, een totale maniak. Het verraden van de ziel van een onschuldig meisje, maar het is de liefde, de zo onoverkomelijke liefde. Hij kan er niet omheen. O, wat is het toch heerlijk en ook weer niet. Toch stelt hij ook van dat het een miserabele geschiedenis is:

‘... let us go on with my miserable story’
‘... in a world of total evil, living as we did, she and I.’

Echter zijn dit geen gemeende overgaven of toegevingen, dit zijn pogingen sympathie bij de lezer op te wekken. 
‘Kijk nou toch hoe zielig ik ben, zo zielig als ik ben, kan ik toch nooit in staat zijn zo iets met opzet te doen?’
Faust zegt: Het is niet mijn schuld, maar de jouwe.
Humbert zegt: Ik schrijf er een 300 paginapil van.

Echter zijn dit geen gemeende overgaven of toegevingen, dit zijn pogingen sympathie bij de lezer op te wekken. 
‘Kijk nou toch hoe zielig ik ben, zo zielig als ik ben, kan ik toch nooit in staat zijn zo iets met opzet te doen?’
Faust zegt: Het is niet mijn schuld, maar de jouwe.
Humbert zegt: Ik schrijf er een 300 paginapil van.

Duivel = McFate
In Faust gaat Faust letterlijk met de duivel om, waar in Lolita Humbert herhaaldelijk gebeurtenissen toezegt aan een zekere ‘McFate’, het lot, echter wordt het langzaam duidelijk dat McFate niet een echt lot is, maar gezien kan worden als een duivel. Enkel de gebeurtenissen in het voordeel van zijn obsessie of die hem op de een of andere manier helpt zegt hij toe aan McFate. De enige die hem zo zou kunnen helpen, is de (een) duivel.

Verschillen
Hoewel het praktisch een hertaling van Goethe’s Faust lijkt te zijn, dragen beide boeken toch ook enkele duidelijke verschillen:

Reis
De reis die Faust maakt is met de duivel en onderweg ontmoet hij Margarete. De reis die Humbert Humbert maakt is met Lolita. Hij maakt de reis met het meisje en maakt onderweg allerlei dingen mee. Het is praktisch andersom, wat het indirect ook weer een soort overeenkomst maakt, maar het blijft een duidelijk verschil.

Redding?
Het meisje in Faust wordt duidelijk gered, God zelf zegt het dus zal het zo geschieden. Lolita wordt zij echter gered? Het lijkt wel zo op het eerste gezicht. Als je echter het imaginaire voorwoord lees, zul je ontdekken dat ze gestorven is na haar bevalling. Moet dit gezien worden als een ware redding? Terwijl zij op het punt staat een gelukkig en jong gezinnetje op te bouwen, sterft ze en laat haar vriend in de steek. Aan de aaandere kant echter. Haar jeugd is verwoest. Ze is zeventien en heeft een kind. Van haar mentale gesteldheid is niets meer over en het enige wat ze nu nog doet is eten, drinken, slapen, beetje liefde bedrijven met haar nieuwe vriend. Per slot van rekening is ook nog zwanger. Het kan dus ook gezien dat uiteindelijk uit haar misère is verlost en zo is gered, maar dat wordt verder in het verhaal niet duidelijk.

Faust en Humbert Humbert: verschillende motieven
Hoewel beide mannen een gelijke zonde begaan, doen zij dit vanuit een ander oogpunt. Faust, een zondaar, lager dan het laagste insect, ging op zoek naar het heiligste en het hoogste wat de mens kan bereiken: het verstaan van het innerlijk van de wereld, het verstaan van het verband tussen de rationele en het geestelijke verstand. Dat hij dit doet met behulp van magie en de duivel, dat is een ander verhaal. Faust heeft namelijk nog een vervolg, Faust II, waarin hij verder gaat. Ik heb dit nog niet gelezen, maar ik verwacht dat hij het een en ander recht gaat zetten; er is dus nog hoop.
Humbert Humbert’s leven staat echter geheel in teken van die ene verschrikkelijke zonde. Hij denkt elke dag, bijna elk moment van zijn leven aan zogenaamde nymphets, minderjarige meisjes. Hij is niet opzoek naar een manier om zijn leven te verbinden met dan van hogere machten opdat hij zichzelf als mens tot in de hoogste regionen kan verhogen, hij is enkel op zoek naar manieren om zijn lusten te bevredigen.
Hun motieven verschillen daarom als dag en nacht, maar hun zondes zijn hetzelfde. 

Conclusie
Daar Faust een ware klassieker is in de Duitse en ook in de algemene literatuur, kan ik niet anders dan aannemen dat Nabokov (de schrijver van Lolita) Faust ook gelezen heeft. De overeenkomsten zijn treffend. Daar Nabokov ook echter subtiele verschillen heeft toegevoegd, maakt het geen plagiaat. Het boek dat Nabokov schreef is naast zijn verhaal een compleet kunstwerk opzich. Het woordgebruik is fenomenaal en vooral het eerste deel. Elk woord dat zich voordoet lijkt vanonder zijn kleine stulpje vandaan te kruipen, zich in een enkele zin of heel zeldzaam twee zinnen te presenteren, waarop het stilletjes terugkruipt om daarna 200 bladzijdes verder weer te verschijnen. Het is verbazingwekkend hoe iemand van Russische afkomst, die zijn boeken tot ver in zijn twintiger jaren in het Russisch schreef, met zo’n ongelooflijk grote Engelse woordenschat aankomt zetten. Het lijkt haast alsof hij het woordenboek genomen heeft en er een verhaal van heeft gemaakt.

Het is net als Led Zeppelin
Maar laat ik niet afdwalen. Faust van Goethe en Lolita van Nabokov lijken sterk op elkaar en het is aannemelijk dat Nabokov op de hoogte was van Faust, echter geloof ik niet dat Nabokov dacht aan Faust toen hij Lolita schreef, misschien aan het eind ervan. Misschien dacht hij plotseling: Hey, mijn boek doet me aan een zeker ander boek denken dat ik vroeger gelezen heb. Ah, Faust ja. Dat was een mooi verhaal. Als voorbeeld wil ik een van mijn eigen ervaringen delen. Ik speel in mijn vrije tijd in een rockband en adoreer het spelen van gitaar. Wij schrijven en componeren onze muziek meestal zelf en soms denk ik een rete vette riff te pakken te hebben en beging ik het te perfectioneren en voordat ik het wist speelde ik Whole Lotta Love van Led Zeppelin. Ik merkte het pas toen ik het liedje al voor de helft af had. De overeenkomsten waren zo duidelijk, maar pas toen ik zeer ver gevorderd was, vielen mij deze overeenkomsten op. Het zat dus in mijn onbewustheid opgeslagen en zo denk ik dat het ook het geval was met Nabokov.