Charlotte Bronte
1e publicatie:1847 door de’Penguin Group‘

Verwachting en eerste reactie
Ik heb altijd al veel over dit boek horen praten. De film is ook al een paar keer op de televisie verschenen. Zelf heb er nooit ervaring mee gehad alleen van horen praten. Mijn docent Engels had een lijstje voor ons gemaakt, waarop de boeken stonden die we mochten lezen voor onze boekenlijst en die hij ons zelf ook wel aanradde. Ik hou persoonlijk veel van liefdesromans, dus toen ik zag staan dat Jane Eyre het enige boek was dat puur over liefde ging, trok het me aan. Ik had in het begin niet door dat ik bezig was met een zeer bekend verhaal totdat een vriendin me het me hielp herinneren.
Mijn eerste reactie op het boek na het lezen van enkele hoofdstukken was zeer positief. Meestal begint het altijd een beetje saai, maar ik kon er hier al meteen inkomen. Al is de schrijfster van ver voor mijn tijd en dat het verhaal zich afspeelt in de achttiende eeuw, viel het me ook heel erg mee dat het taalgebruik niet zo ouderwets en moeilijk was. Het las vlot.


Samenvatting
Wanneer haar ouders sterven wordt Jane aan de zorg van haar tante, mevr. Reed, overgelaten, die het kind absoluut niet mag. Zij laat haar eigen kinderen , Eliza, John en Georgina toe om de veel intelligentere Jane met wreedheid te behandelen. In speciaal John treitert haar het meest en als Jane het, op een gegeven moment, niet langer kan verdragen vliegt ze hem aan. Zij wordt dan opgesloten in „de rode“kamer, een kamer waar ze vreselijk bang in is, omdat haar oom erin gestorven is, en ze valt flauw. Als ze weer bijkomt, ligt ze in haar eigen bed en wordt verzorgd door Bessie, de einige vriendelijke persoon in het huis. Jane wordt zo depressief, dat meneer Lloyd, de apotheker, mevr. Reed adviseert om Jane naar school te sturen.
Ze sturen haar naar Lowood, een liefdadigheidsinstelling: half weeshuis, half school. Daar wordt ze vriendelijk ontvangen door jufvrouw Temple. Jane is erg leergierig en ontmoet daar haar eerste vriendin, Helen Burns, een erg intelligent meisje , die vaak streng gestraft wordt door haar franse leraar. Met Helen kan Jane het erg goed vinden, maar deze sterft tijdens de tyfusepidemie die er op school heerst. Via juffrouw Temple komt ze weer tot rust en wordt zij later lerares op het Lowood. Maar Jane verliest ook juffrouw Temple als deze gaat trouwen.
Jane wordt weer lastig gevallen door John, haar neef, en besluit ze weg te gaan. Ze gaat op achttien- jarige leeftijd naar Thornfield Hall om daar de gouvernante te worden van de acht- jarige Adele Varens. Ook leert Jane Mrs. Fairfax, de verre nicht van Mr. Rochester kennen. Mr. Rochester is de eigenaar van Thornfield Hall en onwettige vader van Adele. Mrs. Fairfax past op het huis omdat Mr. Rochester er bijna nooit is.
Als Mr. Rochester weer eens thuis is, gebeuren er plotseling allemaal vreemde dingen, zoals een brand op zijn kamer. Mr. Rochester valt voor Jane’s moed en wil met haar trouwen, maar dit kan niet doorgaan omdat Jane te weten komt dat Mr. Rochester al getrouwd is met Bertha Mason, die krankzinnig is. Bertha Mason woont in de bovenste kamer van Thornfield Hall, waar zij verzorgd wordt door Grace Pool, de zogenaamde naaister, die volgens de andere de schuldige van de voorvallen was als Jane ernaar vroeg. Bertha is verantwoordelijk voor alle vreemde gebeurtenissen.
Jane besluit weg te gaan en komt terecht bij meneer John Rivers die binnekort missionaris in Indie wordt. Als zij daar na een tijdje te horen krijgt van een erfenis die haar te beurt valt gericht, blijken zij familie te zijn. John wil met haar trouwen omdat zij een goede zendeling zou zijn, niet omdat hij haar lief heeft. Jane kan niet tegen de druk en besluit terug te gaan naar degene van wie ze wel houdt, meneer Rochester. Als ze terug komt bij Thornfield Hall blijkt deze tot aan de grond te zijn afgebrand. Zij zoekt meneer Rochester en vindt hem blind en zonder hand. Bertha Mason heeft de brand aangestoken en is daarna vanaf haar kamer uit het raam gesprongen. Bij zijn pogingen om haar te redden is Mr. Rochester zijn hand en gezichtsvermogen kwijt geraakt. Jane trouwt ondanks dit met hem en leven samen nog lang en erg gelukkig.

Motieven
Rust: Jane is in het hele boek op zoek naar rust in haar leven. Deze vindt ze echter nergens omdat ze zelfs in Thornfield Hall gestoord werd door het gelach uit de bovenste verdieping.
Eerlijkheid, intelligentie en dapperheid: Dit zijn volgens mij de kenmerken van het karakter van Jane.
Het gelukkig leven = vrijheid, respect: Jane is op zoek naar een rustig en normaal leven. Ze wil gerespecteerd worden. Bij haar tante en op Lowood heeft Jane het niet echt naar haar zin. Zelfs op Thornfield Hall vindt zij dit leven niet echt. Pas als ze getrouwd is met Rochester is zij echt gelukkig.
Vriendschap: Ook is Jane op zoek naar vriendschap. Dit is een woord dat in het huis van haar tante niet bestaat. Ook is het geluk van Jane niet in Lowood weggelegd, omdat ze daar beide goede vrienden verliest. Pas in Thornfield Hall leert zij het begrip ‘vriendschap’ echt kennen. Ze wordt daar beste maatjes met Adele, Mrs. Fairfax en natuurlijk met Mr. Rochester.

Liefde: Mr. Rochester is eigenlijk de man die Jane’s leven betert. Door Mr. Rochester kan Jane een baan als gouvernante krijgen en door het huwelijk dat zij met hem heeft, wordt ze erg gelukkig. Eigenlijk streeft ze gedurende het hele verhaal naar liefde.

Personnages
De hoofdpersoon
De hoofdpersoon uit dit boek is Jane Eyre. Het hele boek draait om haar leven. Het is een intelligent, dapper en oprecht meisje. Ondanks dit lijkt het alsof zij overal verstoten wordt. Ze vindt negens rust. Ook niet op Thornfield Hall, omdat ze daar geplaagd wordt door het gelach van Bertha Mason. In het boek volg je Jane vanaf haar tiende en merk je dat zij een moeilijk leven achter de rug heeft. Toch wint zij het vertrouwen van Mr. Rochester, ondanks het verlies van haar beide vriendinnen. Jane wordt door haar tante Mrs. Reed, niet gewaardeerd. Ook op Lowood krijgt ze weinig respect en herkenning. Toch is ze welkom op Thornfield Hall waar Adele, Mrs. Fairfax en Mr. Rochester haar als een ware vriendin beschouwen. Jane is ook erg eerlijk en niet haatdragend.
De bijfiguren
Mrs. Reed: Zij is de aangetrouwde tante van Jane. Zij heeft haar man, die Jane liefdevol verzorgde, na zijn dood beloofd voor Jane te zorgen. Dit komt zij niet na, omdat ze Jane in vergelijking met haar eigen kinderen John, Georgina en Eliza een verschikkelijk kind.
John Reed: Hij is de zoon van Mrs. Reed en heeft een hekel aan Jane. Hij ranselt Jane af om vervolgens bij zijn moeder Jane aan te geven als agressief.
Helen Burns: De beste vriendin van Jane. Helen is erg intelligent en dapper. Helen denkt heel positief, ook over het leven in Lowood. Dit in tegenstelling tot Jane die niet tegen de zware straffen kan.
Jufvrouw Temple: Zij is de directrice op de school van Jane. Jane en jufvrouw Temple worden echte vrienden. Juffrouw Temple zorgt ervoor dat Jane niet lastig gevallen wordt. Ook kan Jane via jufvrouw Temple haar intelligentie tonen en wordt ze door haar toedoen lerares op Lowood. Jufvrouw Temple trouwt als Jane achttien is.
Mevrouw Fairfax: Dit is een verre nicht van Mr. Rochester aan wie het huis, Thornfield Hall, is overgedragen. Mevrouw Fairfax is erg gesteld op Jane. Ze behandelt haar goed en wordt ook een vriendin voor haar.

Adele Varens: Op dit achtjarige meisje moet Jane ‘passen’. Ook Adele is erg gesteld op Jane. Adele is, naar later blijkt, de onwettige dochter van Mr. Rochester.
Grace Pool: Deze verricht naaiwerk op de bovenste verdieping van Thornfield Hall.
Bertha Mason: Dit is de vroegere echtgenote van Mr. Rochester. Ze is krankzinnig geworden en zit al jaren opgesloten in de bovenste verdieping van Thornfield Hall. Deze vrouw zit achter alle ‘rare’ gebeurtenissen die zich in het gebouw afspelen. Zij wordt verzorgd door de ‘naaister’ Grace Pool.
St. John River en zijn zusters Mary en Diana: Deze mensen vangen Jane met veel liefde op. Als Jane verneemt dat zij van een verre oom, die zij nooit heeft gekend, een erfenis heeft gekregen, blijkt de familie waar Jane bij in is getrokken familie te zijn. Ondanks dit wil St. John met Jane trouwen, omdat deze een goede zendeling zou zijn.
Last but not least, Mr. Rochester: Dit is de man op wie Jane stapelverliefd wordt. Hij is een echte romanticus. Hij lijkt eerst een beetje hard, maar als hij zijn liefde aan Jane verklaard is hij een man waar iedereen op zou vallen. Behalve dit is hij ook de werkgever van Jane.

Perspectief
Het boek is geschreven vanuit een ik-perspectief. De verteller is Jane Eyre,de hoofdpersoon uit diet roman.

Ruimte
De meeste gebeurtenissen vinden plaats in vier Huizen: Gateshead, van Mrs. Reed; Thornfield Hall, van Mr.Rochetster; Moore House, het huis waarin hij zich terugtrekt wanneer zijn huis is afgebrand; en in het iets minder rijkere huis van St John Rivers.

Stijl
Het verhaal "Jane Eyre" is een dramatisch verhaal dat bovendien gedeeltelijk autobiografisch is. Dit ben ik te weten gekomen door het uittreksel uit de bibliotheek, waarin staat dat Helen Burns bijvoorbeeld het leven van de zus van Charlotte Brontë, de schrijfster van dit boek, vertolkt. Behalve dit zijn er nog veel meer karakters uit het leven van Charlotte in dit boek terecht gekomen. Ook vind ik dat dit boek een soort "dokters roman" zou kunnen zijn. Dit komt omdat het verhaal wel erg romantisch en hier en daar zelfs onwerkelijk is.

Thema

Het thema van dit boek had, denk ik, veel te maken met de positie van de vrouw in het begin van de negentiende eeuw. In Jane Eyre was dan ook de boodschap dat de positie van de vrouw zou moeten verbeteren en dat in zulke zaken zoals bij liefde en huwelijksaanzoeken de vrouw tot de man zou moeten kunnen spreken op een basis van gelijkwaardigheid.

Tijd
Het verhaal speelt zich af aan het eind van de achttiende eeuw en in het begin van de negentiende eeuw. Het speelt zich af over een paar jaren; vanaf dat Jane nog maar een klein kind is totdat ze op volwassen leeftijd met Mr. Rochester trouwt.

Titelverklaring
De titel van dit verhaal is "Jane Eyre". Deze simpele titel verwijst naar de naam van de hoofdpersoon.