Gaten door: Louis Sachar

Titel:
De titel van het boek dat ik gelezen heb is: ‘ Gaten’. Het boek heet zo omdat het gaat over een strafkamp. In dit strafkamp werken jongens die veroordeeld zijn. Ze moeten gaten graven van anderhalve meter hoog en anderhalve meter breed.

Schrijver:
De schrijver van dit boek is Louis Sachar. Hij is geboren op 20 maart 1954 in New York. Hij studeerde economie en rechten aan de universiteit van California. Hij werkte als econoom, later als advocaat en is nu fulltime schrijver. Hij is getrouwd en heeft een dochter Sherre. Hij schrijft zo’n twee uur per dag en maakt van ieder verhaal tenminste vijf verschillende versies. Gaten schreef hij in een half jaar. Gaten is in 2000 bekroond met de Zilveren Zoen. Ook in de V.S. is het boek erg populair, en won verschillende jeugdboekenprijzen en later werd het zelfs verfilmd.

Hoofdpersoon:
De belangrijkste hoofdpersoon is Stanley Yelnats. Zijn achternaam is omgekeerd zijn voornaam. Hij is een bange, onzekere, dikke jongen die eigenlijk geen vrienden heeft. Hij heeft altijd pech en in zijn familie geven ze zijn smerige-rottige-varkens-stelende-over-overgrootvader de schuld. Hij heeft een vloek laten uitspreken over hem en al zijn nazaten, door de zigeunerin Madame Zeroni. Stanley wordt beschuldigd voor het jatten van een paar gymschoenen. Hij wordt naar het strafkamp ‘Camp Green-lake’ gestuurd, terwijl hij eigenlijk niets heeft gedaan.


Plaats en tijd van het verhaal:
Het eerste deel over Elya Yelnats speelt zich af in Letland, ongeveer een eeuw geleden. Het tweede deel vindt plaats in Amerika in het begin van de twintigste eeuw en het derde deel van het verhaal vindt ook plaats in Amerika, op dezelfde plaats als het tweede deel. In het eerste deel wordt over de vloek van Madame Zeroni en Elya Yelnats verteld. In het tweede deel wordt er verteld over Mary Lou, Katherine Barlow en Sam. Het derde deel gaat over Stanley Yelnats. In dit stuk wordt het heden beschreven.
Deze drie verhalen zitten door elkaar heen in het boek.

Belangrijke gebeurtenis die mij is bijgebleven:
Een gebeurtenis uit het boek wat mij echt goed is bijgebleven is dat Elya Yelnats een afspraak heeft gemaakt met Madame Zeroni. Als hij wilde trouwen met Myra Menke, dan moest hij daarvoor een varken geven aan Myra Menke’s vader. Hij kreeg een biggetje van Madame Zeroni en hij moest het biggetje iedere dag de berg op tillen en hem dan uit het beekje laten drinken. Hij moest het doen, tot op de laatste dag dat Myra Menke jarig was. Dan moest hij voor de laatste keer het biggetje (wat ondertussen een varken was geworden) de berg op slepen. Alleen hij had dus geen zin om de laatste dag het varken de berg op te slepen, daarom was zijn varken even zwaar als dat van zijn concurrent ‘Igor’.
De vader van Myra Menke laat haar zelf bepalen met wie ze graag wilt trouwen. Myra was niet echt snel met kiezen en dus had Elya zoiets van: ‘ Je trouwt toch met degene met wie je oud wilt worden?!’
En zo besloot hij het op te geven door te zeggen dat ze maar met Igor moest trouwen. Maar wat Elya vergeten was, was dat hij een belofte had gemaakt met Madame Zeroni toen hij het biggetje van haar kreeg. Hij had beloofd Madame Zeroni op de berg te tillen om haar van het beekje te laten drinken. Hij deed dit dus niet want hij had er geen zin in, dus zo heeft madame Zeroni een vloek over hem en al zijn nazaten uitgesproken, die Stanley Yelnats weer heeft verbroken door op te komen voor zijn vriend Zero. Zo keert hij zijn eigen noodlot.

Over de hoofdpersoon:
De hoofdpersoon is dus Stanley Yelnats. Hij is dik en nogal onzeker en heeft geen vrienden. Hij komt dus op een strafkamp ‘Camp Green-Luke’, tussen allerlei stoere jongens tegen wie hij opkijkt. Uiteindelijk krijgt hij een vriend, en die heet: ‘ Zero’. Omdat Stanley nogal dik is, heeft hij ook moeite met de gaten te graven, en is altijd als een van de laatste klaar met zijn gat. Iedere dag moeten ze in de stikkende zon zo’n gat graven. Als zijn vriend Zero ontsnapt uit het strafkamp en in de woestijn ronddwaalt gaat Stanley hem zoeken om hem te redden. Stanley had over een berg gehoord die ‘De Grote Duim’ heette. Zijn over overgroot vader had daar 3 weken overleefd. Toen hij Zero weer had gevonden, zijn ze dus opzoek gegaan naar die berg. Uiteindelijk vonden ze hem en hebben ze daar overleefd op uien en grondwater.
Stanley had al eerder een huls gevonden in zijn gegraven gat, en denkt dus dat daar de schat van Kissing Kate Barlow is begraven. Samen gaan ze terug om aan hun laatste gat te beginnen, maar komen daar erachter dat ze midden in een nest met giftige salamanders staan. Nog net weten ze daar uit te komen, door hulp van een advocaat die dan naar het kamp toe komt. De reden waarom de salamanders hem en Zero niet hadden gebeten was omdat hij en Zero naar uien smaakte en dat vinden salamanders niet zo smakelijk. Ik ben het eens met Stanley eens dat hij zijn vriend achterna is gegaan in het woestijn, al zou ik dat zelf niet hebben gedurfd, want als je eenmaal in het woestijn staat, wat dan?

Ik vind het knap dat hij zijn vriend weer heeft terug gevonden midden in het woestijn, want ik zou zeker dus de hele andere kant zijn uitgelopen om alsnog te verdwalen. Het werk alleen al, dat ze een gat iedere dag moeten graven van anderhalf meter breed en anderhalf meter diep... dat lijkt me dus heel erg zwaar. Vooral ook omdat het midden in een woestijn zit.

Samenvatting:
Stanley Yelnats is een jongen die altijd pech schijnt te hebben. Volgens het familiegrapje komt dat door zijn waardeloze-smerige-rottige-varkens-stelende-over-overgrootvader, Elya Yelnats. Elya had namelijk ooit een belofte gedaan Madame Zeroni de berg op te dragen. Maar Elya vertrekt naar Amerika voordat hij dat gedaan heeft, en daardoor komt er een vloek op de familie.
Stanley Yelnats is altijd op het verkeerde moment op de verkeerde plaats. Zo ook op de dag dat het verhaal begint. Stanley staat onder een viaduct als er een paar schoenen naar beneden komen vallen. Stanley pakt ze, omdat hij dit ziet als een teken (zijn vader had ooit geprobeerd om oude gymschoenen te recyclen) en begint te rennen. Maar hij wordt aangehouden door de politie, want de schoenen blijken van de beroemde honkbalspeler Clyde Livingston te zijn. De rechter geeft Stanley de keus: naar de gevangenis of naar Camp Green Lake, een strafkamp voor jongens. Stanley kiest voor het laatste. Iedere dag moeten de jongens een gat graven van anderhalve meter breed en anderhalve meter diep. De directeur beweert dat het graven het karakter van de jongens vormt, maar Stanley en Zero ontdekken dat de directeur op zoek is naar de schat van Kissing Kate Barlow, een rover uit het oude wilde westen. Zij heeft ooit Stanley’s overgrootvader, Stanley Yelnats ( een andere Stanley), berooft en hem precies op dezelfde plek achtergelaten. Zijn redding was de Grote Duim, een berg die op een opgestoken duim lijkt. Stanley kent dit verhaal en als Zero wegloopt, gaat Stanley hem achterna en brengt hem daar naar toe. De grote duim blijkt echter te bestaan en wordt ook de redding voor Stanley en Zero. Stanley draagt de uitgeputte Zero de grote duim op ( en heft daarmee de vloek van Elya Yelnats op. Zero is namelijk de achter –achter kleinzoon van madame Zeroni ) bij de grote duim groeien uien en is er water. Als Stanley en Zero genoeg aangesterkt zijn, besluiten zij op zoek te gaan naar de schat van Kissing Kate Barlow. ’s Nachts lopen ze terug naar Camp Green Lake en graven in het gat waar ze denken dat de schat ligt. Ze vinden de schat, maar de directeur ontdenkt hen. Alles lijkt verloren, want de directeur kon hen niet uit het gat halen, omdat het gat vol met allerlei giftige salamanders lag. En als ze door zo’n beest werden gebeten, dan ging je dood. Maar dan komen er twee mensen aan. Het is de advocaat van Stanley en de openbare aanklager van Texas die Stanley’s onschuld kunnen bewijzen. Uiteindelijk worden Stanley en Zero uit het gat bevrijdt. Zero mag met Stanley mee, want toen hij was weggelopen, toen hebben ze alle papieren van hem verbrand, dus was hij zo goed als vrij.

Tussen dit verhaal door zijn er stukjes over Stanley’s over-overgrootvader Elya Yelnats, en Katherine Barlow ( kissing Kate Barlow)
En sam. Kate gaf les in een heel oud school gebouw. Sam is iemand die uien verkocht, en die af en toe klusjes deed. Toen hij op een dag door Kate gevraagd werd het schoolgebouw wat op te knappen, kwamen ze zo in contact. Maar Sam had het niet zo gemakkelijk, want hij had namelijk een donkere huidskleur, waardoor hij niet geaccepteerd werd. Kate accepteerde hem wel, en uiteindelijk werd ze verliefd op hem. Toen ze hem een keer zoende, zag iemand dat en zo werd het hele schoolgebouw verwoest. Toen ze naar de sheriff toe ging om te proberen ze te laten ophouden, kwam ze erachter dat iemand Sam en haar had zien zoenen, dus vluchten ze samen met Sam op een bootje het meer over. Daar werd het bootje tot zinken gebracht, en ging Sam dood. Later is dit meer op opgedroogd, en waarschijnlijk was dit dus omdat ze Sam onterecht hadden vermoord.
Later moesten de jongens dus die gaten graven in het meer, op zoek naar die schat.