“Davita’s harp”
Titel:
Davita’s harp: de rode draad door het verhaal heen is de deurharp in het huis van Davita. Als die harp er hangt zijn ze echt thuis.
Schrijver:
De schrijver Chaim Potok, (eigenlijk heet hij Herman Harold Potok) is geboren op 17 februari 1929 in New York. Hij groeide op in de Bronx in New York. Hij was de oudste zoon in het gezin Potok. Zijn ouders waren orthodox-joodse immigranten uit Polen. Hij werd dan ook opgevoed in orthodoxe traditie.
In 1950 behaalde Potok op de Yeshiva Universiteit de graad Engels. Hierna studeerde Chaim in 1954 af aan het JTS in New York in de Hebreeuwse literatuur.
In de periode van 1955 tot 1957 heeft Potok gediend als legerrabijn in de landen Korea en Japan tijdens de Koreaanse oorlog.
Daarna heeft hij de opleiding tot “conservatieve”rabijn gevolgd. Dit laatste is vergelijkbaar met liberaal-joods. In 1965 promoveerde hij.
Chaim Potok was leraar aan verschillende scholen zoals de Universiteit van Pennsylvania, Bryn Mawr College en de Johns Hopkins Universiteit.
Potok was ook Rabbi en daarnaast een joods wetenschapper van hoog aanzien. En was hij jarenlang hoofdredactuer van The Jewih Publication Society.
Hij las veel boeken, de engelse schrijvers Evelien Waugh, James Joyce en Ernest Hemingway waren zijn grote voorbeelden. Zij hadden een onvergetelijke indruk op hem achtergelaten. Zijn leraren op zijn joodse school waren niet er niet zo blij mee dat Chaim in plaats van de Talmoed te bestuderen literaire boeken aan het lezen was.
Als resultaat daarvan illustreren de boeken van Potok vaak de conflicten tussen de spirituele en seculiere werelden.
Potok ziet zichzelf als een schrijver. In een interview met de Philadelphia Inquirer in 2002 zegt hij: “Ik wist dat ik schrijver zou worden, dat ik zou schrijven van binnenuit de traditie. En dat betekende dat ik de traditie van binnen naar buiten moest kennen. En dat ik de traditie moest kennen zonder dat ik erdoor verblind werd.”
Hij heeft in zijn leven dan ook meerdere boeken geschreven. Zijn eerste boek, The chosen, werd gepubliceerd in 1967 en was Potok’s meest bekende roman. Het kreeg de Edward Lewis Wallant Award. Het vervolg hiervan, The Promise, werd gepubliceerd in 1969 en won the Atheneam Prize. Zijn volgende romans, My name is Asher Lev (1972) en In the beginning (1975) spelen zich in hetzelfde milieu af.
Na 5 romans, schreef Potok zijn eerste non-fictie boek, Wanderings: Chaim Potok’s Story of the Jews. Dit boek volgt de joodse historie terug naar de familie van Abraham, 4 000 jaar geleden.
Potok heeft ook de violist Isaac Stern geassisteerd bij het schrijven van diens autobiografie, My first Seventy-nine Years. Verder schreef hij nog The book of lights (1981), Davita’s Harp (1985), The gift of Asher Lev (1990), The troop teacher (1992), The canal (1993) en de golom’s hand (1995)
Zijn familie was het er niet mee eens dat hij wou gaan schrijven. Zodoende hebben ze hem er ook niet toe aangemoedigd.
In 2000 werd er kanker bij de schrijver geconstateerd. Hij stierf op 23 juli 2002 in zijn huis in de voorstad Merion in Pennsylvania. Hij liet zijn vrouw Adena Sarah van 44 jaar achter, samen met dochters Rena en Naama en zoon Akiva.
Aantal pagina’s:
384
Eerste druk:
1984
Soort literatuur:
Amerikaanse literatuur
Genre:
Psychologische roman, omdat de hoofdpersonen en met name Ilana Davita een hele ontwikkeling doormaakt.
Thematiek:
hoe wereldse gebeurtenissen interveniëren met individuele levens. Bijvoorbeeld het pact tussen Stalin en Hitler beëindigde Anne en Charles relatie.
Een ander thema is de rol van vrouwen in de joodse gemeenschap. Zo worden vrouwen die verkracht zijn met de nek aangekeken door de orthodoxe gemeenschap; de isolatie en de financiële verantwoordelijkheid wordt gelegd op vrouwen van wier hun mannen in de jeshiva zitten te studeren; en de moeilijkheid van vrouwen om geaccepteerd te worden in de academische wereld (dit is ook gebeurd met Adena Potok, de vrouw van Chaim).
Plaats waar het verhaal zich afspeelt:
New York in de jaren ’30 en begin jaren ’40.
Samenvatting:
Boek 1
“Davita’s harp”gaat over het meisje Ilana Davita Chandal. Het beschrijft het verhaal van haar leven van de leeftijd van 6 tot ongeveer 13 jaar. Davita’s vader Michael Chandal komt uit een christelijke familie. Maar toen hij ouder werd deed hij niets meer aan zijn geloof. Behalve met zijn zus Sarah, die verpleegster is, heeft hij verder dan ook geen contact meer met zijn ouders.
Davita’s moeder, Channah Chandal, kwam uit een kleine stad uit Polen waar zij door haar moeder en grootvader joods werd opgevoed. Haar vader was altijd weg van huis. Ze studeerde in Wenen, daar verloor ze ook haar geloof. Nadat haar moeder was overleden was ze naar Amerika vertrokken. Daar ontmoette ze Michael en ze trouwden na een poosje. Beiden werden aanhangers van het communisme. Het communisme is tegen alle geloof en toen Davita werd geboren werd zij dan ook zonder geloof opgevoed en mét de communistische ideeën van haar ouders.
Doordat haar ouders veel communistische bijeenkomsten hadden in huis, die gepaard gingen met pittige discussies en veel lawaai, moesten ze wegens geluidsoverlast vaak verhuizen. Zo had Davita in haar jonge jaren in zoveel huizen gewoond dat ze niet meer weet in welke. Wel herinnert ze zich nog dat die huizen vaak ongezellig en koud waren en ook de omgeving was vaak sober. Maar wat ze altijd meenamen als ze verhuisden was de grote deurharp die warme, zachte muziek maakte als er iemand naar binnen of naar buiten ging. Ook was een groot schilderij met paarden aan het strand boven het bed van haar ouders een vast meubilair.
Davita weet veel meer over het communisme en Spanje dan haar klasgenootjes. En omdat haar ouders communisten zijn en zij ook nog eens joods is, wordt ze geplaagd op school en heeft ze het er niet naar haar zin.
Een schoolvriend van haar moeder, uit de tijd dat ze nog in Wenen woonde, kwam bij de familie Chandal logeren. Deze man, Jakob Daw, is een groot schrijver en vertelt Davita vaak verhalen over een zwart vogeltje en zwarte en grijze paarden. Deze verhalen begint ze steeds beter te begrijpen als ze ouder wordt.
In de zomer zit Davita altijd met haar ouders in een huisje aan zee. Dit ervaart ze altijd als de zonnige tijden in haar leven. In één zo’n zomer ontmoet ze de joodse jongen David Dinn, die bij zijn oom en tante logeert. Hij moest daar tot rust komen, want zijn moeder is overleden. Zijn vader, Ezra Dinn, is een neef van Channah. In die zomer bouwt Davita heel veel zandkastelen na die ze in boeken over het onrustige Spanje had gezien. Ze volgt David een keer als deze naar de synagoge gaat om kaddiesj te zeggen voor zijn overleden moeder. Dit wordt altijd elke sabbat voor een overleden familielid/naaste opgezegd. Ze vindt het fijn in de synagoge en komt zo meer over het joodse geloof te weten.
Boek 2
Als ze terug komen van zee verhuizen ze weer. Nu naar een joodse buurt. Ze komen boven de joodse familie Helfman te wonen. Ook woont ze nu dicht bij David en zijn vader in de buurt. Ze speelt nu vaak met Ruthie Helfman en komt zo ook meer in contact met de joodse gewoonten.
Op en dag volgt ze meneer Helfman als deze de synagoge in gaat. Weer ervaart ze dat gevoel als van zomer. Ze gaat vaker naar de synagoge en probeert wat Hebreeuws te leren.
Ondertussen is in Spanje de burgeroorlog uitgebroken. Haar vader die journalist is wordt ernaar toe gestuurd. Ook Jakob Daw is erheen gegaan. Na een poosje komt Michael gewond terug. Tante Sarah komt hem dan verplegen. Zodra hij weer aangesterkt is gaat hij weer terug naar Spanje.
Ze krijgen nu regelmatig bericht van Michael. Maar dan horen ze op een dag dat hij bij het bombardement in Guernica gedood is toen hij probeerde een non te redden. Davita en haar moeder houden zich goed en huilen niet. Als dan op een avond Jakob Daw er is laat Davita eindelijk haar tranen de vrije loop.
Jakob blijft een paar weken, maar omdat hij communist geweest is, (Jakob wou nadat hij die gruwelijke oorlog had meegemaakt niets meer met het communisme te maken hebben) krijgt hij geen visum van de Amerikaanse regering. Op een dag wordt hij opgehaald door de politie en als blijkt dat Ezra Dinn, die advocaat is, niets meer voor hem kon doen wordt hij op een schip naar Europa gezet. Niet lang daarna stort Davita in. Ze wordt door meneer Dinn naar tante Sarah gebracht. Zij heeft een mooie boerderij aan zee. Daar verzorgt tante Sarah haar, vertelt haar verhalen over Jezus en komt ze tot rust. Als ze weer naar huis gaat is ze weer beter. Davita heeft het op school niet naar haar zin. Ze wordt geplaagd en ook de leraren zijn niet aardig. Daarom mag ze nadat ze zovele malen is weggelopen, naar dezelfde joodse school als Ruthie en David zitten.
Boek 3
In het begin heeft ze het op deze nieuwe school wat hebreeuws betreft een beetje moeilijk, maar ze is intelligent en leergierig, en al gouw zit ze op haar eigen niveau.
Channah vind een andere man, een zekere meneer Carter. Davita vindt hem niet aardig en is dan ook helemaal niet blij als ze hoort dat haar moeder met hem gaat trouwen en dat ze dan naar Chicago gaan verhuizen. Ze hebben er vaak ruzie over en vervreemden van elkaar. Haar moeder stopt dan met het aanhangen van het communisme als Rusland een non-agressie pact met Duitsland sluit en wordt zwijgzaam en in zichzelf gekeerd.
Davita gaat nog steeds naar de synagoge en leert er meer bij. Ze zegt nu ook kaddiesj voor haar overleden vader. Dit baart nogal opzien omdat normaal alleen mannen dit doen. Intussen heeft Davita’s moeder een brief van meneer Carter gekregen dat hij toch liever niet wil trouwen. Channah stort dan in en wordt naar het ziekenhuis gebracht. Als ze weer thuis komt gaat het nog niet goed met haar en brengt meneer Dinn haar naar tante Sarah’s boerderij, waar deze haar verzorgt. Als haar moeder na 1 ½ maand terugkomt is ze weer helemaal de oude. Ze gaat zelfs met Davita mee naar de synagoge. Ook gaat ze steeds meer met Ezra Dinn om. Als ze gaan trouwen komen haar nieuwe vader en David bij hen inwonen. De Harp verhuist naar Davita’s kamer.
Die zomer gaan ze weer op vakantie naar zee. Davita bouwt nu geen kastelen meer. Als ze terugkomen horen ze dat Jakob is overleden. Channah gaat nu kaddiesj zeggen voor Jakob en ook deze keer was niet altijd iedereen er mee eens.
Met Davita gaat het goed op school. Ze verdiept zich steeds meer in het joodse geloof en de Tora. David wint de Talmoed prijs en wordt Bar Mitswe.
Dankzij haar goede schoolprestaties krijgt Davita als ze in de hoogste klas zit de prijs voor Engels en de Bijbelprijs. Maar de Akiwa prijs voor de beste student van de school wordt haar onthouden omdat ze een meisje is. Dit zou niet goed zijn voor de reputatie van de school. De jongen die na haar de beste was, Reuven Malter, (hoofdpersoon uit een ander boek van Potok) weigert dan ook de prijs op zo’n oneerlijke manier te krijgen. De prijs gaat dan naar een andere jongen. Davita is zwaar teleurgesteld.
Davita krijgt een zusje, Rachel. Het eerste wat ze doet is haar de verhalen te vertellen van Jakob Daw. Over de grijze paarden en de vogels. Zo wil ze de verbeelding levend houden.
Hoofdpersonen:
Ilana Davita: Ilana is een intelligent jong meisje. Door de achtergrond en de idealen van haar
ouders groeit ze anders op dan leeftijdsgenootjes. Daarom wordt ze vaak met de
nek aangekeken. Tot ze uiteindelijk verhuist naar een Joodse wijk. Daar leert ze
sympathieke mensen kennen en daar gaat ze ook naar de synagoge om de dood van
geliefden te verwerken.
Michael en Channah Chandal: De ouders van Ilana. Zij gedragen zich niet echt als goede, betrokken
ouders, maar zijn meer bezig met het nastreven van hun idealen.
Michael overlijdt in Spanje en Channah trouwt dan met Ezra Dinn en zegt
Lidmaatschap bij de communistische partij op. Op dat moment krijgt Ilana
Een echte familie.
Tante Sarah: Zij is de zus van Michael Chandal en dus de tante van Ilana. Ze zorgt voor de familie als er
iemand ziek is en is een vroom christen.
Jacob Daw: Jacob is een vriend van Channah en woont af en toe bij de Chandals in huis. Hij vertelt
verhalen die Ilana niet begrijpt. Na alle verschrikkingen die hij gezien heeft in de oorlog wil hij
in Amerika blijven wonen, maar hij wordt het land uitgezet. Hij overlijdt in Frankrijk.
Ezra Dinn: De neef en vroegere geliefde van Channah. Hij is nu weduwnaar en vader van David. Na
Michaels dood trouwt hij met Channah. Hij is een vroom man.
David Dinn: De zoon van Ezra Dinn. Hij rouwt over de dood van zijn moeder en praat hier af en toe over
met Ilana. Hij is een verlegen maar intelligente jongen.
Ontwikkeling van de personen:
Ilana ontwikkelt zich tot een intelligent meisje. Ook gaat ze zich steeds meer interesseren voor het Joodse geloof, hoewel ze niet zomaar alles gelooft wat haar gezegd wordt. Channah is eerst vurig communist, maar als ze met Ezra Dinn trouwt geeft ze dat op en gaat ze ook weer over tot het Joodse geloof.
Bijfiguren:
Ruthie: Joods vriendinnetje van Ilana die onder haar woont.
Familie Helfman: Ouders van Ruthie. Zij helpen Ilana bij het leren van het Hebreeuws en de Joodse gebruiken.
Meneer Helfman is ook het hoofd van de Joodse school.
Techniek en stijl
Wat veel lezers diep geraakt heeft, is de sfeer van geborgenheid, de warmte van de chassidische gemeenschap, de gezellige sjabbatmaaltijden, de vurige discussies over talmoedpassages.
Wat ook op prijs wordt gesteld is, dat Potok in zijn boek ruimere aandacht heeft voor de ideeën en levenswijze van niet-orthodoxe Amerikaanse joden. Bij Davita’s Harp kun je dit heel goed merken. Ze gaan niet naar de synagoge en branden bijvoorbeeld ook geen kaarsen e.d. Ze hebben een heel andere manier van leven dan de joodse mensen die onder hen wonen.
Nog een waardering is dat Chaim Potok zijn boeken heel realistisch heeft geschreven.
Als je daarnaast ook nog de boeiende geschiedenis van het joodse volk neerzet die Potok in zijn boeken weergeeft weet hij heel terecht een breder publiek te interesseren voor de leefwijze en het culturele erfgoed van zijn volk.
Ook actuele en meer algemene problemen krijgen een plaats in het werk van Potok. In Davita’s harp is er veel aandacht voor het probleem over het communisme rond de Spaanse Burgerloorlog en aanwakkerende communisme in Amerika door de slechte economische situatie. Rond de tijd dat dit boek werd uitgegeven was er sprake van de Koude Oorlog. Bovendien is het communisme wel vaker in Amerika onderwerp van gesprek.
De literaire kritiek daarentegen vond Potok’s werk te simplistisch. Ondanks dat prezen ze Potok wel om zijn rijkgeschakeerde beschrijvingen van de joodse wereld.
Ook vonden ze dat het in Potok’s boeken er vaak sprake van is dat de hoofdpersonen in de romans vrijwel zonder uitzondering briljante leerlingen zijn. Het wordt op den duur eentonig om slechts te lezen over de jeugd van veelbelovende joden. Ze zijn jong, joods en Amerikaans; toch kunnen het niet allemaal ‘winners’ zijn.
Perspectief:
Het verhaal is geschreven vanuit het ik-perspectief.
Autobiografisch:
Het boek is niet autobiografisch. Natuurlijk zijn er enkele overeenkomsten, bijvoorbeeld dat het over Joden en de Joodse gemeenschap gaat, maar naar mijn idee kun je dat niet echt autobiografisch noemen.
Meest herkenbare personage:
Ilana. Over haar kom je het meest te weten en je voelt ook echt met haar mee als ze bijvoorbeeld wordt uitgelachen door haar vragen. Zelf heb je namelijk ook wel eens dat je een vraag niet durft te stellen omdat ej bang bent dat mensen deze vreemd zullen vinden. Gelukkig kent zij die schroom niet.
Goed einde:
Het einde een behoorlijk ‘happy ending’ Ilana heeft al heel wat verdriet verwerkt en gaat de verhalen die zij van haar geliefden gehoord heeft doorgeven aan haar pasgeboren zusje.
Beoordeling:
Toen ik het boek begon te lezen vond ik het lastig om erin te komen. Aan het begin krijg je nogal veel niet-interessante informatie voor je idee. Als je daar doorheen bent begint het boek echter te boeien. Ik vond het apart geschreven. Het is een beetje warrig voor je idee. Dat komt doordat Ilana nogal van de hak op de tak springt. Als ze bijvoorbeeld dingen aan David vraagt die ze niet weet, dan is de volgende zin weer over heel iets anders en de zin erna weer over de eerste vraag. Op een gegeven moment is die stijl juist wel interessant en geeft dat weer dat Ilana zo leergierig is en alles zo graag wil weten dat ze alles tegelijk wil.
Ook vond ik het onderwerp erg boeiend. Ik had nog nooit een boek hierover gelezen. Normaal lees je altijd boeken over de Joden in Europa, maar dit was weer vanuit een heel ander gezichtspunt geschreven. Ik had nooit gedacht dat het voor bepaalde Joden in Amerika ook moeilijk moet zijn geweest, ook al was daar de oorlog niet zo als bij ons. Ook vind ik het boeiend hoe de overgang naar het gelovige Jodendom gaat. Channah en Ilana zijn veel te geëmancipeerd voor het orthodoxe geloof. Ze vinden het raar dat mannen en vrouwen gescheiden moeten zitten en zeggen allebei het kaddiesj gebed voor hun geliefden op, ook al wordt daar veel over gepraat.
De meeste sympathie kon ik opbrengen met Ilana. Ik vond het vreselijk dat haar moeder zo weinig aandacht voor haar had en zo star deed na het overlijden van Michael. Toch kun je dit vanuit het oogpunt van haar eiden opvoeding ook wel weer begrijpen. Het was haar manier van liefhebben en rouwen.
Ik vond het boek goed te begrijpen, alleen over der verhalen van Jacob Daw moest ik wat langer nadenken. Uiteindelijk dacht ik ook deze verhalen wel begrepen te hebben, maar ik denk dat je daar ook verschillende dingen in kunt zien.
Het einde van het boek vond ik bevredigend. Hoewel Ilana de prijs niet heeft gewonnen, geeft ze de moed niet op om haar naam te vestigen in de wereld. En als haar zusje geboren is dan geeft zij de verhalen weer door die ze van haar oom gehoord heeft.
Het enige waar ik mij aan stoorde waren de vloeken, maar daar kun je tegenwoordig niet meer omheen. Ik vond het wel apart staan. Zeer vrome Joden die Jezus’ Naam gebruiken in hun verbazing en als woede-uitroep. Later kon ik ook dat weer plaatsen, want de orthodoxe Joden geloven natuurlijk niet in Christus als de Messias.
Ik kon niet echt herkenning met mijzelf vinden in dit boek, maar vond het desondanks erg boeiend.
Titel:
Davita’s harp: de rode draad door het verhaal heen is de deurharp in het huis van Davita. Als die harp er hangt zijn ze echt thuis.
Schrijver:
De schrijver Chaim Potok, (eigenlijk heet hij Herman Harold Potok) is geboren op 17 februari 1929 in New York. Hij groeide op in de Bronx in New York. Hij was de oudste zoon in het gezin Potok. Zijn ouders waren orthodox-joodse immigranten uit Polen. Hij werd dan ook opgevoed in orthodoxe traditie.
In 1950 behaalde Potok op de Yeshiva Universiteit de graad Engels. Hierna studeerde Chaim in 1954 af aan het JTS in New York in de Hebreeuwse literatuur.
Daarna heeft hij de opleiding tot “conservatieve”rabijn gevolgd. Dit laatste is vergelijkbaar met liberaal-joods. In 1965 promoveerde hij.
Chaim Potok was leraar aan verschillende scholen zoals de Universiteit van Pennsylvania, Bryn Mawr College en de Johns Hopkins Universiteit.
Potok was ook Rabbi en daarnaast een joods wetenschapper van hoog aanzien. En was hij jarenlang hoofdredactuer van The Jewih Publication Society.
Hij las veel boeken, de engelse schrijvers Evelien Waugh, James Joyce en Ernest Hemingway waren zijn grote voorbeelden. Zij hadden een onvergetelijke indruk op hem achtergelaten. Zijn leraren op zijn joodse school waren niet er niet zo blij mee dat Chaim in plaats van de Talmoed te bestuderen literaire boeken aan het lezen was.
Als resultaat daarvan illustreren de boeken van Potok vaak de conflicten tussen de spirituele en seculiere werelden.
Potok ziet zichzelf als een schrijver. In een interview met de Philadelphia Inquirer in 2002 zegt hij: “Ik wist dat ik schrijver zou worden, dat ik zou schrijven van binnenuit de traditie. En dat betekende dat ik de traditie van binnen naar buiten moest kennen. En dat ik de traditie moest kennen zonder dat ik erdoor verblind werd.”
Hij heeft in zijn leven dan ook meerdere boeken geschreven. Zijn eerste boek, The chosen, werd gepubliceerd in 1967 en was Potok’s meest bekende roman. Het kreeg de Edward Lewis Wallant Award. Het vervolg hiervan, The Promise, werd gepubliceerd in 1969 en won the Atheneam Prize. Zijn volgende romans, My name is Asher Lev (1972) en In the beginning (1975) spelen zich in hetzelfde milieu af.
Na 5 romans, schreef Potok zijn eerste non-fictie boek, Wanderings: Chaim Potok’s Story of the Jews. Dit boek volgt de joodse historie terug naar de familie van Abraham, 4 000 jaar geleden.
Potok heeft ook de violist Isaac Stern geassisteerd bij het schrijven van diens autobiografie, My first Seventy-nine Years. Verder schreef hij nog The book of lights (1981), Davita’s Harp (1985), The gift of Asher Lev (1990), The troop teacher (1992), The canal (1993) en de golom’s hand (1995)
In 2000 werd er kanker bij de schrijver geconstateerd. Hij stierf op 23 juli 2002 in zijn huis in de voorstad Merion in Pennsylvania. Hij liet zijn vrouw Adena Sarah van 44 jaar achter, samen met dochters Rena en Naama en zoon Akiva.
Aantal pagina’s:
384
Eerste druk:
1984
Soort literatuur:
Amerikaanse literatuur
Genre:
Psychologische roman, omdat de hoofdpersonen en met name Ilana Davita een hele ontwikkeling doormaakt.
Thematiek:
hoe wereldse gebeurtenissen interveniëren met individuele levens. Bijvoorbeeld het pact tussen Stalin en Hitler beëindigde Anne en Charles relatie.
Een ander thema is de rol van vrouwen in de joodse gemeenschap. Zo worden vrouwen die verkracht zijn met de nek aangekeken door de orthodoxe gemeenschap; de isolatie en de financiële verantwoordelijkheid wordt gelegd op vrouwen van wier hun mannen in de jeshiva zitten te studeren; en de moeilijkheid van vrouwen om geaccepteerd te worden in de academische wereld (dit is ook gebeurd met Adena Potok, de vrouw van Chaim).
Plaats waar het verhaal zich afspeelt:
New York in de jaren ’30 en begin jaren ’40.
Boek 1
“Davita’s harp”gaat over het meisje Ilana Davita Chandal. Het beschrijft het verhaal van haar leven van de leeftijd van 6 tot ongeveer 13 jaar. Davita’s vader Michael Chandal komt uit een christelijke familie. Maar toen hij ouder werd deed hij niets meer aan zijn geloof. Behalve met zijn zus Sarah, die verpleegster is, heeft hij verder dan ook geen contact meer met zijn ouders.
Davita’s moeder, Channah Chandal, kwam uit een kleine stad uit Polen waar zij door haar moeder en grootvader joods werd opgevoed. Haar vader was altijd weg van huis. Ze studeerde in Wenen, daar verloor ze ook haar geloof. Nadat haar moeder was overleden was ze naar Amerika vertrokken. Daar ontmoette ze Michael en ze trouwden na een poosje. Beiden werden aanhangers van het communisme. Het communisme is tegen alle geloof en toen Davita werd geboren werd zij dan ook zonder geloof opgevoed en mét de communistische ideeën van haar ouders.
Doordat haar ouders veel communistische bijeenkomsten hadden in huis, die gepaard gingen met pittige discussies en veel lawaai, moesten ze wegens geluidsoverlast vaak verhuizen. Zo had Davita in haar jonge jaren in zoveel huizen gewoond dat ze niet meer weet in welke. Wel herinnert ze zich nog dat die huizen vaak ongezellig en koud waren en ook de omgeving was vaak sober. Maar wat ze altijd meenamen als ze verhuisden was de grote deurharp die warme, zachte muziek maakte als er iemand naar binnen of naar buiten ging. Ook was een groot schilderij met paarden aan het strand boven het bed van haar ouders een vast meubilair.
Davita weet veel meer over het communisme en Spanje dan haar klasgenootjes. En omdat haar ouders communisten zijn en zij ook nog eens joods is, wordt ze geplaagd op school en heeft ze het er niet naar haar zin.
Een schoolvriend van haar moeder, uit de tijd dat ze nog in Wenen woonde, kwam bij de familie Chandal logeren. Deze man, Jakob Daw, is een groot schrijver en vertelt Davita vaak verhalen over een zwart vogeltje en zwarte en grijze paarden. Deze verhalen begint ze steeds beter te begrijpen als ze ouder wordt.
In de zomer zit Davita altijd met haar ouders in een huisje aan zee. Dit ervaart ze altijd als de zonnige tijden in haar leven. In één zo’n zomer ontmoet ze de joodse jongen David Dinn, die bij zijn oom en tante logeert. Hij moest daar tot rust komen, want zijn moeder is overleden. Zijn vader, Ezra Dinn, is een neef van Channah. In die zomer bouwt Davita heel veel zandkastelen na die ze in boeken over het onrustige Spanje had gezien. Ze volgt David een keer als deze naar de synagoge gaat om kaddiesj te zeggen voor zijn overleden moeder. Dit wordt altijd elke sabbat voor een overleden familielid/naaste opgezegd. Ze vindt het fijn in de synagoge en komt zo meer over het joodse geloof te weten.
Boek 2
Als ze terug komen van zee verhuizen ze weer. Nu naar een joodse buurt. Ze komen boven de joodse familie Helfman te wonen. Ook woont ze nu dicht bij David en zijn vader in de buurt. Ze speelt nu vaak met Ruthie Helfman en komt zo ook meer in contact met de joodse gewoonten.
Ondertussen is in Spanje de burgeroorlog uitgebroken. Haar vader die journalist is wordt ernaar toe gestuurd. Ook Jakob Daw is erheen gegaan. Na een poosje komt Michael gewond terug. Tante Sarah komt hem dan verplegen. Zodra hij weer aangesterkt is gaat hij weer terug naar Spanje.
Ze krijgen nu regelmatig bericht van Michael. Maar dan horen ze op een dag dat hij bij het bombardement in Guernica gedood is toen hij probeerde een non te redden. Davita en haar moeder houden zich goed en huilen niet. Als dan op een avond Jakob Daw er is laat Davita eindelijk haar tranen de vrije loop.
Jakob blijft een paar weken, maar omdat hij communist geweest is, (Jakob wou nadat hij die gruwelijke oorlog had meegemaakt niets meer met het communisme te maken hebben) krijgt hij geen visum van de Amerikaanse regering. Op een dag wordt hij opgehaald door de politie en als blijkt dat Ezra Dinn, die advocaat is, niets meer voor hem kon doen wordt hij op een schip naar Europa gezet. Niet lang daarna stort Davita in. Ze wordt door meneer Dinn naar tante Sarah gebracht. Zij heeft een mooie boerderij aan zee. Daar verzorgt tante Sarah haar, vertelt haar verhalen over Jezus en komt ze tot rust. Als ze weer naar huis gaat is ze weer beter. Davita heeft het op school niet naar haar zin. Ze wordt geplaagd en ook de leraren zijn niet aardig. Daarom mag ze nadat ze zovele malen is weggelopen, naar dezelfde joodse school als Ruthie en David zitten.
Boek 3
In het begin heeft ze het op deze nieuwe school wat hebreeuws betreft een beetje moeilijk, maar ze is intelligent en leergierig, en al gouw zit ze op haar eigen niveau.
Channah vind een andere man, een zekere meneer Carter. Davita vindt hem niet aardig en is dan ook helemaal niet blij als ze hoort dat haar moeder met hem gaat trouwen en dat ze dan naar Chicago gaan verhuizen. Ze hebben er vaak ruzie over en vervreemden van elkaar. Haar moeder stopt dan met het aanhangen van het communisme als Rusland een non-agressie pact met Duitsland sluit en wordt zwijgzaam en in zichzelf gekeerd.
Davita gaat nog steeds naar de synagoge en leert er meer bij. Ze zegt nu ook kaddiesj voor haar overleden vader. Dit baart nogal opzien omdat normaal alleen mannen dit doen. Intussen heeft Davita’s moeder een brief van meneer Carter gekregen dat hij toch liever niet wil trouwen. Channah stort dan in en wordt naar het ziekenhuis gebracht. Als ze weer thuis komt gaat het nog niet goed met haar en brengt meneer Dinn haar naar tante Sarah’s boerderij, waar deze haar verzorgt. Als haar moeder na 1 ½ maand terugkomt is ze weer helemaal de oude. Ze gaat zelfs met Davita mee naar de synagoge. Ook gaat ze steeds meer met Ezra Dinn om. Als ze gaan trouwen komen haar nieuwe vader en David bij hen inwonen. De Harp verhuist naar Davita’s kamer.
Die zomer gaan ze weer op vakantie naar zee. Davita bouwt nu geen kastelen meer. Als ze terugkomen horen ze dat Jakob is overleden. Channah gaat nu kaddiesj zeggen voor Jakob en ook deze keer was niet altijd iedereen er mee eens.
Dankzij haar goede schoolprestaties krijgt Davita als ze in de hoogste klas zit de prijs voor Engels en de Bijbelprijs. Maar de Akiwa prijs voor de beste student van de school wordt haar onthouden omdat ze een meisje is. Dit zou niet goed zijn voor de reputatie van de school. De jongen die na haar de beste was, Reuven Malter, (hoofdpersoon uit een ander boek van Potok) weigert dan ook de prijs op zo’n oneerlijke manier te krijgen. De prijs gaat dan naar een andere jongen. Davita is zwaar teleurgesteld.
Davita krijgt een zusje, Rachel. Het eerste wat ze doet is haar de verhalen te vertellen van Jakob Daw. Over de grijze paarden en de vogels. Zo wil ze de verbeelding levend houden.
Hoofdpersonen:
Ilana Davita: Ilana is een intelligent jong meisje. Door de achtergrond en de idealen van haar
ouders groeit ze anders op dan leeftijdsgenootjes. Daarom wordt ze vaak met de
nek aangekeken. Tot ze uiteindelijk verhuist naar een Joodse wijk. Daar leert ze
sympathieke mensen kennen en daar gaat ze ook naar de synagoge om de dood van
geliefden te verwerken.
Michael en Channah Chandal: De ouders van Ilana. Zij gedragen zich niet echt als goede, betrokken
ouders, maar zijn meer bezig met het nastreven van hun idealen.
Michael overlijdt in Spanje en Channah trouwt dan met Ezra Dinn en zegt
Lidmaatschap bij de communistische partij op. Op dat moment krijgt Ilana
Een echte familie.
iemand ziek is en is een vroom christen.
Jacob Daw: Jacob is een vriend van Channah en woont af en toe bij de Chandals in huis. Hij vertelt
verhalen die Ilana niet begrijpt. Na alle verschrikkingen die hij gezien heeft in de oorlog wil hij
in Amerika blijven wonen, maar hij wordt het land uitgezet. Hij overlijdt in Frankrijk.
Ezra Dinn: De neef en vroegere geliefde van Channah. Hij is nu weduwnaar en vader van David. Na
Michaels dood trouwt hij met Channah. Hij is een vroom man.
David Dinn: De zoon van Ezra Dinn. Hij rouwt over de dood van zijn moeder en praat hier af en toe over
met Ilana. Hij is een verlegen maar intelligente jongen.
Ontwikkeling van de personen:
Ilana ontwikkelt zich tot een intelligent meisje. Ook gaat ze zich steeds meer interesseren voor het Joodse geloof, hoewel ze niet zomaar alles gelooft wat haar gezegd wordt. Channah is eerst vurig communist, maar als ze met Ezra Dinn trouwt geeft ze dat op en gaat ze ook weer over tot het Joodse geloof.
Bijfiguren:
Ruthie: Joods vriendinnetje van Ilana die onder haar woont.
Meneer Helfman is ook het hoofd van de Joodse school.
Techniek en stijl
Wat veel lezers diep geraakt heeft, is de sfeer van geborgenheid, de warmte van de chassidische gemeenschap, de gezellige sjabbatmaaltijden, de vurige discussies over talmoedpassages.
Wat ook op prijs wordt gesteld is, dat Potok in zijn boek ruimere aandacht heeft voor de ideeën en levenswijze van niet-orthodoxe Amerikaanse joden. Bij Davita’s Harp kun je dit heel goed merken. Ze gaan niet naar de synagoge en branden bijvoorbeeld ook geen kaarsen e.d. Ze hebben een heel andere manier van leven dan de joodse mensen die onder hen wonen.
Nog een waardering is dat Chaim Potok zijn boeken heel realistisch heeft geschreven.
Als je daarnaast ook nog de boeiende geschiedenis van het joodse volk neerzet die Potok in zijn boeken weergeeft weet hij heel terecht een breder publiek te interesseren voor de leefwijze en het culturele erfgoed van zijn volk.
Ook actuele en meer algemene problemen krijgen een plaats in het werk van Potok. In Davita’s harp is er veel aandacht voor het probleem over het communisme rond de Spaanse Burgerloorlog en aanwakkerende communisme in Amerika door de slechte economische situatie. Rond de tijd dat dit boek werd uitgegeven was er sprake van de Koude Oorlog. Bovendien is het communisme wel vaker in Amerika onderwerp van gesprek.
De literaire kritiek daarentegen vond Potok’s werk te simplistisch. Ondanks dat prezen ze Potok wel om zijn rijkgeschakeerde beschrijvingen van de joodse wereld.
Perspectief:
Het verhaal is geschreven vanuit het ik-perspectief.
Autobiografisch:
Het boek is niet autobiografisch. Natuurlijk zijn er enkele overeenkomsten, bijvoorbeeld dat het over Joden en de Joodse gemeenschap gaat, maar naar mijn idee kun je dat niet echt autobiografisch noemen.
Meest herkenbare personage:
Ilana. Over haar kom je het meest te weten en je voelt ook echt met haar mee als ze bijvoorbeeld wordt uitgelachen door haar vragen. Zelf heb je namelijk ook wel eens dat je een vraag niet durft te stellen omdat ej bang bent dat mensen deze vreemd zullen vinden. Gelukkig kent zij die schroom niet.
Goed einde:
Het einde een behoorlijk ‘happy ending’ Ilana heeft al heel wat verdriet verwerkt en gaat de verhalen die zij van haar geliefden gehoord heeft doorgeven aan haar pasgeboren zusje.
Beoordeling:
Toen ik het boek begon te lezen vond ik het lastig om erin te komen. Aan het begin krijg je nogal veel niet-interessante informatie voor je idee. Als je daar doorheen bent begint het boek echter te boeien. Ik vond het apart geschreven. Het is een beetje warrig voor je idee. Dat komt doordat Ilana nogal van de hak op de tak springt. Als ze bijvoorbeeld dingen aan David vraagt die ze niet weet, dan is de volgende zin weer over heel iets anders en de zin erna weer over de eerste vraag. Op een gegeven moment is die stijl juist wel interessant en geeft dat weer dat Ilana zo leergierig is en alles zo graag wil weten dat ze alles tegelijk wil.
Ook vond ik het onderwerp erg boeiend. Ik had nog nooit een boek hierover gelezen. Normaal lees je altijd boeken over de Joden in Europa, maar dit was weer vanuit een heel ander gezichtspunt geschreven. Ik had nooit gedacht dat het voor bepaalde Joden in Amerika ook moeilijk moet zijn geweest, ook al was daar de oorlog niet zo als bij ons. Ook vind ik het boeiend hoe de overgang naar het gelovige Jodendom gaat. Channah en Ilana zijn veel te geëmancipeerd voor het orthodoxe geloof. Ze vinden het raar dat mannen en vrouwen gescheiden moeten zitten en zeggen allebei het kaddiesj gebed voor hun geliefden op, ook al wordt daar veel over gepraat.
Ik vond het boek goed te begrijpen, alleen over der verhalen van Jacob Daw moest ik wat langer nadenken. Uiteindelijk dacht ik ook deze verhalen wel begrepen te hebben, maar ik denk dat je daar ook verschillende dingen in kunt zien.
Het einde van het boek vond ik bevredigend. Hoewel Ilana de prijs niet heeft gewonnen, geeft ze de moed niet op om haar naam te vestigen in de wereld. En als haar zusje geboren is dan geeft zij de verhalen weer door die ze van haar oom gehoord heeft.
Het enige waar ik mij aan stoorde waren de vloeken, maar daar kun je tegenwoordig niet meer omheen. Ik vond het wel apart staan. Zeer vrome Joden die Jezus’ Naam gebruiken in hun verbazing en als woede-uitroep. Later kon ik ook dat weer plaatsen, want de orthodoxe Joden geloven natuurlijk niet in Christus als de Messias.
Ik kon niet echt herkenning met mijzelf vinden in dit boek, maar vond het desondanks erg boeiend.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden