Boekenfiche Titel: Arthur & George
Oorspronkelijke titel: Arthur & George
Schrijver: Julian Barnes
Uitgeverij: Atlas
Jaar van uitgave: 2005 in Engeland, 2006 in België Keuze Mijn moeder had dit boek gekocht vanwege de lovende kritiek enerzijds en haar interesse voor de tijd anderzijds. Na lezen raadde ze het mij aan, wetend dat ik altijd geïnteresseerd was geweest in Sherlock Holmes en zijn bedenker. Ik heb dit boek gelezen, bijna verslonden, in de kerstvakantie. Ik wist al veel over de A.C. Doyle, maar dit boek benaderde hem op een compleet andere manier en vertelde enkele feiten over hem die ik nog niet wist. Plot en bespreking van de belangrijkste personages: Arthur & George is Barnes’ laatste roman en vertelt over twee negentiende-eeuwse verschillende, haast rechtlijnig tegen elkaar ingaande Engelsen wier levens in elkaar verstrengelt raken. George Edalji is de zoon van een pars (iemand afkomstig van de Engelse kolonies in India die naar Engeland is gekomen) die het tot pastoor heeft gebracht en een Schotse. De pastorie bevindt zich in een klein, bekrompen plattelandsdorpje. Hij is vrij van enige verbeeldings-kracht en wordt door zijn ouders haast wereldvreemd grootgebracht. Al in de lagere school wordt hij gepest en gediscrimineerd, zowel voor zijn afkomst als om het feit dat hij er altijd netjes bijloopt en een slimme leerling is. Vrienden heeft hij niet, maar mist hij ook niet. Hij is flegmatiek, onzeker, rustig en wil vooral met rust gelaten worden. Hoewel hij gelovig opgevoed is, mist hij er de echte inslag voor. Hij, wat A.C. Doyle later als ‘typisch Engels’ beschrijft, wacht liever af wat de dood hem zal brengen. Hij studeert voor jurist en wordt advocaat. Hoewel hij in Birmingham werkt, woont hij nog altijd bij zijn ouders in huis. Nog altijd vriendloos, niet getrouwd en inwonend bij zijn ouders; hij wordt door de dorpelingen gezien als een vreemde kerel. Arthur is Arthur Conan Doyle, de beroemde geestelijke vader van Sherlock Holmes. Hij groeit op in de gegoede middelklasse van Edinburgh, hoewel zijn vader, een miskende schilder, nauwelijks geld binnenbrengt. Ook hij wordt met ongewone idealen grootgebracht: zijn moeder, ‘de Moek’, vertelt hem ridderverhalen en laat hem zijn hele stamboom vanbuiten leren. Arthur heeft een hekel aan zijn vader vanwege zijn drankprobleem en vereert de Moek. Als zijn vader naar een psychiatrische instelling wordt gestuurd, gelooft Arthur dat het zijn eigen schuld is. Arthur vormt een schril contrast met George: hij bezit een zelfverzekerdheid die grenst aan arrogantie, energie, optimisme en heeft een vast geloof in het spiritualisme. George en zijn familie krijgen al jaren dreigbrieven en pesterijen te verduren. Ondertussen worden in de omgeving dieren opengereten en krijgt de politie brieven die dreigen dat het de volgende keer vrouwen zullen zijn. Arthur ondertussen, is afgestudeerd als dokter en heeft zich gespecialiseerd in het oog. Met zijn kersverse echtgenote Louisa, die hij Touie noemt, opent hij een praktijk, die echter niet veel patiënten binnenbrengt. Daarom schrijft hij maar verhalen achter zijn bureau, die hij laat publiceren in De Strand. Sherlock Holmes is geboren en wordt bekend over de hele wereld. Touie blijkt echter dodelijk ziek en begint af te takelen. Op de koop toe wordt hij verliefd op Jean, een vrouw die hij op een vakantiedag leert kennen. In de volgende hoofdstukken wordt de spanning langzaam opgebouwd. Arthur wordt verscheurd tussen zijn liefde voor Jean en zijn trouw aan zijn stervende vrouw terwijl George eerst steken onder water krijgt van de politie, vervolgens wordt gearresteerd en veroordeeld. Hij zit drie jaar van de zeven uit en wordt vrijgelaten. Vervolgens contacteert hij Arthur, met de vraag of deze hem kan helpen zijn onschuld te bewijzen; door zijn veroordeling mag hij immers niet langer zijn beroep van advocaat uitoefenen. Hoewel zijn vrouw onlangs is overleden, of misschien juist daarom, gaat Arthur onmiddellijk op onderzoek uit en vindt genoeg bewijs om George vrijgesproken te krijgen, vindt zelfs iemand die de schuldige zou kunnen zijn. Hij stuurt al zijn materiaal op naar het ministerie, maak amok in heel Engeland en uiteindelijk wordt George vrijgesproken van de afslachtingen.
Thema, genre en beoordeling: Dit is zonder twijfel een historische roman, maar het thema is moeilijker te achterhalen. Arthur & George vertelt over moraal, rassendiscriminatie, onmacht en gedrevenheid. Het meest aangrijpende fragment vond ik het allerlaatste. George bezoekt een seance na Arthurs dood waar men zal proberen hem op te roepen. Volgens het medium is hij aanwezig geweest en de zaal is weer leeg. George neemt zijn verrekijker en staart naar het podium. “Hij stelt nogmaals in op het podium, op de hortensia’s, de rij lege stoelen en die ene bijzondere, lege stoel met het kartonnen bord, de ruimte waar sir Arthur, heel misschien, is geweest. Hij tuurt door zijn reeks lenzen, naar omhoog en nog verder. Wat ziet hij? Wat zag hij? Wat zal hij zien?” Ik vond Arthur & George een prachtige, boeiende, aangrijpende roman. Julian Barnes vertelt met een groot psychologisch inzicht en een portie droge humor over twee contrasterende personages. Zijn stijl is erg vlot waardoor een roman die handelt over één zin in elke biografie van A.C. Doyle je naar binnen zuigt. Zinnen als “Maak de waarheid doorzichtig en de moraliteit komt vanzelf” blijven in het geheugen hangen. Een deel waarin de humor goed naar voren komt is als Arthur zijn schepping zo zat is dat hij hem laat vermoorden in een verhaal. Direct bestookt de Moek hem met brieven om zijn held weer tot leven te wekken. Het idee dat de geridderde schrijver niet bewogen werd door de vele smeekbeden van zijn fans, die zelfs rouwlinten droegen, maar door de dreigementen van zijn strenge moeder is vrij lachwekkend. Ook is het interessant om te weten dat alles waar is, behalve een brief van Jean aan Arthur. Zowel Arthurs afschuw voor zijn eigen creatie als de lange avondwandelingen van George waardoor hij een gemakkelijke verdachte is, zijn feiten. Het enige spijtige aan de zaak is dat je niet te weten komt wie wel verantwoordelijk was voor de bloedbaden en de vele dreigbrieven. Maar het klopt aan de andere kant ook wel dat de lezer dit niet te weten komt, aangezien men het nog altijd niet weet.