Thematiek
Dit verslag gaat alleen over de thematiek. Waarom? Omdat er nog duizenden verslagen zijn waarin je prachtige samenvattingen kan krijgen van de verhaallijn. Maar de thematiek die er zogenaamd wordt uitgelegd, is om te janken.

Dus in dit verslag zal ik de thematiek van dit boek proberen uit te leggen. Het kan zo zijn dat jouw uitleg van het boek niet overeenkomt met die van mij. Daarom is dit ook mijn uitleg en niet de jouwe. Schrijf je eigen verslag maar.

Laat ik beginnen bij de titel: "A clockwork orange". Deze titel is afgeleid van het Engelse gezegde: "Queer as a clockwork orange". Zo raar (queer niet in de betekenis van homo) als een "klokwerk-sinaasappel" dus. Een sinaasappel is een natuurlijk ding, terwijl een klokwerk door mensen is gemaakt en uit allemaal radertjes en tandwielen bestaat.


Deze roman gaat over de vrije wil. Het gaat over de tegenstelling tussen zoals de priester in de gevangenis het stelt: "when a man cannot chose, he ceases to be a man" en “He has no real choice, has he? Self-interest, fear of physical pain, drove him to that grotesque act of self-abasement”.

We kunnen dus twee conclusies trekken:
1. We maken eigenlijk geen keuzes. We doen het allemaal uit eigenbelang en angst (voor pijn). We zijn dus eigenlijk een "clockwork".
2. Daarom zijn we ook eigenlijk geen mensen. Want: "when a man cannot chose, he ceases to be a man". We zijn dus eigenlijk helemaal geen orange, dus iets natuurlijks.

Wat Burgess ons duidelijk probeert te maken, is dat we helemaal niet kunnen kiezen. De processen in ons hoofd zijn te vergelijken met die van een klokwerk.

Dit is ook heel duidelijk te zien in het verhaal: na de behandeling doet Alex niets gewelddadigs meer uit eigenbelang. Hij is dus eigenlijk maar een machine.

Iets subtieler komt het terug in de "setting" van het verhaal voor en na zijn behandeling.. Het speelt namelijk in New York (vrijheid!), in de jaren 70 (vrijheid!) en de hoofdpersoon is een kind (vrijheid) wat kan doen wat hij wil omdat de politie nauwelijks optreedt.

Na de behandeling is Alex ouder geworden (minder vrijheid), zijn de jaren 70 voorbij (nu snap je het denk ik wel...) en is er minder geweld (relatief). Na zijn behandeling hangt er dus een sfeer die veel minder vrij is. Logisch ook, want de schrijver heeft ons net laten zien dat we helemaal niet vrij zijn.

Ik hoop dat dit verslag je geholpen heeft bij het begrijpen van dit boek. Nogmaals, het is mijn mening en mogelijk niet die van jou.