Ich fühl mich so fifty-fifty door Karin König

Titel: Ich fühl mich so fifty – fifty
Auteur: Karin König

Kort iets over de schrijver:

Karin König is in 1946 in Düren geboren. Ze is gepromoveerde ontwikkelingswetenschapper. De volgende boeken heeft Karin König ook geschreven: “Merhaba … Guten Tag” en “Oya”.

Samenvatting:

Het boek begint te vertellen vanaf de vlucht van Sabine, Jürgen en Stefan bij de Oostenrijk-Hongaarse grens. Sabine vraagt zich later af wat ze daar eigenlijk doet. Waarom zit ze niet gewoon thuis op haar kamer in Leipzig? Eigenlijk wil ze nog helemaal niet weg. Vooral niet op het moment dat iedereen opeens gaat. Bovendien zou ze liever in de DDR zijn gebleven als de geschiedenis van Mario en Moeder niet gepasseerd was. Haar gedachten dwalen ver terug. Ze is weer in Leipzig. De kalender is weer zes maanden terug. Sabine herinnert het zich. Vanaf hier begint eigenlijk het verhaal waar het om draait. Mario is het peetkind van Tante Gerda en omdat Tante Gerda haar zestigste verjaardag viert, nodigt zij Mario uit om een bezoek aan Hamburg te brengen. Mario grijpt deze kans aan en krijgt een visum om de DDR voor 7 dagen in de richting van Hamburg te verlaten. Sabine is eigenlijk wel een beetje jaloers. Ze gunt haar broer de reis natuurlijk wel, maar hoe graag had ze zelf niet mee gegaan. Een keertje naar het westen gaan, alleen maar om te kijken. Waarom is dat niet mogelijk? Uiteindelijk brengen vader, moeder en Sabine, Mario op het station en zwaaien hem uit. Moeder roept nog ‘Mario, zeven dagen en geen minuut langer’, maar Mario hoort het al niet meer. Sabine veegt de tranen uit haar ogen. Dan gaat opeens de telefoon en moeder vraag aan Sabine of Mario al heeft geschreven maar die heeft nog niets van zich laten horen. Moeder vertelt Sabine dat ze wel eens twijfelt of tante Gerda de waarheid wel verteld. Na vier weken hebben ze nog steeds niets van Mario gehoord. De weggang van haar broer heeft haar leven een radicale wending gegeven. Iedereen heeft nu ondertussen wel door dat Mario niet voor zeven dagen naar de DBR zou gaan, maar dat hij er definitief zal blijven. Mario heeft meer een keer iets van zich laten horen. Zal Mario van te voren al gepland hebben, in het westen te blijven? Later komt vader thuis, en samen doen ze de afwas. Even later komt ook moeder thuis. Ze vraagt zich af of er nog nieuws is. Maar nog steeds niets. Onder het eten wordt moeder een soort van gek. Ze vindt de onzekerheid waarin ze leven ondragelijk. Ze vinden het raar omdat ze zo vaak gediscussieerd hebben, en ze besloten om allemaal te blijven, ook Mario. Mario had zelfs het hardst de DDR onderuit gehaald. Uiteindelijk praten ze nog een tijd over dit onderwerp en Sabine veronderstelt dat Mario eigenlijk altijd weg wilde, maar dat hij het niet durfde te zeggen. Vader loopt uiteindelijk weg. Dan vertelt mevrouw Dehnert dat ze iets moet vertellen over vader. Moeder merkt vaak aan Sabine dat ze merkt dat vader zich af en toe een beetje een rare houding aanneemt. Toen Sabine zeven jaar was stond hij voor het hoogtepunt in zijn beroepscarrière als mineraloog. Hij zou een museum krijgen, maar dat kreeg hij uiteindelijk niet omdat hij geen lid wilde worden van de partij. Sinds die tijd was vader veranderd. Hij is nu vaak stil en in zichzelf gekeerd. Vader wil niets meer met de DBR te maken hebben. Hij wil dat Sabine en Mario hun eigen land leren kennen. Hij wil niemand beïnvloeden en daarom houdt hij vaak zijn mond. Sabine begrijpt vader nu wel wat beter, na het verhaal van moeder. Als Mario dit nu ook geweten had, had de verhouding tussen hun twee misschien wel beter geweest. Moeder vertelt Sabine dat ze zich zorgen maakt over Mario. Moeder vertelt dat ze graag en keer naar hem toe wil. Het verhaal gaat verder als Sabine op school zit. Karin vraagt aan Sabine of Ramona soms ziek is. Maar dan vertelt mevrouw Müller (hun lerares) ineens dat Ramona niet meer op school komt. Ook zij is dus naar het westen gevlucht. Karin zegt dan tegen Sabine: “Zijn wij dan de dommen die blijven?” Deze zin blijft bij Sabine door haar hoofd spoken. Karin en Sabine krijgen later een kleine ruzie. Sabine maakte een domme opmerking over de broer van Karin. Even later bieden ze beiden hun excuses aan. Sabine ziet Karin voor het eerst in haar leven huilen, en troost haar. Uiteindelijk vertelt Karin Sabine dat ze het niet langer uithoudt. Thuis is het niet leuk, er hangt altijd een negatieve stemming, haar vader is haar vergeten en haar broer wil geen van hun meer zien. Karin vertelt dat ze na haar vwo examen weggaat. Een tijd daarna was er een vergadering van de milieugroep. Er blijkt een nieuw jongen te zijn, Thomas. Ze willen gaan protesteren tegen de slechte lucht in Leipzig, maar ze waren bang opgepakt te worden, omdat demonstraties verboden waren. Karin, Sabine en Renate hadden een tijd geleden besloten om één keer in de maand te spijbelen/zich ziek te melden. Natuurlijk elke keer afwisselend. Sabine is nu aan de beurt. Haar ouders hebben allemaal lekker dingen voor haar klaar gemaakt. De hele dag kijkt ze televisie. Dan gaat op eens de bel en wordt er een pakketje afgeleverd. Aan het handschrift ziet ze dat het van Mario afkomstig is. Ze laat het pakketje dichtzitten tot haar ouders ’s avonds thuiskomen. Als haar ouders uiteindelijk ’s avonds thuiskomen maken ze samen het pakje open. Er zit een brief in en vader leest hem voor. Mario vertelt dat het goed met hem gaat en hij biedt zijn excuses aan dat hij niets van zich heeft laten horen. Hij vertelt dat hij besloten heeft voor altijd in het westen te blijven. En hij vertelt ook dat de vlucht met tante Gerda was afgesproken. Hij heeft een baantje bij het tankstation gekregen en vertelt over zijn collega’s. En vooral over Mehmet. En hij vertelt dat hij sinds twee dagen een kamer heeft. Volgende week krijgt hij telefoon, en dan zou hij zijn ouders en zusje bellen. Hij vertelt ook dat hij nog steeds aan hun denkt en dat hij af en toe wel eens heimwee heeft. Als vader, moeder en Sabine de brief gelezen hebben valt er even een stilte. Moeder vertelt later dat ze met de vut is gegaan, en dat ze Mario wil gaan opzoeken om te gaan kijken hoe het met hem gaat. De weken daarna geen heel snel. Sabine slaagt voor haar vwo examen en ondertussen is het alweer zomer geworden. Later gaan Sabine en Thomas samen naar het ijscafé om te vieren dat ze geslaagd is. Thomas is helemaal in het zwart gekleed en Sabine ziet er precies uit zoals ze er altijd uitziet: spijkerbroek, T-shirt en sportschonen. Sabine neemt een cocktail, want dat vond ze wel volwassen staan. Ze vraagt naar Thomas zijn vader, maar hij wil daar niets over vertellen. Uiteindelijk wordt ze van de tweede cocktail dronken en gaat ze met Thomas mee naar huis. Later wordt Sabine wakker op de bank in het huis van Thomas grootouders. Later komt Julchen de kamer binnen, samen met Thomas en dan gaan ze eten. Aan tafel ontmoet Sabine Thomas zijn grootouders. Ze vindt ze heel aardig. Dan krijgt ze ineens een cadeautje van Thomas omdat ze geslaagd is voor haar vwo diploma. Het is een boek; “Griekenland en zijn eilanden” Sabine moet huilen omdat het haar eerste cadeau is voor haar diploma. |Haar ouders hebben het veel te druk met elkaar en het westen. Haar moeder is vandaag naar het westen gegaan om Mario op te zoeken. Sabine vindt het eigenlijk grote onzin, Mario is al 20 geweest en kan nu toch onderhand wel voor zichzelf zorgen? Thomas zegt tegen Sabine dat ze bang is dat ook haar moeder in Hamburg blijft. Thomas vader heeft dat ook 5 jaar gelden gedaan. Een tijdje later zitten Sabine en haar vader aan de ontbijttafel en is er een brief van moeder uit Hamburg gekomen. Ze schrijft dat ze net zo lang bij Mario blijft, tot hij moeders hulp niet meer nodig heeft. Maar Sabine gelooft dat niet, er zijn namelijk al zo velen die gebleven zijn. Vader stelt voor aan Sabine dat ze een bij moeder in het westen langs moet gaan. Sabine denkt erover na. Ze denkt weer aan Thomas en zijn grootouders. Later gaat ze naar Thomas toe en praat ze over zijn ouders en grootouders. Thomas vertelt haar dat ze zich niet zo druk moet maken. Ze moet blij zijn dat ze haar diploma heeft gehaald, hij moet immers nog een jaar voor hij het vwo diploma heeft. Een paar dagen later kijkt ze televisie en krijgt ze te horen dat ze de grenzen van de DDR willen sluiten. Sabine heeft haar visum nog steeds niet binnen. ’s Nachts pakt ze al haar spullen vast in, ze kan namelijk niet slapen. Ze bedenkt dat aankomende week een vriend van Thomas met de auto naar Budapest gaat om zijn vriendin te ontmoeten. Ze zou dan mee kunnen reizen tot Budapest en voor de rest moet ze dan nog even kijken. De dagen erna lijkt het wel of Sabine in een droom leeft. Alles komt haar onwerkelijk voor, alsof ze zich zelf niet helemaal is, als ze het vertrek voorbereidt. Ze pakt al haar spullen in en neemt ook het boek dat ze van Thomas gehad heeft mee. Thomas en zijn grootouders hebben haar het gevoel gegeven dat ze weg mocht gaan. Ze hadden haar de kracht ervoor gegeven. Waarschijnlijk zal haar reisvoorbereidingen helemaal niemand opvallen omdat iedereen het alleen maar druk heeft met zichzelf en met de vraag; weggaan of hierblijven? Het afscheid met Thomas verliep koel. Ze spraken af te gaan schrijven en Sabine gaf het adres van Mario. Uiteindelijk zit ze dan bij Wolfgang in de auto (de vriend van Thomas) Ze rijden de hele nacht door, want beiden willen snel in Hongarije aankomen. Als Sabine in gedachten is verzonken, schieten de tranen haar in de ogen. Wat nu als het haar aan de andere kant niet bevalt? Als ze uiteindelijk de grens voorbij zijn, heeft Inge (de vriendin van Wolfgang) een onderkomen voor hen geregeld. Sabine belt haar moeder en vertelt dat ze in Budapest is en dat ze graag naar moeder toe wil. Inge weet waar de vlucht over de grens het minst gevaarlijk is. Sabine wil meteen deze nacht de vlucht proberen. Uiteindelijk wacht Sabine tot het donker wordt. Ondertussen is ze naar een dorpscafé gegaan en is ze in contact gekomen met twee jongens die dezelfde vlucht willen maken, Jürgen en Stefan. Sabine is per ongeluk in slaap gevallen. Stefan maakt haar wakker en zegt dat ze moet opstaan omdat ze moeten oppassen dat ze niet gesnapt worden. Even later zien ze een bord met Duitse letters erop, nu weten ze dus eindelijk dat ze het gehaald hebben. Dan zegt Jürgen: “De eerste stap hebben we gehaald, maar het moeilijkst ligt nog voor ons. Zullen we daar een nieuw thuis vinden? Ik heb nu al heimwee.” Dan komt Sabine weer bij moeder en Mario. Sabine gaat bij Mario wonen in zijn appartementje. Ze schrijft dan een brief naar Thomas. Ze schrijft dat ze bij Mario woont en in de keuken slaapt, ze schrijft over haar moeder, die nu bij een vriendin woont. Ze bellen elkaar nog regelmatig. Sabine werkt nu in een bejaardentehuis. Haar collega’s zijn niet echt aardig tegen haar, omdat ze uit de DDR komt. Ze weten alles beter, terwijl ze er nooit geweest zijn. Ze beschouwen haar niet als een Duitser, maar als een buitenlander. Sabine heeft gelukkig wel een vriendin daar, Maria (ook een collega, ze komt uit Griekenland.) Sabine denkt nog vaak aan hun in Leipzig. Vader vindt het niet leuk dat ik ben gegaan, vertelt Sabine in haar brief aan Thomas. Hij voelt zich in de steek gelaten.
Ook vertelt ze Thomas dat in Leipzig toch eigenlijk ergens wel onbezorgd beleefd heeft. Nu moet ze zich ineens als volwassene gedragen. Ze is bang dat Thomas haar helemaal niet meer zal herkennen, ze is namelijk heel serieus geworden. Tot slot schrijft ze in de brief dat ze hoopt ze Thomas haar gauw uitgebreid zal terugschrijven. Sabine hoeft niet lang te wachten op antwoord. Hij is heel blij, dat hij een brief heeft gehad van Sabine. Zijn opa wilde zelfs naar Hamburg gaan om te kijken hoe het met Sabine was. Renate en Karin vonden het niet zo leuk dat ze niets van Sabine hadden gehoord. En Julchen was een beetje beledigd dat ze geen afscheid van haar had genomen. Ze wilde Sabine een tekening geven. Nu heeft Thomas het maar met de brief mee gestuurd. Op de televisie uit het westen zie je alleen vrolijke mensen waarvan de vlucht gelukt is. Thomas familie blijft in ieder geval, tot het bittere eind. Zijn moeder wil haar patiënten niet in de steek laten en haar ouders ook niet. Zijn vader heeft weer geschreven. Hij heeft een pakket gestuurd. Ook schrijft Thomas dat ze morgen foto’s gaan laten maken om die naar vader te sturen. Zelfs schrijft hij dat hij eigenlijk het liefst met haar mee was gegaan, maar hij had de moed niet gehad. Wolfgang is nooit meer teruggekomen naar Leipzig. Ze legt de brief treurig neer. Voor het eerst had ze het gevoel dat er al een afstand tussen de DDR gekomen was. Maar door Maria is het leven kleuriger geworden. Als Sabine de brief weer in de enveloppe wil doen, ontdekt ze, dat er nog een brief inzit. Thomas vertelt dat hij voor het eerst mee is gegaan met een demonstratie. Velen schreeuwden: wij blijven hier! Thomas vindt dat de Leipzigers moed hebben bewezen. Thomas voelt zich plotseling vrij. Als er iets bij hun verandert, wil hij daarbij zijn. Elke dag, elk uur. Geen minuut wil hij verliezen. Nu zal ik eindelijk leven, zegt Thomas in de brief. Mario kan geen ander werk vinden dan het tankstation. Een paar dagen later belt er ineens een vriendin van de milieugroep op om te vertellen dat ze ook naar het westen is gekomen. Sabine geeft haar geld, omdat ze net geld heeft gekregen van haar overuren. Als ze op een avond een beetje in een paar tijdschriften aan het bladeren is gaat ineens de telefoon. Ze neemt niet op, want laatste was er een idioot die belde die dronken was. Ze zet vlak daarna het nieuws aan op televisie. Ze krijgt iets te zien wat ze nou nog nooit gedacht had! De DDR heeft zijn grenzen geopend voor de bondsrepubliek na de vele demonstraties! Om 18 uur 57 gaf een politiebureau medewerker de opening van de grenzen aan de journalisten bekend. Mensenmassa’s gaan van het oosten naar het westen. Mensen huilen. Mensen dansen. Lang na middernacht zet ze de tv uit omdat er alleen maar tekstbeeld te zien is. Dan bedenkt ze ineens dat het stom was om de telefoon niet op te nemen. Want wie weet was het Mario of moeder, of misschien wel Thomas. Maar aan Thomas wil ze niet denken. Ze heeft zo’n heimwee. Misschien dat Thomas wel naar Hamburg komt? Ze hoopt het. Dan moet hij Julchen meenemen en Renate en Karin. Ze heeft zo'n heimwee naar iedereen. Ook naar haar vader. Ze zou willen dat iedereen weer samen was. De volgende dag blijft Sabine de hele dag thuis. Die dag belde moeder uit München en Mario belde uit Berlijn. Sabine vertelt dat het best eens zo zou kunnen zijn dat Thomas naar Hamburg komt. Later gaat Sabine naar de supermarkt en haalt allemaal dingen die Thomas lekker vindt. Als Sabine uiteindelijk een beetje chagarijnig de trap op loopt en merkt dat ze haar sleutels vergeten is, ziet ze ineens Thomas staan, en achter hem Karin en Renate. Sabine is super blij om hen weer te zien. Die avond is het heel gezellig, en die nacht blijven ze bij Sabine slapen. De volgende dag gaan ze alledrie weer terug naar Leipzig. Sabine blijft in Hamburg. En Thomas zegt ter afscheid: ‘misschien kom je weer snel terug?’ Daarmee is voor Sabine duidelijk dat Thomas niet naar Hamburg komen wil. Dan krijgt ze later weer een brief van Thomas. Er staat in dat de DDR toch veranderd is en ook de mensen. De klaslokalen op school zijn veel gezelliger geworden, sommige vakken zijn nu ineens verboden. Ook vertelt hij dat zijn moeder heel erg veranderd is. Ze is veel vrolijker geworden. Ook vraagt hij wanneer Sabine komt. Uiteindelijk komen de ouders van Sabine en Mario stukken later aan. Sabine en Mario hadden alvast taart, koek en koffie klaargemaakt. De koffie was ondertussen al koud geworden. Vader en moeder hadden vertraging omdat iedereen nu natuurlijk naar het westen wilde. Dan vertelt vader later dat hij niet meer boos is op Mario, Sabine en hun moeder. Het komt juist door die mensen zoals zij, dat de DDR nu vrij is en niet meer bestaat. En Sabine vertelt aan haar broer dat ze nu vandaag nog steeds niet weet waar ze hoort. Leipzig was haar thuisstad. Maar ze woont nu in Hamburg. Maar nu de grenzen open zijn, weet Sabine niet meer wat ze wilt. En pas kreeg ze een brief voor de psychologiestudie. Daar had ze zich onwijs op verheugd. Nu weet ze het dus echt niet meer. 9 maanden later gaat Sabine samen met Maria naar het voormalige DDR. Thomas wacht daar op hen. Sabine viel op dat er nu allemaal dingen waren die eerst verboden waren. Er was nu reclame, en politieke partijen en er waren allemaal dingen te koop die je eerst helemaal niet kon kopen. Later krijgt ze ruzie met Thomas. Het hele gedoe rond de DDR en de DBR heeft ze eigenlijk best wel veel gedaan. Ze merken dat er een soort van afstand is ontstaan tussen hen. Ze hebben beide in de tijd dat de grenzen geopend waren in een ander deel gezeten. Daarna gingen Maria en Sabine naar Griekenland. Ze gingen daar op bezoek bij de familie van Maria. Sabine vond haar familie heel erg aardig. Ze had zich nog nooit zo goed gevoeld, als nu in Griekenland. Het leek wel of ze nu voor de eerste keer echt leefde. Ze kijkt nog even terug op de afgelopen weken. Sabine moest de hele tijd allemaal dingen over de DDR vertellen en hoe haar droom van Griekenland is ontstaan. Uiteindelijk krijgt Sabine een dagboek cadeau van de grootmoeder van Maria. Die wilde graag dat Sabine alles opschreef was ze de laatste maanden meegemaakt heeft. Gisteravond had ze voor het eerst een stukje in haar dagboek geschreven. Ze weet nu eigenlijk nog steeds niet waar ze echt thuishoort. In Leipzig, Hamburg of in het kleine dorpje in Griekenland. Ze wil leren haar mening te uiten. Ze gaat proberen, dat neemt ze zich althans voor, beide delen, het oosten en het westen, in haar te verenigen. Misschien ontstaat daardoor iets nieuws. Grenzen kunnen me vanaf nu niet meer hinderen!

Titelverklaring:

De titel heeft betrekking op Sabine. Ze weet eigenlijk niet waar ze thuis hoort. In het oosten of in het westen? Daarom voelt ze zich zo in tweeën gesplitst. Aan de ene kant wil ze graag naar het westen, aan de andere kant wil ze toch ook wel weer in het oosten blijven. (Ik voel me zo half – half)

Waar speelt het verhaal zich af?

In Duitsland. In het oosten (Leipzig), later in het westen (Hamburg) en ook nog heel even in Griekenland op het eind.

Waar begint het verhaal? Begin, midden, eind van de gebeurtenis?

Het verhaal begint eigenlijk met een flashback. Het eerste deel van het verhaal heeft nog niets te maken met wat er direct daarna gebeurt. Als je wat verder bent met lezen kom je ineens de namen Stefan en Jürgen weer tegen. Eigenlijk is het hele verhaal een soort terugblik op wat er gebeurd is. Maar verder begint het verhaal ergens in het midden. Langzamerhand worden de hoofdpersonen duidelijk en kom te weten wat er nu eigenlijk allemaal aan de hand is en wat het probleem is.

Hoofdpersonen:

Sabine: Sabine is de hoofdpersoon van het verhaal. Zij weet niet echt waar ze thuishoort. Ze is naar West-Duitsland gevlucht, omdat haar broer en moeder ook al waren gegaan en omdat ze niet wist wat ze in de DDR moest. Ze was daar bovendien niet echt vrij. (Ze wilde psychologie studeren, maar dat mocht niet in de DDR. Iedereen werd namelijk een studie toegewezen.)
Mario: De broer van Sabine. Hij was als eerste gevlucht naar de DDR. Hij had dit gedaan door op bezoek te gaan naar zijn tante Gerda (Mario was ook haar petekind).
Mario bleef in West-Duitsland. Hij werkte daar bij een tankstation.
Mevr. Dehnert: De moeder van Sabine en Mario. Nadat Mario gevlucht was, ging zij vervroegd de fut in om te kijken hoe het met Mario ging. Zij bleef daar en gaf als reden dat het niet goed ging met Mario. Ze zou terugkomen als het weer goed ging met Mario. Maar ook zij bleef.
Mr. Dehnert: De vader van Sabine en Mario. Hij was mineraloog en zou geld krijgen voor een eigen museum. Dit ging echter niet door, omdat hij geen lid wilde worden van de partij. Hij is erg in zichzelf gekeerd. Hij bleef ook alleen achter in de DDR.
Thomas: Hij kwam later in de milieugroep en zat een klas lager dan Sabine. Eerst dacht Sabine hem niet te kunnen vertrouwen, maar uiteindelijk werd het een van haar beste vrienden. Hij blijft uiteindelijk in het oosten.
Karin&Renate: Alletwee zitten ze in de milieugroep. Het zijn 2 vriendinnen van Sabine.
Maria: Dit is de vriendin van Sabine in Oost-Duitsland. Het was ook haar collega. Zij werkt met haar in het bejaardentehuis. Zij komt uit Griekenland.

Vind je het boek realistisch of juist niet?

Ja, ik vond het een zeer realistisch verhaal. De wetten die de DDR had, kwamen er in voor. En de gevoelens van de personen komen ook overeen met die, van hoe die geweest zouden moeten zijn. Iedereen wilde later graag naar het westen. In het boek is dat ook zo. Ze moeten geheimen houden enzovoort. Vooral dat stukje dat de grenzen werden geopend was mooi om te lezen. Eigenlijk is het hele boekje realistisch. En omdat het zo realistisch is, is het ook zo leuk om te lezen.

Wat is het “probleem” of thema van het boek? Wordt het “probleem” opgelost? Zo ja, hoe/waarom niet?

Het probleem is dat Sabine niet weet waar ze graag heen wil. Ze leeft in de tijd van de DBR en de DDR. Zij woont in het oosten, maar wil toch ook wel graag naar het westen. (In het westen is alles beter.) Uiteindelijk vertrekt Mario naar het westen en die komt niet meer terug, later vertrekt ook haar moeder. Nu weet Sabine het echt niet meer. Uiteindelijk vertrekt ook zij naar het westen. Haar collega’s zijn niet aardig tegen haar omdat ze uit het oosten komt. Later gaat ze samen met Maria naar Griekenland. Sabine voelt zich erg op haar gemak bij de familie van Maria. Aan het eind van het boek schrijft Sabine een stukje in haar dagboek. Daar schrijft ze dat niet weet waar haar thuis is. Hamburg? Leipzig? Of zou ze toch liever in dat kleine Griekse dorpje willen wonen? Ze weet het nog steeds niet. Maar ze zegt ook dat het oosten en westen straks weer een geheel worden en dat ze eigenlijk geen verschil meer moet maken tussen het oosten en het westen. Ze neemt zich voor beide delen in haar te verenigen, misschien dat daardoor iets nieuws ontstaat.

Zou jij dit boek aan een andere leerling aanbevelen? Waarom wel/niet?

Ja. Het is een makkelijk te lezen boekje. Daarom is het verhaal ook meteen begrijpelijker. Het is natuurlijk fijn als je toch wel de grote lijn van het verhaal kunt snappen zonder dat je telkens je woordenboek erbij moet pakken. Verder is het boek wel spannend. En het is ook nog wel een beetje leerzaam vind ik. Ik vond het wel interessant om over de DDR en de DBR te lezen. Ik zou het anderen zeker aanraden om het eens te gaan lezen!!!

Keuzeopdrachten:

Bedenk een andere titel voor het boek. Motiveer je antwoord.
Weggaan of hierblijven?
Dat is de vraag die de hele tijd bij Sabine door haar hoofd spookt. Ze weet het niet. Ze is onzeker. De titel is goed omdat hij betrekking heeft op Sabine en op het probleem in het verhaal, maar hij is ook goed omdat hij weergeeft waar niet alleen Sabine de hele tijd aan denkt maar waar velen anderen mensen zich al die tijd mee bezig houden.

Wat heeft de buitenkant van het boek je te zeggen? (illustraties, info op de achterkant)
Ik ging naar de bieb en was naar een leuk boekje aan het zoeken. Ik zocht eigenlijk eerst een ander boekje maar dat hadden ze niet. Toen keek ik naar de andere boeken die er stonden. Dit boekje viel me meteen op. Waarschijnlijk komt dat ook door de groene kaft. Ik vond het wel een aansprekende voorkant en een aansprekende titel. Dat maakt je meteen nieuwsgierig. Toen las ik de achterkant en ik vond het wel spannend. De buitenkant heeft dus wel degelijk meegewogen met de keuze van mijn boek.