Als Sophie thuis komt is Hans in zowel het boek als de film niet thuis. In het boek bladert Sophie rustig door de boeken die op tafel liggen en ziet ze op een gegeven moment stukken die ze herkent van de folder. In de film duikt ze best snel de boeken in en ziet ze vrijwel direct stukken die overeen komen. Wat wel hetzelfde is zijn de stukken die ze herkent. De regisseur heeft er voor gezorgd dat het dus best goed overeen komt met het boek. Het stuk dat Sophie Hans er op aan spreekt komt echter niet overeen. In de film gaat ze naar hem opzoek en in het boek komt Hans thuis. Ze vraagt hem dan of hij weet waar de folders vandaan komen. Hij antwoord dat mensen niet te veel moeten weten omdat ze anders in gevaar komen. Dit stuk komt dus niet overeen. Ik denk dat de regisseur gekozen heeft voor een wat heftigere confrontatie. Tijdens de confrontatie verteld Sophie dat ze bang is en dat Hans moet uitkijken omdat ze hem niet kwijt wil. In het boek denkt Sophie dit als ze ontdekt dat Hans die pamfletten heeft geschreven. In de film worden die gedachtes dus op een andere manier duidelijk gemaakt. Dat komt omdat de regisseur er niet voor heeft gekozen om een voice-over te doen van Sophie haar gedachtes. In het boek wordt het verhaal verteld vanuit het perspectief van een alwetende verteller waardoor je dus alle gedachtes weet. In de film heb je geen verdere informatie en weet je niet de gedachten van iemand.

Midden scene

Ergens rond het midden van de film gaan de jongens van de verzetsgroep naar Rusland. Ze zijn half student en half soldaat en moeten dus naar het front als ze opgeroepen worden. Sophie en een paar andere dames zwaaien de mannen uit. In de tijd dat de jongens weg zijn werkt Sophie in een fabriek samen met andere vrouwen. In het boek wordt verteld dat ze tijdens haar werk vrouwen ontmoet die haar vertellen over geestelijk zieke kinderen die door de SS zijn opgehaald en nooit meer terug zijn gezien. Dit komt niet terug in de film. Sophie ontmoet wel iemand maar daar heeft ze alleen oogcontact mee. Ik vind deze scene een beetje overbodig. Er gebeurd bijna niks en het is niet belangrijk voor het verhaal. Het enige wat je ziet is Sophie dingen in elkaar zetten en om zich heen kijken. Op een gegeven moment komt ene Frits haar ophalen. In de film komt hij vaker voor. Waarschijnlijk  was hij haar vriendje en werkte hij aan het front waardoor hij er niet zo vaak was. In het boek komt hij er helemaal niet in voor en worden sowieso alle romantische scenes vermeden. In de film is er meer liefde en romantiek. Ik denk wel dat Frits echt bestaan heeft maar dat Inge Scholl, de schrijfster, niet zo veel over hem wist en hem daarom niet beschreef. Of ze vond het overbodig om de liefdesverhouding van haar zus te beschrijven, iets waar ik mij helemaal in kan vinden. Ik vind de keuze van de regisseur om enkele romantische scenes er in te stoppen niet heel erg goed. Het maakt de film een stuk langer en je kunt geen belangrijke informatie uit die scenes halen. Het zijn op zich geen slechte scenes maar voor het verhaal van Die Weiβe Rose is voegt het niks toe. Wel zorgt het er voor dat je iets meer van de hoofdpersoon te weten komt.

In het boek wordt er niet diep ingegaan op het stuk dat de jongens naar Rusland zijn en Sophie moet werken. Na de terugkomst van de jongens gingen de leden van de groep nog actiever ter werk. De tijd in Rusland had ze sterker en mannelijker gemaakt. Ze waren erachter komen dat de mensen hun hulp nog meer nodig hadden dan ze al dachten. Het werd tijd dat ze zich nog meer gingen verzetten. In het boek wordt alleen verteld dat ze mannelijker en sterker zijn geworden en gaat de schrijfster er niet dieper op in. In de film heb je een aantal stukjes van de jongens in Rusland. Ze komen bij elkaar en praten over hun bevindingen. Ook zagen ze een keer een man die was opgehangen omdat die waarschijnlijk een andere mening had over de gang van zaken. Ook hielpen de jongens een keer een verwonde man. Het was een niet zo prettige scene maar het was wel reëel. In het boek wordt hier niks over verteld. De keuze om deze scenes erin te voegen vond ik wel goed. Het liet de sfeer goed zien. Het verschrikkelijk en alles was oneerlijk. De scenes laten zien wat de jongens nog gedrevener maakte. En je begrijpt hierdoor waarom ze zich verzetten en in opstand komen.    

De schrijfster verteld dat er naast het huis waar Hans en Sophie woonden een kunst atelier was. Ze ontmoetten elkaar daar vaak en werkten in de kelder uren en uren. Ze kopieerde zo veel mogelijk brieven. In de film is deze werkplek al eerder te zien, namelijk wanneer Sophie haar broer komt zoeken en de jongens in de kelder aan het werk ziet. De leden overleggen hoe ze de pamfletten het beste kunnen verspreidden. Dit gebeurt in het boek en ook in de film. Het verschil is dat er in het boek geen dialogen voorkomen en in de film wel.

Een onderdeel van hun gevaarlijkere aanpak is het schilderen van teksten op de universiteitsmuren. In de film zie je hoe de jongens dit doen. Sophie wist hier eerst niks van. In het boek begint deze scene wanneer op een avond Hans niet thuis komt. Als het al laat en donker is komt hij eindelijk thuis met zijn vrienden. Sophie weet niet waar ze vandaan komen. In het boek worden de gedachtes van Sophie heel goed beschreven. Er wordt verteld dat ze die avond in haar dagboek schreef dat ze zich zorgen maakte en zich afvroeg of ze morgen nog wel zou leven. Er kon elk moment een bom vallen. Deze gedachtes krijg je niet te weten in de film. De regisseur heeft een keuze gemaakt om geen voice-over te doen waarin Sophie haar gedachtes verteld en daarom komen dus ook deze gedachtes er niet in voor.

In de film zie je hoe de jongens in het donker de muren bekladden. Ze hebben verschillende mallen van teksten en witte verf. Ze gaan heel snel te werk en kijken elke keer bang om zich heen. De tweede keer dat ze dit doen worden ze bijna gesnapt wanneer een bewaker ziet dat de verf nat is en dus net is geplaatst. Gelukkig ontsnappen ze. De volgende morgen is er onrust op de universiteit. Studenten kijken ernaar en toezichthouders proberen het eraf te halen. Sophie zet het ook en moet stiekem lachen. Ze weet door wie het gedaan is. Je ziet de teksten: >Nieder mit Hitler< en >Freiheit< In het boek worden deze teksten ook aangegeven.

In het boek wordt deze scene niet zo uitvoerig beschreven. Het stuk van dat de jongens bezig zijn wordt overgeslagen en het gaat verder bij de volgende ochtend wanneer Sophie de teksten op de muur ziet staan. In het boek is echter nog niet meteen duidelijk dat ze van Hans en zijn vrienden afkomstig zijn.

Ik ben blij dat de regisseur er voor kozen heeft om deze acties te filmen. Ten eerste is het spannend. Je vraagt je af of ze gepakt worden of niet en je bent benieuwd naar de reacties. Zullen de studenten het negeren, of juist in actie komen? En ten tweede omdat het ook wel belangrijk is. Het is een van hun acties als verzetsgroep en die moeten natuurlijk verfilmd worden want daar gaat tenslotte de film over.

Eind scene

Een belangrijk keerpunt in het verhaal van Die Weiβe Rose is, zowel in het boek als in de film, het moment dat Hans en Sophie worden opgepakt. Na dit moment naderen ze steeds meer naar hun einde toe. Deze scene is essentieel voor het verhaal en het is dus belangrijk dat de film hier zo goed mogelijk overeen komt met het boek en met de werkelijkheid. De film komt helaas niet helemaal overeen met het boek maar wel met de werkelijk. De schrijfster, Inge Scholl, is het zusje van Hans en Sophie. Ze verteld hun verhaal en heeft het aan de hand van wat zijzelf heeft meegekregen en wat andere haar hebben verteld zo volledig mogelijk geprobeerd te vertellen. Ze had niet alle informatie zoals bijvoorbeeld overhoringen met de Nazi en feiten vanuit het Stasi-archiefmateriaal. De regisseur, Micheal Verhoeven, had wel beschikking tot deze informatie en kon in zijn film dus veel meer informatie, gesprekken en momenten verwerken die Inge Scholl toen nog niet wist. Dat is een van de redenen waarom de scenes niet helemaal overeenkomen. Maar geen van beide is fout, de een heeft alleen meer informatie.

De scene in de film begint wanneer Sophie en Hans zich klaar maken. Sophie kleed zich aan. De datum 18 februari 1943 komt in beeld. Daarna klinkt er een geheimzinnig en spannend muziekje en kom de universiteit in beeld. Aan de muziek kun je al horen dat er iets gebeurd wat riskant is. Je ziet Sophie papieren, de pamfletten, op de trap leggen. Hans rent ook de trap op en heeft een grote koffer bij zich waar nog meer pamfletten in liggen. Er volgt een shot waarin je een man ziet aanlopen. Hij lijkt op een conciërge want hij heeft een gereedschapskist bij zich. Als kijker weet je nog niet hoe dichtbij hij is maar je weet wel dat hij er aan komt en dat Sophie en Hans op elk moment betrapt kunnen worden. Sophie en Hans weten dit echter niet. Ze leggen gehaast overal papieren op de grond en kijken bang en oplettend om zich heen. Op het moment dat ze net de deur willen uitlopen bedenken ze zich iets en lopen ze snel terug de trap op. Op hetzelfde moment loopt de conciërge de Universiteit binnen en ziet hij de brieven liggen. Hij begint het een stukje te lezen en is geschokt over de inhoud. En kijkt verder rond en ondertussen zie je shots van Sophie en Hans die trappen op rennen. Je weet niet of de conciërge ze gaat zien en je weet ook niet waar Hans en Sophie naar toe gaan. Dan zie je de twee helemaal bovenaan op een balustrade de pamfletten zo snel mogelijk neerleggen. Wanneer er opeens allemaal mensen binnenkomen (waarschijnlijk gingen de deuren net open) schreeuwt de conciërge: “Daar! Daar zijn ze!” en gooien Hans en Sophie pamfletten van de balustrade. Ze rennen snel weer weg. In de drukte zoekt de conciërge schreeuwend de twee, volgens hem, misdadigers. Hij pakt ze stevig beet en roept: “Sie sind verhaftet!” oftewel: “Jullie zij gearresteerd!” Alle studenten kijken verschrikt om zich heen en Hans en Sophie lijken ook geschrokken. Vervolgens neemt hij ze mee naar de nazitoezichthouders. Ze confronteren de twee met de koffer vol pamfletten en de boodschap die op de pamfletten staat. Hun zakken worden leeggehaald en uit de portemonnee van Hans halen ze een brief die Hans vervolgens zo snel mogelijk van ze afpakt en in zijn mond stopt in de hoop dat ze het niet zullen lezen. Aan het begin van de scene, toen ze zich klaarmaakten zag je dat hij die brief meenam. Het lukt hem helaas niet om het door te slikken en de Nazi’s halen het uit zijn mond. De twee worden door de gangen meegenomen en alle studenten kijken geïnteresseerd en verbaasd naar de arrestatie. Aan de ene kant lopen de twee verdrietig en bang en balen ze dat ze gesnapt zijn, maar aan de ander kant lopen ze vol moed en zonder enige angst. Ze niet naar de andere en lopen snel en vastberaden door. Zodra ze de deur uit zijn krijg je een shot te zien van Kurt Huber. Kurt Huber was een docent filosofie die les gaf op de Universiteit en ook bij de verzetsgroep hoorde. Hij hielp heel vaak met de teksten en heeft de laatste zelfs zelf geschreven. Ook hielp de leden om aan wapens te komen. Hij had een geschrokken gezicht en het leek alsof hij zich schuldig voelde. Zij waren gepakt en hij niet.

De scene in de film begint wanneer Sophie en Hans zich klaar maken. Sophie kleed zich aan. De datum 18 februari 1943 komt in beeld. Daarna klinkt er een geheimzinnig en spannend muziekje en kom de universiteit in beeld. Aan de muziek kun je al horen dat er iets gebeurd wat riskant is. Je ziet Sophie papieren, de pamfletten, op de trap leggen. Hans rent ook de trap op en heeft een grote koffer bij zich waar nog meer pamfletten in liggen. Er volgt een shot waarin je een man ziet aanlopen. Hij lijkt op een conciërge want hij heeft een gereedschapskist bij zich. Als kijker weet je nog niet hoe dichtbij hij is maar je weet wel dat hij er aan komt en dat Sophie en Hans op elk moment betrapt kunnen worden. Sophie en Hans weten dit echter niet. Ze leggen gehaast overal papieren op de grond en kijken bang en oplettend om zich heen. Op het moment dat ze net de deur willen uitlopen bedenken ze zich iets en lopen ze snel terug de trap op. Op hetzelfde moment loopt de conciërge de Universiteit binnen en ziet hij de brieven liggen. Hij begint het een stukje te lezen en is geschokt over de inhoud. En kijkt verder rond en ondertussen zie je shots van Sophie en Hans die trappen op rennen. Je weet niet of de conciërge ze gaat zien en je weet ook niet waar Hans en Sophie naar toe gaan. Dan zie je de twee helemaal bovenaan op een balustrade de pamfletten zo snel mogelijk neerleggen. Wanneer er opeens allemaal mensen binnenkomen (waarschijnlijk gingen de deuren net open) schreeuwt de conciërge: “Daar! Daar zijn ze!” en gooien Hans en Sophie pamfletten van de balustrade. Ze rennen snel weer weg. In de drukte zoekt de conciërge schreeuwend de twee, volgens hem, misdadigers. Hij pakt ze stevig beet en roept: “Sie sind verhaftet!” oftewel: “Jullie zij gearresteerd!” Alle studenten kijken verschrikt om zich heen en Hans en Sophie lijken ook geschrokken. Vervolgens neemt hij ze mee naar de nazitoezichthouders. Ze confronteren de twee met de koffer vol pamfletten en de boodschap die op de pamfletten staat. Hun zakken worden leeggehaald en uit de portemonnee van Hans halen ze een brief die Hans vervolgens zo snel mogelijk van ze afpakt en in zijn mond stopt in de hoop dat ze het niet zullen lezen. Aan het begin van de scene, toen ze zich klaarmaakten zag je dat hij die brief meenam. Het lukt hem helaas niet om het door te slikken en de Nazi’s halen het uit zijn mond. De twee worden door de gangen meegenomen en alle studenten kijken geïnteresseerd en verbaasd naar de arrestatie. Aan de ene kant lopen de twee verdrietig en bang en balen ze dat ze gesnapt zijn, maar aan de ander kant lopen ze vol moed en zonder enige angst. Ze niet naar de andere en lopen snel en vastberaden door. Zodra ze de deur uit zijn krijg je een shot te zien van Kurt Huber. Kurt Huber was een docent filosofie die les gaf op de Universiteit en ook bij de verzetsgroep hoorde. Hij hielp heel vaak met de teksten en heeft de laatste zelfs zelf geschreven. Ook hielp de leden om aan wapens te komen. Hij had een geschrokken gezicht en het leek alsof hij zich schuldig voelde. Zij waren gepakt en hij niet.

In het boek is deze scene iets anders. De scene begint met de zin: “An einem sonnigen Donnerstag, es war der 18. Februar 1943, war die Arbeit so weit gediehen, daβ Hans und Sophie, ehe sie zur Universität gingen, noch einen Koffer mit Flugblättern füllen konnten. Het begin is al anders. De datum is wel hetzelfde en laten beide werken ook weten. Dat komt omdat het een belangrijke dag was. In de film zie je de twee zich klaarmaken maar je ziet ze niet een koffer vol met folders vullen. De schrijfster wist natuurlijk niet precies hoe die ochtend ging maar ze wist wel dat Hans en Sophie later die brieven gingen verspreiden. Ik denk dat de regisseur het vullen van de koffer niet heeft laten zien omdat je anders al wist wat ze van plan waren. Om de spanning te verhogen laat hij zien dat ze zich ergens voor klaar maken maar je weet niet wat. De daarna volgende muziek versterkt de spanning. In het boek wordt verteld dat onderweg naar de universiteit Sophie terug dacht aan haar droom van afgelopen nacht. Ze had gedroomd dat de twee tijdens het verspreidden van de folders gepakt zouden worden. Ze kon die droom maar niet vergeten. In de film weet je niks van die droom. Ten eerste omdat de gedachtes van Sophie niet worden vermeld in de film en ten tweede omdat de regisseur het blijkbaar een overbodige scene vond. Ik persoonlijk vind dat hij het niet had moeten weglaten. Sophie had stiekem al een vermoeden, wilde zich er niet aan toegeven en ging dus met volle moed door. Door deze scene had je meer over de persoon te weten kunnen komen en meer sympathie kunnen krijgen. Aan de andere kant kan ik ook weer snappen dat die scene de film te langdradig zou kunnen maken.

Het boek beschrijft kort dat  wanneer de twee bij de universiteit zijn aangekomen ze snel alle brieven verspreidden. Er wordt niks vermeld over dat ze bijna bij de uitgang waren en toch weer terug gingen. Een actie die ze uiteindelijk fataal zijn geworden. Misschien was dit een extra van de regisseur om alles nog spannender te maken.

Er wordt beschreven dat de twee ogen de twee hadden opgemerkt. De beschrijving van die persoon vond ik heel mooi: “ Sie hatten sich vom Herzen ihres Besitzers gelöst und waren zu automatischen Linsen der Diktatur geworden.“ De eens zo lieve conciërge was opeens de ogen van de dictator geworden. De deuren worden gesloten en daarmee wordt het lot van de twee bepaald. In de film gaan de deuren niet dicht maar neemt de conciërge ze mee. Hiermee is echter ook het lot van de twee bepaald. Het boek beschrijft niet het moment dat de twee onderzocht worden door de nazitoezichthouders op school. In plaats daarvan verteld de schrijfster dat haar broer en zus meteen naar de gevangenis worden genomen en verhoord worden. Een verhoor die dagen en nachten en uren en uren duurt. Een verhoor die in de film maar een paar minuten duurt. Nu hebben beide makers, zowel Inge Scholl als Micheal Verhoeven, nog geen feiten van het verhoor omdat die toen nog niet openbaar waren gemaakt. Er kan dus ook niet heel veel van het verhoor worden verteld. Later is er nog een film gemaakt, Sophie Scholl, toen die gegevens wel openbaar werden gemaakt. In die film is bijna het hele verhoor te zien. In het kort durende verhoor komt wel bij alle twee de werken ten sprake dat Sophie en Hans hun medeleden niet hebben verraden en alle schuld op zichzelf hebben genomen.

De scenes zijn dus niet helemaal hetzelfde. Dat heeft mede te maken met het belang van de regisseur om de film niet te langdradig maar spannend te houden en met het gegeven dat Micheal Verhoeven misschien meer informatie had over hoe het precies ging.

Bronnen-/literatuurlijst

Boek

Inge Scholl, Die Weiβe Rose, uitgeverij Fischer, Frankfurt am Main 1955 Roman

Boekverslag Die Weiβe Rose, scholieren.com, 2007, Mark uit Zevenaar http://www.scholieren.com/boekverslag/46951

Boekverslag Die Weiβe Rose, havovwo.nl, 2002, Wanda Visser

http://www.havovwo.nl/vwo/vdu/bove/die%20weisse%20rose.pdf

Film

Die Weiβe Rose, regie: Micheal Verhoeven, CCC Film, 1982

Filmbespreking, Die Weiβe Rose, dvdinfo.be, 2008, William

http://www.dvdinfo.be/bespreking.php?id=4071

Filmbespreking, Die Weiβe Rose, planet-wissen.de, 2014, Sabine Kaufmann,

http://www.planet-wissen.de/politik_geschichte/drittes_reich/weisse_rose/