Die verlorene Ehre der Katharina Blum door Heinrich Böll

Samenvatting Het boek gaat over Katharina Blum, een huishoudster van 27 jaar. Ze werkt bij het echtpaar Blorna. Mevr. Blorna helpt Katharina aan een eigen huis. 's Avonds werkt ze ook nog bij echtpaar Hiepertz. Van dat geld kan ze ook nog een auto kopen. Op een avond meldt Katharina zich bij het huis van politierechercheur Walter Moeding, met de mededeling dat ze de journalist Werner Tötges in haar huis heeft doodgeschoten. Een paar dagen daarvoor was Katharina te gast bij een carnavalsbal. Daar werd ze verliefd op Ludwig Götten. 's Avonds heeft ze hem mee naar huis genomen en dan blijkt hij door de politie gezocht te worden als 'Bundeswehrdeserteur'. Katharina geeft hem de sleutel van een landhuis en stippelt een vluchtweg voor hem uit. De volgende dag staat de politie voor de deur, om Götten op te pakken. Hij wordt namelijk ook gezocht voor moord en bankroof. Ze vinden hem niet in het huis van Katharina en nemen haar mee voor verhoor naar het bureau. Het verhaal van Katharina en haar moordlustige minnaar wordt opgeblazen in de pers en Katharina heeft daar op een gegeven moment zo genoeg van dat ze de journalist die ze een interview had beloofd, vermoordt. Plaats & tijd Het verhaal speelt zich af in een Duitse stad in februari 1974. Het is carnaval, veel van het gebeurde speelt zich af in cafés, op straat, op het politiebureau of bij mensen (Katharina, de Blorna’s en Else Woltersheim) thuis. Katharina is niet rijk, maar kan goed ronkomen van haar salaris. De mensen bij wie ze werkt zijn wel rijk.
Opbouw Het verhaal speelt van 20 februari 1974 tot 24 februari 1974. Het is niet chronologisch verteld, het verhaal begint bij het moment dat Katharina aanbelt bij Moeding om zichzelf aan te geven. Vanaf dan begint de schrijver met vertellen wat er voorafgegaan is aan die gebeurtenis. Dit is ook niet in chronologische volgorde verteld, er zijn flashbacks en uitwijdingen over gebeurtenissen en levens van mensen die met het verhaal te maken hebben. Het verhaal wordt verteld vanuit een alwetende verteller, die de gebeurtenissen beschrijft, schijnbaar aan de hand van politierapporten. sonages Katharina Blum is een vrouw van 27 jaar, volgens veel mannen in haar omgeving knap om te zien. Van opdringerige mannen houdt ze niet, ze vindt (bijna) alle aandacht die ze van mannen krijgt vervelend. Ze heeft haar vader verloren toen ze zes jaar was. Ze wordt opgevangen door haar peettante, die ervoor zorgt dat Katharina naar de huishoudschool kan. Na haar school vindt ze een baan als huishoudster maar ze stopt al gauw weer met deze baan. Via haar broer leert ze Brettloh kennen. Hiermee gaat ze trouwen maar later komt ze erachter dat ze hem toch niet aardig vindt. Ze gaat dan ook van hem scheiden. Later werkt ze als huishoudster bij verschillende mensen. Katharina is het enige round character in het boek, en zelfs haar personage wordt niet uitvoerig besproken. Andere personen in het boek zijn het echtpaar Blorna. Mevrouw Blorna is een beetje een ‘bitch’, ze heeft een nogal scherpe tong. Zelfs tegen meneer Blorna, een vriendelijke man die een oogje op Katharina heeft maar niets doet met die gevoelens, uit principe. Mevrouw en meneer Blorna hebben het beste met Katharina voor, ze vinden het heerlijk hoe zijn hun huishouden runt en doen alles om haar te helpen. Andere personages zijn het echtpaar Hiepertz, meneer Moeding en meneer Beitzmenne van de politie, meneer Götten, meneer Tötges van ‘die Zeitung’ en Else Woltersheim, haar peettante. Thema en motieven Het thema in het boek is eigenlijk de titel: hoe geweld ontstaat en waartoe het kan leiden. En het antwoord wordt gegeven in het eerste deel van de titel: de verloren eer van Katharina Blum, dus geweld ontstaat door het schaden van de eer van een persoon. Een motief in het boek is de vergelijking met bronnen, rivieren en zijstroompjes, dammen en dijken die de schrijver maakt. Met de bronnen bedoelt de schrijver informatiebronnen en met de rivieren, dammen en dijkjes probeert hij er een lopend (stromend?) verhaal van te maken. Periode Het boek speelt in de 70er jaren, maar daar is niet veel van te merken. Het had ook nu of 10 jaar geleden kunnen spelen. Eigen mening Ik vond het een leuk boek, soms een beetje vaag, maar er zaten wel grappige stukken in. Ik vind het boek wel een aanrader omdat het makkelijk te lezen is, en ook best grappig af en toe. Je moet je hoofd er wel bij houden want anders maken al die namen het soms vrij ingewikkeld. Onderwerp Meestal trekken boeken over misdaden me niet zo, ik ben niet zo’n detective fan. Maar dit is geen detective te noemen omdat het niet de vraag is wie het geeft gedaan, want dat wordt op bladzijde 2 al vermeld. De vraag is hier: waarom? En wat hebben deze mensen met elkaar te maken?
Gebeurtenissen Ik vond de gebeurtenissen niet spannend, zo is het boek ook niet geschreven. De nadruk ligt in het boek heel erg op de gebeurtenissen, de gedachtes van de personen worden niet of nauwelijks beschreven. De gebeurtenissen waren wel realistisch, maar af en toe niet erg logisch. Een vrouw die niet van opdringerige mannen houdt zou volgens mij niet snel een man meenemen van een feestje naar huis (om iets anders te doen dan thee te drinken). Bovendien kan ik me niet voorstellen dat de pers dit verhaal zo uitgebreid bespreekt. Dat een bankovervaller/moordenaar bij een bepaald persoon de nacht heeft doorgebracht zal best besproken worden in een klein berichtje op de voorpagina van een krant, en het is ook logisch dat zo iemand voor verhoor meegenomen wordt naar het politiebureau. Maar dit zal normaal nooit zo’n groot schandaal worden als in dit boek. Wat wel realistisch is, is dat iemand die zo uitgebreid in de pers komt en haar eer daarmee verliest, verschrikkelijk boos wordt op de journalist die de waarheid zo verdraait dat wat hij en het publiek willen lezen ook echt in de krant komt te staan. Ik kan me voorstellen dat het ‘slachtoffer’ van deze roddels in staat is de journalist die ze bedacht heeft te doden. Opbouw en taalgebruik Ik moest in het begin erg wennen aan de stijl van de schrijver. Hij vertelt het verhaal echt aan de lezer, spreekt je persoonlijk aan. Ook steeds die vergelijkingen met bronnen en riviertjes waren soms wel een beetje raar. Ik vond de schrijfstijl wel heel los en grappig, het is een gortdroog en gedetailleerd verslag van de gebeurtenissen wat grappig overkomt. Toen ik eenmaal aan deze stijl gewend was, was het boek gemakkelijk te lezen, en ook het taalgebruik is niet ingewikkeld. Wat ik af en toe wel vervelend vond was dat er zoveel namen in het boek voorkomen dat je niet meer weet wie nou wie is en wie wat heeft gedaan. Daarin deed het boek een beetje aan een detective denken, maar de stijl is heel anders. Personages De personages werden niet uitvoerig besproken, wat je over ze te weten kwam was door hun gedrag. De schrijver beschreef niet de gedachtes, maar alleen de gebeurtenissen. De personages zijn wel realistisch en geloofwaardig, hun acties zijn niet echt voorspelbaar. Vooral Katharina gedraagt zich in het boek heel anders dan de rest van haar leven. Omdat de karakters niet worden uitgewerkt, leef je niet mee; hierdoor vond ik de personages ook niet sympathiek, ik kon me niet met hen identificeren