Suikerbelasting?

 ‘Het eten van suiker stimuleert het eten van nog meer suiker, en daarom is stoppen met het eten van suiker net zo moeilijk als stoppen met roken.’ Dit beweert hoogleraar endocrinologie Aart Jan van der Lely aan het Erasmus Medisch Centrum in Het Parool. Bijvoorbeeld wanneer je begint met het eten van een koekje heb je al snel zin in nog een koekje. Dit komt omdat er in de meeste koekjes verslavende suikers zitten.[1] Wanneer je deze suiker binnenkrijgt,  komt dit in je bloed terecht als glucose. Hoe meer glucose, hoe meer insuline er wordt aangemaakt door je alvleesklier. Wanneer er veel insuline wordt aangemaakt, gaat je suikerspiegel naar beneden. Hierdoor ontstaat er een enorm hongergevoel, je maag gaat samentrekken en je hebt zin in nog meer suiker. In Nederland stijgt het aantal obesitas gevallen, de oorzaak hiervan zijn onder anderen ongezonde eetgewoontes. Bijvoorbeeld te veel suikerinname. Een oplossing om deze overmatige suikerinname tegen te gaan zijn accijns. Er moeten dus accijns komen op extreme suikerproducten.

Met dit standpunt ben ik het niet eens. Ten eerste, waarom zou je suikeraccijns invoeren? Je kan dan net zo goed meteen extra CO2 belasting invoeren op koolzuurhoudende dranken zoals Coca Cola of Fanta. Ook zou je meteen een extra belasting kunnen vragen voor producten met een hoog vetpercentage. Het punt dat ik met dit argument wil maken is dat het dus geen zin heeft om alleen belasting in te voeren op extreme suikerproducten, dit zou geen invloed hebben op het aantal stijgende obesitas gevallen in Nederland. De consument die eerst veel suikerproducten consumeerde wat ervoor zorgde dat hij overgewicht had, stapt nu over op de vette producten omdat deze goedkoper zijn. Het probleem van de stijgende obesitas lijn wordt met alleen de suikertaks dus niet gestopt.
            Daarnaast hoeft de oplossing niet te zijn om extreme suikerproducten duurder te maken. Men kan ook andersom denken, niet de mensen die slecht bezig zijn straffen, maar de mensen die goed bezig zijn belonen. Bijvoorbeeld mensen die aantonen dat ze letten op het suikerpercentage van een product korting geven op hun zorgpremie. Mensen die een gezond BMI hebben, hoeven een lagere zorgpremie te betalen dan de mensen met overgewicht of obesitas. Een andere optie is dat de overheid geen of lagere BTW geeft op gezonde producten. Onder gezonde producten verstaan we dan bijvoorbeeld producten waaruit de schijf van vijf bestaat. Hierdoor heeft iedereen een duidelijk beeld van wat gezond is en wat niet. Door de lage prijs van gezonde producten worden consumenten gestimuleerd om deze producten te kopen. Hierdoor zou het percentage mensen met overgewicht ook kunnen afnemen.
            Ten derde is de term extreme suikerproducten vaag. Welke suikerproducten vallen onder extreem? Komt er dan een suikergrens die bepaalt welke producten extreem zijn? Hierover valt veel te discussiëren, er zijn altijd mensen die het niet eens zijn met de overheid en de besluiten. Ook is de consument eigenlijk zelf gewoon verantwoordelijk voor wat hij eet, hier hoeft de overheid zich niet mee te bemoeien door middel van een suikertaks. Of de overheid kiest ervoor om eisen aan de fabrieken te stellen op het gebied van het toevoegen van suiker, bijvoorbeeld een maximaal percentage suiker vaststellen.
            Een argument om deze suikeraccijns wel in te voeren zou natuurlijk kunnen zijn dat de mensen alleen maar dikker en dikker worden door de toenemende suikerinname. Dit is natuurlijk ook waar. Het aantal mensen met hart- en vaatziekten, diabetes type 2, onvruchtbaarheid, depressies en angststoornissen neemt toe als gevolg van overgewicht of obesitas.[2] Een vermindering van de stijgende obesitas gevallen zouden de accijns kunnen veroorzaken, kijk bijvoorbeeld maar naar de accijns op tabak en alcohol. Een accijnsverhoging van €0,68 cent per pakje veroorzaakt een afname van sigarrettenrokers met 2,4%, dit zijn 74 000 mensen.[3] De accijns zouden dus ook kunnen werken bij suikerproducten. Maar niets is minder waar, de suikertaks heeft geen effect op de het gedrag van de consumenten beweert de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie. In Nederland is al een suikertaks geweest, deze is begin jaren ’90 afgeschaft omdat het geen enkel effect gehad heeft.  Ook in de Deense overheid had twee jaar geleden een kleine periode een suikertaks ingesteld, deze had geen effect dus schaften ze al snel weer af. De Deense overheid liet dan ook weten aan de andere Europese landen: ‘Belastingen of heffingen op vetten en suiker zijn een ongeschikt middel om consumentengedrag te beïnvloeden’.[4]

Dus, suikeraccijns invoeren op extreme suikerproducten is geen goed idee. Ten eerste zouden alleen de suikeraccijns geen effect hebben op het gedrag van de consument, dit is dan ook gebleken in de jaren ’90. Ten tweede kan de overheid ook anders denken, de mensen met een gezond BMI krijgen korting op hun zorgpremie of de BTW van de producten uit de schijf van vijf wordt verlaagd. Daarnaast moet er duidelijk worden wat er bedoeld wordt met ‘extreme suikerproducten’, waar ligt de grens? Verder is de overheid niet verantwoordelijk voor wat de consument eet, de consument bepaalt dit zelf en de overheid hoort zich hier niet mee te bemoeien door middel van een suikertaks. Bovendien hoeft de overheid niet per se de consumenten aan te spreken maar kan zij ook de fabrikanten aanspreken, dit door middel van het instellen van een limiet van toegevoegde suikers. Daarentegen wordt de bevolking wel steeds dikker en dit heeft nare gevolgen. Dit zou een reden kunnen zijn om de suikeraccijns in te voeren, maar uit ervaring blijkt dat dit geen effect heeft op het gedrag van de consument. Dus, iemand een koekje?

[1] Website BBC UK, ‘Why is sugar so addictive?’, internet, 22 maart 2013 (http://www.bbc.co.uk/science/0/21835302)

[2] Website Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, ‘Wat zijn de mogelijke gezondheidsgevolgen van overgewicht?’, internet, 16 mei 2014 (http://www.nationaalkompas.nl/gezondheidsdeterminanten/wat-zijn-de-mogelijke-gezondheidsgevolgen-van-overgewicht/)

[3] drs. P.A. van der Hauw, drs. A.M.J. te Peele, drs. A. Kranenborg, drs. W.H.J. Verhoeven, Accijnsverhoging op

Tabaksproducten, EIM Onderzoek voor bedrijf en beleid, 16 mei 2014, p. 5

[4] Website Nederlandse vereniging Frisdranken, Waters, Sappen, ‘Invoering suikertaks in Denemarken van de baan’, internet, 29 augustus 2012 (http://www.fws.nl/nieuws/algemeen/invoering-suikertaks-denemarken-van-de-baan)