Proefdieren

Debat Proefdieren

Voor1 (3min)
Het gebruik van proefdieren is in veel landen een onderwerp van discussie en ook in Nederland zijn er al veel verhitte debatten over gevoerd. Vaak wordt er daarbij meer van gevoelens uitgegaan dan van feiten. Ons doel is dan ook om in deze discussie niet persoonlijk te worden en geen drogredenen gebruiken. De stelling waarover we gaan discussiëren is:
Het gebruik van proefdieren moet verboden worden.
Onder proefdieren verstaan we alle dieren die door bedrijven en onderzoekcentra worden gebruikt om allerlei proeven mee te doen. Veruit de meeste proefdieren worden gebruikt bij het ontwikkelen van medicijnen, wetenschappelijk onderzoek en het onderzoek naar schadelijke stoffen. Deze proefdieren zijn vaak ratten of muizen, alhoewel voor sommige proeven specifieke dieren nodig zijn. Als je bijvoorbeeld medicijnen wilt ontwikkelen tegen MS dan kun je je proeven het beste op mensapen uitvoeren omdat die genetisch het meest op mensen lijken. In 2002 werden er 702.994 proefdieren gebruikt in Nederland. Dat is veel te veel.

Wij kunnen en moeten dit aantal drastisch verminderen. In de Nederlandse wet is sinds 1981 de intrinsieke waarde van het dier vastgelegd. Hieronder wordt verstaan dat dieren recht hebben op een eigen waarde en dus niet behandelt moeten worden op grond van de waarde die ze voor ons hebben. Je moet dieren dus zo menswaardig mogelijk behandelen.
Het is daarom des te erger dat proefdieren nog steeds worden opengesneden, bestraald, onderzocht, gevaccineerd en weer dicht worden genaaid. Dat is niet echt het menswaardig gedrag dat wij na streven. Ook de huisvesting van dieren is onder de maat en zal alleen nog maar verslechteren.
Proefdieren zijn voor veel onderzoeksinstellingen noodzakelijk maar duur. De dieren moeten volgens strenge regels behandeld en gehuisvest worden. Alleen al het voeder en de ruimte die deze dieren gebruiken, vormen een grote uitgavenpost van deze instellingen. Tot kort gaf de regering hiervoor nog veel subsidies (zo’n 5 miljoen euro) aan uit, maar rekening houdend met de kwakkelende economie zal dit bedrag de komende jaren sterk dalen. Gevolg is dat de onderzoeksinstellingen minder geld kunnen besteden aan de huisvesting van dieren. Hierdoor krijgen de proefdieren, naast het onderzoek dat op hen wordt uitgevoerd, er nog een ongemak bij.
Het ergste van alles is dat al dit dierenleed overbodig is. Er zijn genoeg alternatieven voor het gebruik van proefdieren, die hun effectiviteit en betrouwbaarheid al lang en breed hebben aangetoond. Maar totnogtoe is er te veel geld besteed aan het onderzoek met proefdieren en te weinig aan het onderzoek met alternatieven. Dit moet veranderen zodat we dierproeven kunnen vervangen door alternatieven die even goed werken maar veel humaner zijn.

Tegen1 (3min)
U zegt dat het gebruik van proefdieren verboden moet worden. Ik vind dat een onhaalbaar plan. Wij kunnen niet als enige land in de Europa geen proefdieren gebruiken, want dat zou ons isoleren van de rest van Europa. We zouden al onze medicijnen, al onze kennis wat betreft diergenetica en al onze gevaarlijke stoffen uit andere landen moeten halen. In de ogen van de rest van de wereld zijn we dan een stelletje schijnheiligen die in eigen land luidkeels te keer gaan tegen het gebruik van proefdieren, maar ondertussen wel producten kopen die in andere landen op dieren zijn getest. Dat is net zoiets als wel de lusten maar niet de lasten. En de producten waar we het over hebben zijn onmisbaar in onze samenleving.
U zegt ook dat na het vastleggen in de wet van de intrinsieke waarde van dieren, dat proefdieren nog steeds worden “opengesneden , bestraald … en weer worden dichtgenaaid”. U doet hier alsof het niveau van deze proeven even hoog ligt als de praktijk van dokter Wasman, maar het tegendeel is waar. Sinds 1981 moeten alle proeven worden aangemeld bij een centraal gezagsorgaan. Daar wordt nagegaan of de proeven noodzakelijk zijn, of ze professioneel worden uitgevoerd en of er geen haalbare alternatieven voor de proef zijn. Als dat allemaal is zorgvuldig is afgewogen, dan pas wordt er goedkeuring voor de proef gegeven. Dus proefdieren worden niet zo slecht behandelt als veel mensen denken. Natuurlijk hebben ze niet echt een prettig leven maar dat hebben veel mensen onder het bestaansinkomen nu ook niet. Ik zou zeggen doet u eerst daar maar eens iets aan, voordat u het gebruik van proefdieren verbiedt en daarmee weer honderden werklozen op uw rekening hebt staan. Het is toch bij de zotte af dat we hier over dieren staan te discussiëren. Terwijl de armoede in Nederland steeds verder stijgt. Maar hierover zullen we het nog wel een andere keer hebben.
Nederland kan niet zonder proefdieren. De testresultaten die van dierproeven worden verkregen zijn op veel gebieden belangrijk voor onze maatschappij. Voor de veiligheid van consumenten, voor het ontwikkelen van medicijnen en zelfs voor de economie zijn deze proeven noodzakelijk. Maar ze zijn vooral belangrijk voor het onderzoek naar ziektes. Door de vergrijzing wordt een steeds groter deel van de gezondheidszorg besteed aan de ziektes die steeds vaker bij ouderen voorkomen, de zogenaamde ouderdomskwalen, zoals MS, Parkinson, Alzheimer en allerlei soorten kanker. Natuurlijk wordt er overal ter wereld onderzoek verricht naar de medicijnen tegen deze ziektes, maar Nederland kan daar niet bij achterblijven. Een medicijn tegen één van deze ziektes kan al een groot deel van de bestaande wachtlijsten oplossen. De Nederlandse gezondheidszorg heeft dus veel baat bij het gebruik van proefdieren.
En proefdieren zijn niet alleen nuttig voor de gezondheid van onze maatschappij maar ze dragen ook hun steentje bij aan de welvaart. Door het gebruik van proefdieren verkrijgen wetenschappers veel informatie die bijdraagt aan de Nederlandse kenniseconomie, wat een belangrijke banenmotor is in ons land. Ook de gezondheidszorg profiteert van het gebruik van proefdieren. Zo krijgen ze betrouwbare en goedkope medicijnen en vergaren ze veel kennis over nu nog ongeneeslijke ziektes.


Voor2 (3min)
We hebben al gezegd dat de intrinsieke waarde van dieren in de Nederlandse wet is vastgelegd. Maar dat heeft tot nu toe nog niets opgeleverd. Jullie noemden al dat er nu en commissie is die alle dierproeven moet testen op professionaliteit of op alternatieven, maar dat heeft geen duidelijke daling teweeggebracht in het aantal dierproeven. Er was in 2002 wel een kleine daling ten opzichte van 2001 (met 0,4%), maar er is geen enkel bewijs dat dit veroorzaakt is door het scherpere toezicht. Maar het belangrijkste is niet hoeveel proefdieren er worden gebruikt, maar hoe ze worden gebruikt. Een leven als proefdier is natuurlijk niet prettig. Bij veel onderzoek is het noodzakelijk dat de dieren worden opengesneden om te kijken hoe de organen reageren op bepaalde medicijnen. Dit zou op zich niet zo erg zijn, als er maar pijnstillers werden gebruikt. Maar dat wordt vaak niet gedaan omdat de pijnstillers de resultaten van de proeven kunnen beïnvloeden.
Proefdieren hebben dus een onprettig leven. Maar het ergste is dat proefdieren eigenlijk overbodig zijn. Er zijn in de loop der jaren tientallen alternatieven bedacht die even goed of zelfs beter werken. Een groot deel van de proeven kan bijvoorbeeld worden uitgevoerd op organen die zijn gekweekt door middel van stamcellen. Dit zijn celen die je kunt laten groeien tot allerlei soorten weefsels, zoals spieren organen of huid. De resultaten van deze proeven zouden ook nog eens waardevoller zijn omdat je eigenlijk test op mensenweefsel en je hoeft dus geen rekening te houden met de verschillen tussen proefdier en mens.Een alternatief dat misschien iets minder vaak toepasbaar is, maar wat wel honderden dierenlevens kan redden, is het gebruiken van embryo’s of dode dieren. En een derde alternatief is het gebruik van lagere organismen zoals slakken en weekdieren. Deze dieren zijn veel minder gevoelig voor pijn dan zoogdieren maar hebben in principe dezelfde lichaamsfunctie en zijn dus geschikter voor dierproeven. Omdat geen enkele instelling het aandurft om deze alternatieven te gebruiken worden ze bijna niet toegepast en zijn ze erg duur om op over te schakelen. Maar hoe meer het alternatief wordt toegepast hoe goedkoper het uiteindelijk wordt.
Dan wil ik ook nog even ingaan op uw argument dat het aanzien van Nederland zal dalen als wij dierproeven zouden verbieden maar wel in het buitenland producten zouden kopen die op dieren zijn getest. Dat is gewoon onzin. Elk land koopt producten die het niet zelf kan of wil produceren in het buitenland. Een goed voorbeeld daarvan is de wereldoliehandel. Ieder land dat zelf geen olie in de grond heeft, koopt olie bij landen die enorme voorraden in de grond hebben zitten. Dat is het principe van vraag en aanbod en wordt door elk handeldrijvend land ter wereld geaccepteerd. Hetzelfde principe werkt voor het ontwikkelen van medicijnen waarvan het volgens u noodzakelijk is dat het in Nederland moet gebeuren. Waarom zouden wij er veel geld, moeite en dierenlevens instoppen, als bijvoorbeeld de Amerikanen aan het zelfde medicijn werken maar met het verschil dat zij er miljoenen euro’s meer aan kunnen uitgeven. Dat is een race die wij niet kunnen winnen. Zou het niet veel verstandiger zijn als wij ons geld ergens anders aan besteden en de dierenlevens te sparen en zodra de Amerikanen die medicijnen hebben ontwikkelt kopen wij ze wel van hen.

Tegen2 (3min)
Natuurlijk kleven er bezwaren aan het gebruik van dieren maar deze proeven zijn noodzakelijk. Als ze niet uitgevoerd worden kunnen er bijvoorbeeld geen giftigheid- onderzoeken gedaan worden en in het ergste geval kan dat leiden tot giftige producten die op de markt komen. Ook het onderzoek naar en de ontwikkeling van medicijnen kan niet zonder dierproeven, want dan zullen er medicijnen verstrekt worden die geen of zelfs een schadelijke werking hebben. Tenslotte zal het onderzoek naar ziektes zoals kanker en MS ernstige achterstand oplopen zonder het gebruik van dierproeven, en dan vallen er zeker doden. Uw idee is om af te wachten tot de Amerikanen, of een andere grootmacht, deze medicijnen hebben ontwikkeld en het dan van hun kopen. Maar zo gaat dat in de werkelijkheid niet. Het onderzoek naar medicijnen tegen bijvoorbeeld Alzheimer, is verspreid over honderden laboratoriums over de hele wereld. Elk laboratorium doet onderzoek naar een klein gedeelte van het te ontwikkelen medicijn, en de uitkomsten van dit onderzoek worden dan verzameld en gebruikt om een levensreddend medicijn te ontwikkelen. Het is dus letterlijk van levensbelang dat deze proeven uitgevoerd worden en de enige manier daarvoor is het gebruik van proefdieren.
Ik begrijp u pleidooi voor het gebruik van alternatieven, maar wat ik niet begrijp is waar u het vandaan haalt dat deze alternatieven al hebben laten zien dat ze even goed en even betrouwbaar zijn als dierproeven. Zoals u zelf zegt worden deze alternatieven nog bijna nergens toegepast. Hoe weten ze dan dat ze zo goed werken? En ook al zijn ze inderdaad zo goed dan kost het nog veel te veel geld om deze alternatieven in te voeren. In deze economisch slechte tijden kun je niet verwachten dat instellingen hun betrouwbare dierproeven gaan vervangen voor peperdure alternatieven die zich nog moeten bewijzen. In plaats daarvan kun je veel beter het gebruik van dierproeven toelaten, maar tegelijkertijd er nog strenger op toe zien dat deze goed en humaan worden uitgevoerd. Dan hebben proefdieren een beter leven, en hoeven wij niet allerlei noodzakelijke producten uit het buitenland te halen.
Dan wil ik nog even terugkomen op u uitspraak over de marktwerking van de wereldeconomie. Als voorbeeld gebruikte u de wereldwijde oliehandel. Maar dan bent u zeker de oliecrisis in 1979 vergeten. De OPEC draaide toen de oliekraan dicht en toen werd onder andere Nederland daar de dupe van. Dat kan net zo goed met medicijnen gebeuren. Landen die medicijnen produceren kunnen ons boycotten en dan zitten wij met mensen die bij bosjes sterven. Dit is natuurlijk maar een voorbeeld, maar er zijn toch genoeg andere risico’s die ons moeten besluiten om dat soort producten in ons eigen land te produceren.
Proefdieren moeten niet verboden worden want dat heeft desastreuze gevolgen voor de gezondheid in onze maatschappij, en ook voor de economische positie van Nederland zou het ongunstig zijn. U kunt wel makkelijk roepen dat het onmenselijk is om proefdieren te gebruiken, maar de alternatieven die u aandraagt zijn of bijna niet toe te passen of technisch nog niet haalbaar. En ze zijn zeker veel te duur.


Tegen3 (1min)
Het gebruik van proefdieren moet niet verboden worden. Zonder proefdieren kunnen er geen betrouwbare medicijnen ontwikkeld worden, waardoor patiënten minder snel of niet zullen genezen. Hierdoor wordt er een nog groter beroep gedaan op de ziekenhuizen en de gezondheidszorg en de wachtlijsten zullen nog langer worden. Zonder dierproeven kan er ook geen giftigheidonderzoek plaatsvinden, en dat kan leiden tot giftige producten die helemaal niet giftig horen te zijn en tot een onveiligere samenleving in het geheel. Ten slotte loopt onze kenniseconomie veel schade op, en dat is een markt die veel banen schept en die ons bovendien veel aanzien geeft in de rest van de wereld.
Dit aanzien wordt sowieso al sterk minder als we het gebruik van proefdieren verbieden, omdat we dan de producten die we daardoor niet meer zelf kunnen maken in het buitenland moeten kopen waar ze net zo goed op dieren zijn getest. Bovendien zijn dierproeven de afgelopen jaren een stuk humaner geworden omdat ze voortaan door een speciale comissie goed gekeurd moeten worden. En aangezien de huidige alternatieven nog veel te duur en veel te onbetrouwbaar zijn kunnen we niet zonder het gebruik van proefdieren.

Voor3(1min)
Wij zijn absoluut voor het verbieden van het gebruik van proefdieren. Mensen moeten rekening houden met de intrinsiek waarde van dieren, zoals is vastgelegd in de Nederlandse wet in 1981. Het gebruik van proefdieren is duidelijk in strijd met deze wet, omdat proefdieren zo slecht behandeld worden. Ze worden vaak zonder verdoving getest en hun leefruimte en algemene leefomstandigheden laat veel te wensen over, zeker als binnenkort de subsidiekraan wordt dichtgedraaid. En dit is allemaal onnodig omdat er veelbelovende alternatieven zijn ontwikkeld, bijvoorbeeld het gebruik van stamcellen, het gebruik van dode dieren en het gebruik van lagere organismen. Maar de instellingen die proefdieren gebruiken die vinden deze alternatieven te duur. Daarom moet de overheid meer geld steken in het invoeren van deze alternatieven. En hoe meer instellingen overstag gaan hoe goedkoper het op den duur wordt. En diervriendelijker natuurlijk!