Pil van Drion

Hoogbejaard zelfmoord plegen hoeft tegenwoordig niet meer met een stropdas van de verpleger, of met het pistool van je schoonzoon. Nu is er geen risico meer op een mislukte poging of een pijnlijke dood, want er zou een vredelievend pilletje beschikbaar gesteld kunnen worden die een rustige en zekere dood garandeert. Ik doel hiermee op de zogenaamde pil van Drion. Oud-hoogleraar Huib Drion pleitte in 1991 al voor de vrije verstrekking van zelfdodingsmiddelen aan ouderen. In het huidige debat over de kwestie wordt de man van de zelfmoordpil veelvuldig genoemd. “Ik heb nooit over een pil gesproken. Dat hebben de kranten bedacht: de pil van Drion. Maar in mijn artikel "Het zelfgewilde einde van oude mensen" in het NRC Handelsblad destijds, kwam het woord niet voor. Ik ben er ook tegen. Als zo'n pil in een kastje naast het bed ligt, dreigt het gevaar dat kinderen het opeten of dat iemand er misbruik van maakt. Toentertijd dacht ik dat je iets zou moeten hebben wat je in tweeën kunt opsplitsen. Je neemt eerst een drankje en een week later een pil of andersom. In elk geval moet het in twee etappes gebeuren. Mocht je halverwege bedenkingen krijgen, dan hou je er gewoon mee op.” Ik ben het met Drion eens dat het zeer belangrijk is om deze procedure in meerdere delen op te splitsen en de verschillende middelen op aparte plaatsen zorgvuldig te bewaren. Wanneer men zich dan bedenkt, of de pil in verkeerde handen valt (zoals dat van een kind, of iemand met kwade bedoelingen) hoeft de ongewenste dood hier niet op te volgen. Drion schudde Nederland destijds wakker met zijn ideeën over een menswaardig einde. Hoewel velen geschokt waren door de gedachte aan het zelfmoord plegen op een legale manier, kan ik me erg goed vinden in zijn theorie. Echter, meer dan tien jaar later, bestaat er nog steeds geen maatschappelijke consensus over ‘het zelfgewilde einde’. Inmiddels is de pil van Drion een begrip, maar de zelfmoordpil bestaat niet. Ik ben van mening dat het toch mogelijk is om het idee van Drion te realiseren, weliswaar onder strikte voorwaarden. Wanneer hoogbejaarden het leven niet langer meer zien zitten, wat ik me goed kan voorstellen als je totaal afhankelijk bent van anderen, opgesloten zit in een bejaardentehuis of van de ziektes uit elkaar valt, zouden zij gebruik kunnen maken van de pil van Drion. Ouderen erkennen dat zij het een geruststelling zouden vinden om deze mogelijkheid bij de hand te hebben en deze mensen zijn niet per sé depressief. Het is dus niet zo dat alleen mensen die geen zin meer hebben in het leven deze pil een uitkomst vinden, maar ook mensen die het op dit moment goed gaat, maar misschien later gebruik willen maken van deze pil. Ik vind dat de pil door de bevoegde artsen alleen mag worden verstrekt aan ouderen, waarmee voorkomen wordt dat de jeugd toegang heeft tot deze methode. Ik ben het met Drion eens wanneer hij verteld: “In mijn jonge jaren heb ik wel eens overwogen om zelfmoord te plegen. En dat is juist de reden waarom ik vind dat jonge mensen die pil niet mogen hebben. Ik heb zeker ongelukkige liefdes gehad. Dat geldt natuurlijk ook voor anderen. Als je op zo'n moment verdriet hebt, interesseert het je niet dat je als je veertig of vijftig bent, misschien niet meer ongelukkig bent. Het zou je zelfs irriteren wanneer iemand zou zeggen dat je er later om moet lachen. Zo'n redenering is razendmakend, want met die toekomstige ik heb je op dat moment geen enkele solidariteit. Terwijl de latere ik wel solidair is met de jongere. Als je op jongere leeftijd zelfmoord pleegt, zijn al die toekomstige ikken meteen uitgeschakeld. Het ligt niet in het wezen van de jonge mens om na te denken over het leven als oudere. Daarom vind ik dat alleen ouderen over zo'n pil zouden mogen beschikken.” Ik ben inderdaad ook van mening dat ouderen beter zicht hebben hun toekomstige leven dan jongeren en daarom ook beter kunnen beoordelen of zij een einde aan hun leven willen maken. De grote zorg van veel ouderen is dat zij door lichamelijke of geestelijke achteruitgang niet meer voor zichzelf kunnen zorgen. Het is voor hen een hele geruststelling als zij dan de mogelijkheid hebben om hun leven te beëindigen. Het voorstel van Drion om die pil alleen aan alleenstaanden te verstrekken vind ik ook goed overwogen, omdat ouderen die samenleven direct of indirect pressie op elkaar kunnen uitoefenen. Ze kunnen de ander ertoe bewegen om zo'n pil te nemen of om hem bijvoorbeeld samen in te nemen. Wanneer een ouder persoon besloten heeft om een eind te willen maken ben ik van mening dat de persoon in kwestie het beste voortijdig een gesprek met een deskundige aangaat. Bij het afwegingsproces om zelfmoord kunnen er namelijk nog wel eens andere dan uitsluitend rationele overwegingen een rol spelen. Maar ik ben wel van mening dat emotionele gronden ook van belang zijn in deze keuze. Wanneer iemand zich totaal ongelukkig of geïsoleerd voelt moet dit ook meegenomen worden in de beslissing. Stel dat er ooit toch wetgeving tot stand komt die ouderen de mogelijkheid biedt om te ontkomen aan een mensonwaardige situatie. Het lijkt mij bij de uiteindelijke keuze dan onverstandig om altijd een arts aanwezig te laten zijn, omdat de persoon zich kan bedenken, maar zich dan misschien gedwongen voelt wanneer de dokter komt. De persoon in kwestie kan misschien denken: die arts is er nou toch, nu moet het ook maar gebeuren. Het risico bestaat dat mensen toch doorzetten terwijl ze, wanneer zij zelf zo'n pil hadden gehad, er misschien langer over na zou denken. Ik vind dat wanneer je besluit er een einde aan te maken, je ook het lef moet hebben het zélf te doen. Tegenstanders van de pil beweren vaak dat deze mogelijkheid ingaat tegen wat God heeft gewild. Het christendom heeft een grote invloed gehad op het heersende zelfmoordtaboe; in de bijbel staat immers: gij zult niet doden. Vanuit het christelijk beginsel van levensbescherming kan men principieel tegen elke vorm van zelfdoding zijn. Dat respecteer ik. Maar wat opvalt is dat christenen er níet principieel op tegen zijn om het leven dat God wil beëindigen te verlengen met behulp van geneesmiddelen. Vroeger gingen ouderen gewoon dood aan longontsteking. Nu gebruikt men antibiotica en leeft door. Maar dat is toch ook ingrijpen in wat God heeft gewild? Ik vind dat een vreemde manier van redeneren. Een ander argument dat door de tegenpartij wordt aangevoerd, is dat de overheid met het accepteren van deze pil op die manier wel een zeer negatief oordeel velt over het ouderdom. Het zou respectloos zijn om een hoogbejaarde een manier zou aanbieden om zichzelf te doden, in plaats van meer tijd en zorg steken in het verzorgen van deze mensen. Ik vind het juist respectloos wanneer je de mening van deze mensen niet voor vol aanziet en ze negeert wanneer zij aangeven graag dood te willen gaan. Op deze manier lijkt het net alsof zij niet rationeel kunnen denken en geen moeilijke beslissingen kunnen nemen, maar alles wat ze willen gewoon meer aandacht is. Ik denk dat dit besluit tot zelfdoding zeer serieus moet worden genomen, weliswaar niet aangemoedigd, maar de mogelijkheid moet bestaan om hoogbejaarden een rustige dood aan te bieden wanneer zij hier aan toe zijn. Er zit namelijk iets onwaarachtigs in het feit dat je wel zelfmoord kunt plegen door je op te hangen of door van het dak te springen, terwijl een zachte dood met behulp van een pil niet wordt getolereerd. De pil van Drion is een manier om te voorkomen dat mensen op zo'n gruwelijke manier aan hun einde moeten komen. Ik vind dit juist respectvol en menswaardig. Naar mijn idee heeft Huib Drion een terechte discussie veroorzaakt, waar volgens mij uit blijkt dat de pil van Drion een goede oplossing biedt voor hoogbejaarden die graag zelfmoord zouden willen plegen, maar wel op een pijnloze, legale manier. Volgens mij wegen de weinige nadelen niet op tegen de voordelen en is er voor deze minpunten een goede oplossing mogelijk. Maar voorzichtige omgang met deze pil blijft noodzakelijk!