Donor

Donorschap
Wat is donorschap eigenlijk? Als men het heeft over donor zijn, bedoelt men het afstaan van organen en weefsels na de dood. Het gaat om de vitale organen: hart, nieren, lever, longen en alvleesklier. Zonder deze organen kan een mens absoluut niet leven. Onder weefsels die bruikbaar zijn na de dood vallen: huid, botweefsel (inclusief pezen en kraakbeen), hoornvliezen, hartkleppen en bloedvaten. De kwaliteit van leven van patiënten gaat er enorm op vooruit, wanneer deze mensen een orgaantransplantatie hebben ondergaan. Het is echter moeilijk om aan deze organen te komen. Organen of weefsels zijn niet zomaar in een fabriek te maken, zelfs niet met de huidige wetenschap en technologie. De enige optie die overblijft, is dus bestaande organen te transplanteren naar de zieke patiënt. Wanneer er een orgaan uit een dier wordt gehaald, wordt dit vrijwel meteen afgestoten door het afweersysteem van de patiënt. Echter, wanneer het donororgaan wordt betrokken uit een mens, kan met medicijnen het afweerstelsel van de ontvanger van de organen zo worden onderdrukt, dat het donororgaan niet meteen wordt afgestoten. Voor veel zieken is het transplanteren van een menselijk orgaan of weefsel toch de enige kans op een genezing. Omdat de vraag naar donororganen veel groter is dan het aanbod, is er een voortdurende discussie over dit vraagstuk aan de gang. De wetgeving kan veranderd worden in bijvoorbeeld een van dat alle mensen die dood gaan per definitie hun organen beschikbaar stellen. Hier ontbrand onmiddellijk een heftige discussie. Er wordt namelijk op heel verschillende wijzen over het onderwerp orgaan- en weefseldonatie gedacht. Mensen die voor donatie zijn denken er als volgt over. Na de dood zijn je organen nutteloos. Ze liggen in de grond te verrotten, of worden verbrand tijdens de crematie. In beide gevallen heeft niemand er meer iets aan. Wanneer meteen na het overlijden de nog gezonde organen uit het lichaam worden verwijderd, kan een ziek persoon hiermee erg geholpen zijn. Pake voorbeeld netvlies/hoornvlies is door een donatie herstelt, pake kan alles weer goed zien, zijn kwaliteit van zien/leven is verbeterd. Of ze krijgen een grotere kwaliteit van leven. Bv: Nierpatiënten moeten enkele malen per week 4 uur lang aan de nierdialyse liggen. De nieren van deze mensen zijn zo ziek, dat ze hun functie totaal niet meer vervullen. Een apparaat neemt dit over, waardoor het bloed op kunstmatige manier gezuiverd wordt. Wanneer deze mensen een nieuwe nier krijgen, hoeven ze niet meer zo vaak naar het ziekenhuis om die behandeling te ondergaan. Op deze manier is een normale levenssituatie weer mogelijk. Bij sommige ziekten is het namelijk zo erg, dat patiënten overlijden, als er op de korte termijn niet een transplantatie plaatsvindt. Dit is bijvoorbeeld het geval bij patienten met longkanker. Na je dood heb je je organen niet meer nodig, maar mensen die erg ziek zijn, kunnen zonder deze organen of weefsels juist niet verder leven. Zo kun je zelfs na je dood van grote betekenis zijn voor andermans leven. Donoren zijn er niet veel. De wachtlijsten voor allerhande transplantaties zijn erg lang. Door het transplanteren van organen van één overledene kunnen meerdere zieke mensen gered worden. Zo geef je een positieve draai aan een heel treurige gebeurtenis, namelijk jouw dood. Donatie kan op deze manier ook helpen bij het verwerkingsproces van de nabestaanden. De gedachte dat andere mensen worden gered door de dood van hun geliefde, dus dat de dood niet helemaal voor niets is geweest, kan een heel mooi idee zijn en de nabestaanden helpen dit enorme verlies te verwerken. Ook vanuit religieus opzicht kan men redeneren dat orgaandonatie zelfs meer een plicht dan een keuze is. In elke godsdienst wordt liefde voor je naaste geproclameerd. Het leven aan iemand schenken, is dat niet het ultieme bewijs van naastenliefde? Gevoelens van solidariteit ten opzichte van de medemens zijn een andere reden om toe te stemmen in het doneren van organen. Het spreekwoord “Wat gij niet wilt wat u geschiedt, doe dat ook een ander niet” kan omgedraaid worden en de betekenis ervan is dan als volgt: Wanneer jij straks ongeneeslijk ziek wordt, wil je toch ook heel graag geholpen worden, ook al is dit met een orgaan wat afgestaan is door iemand die al dood is. Als je dit van jezelf weet, is het dan niet meer dan logisch, dat jij ook je organen ter beschikking stelt? Mensen die tegen donatie zijn kunnen er als volgt over denken. Ik ben erg vaak ziek, dus ze hebben toch niks aan mij. Ik ben niet geschikt voor orgaandonatie. Dit is onwaar, want veel ziekten zijn niet overdraagbaar op de ontvanger van het orgaan of weefsel. Ook voor iemand die regelmatig medicijnen gebruikt, is het zinvol om toestemming te geven voor donatie. Bij donatie gaat het immers om meerdere organen en weefsels. Als door medicijngebruik of ziekte een bepaald orgaan of weefsel is aangetast, blijven er nog wel andere organen en weefsels over die wel gebruikt kunnen worden. Een uitzondering hierop vormt het hepatitis a en b en het HIV virus. Dit is na de dood nog wel overdraagbaar. Voor de laatste bestaat er geen betrouwbare test om uit te maken of een donor een drager is van het virus. Door middel van het vragen aan de nabestaanden of er mogelijk veel wisselende seksuele contacten hebben plaatsgevonden, wordt getracht uit te vinden of iemand mogelijk besmet zou kunnen zijn. Vanuit religieus opzicht zijn er ook standpunten te bedenken die zich niet kunnen verenigen met donatie: wat gebeurt er met mij na mijn dood? Veel godsdiensten hechten waarde aan de integriteit of onschendbaarheid van het lichaam, ook na het overlijden. Dit vanuit het idee dat we het lichaam slechts in beheer hebben, niet in bezit en dat we het niet mogen beschadigen. Het is begrijpelijk dat mensen vanuit godsdienstige overtuigingen nee zeggen, omdat je niet in een gezond lichaam mag snijden. Maar mag een ziek lichaam dan niet hersteld worden door een gezond lichaam die na de dood toch geen functie meer heeft? En is het niet beter dat in ieder geval ëën leven wordt gered, dan dat ook nog de patiënt overlijdt? Als namelijk degene die al is overleden niet organen afstaat, zal de patiënt misschien ook wel overlijden omdat die niet de benodigde organen heeft gekregen. Ook wederopstanding en reïncarnatie spelen een rol. Mensen die hierin geloven, staan hun ijn organen niet af voor donatie om het volgende. Ze denken dat ze komen te overlijden, ze dan weer terugkomen op aarde in een andere gedaante. (Reïncarnatie) Als ze iets zouden afstaan voor donatie, dan zijn ze bang dat ze in hun volgende leven iets zullen missen (lichamelijk) omdat ze niet al hun organen meer hebben. Bij reïncarnatie echter gaat namelijk alleen je ziel over. Je komt terug in een andere gedaante. Dus de oude organen vergaan aan de aarde en bij je volgende geboorte krijg je een nieuw lichaam. Waarom zou je dan niet die oude organen doneren aan iemand die zonder dat orgaan nodeloos zal sterven? (bruikbare informatie) Wat is hersendood? Hersenen hebben doorlopend behoefte aan toevoer van zuurstofrijk bloed. Als de hersenen langer dan enkele minuten bij een normale lichaamstemperatuur en zonder beïnvloeding door medicijnen geen zuurstofrijk bloed krijgen zijn ze onherroepelijk en totaal beschadigd, waardoor al de hersenfuncties voor altijd zijn uitgevallen. Men is dan hersendood, overleden. Vaststelling van de hersendood vindt slechts plaats in geval van een dodelijk hersenletsel, bijvoorbeeld als gevolg van een hersenbloeding, een (verkeers)ongeval of een primaire hersentumor. Zelfs als met kunstmatige beademing en medicijnen het hart, en daarmee ook de bloedcirculatie, kunstmatig op gang wordt gebracht of gehouden, kan het bloed de hersenen niet meer bereiken. Het "doorbehandelen" (blijven behandelen) van een hersendode persoon is dan zinloos, de persoon is immers overleden. De hersendood is onomkeerbaar . De hersendood wordt geconstateerd wanneer er sprake is van een volledig en onherstelbaar verlies van de functies van de hersenen, inclusief de hersenstam en het verlengde merg. Waarom moet iemand hersendood zijn om donor te kunnen zijn van vitale organen? Om geschikt te blijven voor transplantatie hebben de vitale organen (hart, lever, longen, nieren en alvleesklier) tot aan het moment van uitname zuurstofrijk bloed nodig. Dat is alleen mogelijk als iemand overlijdt op de intensive care afdeling van een ziekenhuis aan de gevolgen van onherstelbaar hersenletsel (hersendood) en de bloedsomloop kunstmatig in stand gehouden wordt met behulp van beademingsapparatuur. Voor het doneren van weefsel (huid, hoornvliezen, hartkleppen, bloedvaten en botweefsel) is een intacte bloedsomloop geen vereiste. Weefseldonatie is in principe dus altijd mogelijk wanneer iemand aan een hartstilstand overlijdt. Of men nu thuis, in een ziekenhuis, een bejaardenhuis of in een verpleeghuis overlijdt. Hoe bepaalt men of iemand hersendood is? In Nederland wordt bij de vaststelling van de hersendood gewerkt volgens het Hersendoodprotocol. In dit protocol worden stapsgewijs de onderzoeken beschreven die artsen op grond van de Wet op de orgaandonatie verplicht zijn uit te voeren voor het vaststellen van de hersendood. Dit betekent dat de onderzoeken voor het vaststellen van de hersendood in alle ziekenhuizen op dezelfde zorgvuldige manier worden uitgevoerd. Welke onderzoeken zijn verplicht voordat de hersendood mag worden vastgesteld? Het vaststellen van de hersendood gebeurt aan de hand van de resultaten van de onderzoeken die in het Hersendoodprotocol zijn voorgeschreven: 1. Voordat de hersendood kan worden vastgesteld, moet er aan bepaalde voorwaarden zijn voldaan. Zo moeten bepaalde oorzaken van bewusteloosheid en reactieloosheid (zoals onderkoeling en vergiftiging) zijn uitgesloten en moet de hersenbeschadiging onbehandelbaar zijn. 2. Uit onderzoek moet het ontbreken van zowel bewustzijn als van hersenstamreflexen blijken. 3. Uit aanvullend onderzoek in de vorm van een Elektro-encefalogram (EEG) en een apneutest (ademhalingstest) moet blijken dat er in de hersenen geen electrische activiteit meer is en dat er geen spontane ademhaling meer is. Wat is een EEG? Bij een EEG (Elektro-encefalogram) wordt een 'film' van de hersenactiviteiten gemaakt. Met dit onderzoek wordt vastgesteld of er sprake is van elektrische activiteit in de hersenen. Wat is een apneutest? Bij een apneutest wordt de beademingsmachine onder nauwgezet gecontroleerde omstandigheden losgekoppeld om te beoordelen of de spontane ademhaling ontbreekt. Hierbij wordt gebruik gemaakt van koolzuurmetingen in het bloed. Wie stelt de hersendood vast? De hersendood wordt vastgesteld door artsen en specialisten die de patiënt behandelen. Dat zijn dus altijd andere artsen en specialisten dan degenen die betrokken zijn bij de uitname en transplantatie van organen. Waarom wordt een potentiële donor, die hersendood is, kunstmatig beademd? Een potentiële donor die hersendood is, wordt kunstmatig beademd om de vitale organen in een goede conditie te houden ten behoeve van de transplantatie. Hoe lang wordt de hersendode donor kunstmatig beademd? Dit hangt af van het moment waarop het uitname-team kan beginnen met de orgaanuitname. Meestal neemt de gehele procedure niet meer dan enkele uren in beslag. Andere factoren die een rol spelen zijn de stabiliteit van de hersendode donor en de plaats of het land waar het uitname-team vandaan moet komen. Wat is het officiële tijdstip van overlijden van een hersendode donor? Het tijdstip van overlijden is het moment waarop de definitieve diagnose 'hersendood' wordt gesteld. Zo'n definitieve diagnose kan pas worden gesteld nádat alle onderzoeken, zoals beschreven in het Hersendoodprotocol, hebben aangetoond dat er sprake is van onherstelbaar en volledig functieverlies van de hersenen inclusief de hersenstam en het verlengde merg. Is de hersendood niet makkelijk te verwarren met coma of schijndood? De toestand waarin de hersenen zich tijdens een coma bevinden kan tijdelijk en omkeerbaar zijn. Een blijvend coma is een toestand waarbij een deel van de hersenstam (waar het bewustzijnscentrum zit) ernstig en vaak onherstelbaar beschadigd is, maar waarbij andere delen van de hersenstam en de hersenschors nog redelijk intact kunnen zijn. Er is dan nog sprake van een waak- en/of slaapritme, maar het is niet meer mogelijk om echt contact met de patiënt te krijgen. Deze situatie kan in uitzonderlijke gevallen jaren voortduren voordat de dood intreedt. Bij coma of schijndood oefenen de hersenen nog enige functies uit. Er is dan nog elektrische activiteit in de hersenen. Verwarring met hersendood is uitgesloten, want daarbij is er géén sprake van elektrische activiteit in de hersenen. Waarom is de hersendood zo moeilijk te begrijpen voor de nabestaanden? Een hersendode donor die nog kunstmatig beademd wordt, ziet er niet dood uit. De nabestaanden zien een ogenschijnlijk slapende patiënt. De overledene heeft een normale huidkleur en voelt nog warm aan. Op de monitor is de hartslag te zien. Door de kunstmatige beademing lijkt er uiterlijk niets veranderd. Conclusie Wel of niet donor worden blijft een persoonlijke beslissing. Iedereen moet voor zichzelf, voor zijn levenssituatie en overtuiging een keuze maken. Vanuit elke overtuiging zijn veel voordelen maar ook nadelen te bedenken. Vaak echter spelen gevoelens van angst en onwetendheid een te grote rol in de beslissing om wel of niet orgaandonor te worden. Voor mij tellen de voordelen zwaarder mee. Het is namelijk echt een zaak van leven of dood. Het is een kleine moeite het donorcodicil in te vullen met ‘ja’. Op die manier zorg je er al voor dat je een mens redt van de dood of hem een menswaardiger bestaan schenkt. Ikzelf wil graag donor worden, omdat ik het een hele goeie zaak vind dat je met je gezonde organen, die je na je dood toch niet meer nodig hebt, een zieke patiënt kunt redden. Dus zodra ik 18 ben, wil ik graag het donorcodicil invullen met een volmondig “ja”.