Vooraf
Hierbij wil ik vermelden dat ik enkel ben gaan kijken naar de economische aspecten van toetreding van Turkije. Ook maak ik meerdere malen gebruik van het woord Europa, hiermee bedoel ik landen die zijn aangesloten bij de EU.
Handelsrelatie tussen Turkije en de EU
Turkije heeft in 1963 een aanvraag ingediend bij de EU, toen de EEG, om geassocieerd lid te mogen worden. Hierop is de Associatieovereenkomst tot stand gekomen, deze overeenkomst was vooral gericht op het realiseren van gunstige handelsvoorwaarden voor beide partijen. Er werd afgesproken dat invoertarieven en quota van bepaalde landbouwproducten werden verlaagd. Later in 1973 is er overeengekomen om de invoertarieven op producten uit Turkije volledig af te schaffen. De volgende stap deed zich voor in 1987 toen Turkije besloot om invoerrechten op producten uit de EU te verlagen. In 1996 is het Associatieovereenkomst verder door gevoerd door de relatie tussen Turkije en de EU te betitelen als een douane-unie. Deze douane-unie heeft er voor gezorgd dat de tarifaire belemmeringen tussen de EU en Turkije volledig zijn opgeheven. Zo zijn de in- en uitvoerrechten en andere heffingen volledig verleden tijd. In 1999 kwam Turkije uiteindelijk met het verzoek dat zij wil toetreden tot de EU. De EU heeft medegedeeld dat de onderhandelingen zullen beginnen eind 2005.
Hervormingsbeleid
Turkije heeft met het vooruitzicht dat eind 2005 de onderhandelingen zullen beginnen sterke hervormingen doorgevoerd. Deze hervormingen waren niet alleen vanwege het feit dat Turkije wil passen in de eisen van de EU maar ook om het land uit het slop te halen. Turkije had namelijk in 2001 een ware economische crisis te verwerken. In de voorgaande jaren had Turkije een sterk stijgende inflatie. De centrale bank had opgedragen om de Turkse lire niet meer te koppelen aan de dollar. Het gevolg was dat de Turkse munteenheid die dag met tientallen procenten daalde. Het had ook een sterk effect op de economische groei die dat jaar met 8.9 % negatief eindigde. Turkije is erg sterk uit de crisis gekomen. Zo heeft Turkije de economie gedereguleerd, belastingwetten vereenvoudigt en de overheidsfinanciën op orde gebracht . Het BBP in 2003 is met 5.3 % gestegen en in 2004 met 9.9 %. Aan de torenhoge inflatie is een einde gekomen, zo is er gemiddelde inflatie tot stand gekomen van 8 % in de daarop volgende jaren. In 2007 is door het CPB geraamd dat de inflatie ‘slechts’ 4 % zal bedragen, dit terwijl een tiental jaar geleden een inflatie van 100 % normaal was. Ook heeft Turkije in deze periode een productiviteitsstijging van 10 % meegemaakt. Deze hebben voor Turkije een gunstige startpositie in de onderhandelingen gerealiseerd. Hiernaast biedt de bestaande douane-unie tussen de EU en Turkije nuttige aanknopingspunten voor een goede toetredingsstrategie.
Om het hervormingsbeleid verder te kunnen bekostigen heeft Turkije in 2005 een lening van 10 miljard dollar afgesloten bij het IMF. Turkije wil het geld gebruiken om de hervormingen op gebied van bureaucratie, sociale zekerheid, belastingen, de financiële sector en overheidsfinanciën verder te kunnen bekostigen.
Handelsvoordelen
Als Turkije zal toetreden tot de interne markt van de EU zal dit er voor zorgen dat de technische barrières (volt, spoorwegennet en dergelijke) en de nog resterende non-tarifaire belemmeringen grotendeels zullen verdwijnen. Het verdwijnen van de non-tarifaire belemmeringen zal in 2025, de datum waarop Turkije waarschijnlijk zal toetreden, er voor zorgen dat het BNP van Turkije met 0.8 % zal stijgen en het export volume naar de EU zal toenemen met 8.1 procent . De voordelen op gebied van handelsintegratie zijn klein omdat Turkije met de EU al een vergevorderde handelsrelatie onderhield. Na het verdwijnen van deze laatste barrières kan de economische integratie echt op gang komen. De gemiddelde economische groei kan dan de komende twintig jaar aanhouden met gemiddeld 5% tot ruim 6%.
Naast het verdwijnen van de barrières kan de Europese regelgeving aanzet geven voor het hervormen van instituties. Een van de problemen die Turkije nu beperkt in haar kunnen is de wijdverspreide corruptie. Uit berekening blijkt dat als er een substantiële daling van de corruptie is, het BNP in 2025 met 5.6 % zal toenemen en het exportvolume met 45 %. Het BNP per hoofd
in Turkije zal dan stijgen met 9% , deze toegenomen bestedingsruimte van de Turken is positief voor de Europese markt. Voor Nederland zorgt dit voor een stijging van de export van 1.8 miljard euro naar Turkije, de welvaart per Nederlander zal met 30 euro stijgen. Het Europese beleid kan ook aanzet geven tot het realiseren van meer macro-economisch stabiliteit, de relatief hoge prijsinflatie en de sterk schommelende wisselkoersen is nu een reden voor buitenlandse investeerders om niet in Turkije te investeren. Dit terwijl het centraal gelegen Turkije meer voordelen biedt voor Europees georiënteerde bedrijven om hier hun fabrieken te verplaatsen dan naar bijv. China. Een veelbesproken onderwerp in het nieuws is de onbetrouwbaarheid van Rusland als het aankomt op het leveren van gas aan Europa. De problemen die Rusland heeft met haar ex-satellietstaten is niet gunstig voor de prijs van gas. Om te voorkomen dat de afhankelijkheid van Europa niet te groot wordt kan Turkije fungeren als doorvoerland voor brandstof. Zo ligt Turkije op het kruispunt Centraal-Azië, Kaukasus en het Midden-Oosten . Deze geopolitieke ligging biedt ongekende mogelijkheden, niet alleen op economisch gebied, wat erg belangrijk voor Europa kan zijn. Turkije met haar jonge en dynamische bevolking kan een uitkomst bieden voor de vergevorderde vergrijzing in Europa, zo hebben nu al veel EU landen te kampen met hoge kosten voor sociale voorzieningen die de pan uitrijzen. Dit komt door het afnemen van het arbeidspotentieel in de EU-landen, het draagvlak voor de sociale voorzieningen neemt dus af. Turkije heeft een sterk stijgende bevolkingsgroei die wellustig is om te werken en vaak ook hoogopgeleid is. Het werknemersverkeer zal bestaan uit mensen die in Turkije eerst werkloos waren, het CPB berekent op dit punt dat deze werknemerstroom zal zorgen voor een stijging van het BBP in Europa. Doordat er in Turkije minder werklozen zijn, zal het BBP per hoofd stijgen en dus ook de productiviteit. Weerleggen van kritieken Afgezien van de voordelen bestaan er veel sceptici die toetreding van Turkije zien als het weer opnemen van een land die veel geld van de EU zal opslokken. Zo worden vaak het landbouwbeleid en de structuurfondsen naar voren gehaald. Van de Turkse populatie is 25 % werkzaam in de landbouw. De angst dat hier veel EU steun naar zal gaan is begrijpelijk maar niet juist. Zo is Europa al enkele jaren bezig met het op de schop nemen van deze buiten proportionele subsidies voor de boeren. De huidige regelgeving met betrekking tot het landbouwbeleid zal dus niet geheel opgaan over 15 jaar als Turkije waarschijnlijk zal toetreden. De structuurfondsen daarentegen zijn wel een subsidie waar Turkije aanspraak op zou kunnen maken. Structuurfondsen dienen gebieden uit de periferie te halen, door totstandkoming van betere infrastructuur. Het probleem ligt hier dat men vaak deze structuurfondsen ziet als een kostenpost, men moet het echter zien als een investering. Door gebieden te ontsluiten kan de economie beter haar werk doen wat uiteindelijk weer voor gunstig is voor de economie van zowel Turkije als de EU. Turkije zal een netto-ontvanger zijn, de overdracht bedraagt 0.1% tot 0.15% van het BBP van de EU. Dat Turkije ongelimiteerd aanspraak kan maken op deze subsidies is onjuist, zo zal er een plafond komen aan de subsidies die Turkije kan krijgen. Hierbij moet worden verteld dat deze kritiek vooral komt van landen als Spanje die nu genieten van EU steun. Bij toetreden zal Europa vrijwel zeker worden overspoeld door arbeidsmigranten, mits er hier geen goede voorwaarden aan worden gesteld. Er zal een overgangsperiode worden ingesteld worden van maximaal 7 jaar voordat het vrije verkeer van werknemers naar de EU tot stand kan komen, dus na ruim 20 jaar kan er arbeidsmigratie ontstaan. Tegen die tijd is arbeid in de EU schaars. Landen als Portugal en Spanje hebben in de jaren ’90 laten zien dat als mensen zien dat wanneer het beter gaat in hun land ze vaak terug gaan, dit is ook mogelijk met Turkije. Turkse toetreding zinvol Als Turkije zal toetreden dan heeft het voor zowel Turkije als voor Europa voordelen. Voor de EU zal de toetreding een klein maar positief effect hebben, voor Turkije is het voordeel veel groter . Het verschil zit in de relatie die de twee met elkaar onderhouden, zo is voor Turkije de EU haar belangrijkste handelspartner waar meer dan de helft van de goederen naar toe gaat. Voor de EU is de export naar Turkije 1.2% van de BBP van de EU. Naast export en import zijn er ook andere fronten economische voordelen te realiseren; Turkije kan als alternatief voor China worden gezien door haar centrale ligging en de aanwezige arbeidspotentieel. Tevens kan de ligging dienen als doorvoer land wat de EU minder afhankelijk maakt. Bulgarije en Roemenië zijn al zeker van toetreding, dit terwijl het BNP per hoofd in Turkije 29% hoger is dan in Roemenie en 32% hoger dan Bulgarije. Ook houdt Turkije zich beter aan de eisen dan de Oostbloklanden landen die al zijn toegetreden. Maar Turkije is er nog niet, zo is de bemoeienis van de overheid in de economie nog te groot. De belangrijkste struikelblokken waar men het nog eens over moet worden zijn de politieke en sociale ongelijkheid. Maar het is ook niet realistisch om te denken dat Turkije van het ene op het andere moment hervormd is, dit is een proces dat veel tijd kost. Daarom is de lange aanlooptijd dat Turkije kan toetreden wenselijk. De onderhandelingen zijn momenteel gestaakt vanwege een knelpunt. Dat een valse start onwenselijk is, is begrijpelijk. Maar de deur moet wel worden opengezet naar Turkije, het lijkt er nu meer op dat het een race wordt zonder finish. Literatuurlijst: Links: www.cpb.nl: http://www.cpb.nl/nl/news/2004_19.html
www.ser.nl: http://www.ser.nl/publicaties/default.asp?desc=b23238
www.nrc.nl: Geselecteerde artikelen van het archief. http://proto5.thinkquest.nl/~lle0074/index2.php?p=artikel&pagina=15 Boeken: Bureau Den Haag van de Europese Commissie, Europese almanak, ’s-Gravenhage, 2004, [30e ed]
in Turkije zal dan stijgen met 9% , deze toegenomen bestedingsruimte van de Turken is positief voor de Europese markt. Voor Nederland zorgt dit voor een stijging van de export van 1.8 miljard euro naar Turkije, de welvaart per Nederlander zal met 30 euro stijgen. Het Europese beleid kan ook aanzet geven tot het realiseren van meer macro-economisch stabiliteit, de relatief hoge prijsinflatie en de sterk schommelende wisselkoersen is nu een reden voor buitenlandse investeerders om niet in Turkije te investeren. Dit terwijl het centraal gelegen Turkije meer voordelen biedt voor Europees georiënteerde bedrijven om hier hun fabrieken te verplaatsen dan naar bijv. China. Een veelbesproken onderwerp in het nieuws is de onbetrouwbaarheid van Rusland als het aankomt op het leveren van gas aan Europa. De problemen die Rusland heeft met haar ex-satellietstaten is niet gunstig voor de prijs van gas. Om te voorkomen dat de afhankelijkheid van Europa niet te groot wordt kan Turkije fungeren als doorvoerland voor brandstof. Zo ligt Turkije op het kruispunt Centraal-Azië, Kaukasus en het Midden-Oosten . Deze geopolitieke ligging biedt ongekende mogelijkheden, niet alleen op economisch gebied, wat erg belangrijk voor Europa kan zijn. Turkije met haar jonge en dynamische bevolking kan een uitkomst bieden voor de vergevorderde vergrijzing in Europa, zo hebben nu al veel EU landen te kampen met hoge kosten voor sociale voorzieningen die de pan uitrijzen. Dit komt door het afnemen van het arbeidspotentieel in de EU-landen, het draagvlak voor de sociale voorzieningen neemt dus af. Turkije heeft een sterk stijgende bevolkingsgroei die wellustig is om te werken en vaak ook hoogopgeleid is. Het werknemersverkeer zal bestaan uit mensen die in Turkije eerst werkloos waren, het CPB berekent op dit punt dat deze werknemerstroom zal zorgen voor een stijging van het BBP in Europa. Doordat er in Turkije minder werklozen zijn, zal het BBP per hoofd stijgen en dus ook de productiviteit. Weerleggen van kritieken Afgezien van de voordelen bestaan er veel sceptici die toetreding van Turkije zien als het weer opnemen van een land die veel geld van de EU zal opslokken. Zo worden vaak het landbouwbeleid en de structuurfondsen naar voren gehaald. Van de Turkse populatie is 25 % werkzaam in de landbouw. De angst dat hier veel EU steun naar zal gaan is begrijpelijk maar niet juist. Zo is Europa al enkele jaren bezig met het op de schop nemen van deze buiten proportionele subsidies voor de boeren. De huidige regelgeving met betrekking tot het landbouwbeleid zal dus niet geheel opgaan over 15 jaar als Turkije waarschijnlijk zal toetreden. De structuurfondsen daarentegen zijn wel een subsidie waar Turkije aanspraak op zou kunnen maken. Structuurfondsen dienen gebieden uit de periferie te halen, door totstandkoming van betere infrastructuur. Het probleem ligt hier dat men vaak deze structuurfondsen ziet als een kostenpost, men moet het echter zien als een investering. Door gebieden te ontsluiten kan de economie beter haar werk doen wat uiteindelijk weer voor gunstig is voor de economie van zowel Turkije als de EU. Turkije zal een netto-ontvanger zijn, de overdracht bedraagt 0.1% tot 0.15% van het BBP van de EU. Dat Turkije ongelimiteerd aanspraak kan maken op deze subsidies is onjuist, zo zal er een plafond komen aan de subsidies die Turkije kan krijgen. Hierbij moet worden verteld dat deze kritiek vooral komt van landen als Spanje die nu genieten van EU steun. Bij toetreden zal Europa vrijwel zeker worden overspoeld door arbeidsmigranten, mits er hier geen goede voorwaarden aan worden gesteld. Er zal een overgangsperiode worden ingesteld worden van maximaal 7 jaar voordat het vrije verkeer van werknemers naar de EU tot stand kan komen, dus na ruim 20 jaar kan er arbeidsmigratie ontstaan. Tegen die tijd is arbeid in de EU schaars. Landen als Portugal en Spanje hebben in de jaren ’90 laten zien dat als mensen zien dat wanneer het beter gaat in hun land ze vaak terug gaan, dit is ook mogelijk met Turkije. Turkse toetreding zinvol Als Turkije zal toetreden dan heeft het voor zowel Turkije als voor Europa voordelen. Voor de EU zal de toetreding een klein maar positief effect hebben, voor Turkije is het voordeel veel groter . Het verschil zit in de relatie die de twee met elkaar onderhouden, zo is voor Turkije de EU haar belangrijkste handelspartner waar meer dan de helft van de goederen naar toe gaat. Voor de EU is de export naar Turkije 1.2% van de BBP van de EU. Naast export en import zijn er ook andere fronten economische voordelen te realiseren; Turkije kan als alternatief voor China worden gezien door haar centrale ligging en de aanwezige arbeidspotentieel. Tevens kan de ligging dienen als doorvoer land wat de EU minder afhankelijk maakt. Bulgarije en Roemenië zijn al zeker van toetreding, dit terwijl het BNP per hoofd in Turkije 29% hoger is dan in Roemenie en 32% hoger dan Bulgarije. Ook houdt Turkije zich beter aan de eisen dan de Oostbloklanden landen die al zijn toegetreden. Maar Turkije is er nog niet, zo is de bemoeienis van de overheid in de economie nog te groot. De belangrijkste struikelblokken waar men het nog eens over moet worden zijn de politieke en sociale ongelijkheid. Maar het is ook niet realistisch om te denken dat Turkije van het ene op het andere moment hervormd is, dit is een proces dat veel tijd kost. Daarom is de lange aanlooptijd dat Turkije kan toetreden wenselijk. De onderhandelingen zijn momenteel gestaakt vanwege een knelpunt. Dat een valse start onwenselijk is, is begrijpelijk. Maar de deur moet wel worden opengezet naar Turkije, het lijkt er nu meer op dat het een race wordt zonder finish. Literatuurlijst: Links: www.cpb.nl: http://www.cpb.nl/nl/news/2004_19.html
www.ser.nl: http://www.ser.nl/publicaties/default.asp?desc=b23238
www.nrc.nl: Geselecteerde artikelen van het archief. http://proto5.thinkquest.nl/~lle0074/index2.php?p=artikel&pagina=15 Boeken: Bureau Den Haag van de Europese Commissie, Europese almanak, ’s-Gravenhage, 2004, [30e ed]
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden