Beschouwing doodstraf

Oog om oog, tand om tand

Vroeg in de ochtend kwam er beveiligd transport bij de gevangenis aan. Een aantal marechaussees stapten uit en gingen naar binnen. Enkele minuten laten kwamen ze met een geblinddoekte en vastgebonden gevangene buiten en stopte hem in een busje. Het busje omringt met twee politieauto’s en twee motorrijders reden met gillende sirenes weg. Ze reden naar een afgelegen schietbaan, waar twaalf soldaten op hen stonden te wachten. De gevangene werd aan een paal vastgebonden en de soldaten met allen geladen wapens gingen in positie staan en op het teken van de commandant schoten ze… Zo werd de laatste doodstraf in 1952 in Nederland uitgevoerd. 

Eerder was al besloten dat de doodstraf afgeschaft moest worden, met uitzondering van oorlogsrecht. Dat was namelijk in 1870 al gebeurd. Later werd in 1983 vastgelegd dat de doodstraf helemaal niet meer opgelegd mag worden. Tegenwoordig wordt nog steeds de doodstraf opgelegd in een aantal landen zoals in sommige delen van de VS, Iran, Pakistan en China. Dit kan komen om het oog om oog en tand om tand principe, waarbij men uitgaat van welk onrecht jou aangedaan wordt, je ook de dader moet aandoen. Dus als je iemand neersteekt, zal jij op dezelfde plek ook worden neergestoken. Dit “Ius talionis” principe gebruikt om de maximale straf te eisen, namelijk de doodstraf. De doodstraf is een omstreden kwestie en heeft zo z’n voor en tegens.

De doodstraf kan criminelen afschrikken om een moord te plegen, aangezien zij weten dat zij hierdoor de doodstraf riskeren. Dat zou kunnen betekenen dat er mogelijk minder moorden gepleegd worden. Dit geldt niet alleen voor het plegen van moorden, maar ook het verminken van mensen. De criminelen vallen hierdoor waarschijnlijk niet snel in herhaling. Ook zorgt de doodstraf ervoor dat de gevangenissen geen cellen te kort krijgen, doordat een deel er maar tijdelijk zit totdat hun executie plaats vindt. De doodstraf is ook goedkoper, mits de processen niet te lang duren. De tijd dat een gedetineerden in een gevangenis zit, wordt betaald met belastinggeld. De belasting zou dus omlaag kunnen als de doodstraf wordt ingevoerd. Ook kan de doodstraf wraakacties voorkomen of dat mensen zelf het recht in handen nemen. Er valt namelijk geen wraak te nemen, omdat de dader geëxecuteerd is.

De doodstraf is echter onherroepelijk en als iemand ten onrechte geëxecuteerd is, kan dit niet terug gedraaid worden. Dit zorgt ervoor dat rechters uiterst nauwkeurig te werk moeten gaan om geen fouten te maken. Processen zullen daarom langer kunnen duren. Ook is de doodstraf in strijd met de ‘Universele Verklaring van de Rechten van de Mens’. Daarin staat namelijk bij artikel 3: “Eenieder heeft recht op leven, vrijheid en onschendbaarheid van zijn persoon.”. Dit betekent dus dat de staat niet het leven van iemand kan beëindigen. Bovendien moet de staat ook als voorbeeldfunctie dienen en dan is het executeren van mensen geen goed voorbeeld. De doodstraf kan ook protesten en geweld oproepen in de maatschappij, omdat een groep mensen het moreel onterecht vinden om de doodstraf uit te voeren. Dit past niet in het plaatje, waarbij er vrede en rust op de wereld is. Ook kun je de doodstraf als geen straf zien, aangezien een straf ervoor bedoeld is om ervoor te zorgen dat mensen het ‘goede’ leren en niet in herhaling vallen. Bij de doodstraf kan de dader er niet van leren.

Al met al is het dus afwegen van de voor- en nadelen om te kunnen bepalen of de doodstraf weer ingevoerd moet worden. Aan de ene kant heb je het afschrikkend effect om criminaliteit te verlagen, het voorkomen van herhaling van misdaden en lagere belasting als gevolg van goedkopere straffen en aan de andere kant het schenden van mensenrechten wat door veel mensen moreel incorrect wordt gezien, het niet kunnen terug draaien van de straf bij een onterechte veroordeling en de mogelijke onrust die in de samenleving kan ontstaan.