Hoofdstuk 1

Belang: voordeel dat iemand heeft of kan krijgen.

Gericht op persoon zelf of op de eigen groep

Voordeel

Concreet

Vaak te maken met macht, aanzien, tijd, informatie en geld

Gericht op korte(re) termijn

Waarde: zaken die mensen belangrijk vinden voor de wereld

Gericht op andere of alle mensen   

Ideaal

Abstract

Vaak te maken met vrijheid, gelijkheid, cohesie en welvaart

Gericht op lange(re) termijn

Dilemma: keuze waarbij er moet worden gekozen uit verschillende belangen en/of waarden die op dat moment niet samen kunnen gaan.

Maatschappelijke botsing: dilemma in de samenleving tussen groepen mensen met verschillende waarden en/of belangen die niet samen kunnen gaan

Maatschappelijk probleem: 1) er hebben veel (groepen) mensen met het probleem te maken; 2) er zijn verschillende meningen over de oorzaken en de oplossingen van het probleem; 3) de overheid is volgens veel (groepen) mensen nodig voor het oplossen van het probleem. Maatschappelijke problemen zijn plaats- en tijdsgebonden.

Actor: persoon of groep die actief betrokken (rol spelen in het debat en daarbij waarden en/of belangen hebben) is bij een maatschappelijk probleem

Politiek: de gezaghebbende toedeling van waarden en belangen in de samenleving

Beleid: het streven naar het bereiken van bepaalde waarden en belangen met bepaalde middelen op bepaalde tijdstippen

Gelijkheid: extreem links; alle mensen zijn gelijk en daarom moet iedereen hetzelfde hebben: iedereen dezelfde kansen, iedereen evenveel macht en iedereen evenveel bezit

Eén waarheid: extreem rechts; alle mensen moeten één waarheid volgen

Rationaliteit: een visie die er vanuit gaat dat verstand en rede nodig zijn om waarden af te wegen en belangen uit te wisselen

Compromis: een afspraak tussen actoren waarbij iedere actor iets opgeeft van zijn waarden of belangen zodat elke actor iets van zijn waarden of belangen kan bereiken

Democratische rechtsstaat: oplossingen om eindeloos debatteren te voorkomen; staatsvorm waarin de regering een verantwoordingsplicht heeft ten opzichte van de volksvertegenwoordiging (democratisch beginsel) en waarin de regering slechts die bevoegdheden mag uitoefenen waartoe zij gemachtigd is door wettelijke bepalingen (beginsel van de rechtsstaat)

Grondwet: belangrijkste wet in een land; in een grondwet zijn de belangrijke rechten en vrijheden van burgers in een land vastgelegd

Regering: een samenwerking van verschillende partijen en wordt gesteund door een meerderheid in de Tweede Kamer

Rechter: persoon die een situatie beoordeelt aan de hand van de wetten in dat land

Maakbaarheid van de samenleving: menselijke pogingen om het maatschappelijke geluk te vergroten