Hoofdstuk 3

Benadering Een kwestie op verschillende manieren bekijken. Optiek Een ander woord voor benadering, de manier waarop je op de werkelijkheid kijkt. Ethische optiek De benadering dat mensen goed behoren te handelen. Goed 1 van de begrippen waar het om gaat bij deze optiek, je moet goed handelen. Behoren De 2de je moet goed handelen. Handelen De 3de het gaat erom wat je doet, niet wat je denkt. Menswaardig Wanneer het woord goed wordt gebruikt binnen een ethische visie, wordt ermee bedoelt dat die handeling menswaardig is. Moetuitspraken Ethische uitspraken, zo zou het moeten zijn. Waarden Hierbij gaat het om principes, niet om het concrete gedrag maar om het ‘waarom’ van het gedrag. Bv. iemand doet veel aan sport omdat hij gezondheid een belangrijke waarde vindt. Intrinsieke waarden Een waarde in zichzelf, Bv. je gaat uit om gelukkig te worden. Instrumentele waarden die geen doel in zichzelf zijn, maar in dienst staan van een
waarde andere, hogere waarde. Bv. je gaat uit om gelukkig te worden. Waarden conflict Welke waarde moet voorrang krijgen. Bv. Je vriend maakt een discriminerende opmerking over buitenlanders, jij vind dat stom. Je kunt er wat van zeggen maar misschien leidt je vriendschap hier wel onder. Welke waarde moet nu voorrang krijgen? Vriendschap of gelijkheid? Ethisch dilemma Waarden conflict

Onwaarden Zaken die mensen juist niet willen nastreven. Normen verwachtingen over het gedrag van mensen, gedragsregels. Relationele normen Dit zijn normen die betrekking hebben op de directe omgang met mensen, thuis, op school, in de winkel, etc. Hoe laat kom je thuis? Professionele normen die betrekking hebben op de manier waarop een bepaald beroep
normen uitgeoefend hoort te worden. Publieke normen Deze hebben betrekking op het gedrag dat van ons verwacht wordt ten opzichte van de samenleving. Moraal Waarden en normen samen. Ethiek als Het kritisch nadenken over de moraal, vanuit een oogpunt dat het goede
wetenschap gedaan behoort te worden. Ethische visies Opvattingen over hoe wij ons behoren te gedragen. Optiek Een bepaalde invalshoek of benaderingswijze. Visie Standpunt of eigen mening. Gevolgenethiek Hierin staat het resultaat centraal. Is in te delen in drie groepen: hedonisme, eudonisme en het utilisme. Hedonisme Een ethische visie die er vanuit gaat dat die beslissing of handeling ethisch juist is die in zijn gevolgen het meeste genot oplevert. Epicurus Een belangrijke vertegenwoordiger van het klassieke hedonisme, die leerde van 341 tot 271 voor Christus. Hobbes leefde van 15888 tot 1679
Eudonisme Hierbij is geluk het hoogste goed. Alles dat het geluk van mensen bevordert is goed. Utilisme Is een ethische theorie die ervan uitgaat dat die handeling of beslissing ethisch juist is die in zijn gevolgen het meeste nut oplevert. Beginselethiek Hierbij gaat het vaak om een bepaald beginsel dat als uitgangspunt genomen wordt voor de ethische beoordeling. Bv. het recht op zelfbeschikking. Kant Hij benadrukte dat we de kwaliteit van ons ethisch handelen niet moeten beoordelen naar het resultaat van de handeling of de handeling zelf. Nee, het gaat om de goede wil van degene die de handeling stelt. Niet moord is slecht, maar de moordenaar. Tenminste als er sprake is van ‘kwade wil’. Want dat is voor Kant van essentieel belang. Wanneer je een kind van vijf een pistool in handen geeft en hij vermoordt een omstander, is er geen sprake van ‘kwade wil’. Leefde van 1724-1804
Plichtsbesef Een handeling is pas ethisch goed als hij geschiet uit plichtsbesef. Neiging Kant maakt een onderscheid tussen handelen uit ‘plicht’ en handelen uit neiging. Van dit laatste is sprake wanneer iemand handelt om zijn eigen welzijn te vergroten. Waardigheid van de Eén centraal beginsel dat Kant hanteert. menselijke persoon
Deugdenethiek Hierbij staat de gezindheid van degene die handelt centraal. Levensbeschouwing Een samenhangend geheel van (voorlopige)antwoorden op de kernvragen van het leven, met als uitingsvormen: inspirerende personen, geschriften, rituelen, feesten, symbolen en organisaties. De kernvragen waar het hierover gaat zijn: 1. wat is belangrijk in het leven? (MORAAL) 2. wie is de mens? 3. hoe leven mensen met elkaar samen/ 4. wat is de betekenis van lijden en dood? 5. wat is tijd? 6. wat is de natuur? Christelijke ethiek Er zijn drie richtingen binnen de Christelijke ethiek: 1. Normen rechtstreeks uit de bijbel
2. Perspectieven voor de moraal uit de bijbel
3. Alleen levensbeschouwelijke kaders uit de bijbel
Jezus Zoon van God
Naastenliefde Streven naar rechtvaardigheid en daarbij is Jezus van Nazareth het grote voorbeeld voor christenen. Vrijheid De vrijheid die je hebt om te kiezen tussen goed en kwaad. Ethische Hierbij speelt uitwisselen van informatie, die betrekking heeft op
communicatie ethiek, tussen twee of meerdere personen een rol. Er zijn heel wat voorwaarden waaraan ethische communicatie dient te voldoen. Openheid Houdt in dat niemand van een ethische discussie uitgesloten mag worden. Iedereen heeft het recht zich te mengen in een ethische discussie. Gelijkheid In een ethische discussie dient dit als beginsel waarde gehanteerd te worden. Dat wil zeggen dat ieders belangen serieus genomen moeten worden. Bereidheid tot Je moet niet alleen je eigen kijk op een moreel probleem geven, maar
dialoog ook oog hebben voor de kijk van een ander. Duidelijkheid Je moet duidelijk zijn, geen begrippen gebruiken waarvan anderen de betekenis niet weten. Redelijkheid Het gesprek dient gevoerd te worden met verstandelijke redenen. Argumentatiefouten Als er niets van het argument klopt, als het niet redelijk is. Er zijn zeven argumentatiefouten: 1. Ongegronde generaliseringen

2. normen ontlenen aan feiten
3. autoriteitsargumenten
4. ad hominem argumenten
5. onjuiste analogie
6. onjuiste oorzaak
7. cirkelredenering