oude mythen/verhalen

Zwaard van Damocles
Damocles zei tegen Dionysius hoe jaloers iedereen op hem was. Daarom mocht hij naar zijn paleis komen. Vond dat leven fijn totdat hij achter het zwaard aan paardenhaar boven z’n hoofd kwam. Laat het gevaar zien waardoor gelukkig/machtig persoon voortdurend wordt bedreigd. een gevaar, dat iemand die voorspoedig of gelukkig is, bedreigt.

Benjamin

Jongste zoon van Jakob en Rachel, andere zoon was Jozef. Moeder stierf na geboorte.

Moeder noemde: Ben-Oni = zoon van (mijn) smart/rijkdom/groeikracht.

Vader noemde: Ben-Jamin = zoon van de rechterhand/het geluk

Adamskostuum

Uit het verhaal van Adam en Eva. Nadat eva door waarschijnlijk satan als slang de verboden vrucht (appel) eet en het ook aan adam gaf warden ze zich onmiddellijk bewust van hun naaktheid en gingen zich ervoor schamen. Adamskostuum staat voor het kostuum wat adam in het paradijs droeg (= niks)

Gordiaanse knop

Onontwarbare knoop die de juk met de disselboom verbindt. Wordt bewaard in tempel van Zeus is Gordium. Wie de knoop losmaakt, zal meester over geheel Azië worden. Alexander versloeg Darius en kwam het koninkrijk binnen. Hoorde over het orakel en probeerde het net als vele anderen. Later merkte hij op dat er niet was gezegd hoe het moest dus hakte de knoop door. Bij een zeer moeilijk probleem met bijv. gewelddadigheid uit de weg ruimen: de (Gordiaanse) knoop doorhakken.

Lazarus

Rijke man en Lazarus. Lazarus was een bedelaar en leidde een slecht leven en had niets anders dan ongeluk. De rijke man die veel feestvierde en een goed, rijk leven leidde. Beide gingen dood, de rijke man werd hevig gekweld in vlammen in het dodenrijk en Lazarus werd door engelen weggedragen naar Abraham à krijgt het goed. De rijke man had zijn goede deel al in z’n leven gehad en daar had Lazarus na z’n leven recht op.

Kaïnsteken

Adam en Eva kregen kinderen, Kaïn en Abel. Kaïn werd landbouwer, Abel herder. Beiden moesten iets offeren, K bracht een deel van wat hij had geoogst en Abel mooiste dier van zijn eerstgeboren kudde. Kaïn is jaloers omdat de heer niet geïnteresseerd is in zijn offer en vermoord daarom Abel. Kaïnsteken om hem te beschermen. Kaïn was bang dat iedereen hem nu wou vermoorden. Het teken is een teken van laagheid maar geeft aan dat iedereen wie hem dood, nog harder wordt gestraft.

Arachne

Arachne betekent spin en ze kon dus goed spinnen. Kreeg les van Athena en ontkende dit tegenover anderen. Athena kwam hier vermomd achter en werd boos door de hybris. à spinwedstrijd. Arachne wint, Athena heel woedend en trok het hele stuk van Arachne en flarden en ze wou Arachne voor altijd straffen. Athena was bang en pleegde zelfmoord, Athena wekte haar tot leven als spin die bij velen angst opwekt, maar wel blijft weven. Zo wordt ontstaan spinnenweb verklaard.

Paard van Troje

Grieken en de Trojanen vechten al bijna 10 jaar. Lukt Grieken niet om Troje te veroveren dus bedenkt Odysseus een list. Wordt reusachtig paard gebouwd waar soldaten inzitten. Om argwaan te voorkomen laten ze Sinon buiten de poort achter en bieden ze het paard aan als geschenk voor Athena. Muur wordt afgebroken en paard binnengehaald, Trojanen trappen erin. De Griekse soldaten komen binnen de muren uit het paard en de verovering van Troje is een feit. Staat voor gewenst binnengehaalde zaak met ongewenste lading.

Judas

Een van de leerlingen van Jezus, had hekel aan Jezus gekregen omdat hij had gehoopt door jezus goede positie te krijgen, wat niet is gelukt. Laatste avondmaal à Jezus zegt dat hij zich zal gevangen laten nemen en doodden, dat hij het offer voor god is. Na eten naar olijfberg buiten Jeruzalem met paar leerlingen à judas komt met groep à kruisiging Jezus.

Achilleshiel

Zwakke plek bij een onkwetsbaar iemand. Komt van Achilles die door z’n moeder, Thetis, in de Styx onkwetsbaar werd gemaakt. Hij werd vastgehouden bij z’n hiel. Dit was dus z’n enige kwetsbare plek en werd z’n ondergang in de strijd tegen Troje.

Legende van Excalibur

Uther pendragon viel op het slagveld en stootte Excalibur in een rots. “Gij die het zwaard uit de rots trekt, wordt heerser van Brittannië. Merlein zorgde ervoor dat Arthur normaal opgroeide, maar Arthur bewees recht op troon en trok zwaard uit de rots. Toen Arthur stervende was vroeg ‘ie bedivere vele keren om het zwaard in het water te gooien, bij de 3^e keer deed ie ‘t en het zwaard werd meegenomen door een arm naar de bodem, waar het volgens legende vandaan kwam. Niet iedereen is geschikt voor een taak.

Andreaskruis

Schuin kruis, dankt zijn naam aan apostel Andreas die aan zo’n kruis zou worden gekruisigd. Te zien in vlaggen, verkeer en bij irriterende stoffen.

Twistappel

Eris niet uitgenodigd op feest, gooit appel onder de gasten “voor de schoonste”, veroorzaakt ruzie tussen Hera, Aphrodite en Athena. Paris moet kiezen. Hera à macht, Athena à Wijsheid, Aphrodite à Helena (mooiste vrouw). Kiest Aphrodite, dus Helena. Schaking van Helena zorgt voor Trojaanse oorlog. Kleine ruzie kan grote gevolgen hebben.

De Spartaanse opvoeding

Opvoeding Sparta uit de 5^e en 6^e eeuw v.Chr. Leidde jongeren op tot geharde militairen en overtuigde staatsburgers. Vanaf 7 jaar jongens moesten naar staatsinternaten, harde aanpak; zweepslagen etc. Kort en stug spreken. “Een Spartaanse opvoeding krijgen” = hele harde en strenge opvoeding.

Jobstijding

Job is een rijke man uit Us. Hij heeft zoons, dochters en dieren. Ook is hij erg oprecht, eerlijk en gelovig. Omdat hij rijk is, is het voor hem makkelijk om God te vereren. Satan neemt alles af. Jobstijding = droevig bericht, onheilsboodschap. Omdat hij God blijft eren krijgt hij alles dubbel terug.

De Ware Jacob

Iemands ideale geliefde. “Hij die ik hebben moet”. Oude variant =de ware (of rechte) Jozef à legende Maria : 14 jaar à man uitzoeken à weigerde (ouders hadden god beloofd dat ze rein bleef). Priester riep ongetrouwde mannen op om met dorre tak te komen naar tempel. Jozefs tak à bloeien, ging met d’r trouwen.

Gideonsbende

Kleine groep strijders. Israël werd onderdrukt door de Midjanieten. Gideon verslaat met 300 geselecteerde strijders de Midjanieten. Van 32.000 naar 300: iedereen die bang was moest weggaan à iedereen die water oplikte mocht blijven de rest weg. Overige kregen kruik, fakkel, hoorn. Omsingelde Midjanieten en gooide allemaal kruik + bliezen op hoorn. Midjanieten paniek, elkaar te lijf. Leger Gideon won.

Salomonsoordeel

2 moeders bevielen in huis van kind, 1 ging dood. Beide wouden overige kind, was niet aantoonbaar van wie t was. Salomo à hulp à wou kind in 2en hakken. 1 moeder akkoord, andere niet. 2^e moeder was dus de moeder en kreeg ’t kind. Wijze uitspraak in een moeilijke kwestie.

Davidster

2 gelijkzijdige driehoeken, komt voor bij vele volken. Bij de Joden belangrijk symbool, vervangt zevenarmige kandelaar. Veel verschillende interpretaties (kompas, boven man onder vrouw, aarde en hemel). Ook versiering en vlaggen.

Argus

Reus uit Griekse Mythologie met 100 ogen nooit meer dan 2 slapen. Zeus veranderde minnares lo in koe om voor Hera te verbergen, Hera was niet dom liet Argus op lo letten. Hermes in opdracht van Zeus fluiten à Argus dood alle ogen dicht. Later plaatste Hera Argus zijn ogen op ‘haar dier’: de pauw. (= staart vol ogen. Iets met argusogen bekijken =  met wantrouwen of nauwkeurig opletten.

Tantaluskwelling

Tantalus, favoriete zoon van Zeus, had bij een maaltijd voedsel voor de goden a/d mens gegeven en besproken geheimen doorverteld. Ook zoon in stukken gegeven aan goden (weer in elkaar gezet) à 3 straffen: 1. Dorst maar water zakt dan 2. Honger, maar appels waaien weg 3. Rotsblok boven z’n hoofd. Gewenst iets is heel nabij, maar toch voor altijd onbereikbaar.

De Ongelovige Thomas

Apostel Thomas geloofde niet jezus was opgestaan uit graf. Wilde pas geloven als hij wonden van de spijkers in z’n zou zien en vinger erop kon leggen. Jezus liet zien en thomas schaamde voor ongeloof. Jezus: “Zalig zijn zij die niet zien en toch geloven”. Bij iemand die iets niet wil geloven.

Een Augiasstal uitmesten

Augias had grootste kudde van het land, stallen 30 jaar niet schoongemaakt. 5^e van de 12 werken van Herakles. Maakte ze in 1 dag schoon door rivier omleiden. Augias had 1/10 van land beloofd à niet gedaan à Herakles doodde hem. Herakles gaf rijk aan zoon van Augias. Een hele grote troep opruimen. Onmogelijke klus doen.

In de armen van Morpheus liggen

Morpheus god van dromen, kon de vorm van elk mens aannemen (je geliefde). In Morpheus’ armen liggen = in diepe slaap zijn

Doos van Pandora

Prometheus en Epimetheus schonken mensen het vuur. Zeus vond dat verraad, straf: Hephaistos Pandora vormen uit klei à alle goden haar dingen schenken. Hermes zorgde voor eigenschap nieuwsgierigheid. Ze werd aan P en E aangeboden. Epimetheus nam haar aan, ze had ook een vat met allemaal ongeluk à ze maakte het open, ongeluk kwam eruit toen ze ‘m snel dicht deed zat hoop er nog in. Nu: bij ongelukkige gevallen , heeft alle ellende over de wereld gestort.

Hybris = overdreven trots, hoogmoed, brutaliteit etc. tegenover Griekse goden.