Begrippenlijst H1, H2, H3

H1

 

analfabetisme

Het percentage personen boven de 15 jaar dat niet kan lezen of schrijven.

autonomie

een zekere mate van zelfbestuur

bodemdegradatie

situatue waarin de kwalitieit / draagkracht van de bodem vermindert

complementariteit

reden voor handel vanuit een sitatie waarin twee regio's elkaar aanvullen met betrekking tot een bepaalde hulpbron

directe buitenlandse investeringen

directe investering in de productie in een nder land door daar een bedrijf te vestigen of een plaatselijk bedrijf over te nemen

diversificatie

in de landbouw: je toeleggen op het telen van meerdere soorten gewassen om risici te verspreiden

groene revolutie

de sterke stijging van de landbouwproductie in ontwikkelingslanden als gevolg van de toepassing van nieuwe graanvariëteiten

handelsbalans

een belangrijk onderdeel van de betalingsbalans van een land. Aan de ontvangstenkant staat de geldwaarde van de export van een land over een bepaalde periode. Aan de uitgavenkant staat de geldwaarde van de import. De handelsbalans vormt meestal het grootste gedeelte van de betalingsbalans.

informele sector

onderdeel van de economie waarin activiteiten plaatsvinden die niet officieel geregistreerd staan

infrastructuur

alle onroerende voorzieningen die vervoer en communicatie mogelijk maken, zoals wegen, vliegvelden, havens, kabelnetwerken, riolering.

invoertarieven

financiële heffingen die door een land worden gelegd op de prijs van een goed dat of een dienst die wordt ingevoerd.

kwalitatieve honger

een verminderde lichamelijke conditie die optreedt vanwege een eenzijdige samenstelling van het voedsel

kwantitatieve honger

een verminderde lichamelijke conditie die optreedt vanwege een langdurig tekort aan energiebronnen (kcal of kJ)

nuttige neerslag

netto neerslag, dat wil zeggen neerslag min verdamping

primate city

een stad die qua bevolkingsaantal en op financieel, politiek en economisch gebied alle andere steden in het land verreweg overtreft.

relatieve afstand

de af te leggen afstand, weergegeven in de benodigde hoeveelheid tijd, kosten en moeite.

ruilvoet

de verhouding tussn de exportprijzen en de importprijzen; vaak uitgedrukt als de relatieve prijs van het geëxporteerde goed in de termen van het geïmporteerde goed.

voedselbalans

de verhouding tussen de voedselvoorraden en de consumptie van voedsel in een gebied.

voedselzekerheid

Situatie waarin alle mensen altijd toegang hebben tot voldoende en veilig voedsel met genoeg voedingswaarden om een actief en gezond leven te kunnen leiden.

H2

 

Aquifer

ondergrondse waterhoudende grondlaag, die ten minste aan de onderzijde is afgesloten door een ondoordringbare laag.

Droogte-index

een maatstaf voor de verhouding van de jaarlijkse neerslaghoeveelheid ten opzichte van de (mogelijk) verdamping.

evaporatie

de rechtstreeekse verdamping van oppervlaktewater.

Evapotranspiratie

verdampingsproces als combinatie van evaporatie en transpiratie

Irrigatielandbouw

een intensieve vorm van akkerbouw of tuinbouw die afhankelijk is van (kunstmatige) bevloeiingsmethoden.

Stroomgebied

een gebied dat afwatert op een bepaalde rivier en zijn zijrivieren.

Transpiratie

de verdamping van water via levende organismen

Verdroging

proces waarbij de grondwaterspiegel daalt ten opzichte van het natuurlijke niveau

Verzilting

proces waarbij het zoutgehalte van grondwater of van de bodem toeneemt.

Waterbalans

de watervoorraad in een gebied plus de aangevoerde hoeveelheid water, verminderd met de verdampte hoeveelheid water en de afgevoerde hoeveelheid water.

Waterkringloop

het natuurkundige proces waarbij oppervlaktewater verdampt, in de atmosfeer condenseert en als neerslag uiteindelijk terugkeert in zee of op land.

H3

 

conventionele reserve

de voorraad van fossiele energiebron die aantoonbaar of vermoedelijk kan worden gewonnen met de tot nu toe gebruikelijke methoden en kosten.

Fossiele energiebron

een niet-duurzame brandstof (energiedrager zoals olie, steenkool, gas, turf) die is ontstaan uit resten van plantaardig en dierlijk leven in het geologische verleden van de aarde.

land-locked country

een land dat volledig is ingesloten door andere landen en daarmee voor de zeescheepvaart afhankelijk is van buitenlandse havens.

niet-conventionele reserve

de voorraad van een fossiele brandstof (teerzand, leisteenolie, gashydraat) die wat betreft vorm, zekerheid en economische en technische winbaarheid sterk afwijkt van de gangbare fossiele energiebronnen.

OPEC

deOrganization of the Petroleum Exporting Countries(1960, Bagdad) is een kartel van olieproducerende landen dat door het veranderen van het aanbod van olie de prijs daarvan kan sturen.

peak oil

het tijdstip waarop de productie van een bepaalde fossiele energiebron zijn maximum bereikt. Dit kan per land of voor de hele wereld vastgesteld worden.