If God had a name, what would it be?
And would you call it to His face
If you were faced with Him in all His glory? What would you ask if you had just one question? Refrein: Yeah, yeah, God is Great
Yeah, yeah, God is Good
Yeah, yeah, yeah yeah yeah
What if God was one of us? Just a slob like one of us? Just a stranger on a bus
Trying to make His way home
If God had a face, what would it look like? And would you want to see
If seeing meant that you would have to believe
In things like heaven and in Jesus
And the Saints and all the Prophets (Refrein) Back up to heaven all alone. Nobody callin' on the phone 'Cept for the Pope maybe in Rome. (Refrein) Like a holy rolling stone. Back up to heaven all alone
Just tryin' to make his way Home
Nobody callin' on the phone 'Cept for the Pope maybe in Rome. (www.songteksten.com) Een paar fragmenten uit een interview met theologe Jacobine Geel presentatrice van het programma “Heilig Vuur” (actuele reportages over het geloof en de samenleving) in de Tribune van 14 november 2003, gevonden op de site van de SP. (www.sp.nl) Toen ik een jaar of zeventien, achttien was, had ik op de één of andere manier het idee dat de studie theologie een soort universiteit in het klein was. Talen, geschiedenis, sociologie, psychologie… een heleboel vakken waarin je nog lang door kon leren. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Verder is mijn vader dominee, dus dan zit theologie natuurlijk altijd in het rijtje van mogelijkheden. En wat ook nog een rol speelde was, dat ik het destijds erg leuk vond om met leeftijdsgenoten te discussiëren over vragen als: Waarom ben ik op aarde? En: Waar draait het allemaal om in het leven? Vragen die voor godsdienst natuurlijk erg relevant zijn. Door een mix van die dingen hoorde ik mezelf op een gegeven moment tijdens een feestje zeggen: Ik ga theologie studeren! Niet omdat ik dominee of godsdienstleraar wilde worden. Ik had meer zin me te gaan bewegen op het grensgebied van godsdienst, levensbeschouwing, samenleving, cultuur en politiek. Op dat vlak dacht ik met theologie wel iets te kunnen creëren.’ Voelt u zich niet soms meer een filosoof dan een theoloog? ‘Hoe een theoloog zich moet voelen zou ik niet weten. Ik voel me zoals ik me voel. Ja, ik heb theologie gestudeerd, maar ik heb natuurlijk ook geleefd en dat heeft me tevens gevormd. Het is niet alleen mijn studie, in mijn eigen hoofd vermengen zich ook allerlei dingen met elkaar. In feite ben ik ook voortdurend aan het shoppen. Daarnaast vind ik het wel leuk om na te denken, maar of ik daardoor een filosoof ben, lijkt me iets te veel eer.’ Ah, u schat een filosoof hoger in dan een theoloog? ‘Nee. Maar als ik zeg dat ik theoloog ben, klinkt dat soms zo aanmatigend. Misschien ben ik wel meer de gids in het museum. Een gids die bijvoorbeeld zegt: Als u nu die kleur rood daar onderin dat schilderij ziet, wat zou daar dan de bedoeling van kunnen zijn? En dan ben ik bereid om te zeggen, dat daar mijns inziens dit of dat de bedoeling van is. Maar dan wel in de constellatie van een gids die mensen rondleidt, in plaats van degene die het laatste woord daarover heeft. Zinvragen zijn natuurlijk zo levend, elastisch en kwetsbaar als het leven zelf. Wat is het voor onzin om te zeggen dat keiharde massieve bakstenen waarheden kunnen zijn? Dan ga je voorbij aan de essentie van wat geloof eigenlijk is. De kerk moet nu met mensen in gesprek. Wat dus niet betekent, dat ik alles maar goed vind en dat je nooit ergens een uitspraak over hoeft te doen.’ Dus uiteindelijk is de bijbel de basis van wat de mensen daar bindt. Wat betekent die bijbel voor uzelf? ‘Het is geen receptenboek voor hoe je moet leven. Tenminste, niet op de manier zoals velen dat zien: van kaft tot kaft woordelijk door God geïnspireerd. Nee, de bijbel is een boek dat in de loop van eeuwen bij elkaar is geleefd en geloofd. Zij die erin aan het woord komen, hebben allemaal het gevoel dat hun leven een vorm is van op weg gaan met een God. Een God die zegt, dat slavernij niet deugt en dat vrijheid het uiteindelijke doel is. Hoe je dat allemaal interpreteert is enorm ingewikkeld en er is ontzettend veel over gestreden. Maar het is de kern van het geloof: die God is een God die met je meegaat en een God die bevrijdt. Op de één of andere manier is dat de grondtoon, die heel veel mensen ook weer geïnspireerd heeft en in beweging heeft gezet. Dus enerzijds heb je de bijbel en anderzijds ook de enorme traditie van uitleg, die varieert van Rembrandt tot Bach tot de kerk. Nou, over die hele grote stroom denk ikzelf: Daar wil ik wel in staan. Want ik ontdek daar dingen, het stelt vragen aan mij en bekritiseert mijn leven op een manier die ik goed vind. Met andere woorden: in feite draait het niet alleen om de vraag wat je zelf gelooft, maar ook om de vraag wat je er vervolgens mee doet. En hoe ver je ogen geopend zijn voor wat er in de wereld gebeurt. De bijbel is een boek dat het ontzettend lastig maakt om alleen maar met jezelf bezig te zijn. Zo niet onmogelijk. (Grinnikend) Dat is af en toe heel vervelend, ja.’ Wat is de zin van ons leven? Wat is het doel van ons bestaan? We worden geboren om daarna weer dood te gaan. We worden geschapen, Met als einddoel zo oud mogelijk in vrede heen te gaan. Hebben we dan toch een taak te vervullen, Een taak op deze wrede aarde. Maar als we dan toch op deze aarde moeten zijn, Waarom dan niet in vrede, met liefde en zonder haat. Waar is het antwoord? Het antwoord van de zin van ons leven
Het antwoord van het doel van ons bestaan
Een gedicht van Saskia Hameeteman
(www.saskiagedichten.web-log.nl)
10.a) Vragen over de zin van het leven of onderdelen daarvan.
b) - Wat is belangrijk in het leven?
- Wie ben ik?
- Wat is de zin van het leven van anderen?
- Wat is de zin van tijd/het tijdelijke?
- Wat is de zin van natuur?
- Wat is de zin van lijden/verdriet of is het zinloos?
c) Ik ben het er mee eens dat dit de belangrijkste groepen levensvragen zijn, omdat elke zinvragen eigenlijk wel bij 1 van de groepen in te delen is, het heeft altijd wel met 1 van de 6 te maken.
11.a) 1. Ben ik op de wereld gekomen om een missie te vervullen? (Heb ik een doel/taak?)
2. Is het lijden van de mens een vorm van boetedoening?
b) (1) Als ik een taak heb, heeft iedereen dan een taak? Moeten we samen 1 grote taak vervullen? Kortom: Wat is uiteindelijk de zin van het leven?
(2) Moeten wij boetedoen voor onze eigen/andermans daden om uiteindelijk een betere wereld te krijgen? Wat is de zin van lijden, wat is de zin van het leven?
c) Ik ben het met deze stelling eens, omdat je in elke levensvraag uiteindelijk de zinvraag kunt halen, het gaat er uiteindelijk om wat de zin ergens van is, en als je dat allemaal samenvat, dus alle levensvragen uit de 6 categoriën, krijg je dus eigenlijk de zinvraag. Want als je een anwtoord zou hebben op de zinvraag, zou je eigenlijk antwoorden hebben op alle levensvragen.
16.a) Iedereen leeft zijn leven op zijn eigen manier, en beantwoord de zinvraag dan ook op zijn eigen manier ( of helemaal niet), je kunt de levenswijzen/antwoorden op de zinvraag van verschillende mensen wel vergelijken, maar ze blijven voor iedereen anders.
b) Nee, je hebt elkaar nodig, zelfs om je antwoord te vinden op de zinvraag te vinden, moet je aan anderen denken, zij helpen je je leven te vormen, je levensverhaal.
c) Enerzijds niet; van de zoveel-miljard mensen op de wereld zijn er heel veel die een zelfde soort kijk op het leven hebben en dus een vergelijkbaar beel op de wereld, anwtoord op de levensvraag hebben, of een vergelijkbaar leven lijden. Anderzijds blijft elk mens uniek en kun je nooit precies hetzelfde denken, leven, het ligt er dus eigenlijk aan hoe letterlijk je het bedoelt, maar letterlijk genomen klopt het dat ieder mens zijn eigen leven lijdt en zijn eigen antwoorden heeft.
17.a) Anne Frank – Het Achterhuis
b) Dit levensverhaal is van een meisje van 13 in de 2e wereldoorlog, dat bijna 2 jaar ondergedoken leeft, ze komt niet buiten en ziet dus 2 jaar land steeds dezelfde personen; haar ouders en zus, een ander gezin, een oudere man en de mensen die hen helpen onderduiken. Ze brengt dus 2 puberjaren door zonder buiten te komen, het enige dat ze eigenlijk heeft om al haar gevoelens en gedachten kwijt te kunnen is haar dagboek. Ze sterft 2 jaar later in een concentratiekamp, van haar familie overleeft alleen haar vader het en hij brengt haar dagboek uit, dat was een wens van haar. c) Waarom overkomt ons dit? Waarom werd mijn beste vriendin afgevoerd terwijl ik de kans kreeg om onder te duiken? Wat is de zin hiervan, van al dat lijden en verdriet? d) Ja, ze is een meisje dat veel nadenkt, maar ze heeft nog geen echte antwoorden. Je zou ook kunnen zeggen dat haar leven daar te kort voor was, ze is op 15 jarige leeftijd overleden in een concentratiekamp en heeft dus eigenlijk geen kans gehad om te leven en antwoorden te vinden. 18.a) Een sociaal levensverhaal beschrijft de relaties met anderen tijdens het leven van een mens, een historisch levensverhaal beschrijft de dingen die men bereikt heeft, dingen die iets betekend hebben in de wereld. Terwijl een medisch levensverhaal je gezondheid beschrijft, welke ziektes je bijvoorbeeld hebt gehad en hoe je ervan bent genezen, óf je er wel van bent genezen. Een psychisch levensverhaal gaat over de gedachten en ontwikkelingen in karakter van een mens. b) Bovenstaande soorten levensverhalen houden zich allemaal bij 1 bepaald onderdeel/aspect van het leven. Je kunt bijvoorbeeld een sociaal levensverhaal schrijven, waar de medische achtergrond van iemand niet in genoemd wordt, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat die persoon geen (misschien wel uitgebreid) medisch verleden heeft. c) Een levensbeschouwelijk levensverhaal is eigenlijk jouw kijk op het leven, waar jij de zin van inziet, waarom jij denkt dat sommige dingen gebeuren of hoe ze ontstaan zijn en de samenhang daarvan. d) Niet alleen daaraan, alle andere levensverhalen hebben namelijk invloed op je levensbeschouwelijke levensverhaal, ze hangen allemaal samen, ze ehbben invloed op elkaar. Al die verschillende dingen maken je tot wie je bent, ze vormen je levensverhaal en je levensbeschouwelijke kijk op het leven. 19.a) Jeroen: “De vraag naar de zin van het leven hoort bij ons, omdat mensen in staat zijn
over hun leven na te denken.” “Vragen naar de zin van iets zorgt ervoor dat ik met die zaken in het reine kan
komen.” Freek: “Het heeft geen zin een vraag te stellen waar je het antwoord nooit op zult
vinden.” “Mensen zijn bang voor onzekerheid en daarom verzinnen ze maar zoiets als
zin.” “Iedereen bedoelt met de vraag naar zin iets anders, ze weten dus niet waar ze
het over hebben.” b) Jeroen is overtuigd van zijn standpunt, maar weet mij niet echt goed te overtuigen, hij gebruikt dingen die een beetje vaag overkomen zoals: “in het reine komen” wat houdt dat dan in? Freek daarentegen geeft duidelijke argumenten maar komt soms een beetje over alsof alleen zijn mening waar kan zijn. c) Het meest met dat van Freek, ik denk niet dat het goed is om je hele leven in te richten op het vinden van een antwoord op de zinvraag, je zult hem immers nooit echt vinden, hij is in ieder geval voor iedereen anders. Aan de andere kant; iedereen denkt er wel eens aan, dat is logisch, en ik vind ook wel dat het voor sommige mensen goed kan zijn om er eens over na te denken, maar het kan geen kwaad om er niet over na te denken, je lost er immers de zinloze zaken niet mee op. Ik denk wel dat sommige mensen die denken dat ze een antwoord hebben op de zinvraag, daar een soort motivatie uithalen om te leven, dus ook in Jeroen kan ik me wel vinden. 20.a) - Als we er achterkomen dat er een soort regelmaat (sleur?) in ons leven zit, gaan we ons afvragen wat de zin er nou van is om elke dag praktisch hetzelfde te doen en of het de moeite wel waard is. -- Als er iets naars gebeurt, ga je je afvragen waarom het nou gebeurd is, wat voor zin het heeft. --- Je weet dat je leven maar tijdelijk is, daardoor ga je je afvragen of het leven ergens
voor dient, waarom zou je nog alledaagse dingen doen, als het helemaal geen zin heeft? b) Ik ben het met alledrie de redenen wel eens, maar ze komen ook eigenlijk alledrie praktisch op hetzelfde neer natuurlijk. c) Als er iets gebeurt waardoor je denkt dat jij iets niet goed doet of geen goed persoon bent, je kunt dan proberen een antwoord op de zinvraag te vinden, om zo je leven te beteren. d) - Als we er achterkomen dat er een soort regelmaat (sleur?) in ons leven zit, gaan we ons afvragen wat de zin er nou van is om elke dag praktisch hetzelfde te doen en of het de moeite wel waard is. - Als er iets naars gebeurt, ga je je afvragen waarom het nou gebeurd is, wat voor zin het heeft. - Je weet dat je leven maar tijdelijk is, daardoor ga je je afvragen of het leven ergens
voor dient, waarom zou je nog alledaagse dingen doen, als het helemaal geen zin heeft?
- Als er iets gebeurt waardoor je denkt dat jij iets niet goed doet of geen goed persoon bent, je kunt dan proberen een antwoord op de zinvraag te vinden, om zo je leven te beteren.
e) - Een vrouw neemt na een lange tijd veel werken vakantie, ze denkt na over wat ze de laatste tijd voor bijzonders heeft gedaan, eigenlijk niks, alleen opgestaan, gewerkt, en dat elke dag! Wat heeft dat nou eigenlijk voor zin?
- Je tante is overleden aan een hartstilstand, nooit gerookt, veel gesport en het was een lief mens, waarom nou zij? Ze was nog zo jong!
- Je leest in een tijdschrift over iemand die er een einde aan wilde maken omdat ze geen rede meer zag om te leven, je realiseert je dat een leven maar tijdelijk is, heb je een plicht hier te vervullen?
- Je komt terecht in de gevangenis, je denkt na; dit kan toch niet de bedoeling zijn van je leven? Je moet er iets van maken, iets voor anderen betekenen! Dat zal uiteindelijk de bedoeling wel zijn van het leven.
22.a) Pas als er iets gebeurt waardoor er iets veranderd in je leven, (kan een gebeurtenis zijn maar ook een besef) ga je nadenken over de zin van het leven.
b) Je hoort op een dag dat 1 van je familieleden ernstig ziek is, het zal waarschijnlijk niet lang meer duren en de persoon is nog jong, je gaat je afvragen wat het voor zin heeft om geboren te worden, (maar kort) te leven en dan dood te gaan.
32. Van de meeste andere vragen kan het antwoord bewezen worden, van zinvragen gaat dat niet, je kunt nooit bewijzen dat bijvoorbeeld “gelukkig zijn” de zin van je leven is.
33.a) Hindoes > Zij proberen tijdens hun leven zo goed mogelijk te leven om zo een goed karma te krijgen, zodat ze reïncarneren tot een hogere klasse.
Christenen > Je moet proberen niet te zondigen, goed zijn voor je medemens en altijd biechten/om vergiffenis vragen zodat je naar de hemel kunt
b) Hitler bijvoorbeeld, vond dat het blanke ras superieur was aan de rest en voond dat het zijn taak was joden, zigeuners, zwarten, gehandicapten, homofielen enz. systematisch uit te roeien. c) Fundamentalisten zijn mensen die uit naam van hun geloof dingen doen waarvan ze denken dat ze moeten volgens die godsdienst, ze nemen bijv. dingen uit hun geschriften erg letterlijk en vinden dat alleen hun godsdienst goed is. Voorbeelden zijn de Jihad, Al’Qaida, orthodoxe Joden , de zogenaamde “Zwartekousenkerk”(christelijke fundamentalisten). “De mens kan pas iets willen als hij begrepen heeft dat hij alleen is, alleen op de wereld te midden van eindeloze verantwoordelijkheden, zonder hulp of toevlucht, zonder enig ander doel dan het doel dat hij zichzelf stelt, zonder enige andere bestemming dan de bestemming die hij zelf schept op deze aarde.” J.P. Sartre “Zin heeft te maken met doelen nastreven”, Sandra stelt ook doelen voor zichzelf, en probeert die na te streven (“Nu moet ik weer een treetje hoger. Je kunt jaren achter de wasbak blijven hangen, maar ik heb altijd voor ogen gehad dat ik niet alleen maar kapster wilde zijn, altijd maar haren vegen en krullen zetten”) Ze weet dat ze als ze iets wil dat zelf moet doen, dat ze dus alleen is, met eigen verantwoordelijkheden: (“Ik had zoiets van: wat ik voor jou doe, kan ik ook voor mezelf”) Ze weet wat ze kan, ze stelt haar doelen eraan bij: (“Met Leiden erbij had ik drie mensen in dienst. Maar ik bleek er niet klaar voor”), dat is eigenlijk precies wat Sartre zegt, daarom heb ik dit antwoord gekozen. Waarom besta ik nou eigenlijk? Dat heb ik me best wel eens afgevraagd, een echt antwoord heb ik er niet op gevonden, maarja kan je dat ooit vinden dan? Ik denk van niet, zoals ik er nu tegenover sta denk ik dat we geen letterlijk doel hebben, maar echt zinloos is het leven ook niet, waarom zou je anders leven? Je moet je eigen doelen stellen, dus je hebt pas een doel als je er zelf 1 maakt, en als je dat doel bereikt hebt, stel je een nieuw doel, zo werkt het leven volgens mij. Niet dat ik denk dat we zomaar op de wereld zijn neergezet om het zelf maar uit te zoeken, ik denk dat het gewoon de bedoeling is dat je dingen leert, van jezelf en van anderen, dat je iets betekend voor de wereld, en daar hoef je echt geen Einstein voor te zijn, als je een vriend van iemand bent, beteken je toch al iets voor een ander? Ik denk dat je niet teveel na moet denken over of je wel nuttig bent of niet, het leven is een kans die je gegeven is, daar moet je gebruik van maken, genieten van het leven. Ik denk dat dat uiteindelijk neerkomt op vriendschap, jezelf ontwikkelen, leren, misschien kun je zelfs iets doen waar mensen in latere generaties nog iets aan hebben, kinderen krijgen kan ook zoiets zijn; je hoeft er geen nobelprijs mee te winnen. Ik zei daarnet wel zo mooi dat ik denk dat je het antwoord op de vraag waarom je bestaat niet kunt vinden, maar als ik er zo overna denk, zijn de dingen die ik net genoemd heb eigenlijk wel zo’n beetje mijn doelen, ik denk dat ik besta om deze dingen te doen. Voor iedereen kan dat anders zijn, de een wil carriere maken, de ander een gezin, voor zijn familie zorgen, sporten, gezond zijn, god dienen, maar komt dat eigenlijk niet allemaal op hetzelfde neer? Je stelt jezelf een doel en probeert dat te bereiken, soms onmogelijke doelen, maar dan kan het toch fijn zijn om zo’n doel te hebben, je komt dan onderweg wel iets tegen dat je wel kunt bereiken. Ik wil niet zeggen dat ik in de hemel geloof, of in reïncarnatie of een ander hiernamaals, maar het zou zelfs kunnen dat het leven een soort test is, of voorbereiding voor iets anders. Het zou kunnen, maar ik vind het toch fijner om het leven als een kans te zien. Je kunt wel zeggen; ik leef voor mezelf en doe alles zelf, maar dat is onzin, je hebt anderen nodig en ook niet alle kansen komen zomaar uit de lucht vallen. Je kunt ook nooit je hele leven goed doen, je moet de goede keuzes maken, de goede kansen grijpen, maar als je alles altijd maar “goed” doet, heb je geen fouten om van te leren, kun je niet met teleurstelling omgaan, dus eigenlijk leef je dan nog niet goed. Je leven is pas perfect als het niet helemaal perfect is. Ik ga niet teveel tijd besteden aan het vragen naar de zin van mijn leven? Dan heb je toch geen leven meer? Waarom zou je de zin van het leven willen weten als je niet bezig bent met leven? Natuurlijk is het goed om er zo nu en dan eens overna te denken, dat gebeurt ook gewoon, zo kan ik me herinneren dat ik er al heel jong een keer lang over nagedacht heb. Als je precies weet wat je te wachten staat en hoe en waarom, is het leven toch ook niet leuk meer. Je moet iets te ontdekken en te leren hebben, de een noemt dat de zin van het leven vinden, ik noem het gewoon leven. De vraag waarom de wereld bestaat, vind ik eigenlijk een rare vraag, de mens moet niet denken dat ze alles kunnen weten. Sommige dingen hoef je gewoon niet te weten. Stel; je weet waarom de wereld bestaat, ben je dan gelukkiger? Lijkt me niet… De bron van waaruit ik leef? Dan zou ik toch zeggen mezelf, en ook mijn omgeving, daar haal je energie ( in de vorm van liefde/vriendschap/steun?) uit om te leven, je wordt erdoor gestimuleerd om dingen te ontdekken, te doen en te leren. En daar wordt je uiteindelijk zelf gelukkig van, nouja gelukkig, dat is ook een vaag begrip eigenlijk, want als alles altijd goed gaat, wordt het ook saai dus dan ben je ook niet gelukkig, je moet wel een beetje moeten werken om iets te bereiken, anders heb je er ook niks aan. Ik bedoel, als alles vanzelf gaat, ben je toch ook niet blij meer als iets lukt, je hoeft er je best toch niet voor te doen. Een voorbeeld; als ik bijv. voor school ergens heel erg mijn best op heb gedaan, dan is het veel leuker om een goed cijfer te halen dan als ik er niks voor heb gedaan, dan kun je niet echt trots op jezelf zijn. Om dingen te bereiken heb ik die bron van familie en vrienden nodig, soms weten zij beter wat goed voor me is dan ikzelf, of moeten ze me net even dat extra duwtje geven. Zoiezo zijn mijn ouders natuurlijk al mijn levensbron, ik heb genen, eigenschappen van hen overgenomen, die een deel van mij al bij de geboorte bepaald hebben. Mijn andere eigenschappen vorm ik volgens mij zelf, en eigenlijk iedereen om me heen, ook mijn levensbeschouwelijke kijk op het leven is waarschijnlijk gevormd door de manier waarop ik opgegroeid ben. Mijn ouders hebben me bijvoorbeeld niet godsdienstig opgevoed, mijn vader zelf is wel vrij gelovig opgevoed en mijn moeder gelooft bijv. wel in god, maar ze hebben mijn broer en zus en mij daar altijd vrij in gelaten. We hebben wel op een katholieke basisschool gezeten, maar dit hield niet veel meer in dan af en toe het paas- en kerstverhaal horen en elke dag een gebedje opzeggen. Dat heeft mij eigenlijk niet beïnvloed, ik heb vroeger wel eens ergens voor gebeden, maar dan had ik ook het idee van: “Voor het geval dat er een god is”. Ik heb ook wel eens getwijfeld of ik in een god geloofde, maar ik ben toch altijd op niet-geloven uitgekomen. Ik dacht eerst altijd, als er een god is, waarom laat hij dan zulke verschrikkelijke dingen gebeuren? Maar zo denk ik nu eigenlijk ook niet meer, we zijn verantwoordelijk voor wat we zelf doen. Ik denk wel dat er meer is tussen hemel en aarde dan wij denken, ik vind het bijv. vrij egoïstisch om te denken dat er nergens anders leven is dan op de aarde en dat wij de intelligentste wezens zijn. In sommige dingen zijn dieren veel slimmer, zij hoeven bepaalde dingen niet te leren maar hebben daar gewoon intuïtie voor. Dat had ( en heeft soms) de mens ook wel, maar we zijn inmiddels zo “verwend” geworden, het wordt ons allemaal gewoon aangeleerd. Dit heeft misschien niet veel met de zin van het bestaan te maken, maar daar wil ik eigenlijk mee aangeven dat ik dan misschien niet in een god geloof, maar ik denk ook niet dat alles vanzelf gaat, ik kan me bijvoorbeeld wel voorstellen dat er zoiets is als het lot. Ik zou het alleen niet zo letterlijk nemen als de meesten dat doen, het is niet zo dat ik denk dat van tevoren bepaalt is met wie ik omga, waar en wanneer ik ga werken enz., maar het zou best kunnen dat sommige dingen al vastliggen, wat voor soort mens je gaat worden, maar ik denk ook dat je dat “lot” dan zou kunnen veranderen. Je talenten bijvoorbeeld zouden vast kunnen liggen, en dan heb ik het niet over talenten die in de familie zitten natuurlijk. Ik denk dat als je maar genoeg in jezelf gelooft en mensen om je heen hebt die in jou geloven je een heleboel kan bereiken in het leven, en ik persoonlijk heb daar geen god of een antwoord op de zinvraag voor nodig, je maakt zelf je leven zinvol, en als het leven nou zinloos is, dan nog moet je ervan genieten. Als je vriendschap, liefde, een gezin, carrière of waar je dan ook van droomt hebt, waarom zou je je dan zorgen maken over het antwoord op de zinvraag, volgens mij heb je het dan eigenlijk al gevonden.
If you were faced with Him in all His glory? What would you ask if you had just one question? Refrein: Yeah, yeah, God is Great
Yeah, yeah, God is Good
Yeah, yeah, yeah yeah yeah
What if God was one of us? Just a slob like one of us? Just a stranger on a bus
Trying to make His way home
If God had a face, what would it look like? And would you want to see
If seeing meant that you would have to believe
And the Saints and all the Prophets (Refrein) Back up to heaven all alone. Nobody callin' on the phone 'Cept for the Pope maybe in Rome. (Refrein) Like a holy rolling stone. Back up to heaven all alone
Just tryin' to make his way Home
Nobody callin' on the phone 'Cept for the Pope maybe in Rome. (www.songteksten.com) Een paar fragmenten uit een interview met theologe Jacobine Geel presentatrice van het programma “Heilig Vuur” (actuele reportages over het geloof en de samenleving) in de Tribune van 14 november 2003, gevonden op de site van de SP. (www.sp.nl) Toen ik een jaar of zeventien, achttien was, had ik op de één of andere manier het idee dat de studie theologie een soort universiteit in het klein was. Talen, geschiedenis, sociologie, psychologie… een heleboel vakken waarin je nog lang door kon leren. Dat bleek inderdaad zo te zijn. Verder is mijn vader dominee, dus dan zit theologie natuurlijk altijd in het rijtje van mogelijkheden. En wat ook nog een rol speelde was, dat ik het destijds erg leuk vond om met leeftijdsgenoten te discussiëren over vragen als: Waarom ben ik op aarde? En: Waar draait het allemaal om in het leven? Vragen die voor godsdienst natuurlijk erg relevant zijn. Door een mix van die dingen hoorde ik mezelf op een gegeven moment tijdens een feestje zeggen: Ik ga theologie studeren! Niet omdat ik dominee of godsdienstleraar wilde worden. Ik had meer zin me te gaan bewegen op het grensgebied van godsdienst, levensbeschouwing, samenleving, cultuur en politiek. Op dat vlak dacht ik met theologie wel iets te kunnen creëren.’ Voelt u zich niet soms meer een filosoof dan een theoloog? ‘Hoe een theoloog zich moet voelen zou ik niet weten. Ik voel me zoals ik me voel. Ja, ik heb theologie gestudeerd, maar ik heb natuurlijk ook geleefd en dat heeft me tevens gevormd. Het is niet alleen mijn studie, in mijn eigen hoofd vermengen zich ook allerlei dingen met elkaar. In feite ben ik ook voortdurend aan het shoppen. Daarnaast vind ik het wel leuk om na te denken, maar of ik daardoor een filosoof ben, lijkt me iets te veel eer.’ Ah, u schat een filosoof hoger in dan een theoloog? ‘Nee. Maar als ik zeg dat ik theoloog ben, klinkt dat soms zo aanmatigend. Misschien ben ik wel meer de gids in het museum. Een gids die bijvoorbeeld zegt: Als u nu die kleur rood daar onderin dat schilderij ziet, wat zou daar dan de bedoeling van kunnen zijn? En dan ben ik bereid om te zeggen, dat daar mijns inziens dit of dat de bedoeling van is. Maar dan wel in de constellatie van een gids die mensen rondleidt, in plaats van degene die het laatste woord daarover heeft. Zinvragen zijn natuurlijk zo levend, elastisch en kwetsbaar als het leven zelf. Wat is het voor onzin om te zeggen dat keiharde massieve bakstenen waarheden kunnen zijn? Dan ga je voorbij aan de essentie van wat geloof eigenlijk is. De kerk moet nu met mensen in gesprek. Wat dus niet betekent, dat ik alles maar goed vind en dat je nooit ergens een uitspraak over hoeft te doen.’ Dus uiteindelijk is de bijbel de basis van wat de mensen daar bindt. Wat betekent die bijbel voor uzelf? ‘Het is geen receptenboek voor hoe je moet leven. Tenminste, niet op de manier zoals velen dat zien: van kaft tot kaft woordelijk door God geïnspireerd. Nee, de bijbel is een boek dat in de loop van eeuwen bij elkaar is geleefd en geloofd. Zij die erin aan het woord komen, hebben allemaal het gevoel dat hun leven een vorm is van op weg gaan met een God. Een God die zegt, dat slavernij niet deugt en dat vrijheid het uiteindelijke doel is. Hoe je dat allemaal interpreteert is enorm ingewikkeld en er is ontzettend veel over gestreden. Maar het is de kern van het geloof: die God is een God die met je meegaat en een God die bevrijdt. Op de één of andere manier is dat de grondtoon, die heel veel mensen ook weer geïnspireerd heeft en in beweging heeft gezet. Dus enerzijds heb je de bijbel en anderzijds ook de enorme traditie van uitleg, die varieert van Rembrandt tot Bach tot de kerk. Nou, over die hele grote stroom denk ikzelf: Daar wil ik wel in staan. Want ik ontdek daar dingen, het stelt vragen aan mij en bekritiseert mijn leven op een manier die ik goed vind. Met andere woorden: in feite draait het niet alleen om de vraag wat je zelf gelooft, maar ook om de vraag wat je er vervolgens mee doet. En hoe ver je ogen geopend zijn voor wat er in de wereld gebeurt. De bijbel is een boek dat het ontzettend lastig maakt om alleen maar met jezelf bezig te zijn. Zo niet onmogelijk. (Grinnikend) Dat is af en toe heel vervelend, ja.’ Wat is de zin van ons leven? Wat is het doel van ons bestaan? We worden geboren om daarna weer dood te gaan. We worden geschapen, Met als einddoel zo oud mogelijk in vrede heen te gaan. Hebben we dan toch een taak te vervullen, Een taak op deze wrede aarde. Maar als we dan toch op deze aarde moeten zijn, Waarom dan niet in vrede, met liefde en zonder haat. Waar is het antwoord? Het antwoord van de zin van ons leven
Het antwoord van het doel van ons bestaan
b) Dit levensverhaal is van een meisje van 13 in de 2e wereldoorlog, dat bijna 2 jaar ondergedoken leeft, ze komt niet buiten en ziet dus 2 jaar land steeds dezelfde personen; haar ouders en zus, een ander gezin, een oudere man en de mensen die hen helpen onderduiken. Ze brengt dus 2 puberjaren door zonder buiten te komen, het enige dat ze eigenlijk heeft om al haar gevoelens en gedachten kwijt te kunnen is haar dagboek. Ze sterft 2 jaar later in een concentratiekamp, van haar familie overleeft alleen haar vader het en hij brengt haar dagboek uit, dat was een wens van haar. c) Waarom overkomt ons dit? Waarom werd mijn beste vriendin afgevoerd terwijl ik de kans kreeg om onder te duiken? Wat is de zin hiervan, van al dat lijden en verdriet? d) Ja, ze is een meisje dat veel nadenkt, maar ze heeft nog geen echte antwoorden. Je zou ook kunnen zeggen dat haar leven daar te kort voor was, ze is op 15 jarige leeftijd overleden in een concentratiekamp en heeft dus eigenlijk geen kans gehad om te leven en antwoorden te vinden. 18.a) Een sociaal levensverhaal beschrijft de relaties met anderen tijdens het leven van een mens, een historisch levensverhaal beschrijft de dingen die men bereikt heeft, dingen die iets betekend hebben in de wereld. Terwijl een medisch levensverhaal je gezondheid beschrijft, welke ziektes je bijvoorbeeld hebt gehad en hoe je ervan bent genezen, óf je er wel van bent genezen. Een psychisch levensverhaal gaat over de gedachten en ontwikkelingen in karakter van een mens. b) Bovenstaande soorten levensverhalen houden zich allemaal bij 1 bepaald onderdeel/aspect van het leven. Je kunt bijvoorbeeld een sociaal levensverhaal schrijven, waar de medische achtergrond van iemand niet in genoemd wordt, maar dat wil natuurlijk niet zeggen dat die persoon geen (misschien wel uitgebreid) medisch verleden heeft. c) Een levensbeschouwelijk levensverhaal is eigenlijk jouw kijk op het leven, waar jij de zin van inziet, waarom jij denkt dat sommige dingen gebeuren of hoe ze ontstaan zijn en de samenhang daarvan. d) Niet alleen daaraan, alle andere levensverhalen hebben namelijk invloed op je levensbeschouwelijke levensverhaal, ze hangen allemaal samen, ze ehbben invloed op elkaar. Al die verschillende dingen maken je tot wie je bent, ze vormen je levensverhaal en je levensbeschouwelijke kijk op het leven. 19.a) Jeroen: “De vraag naar de zin van het leven hoort bij ons, omdat mensen in staat zijn
over hun leven na te denken.” “Vragen naar de zin van iets zorgt ervoor dat ik met die zaken in het reine kan
komen.” Freek: “Het heeft geen zin een vraag te stellen waar je het antwoord nooit op zult
vinden.” “Mensen zijn bang voor onzekerheid en daarom verzinnen ze maar zoiets als
zin.” “Iedereen bedoelt met de vraag naar zin iets anders, ze weten dus niet waar ze
het over hebben.” b) Jeroen is overtuigd van zijn standpunt, maar weet mij niet echt goed te overtuigen, hij gebruikt dingen die een beetje vaag overkomen zoals: “in het reine komen” wat houdt dat dan in? Freek daarentegen geeft duidelijke argumenten maar komt soms een beetje over alsof alleen zijn mening waar kan zijn. c) Het meest met dat van Freek, ik denk niet dat het goed is om je hele leven in te richten op het vinden van een antwoord op de zinvraag, je zult hem immers nooit echt vinden, hij is in ieder geval voor iedereen anders. Aan de andere kant; iedereen denkt er wel eens aan, dat is logisch, en ik vind ook wel dat het voor sommige mensen goed kan zijn om er eens over na te denken, maar het kan geen kwaad om er niet over na te denken, je lost er immers de zinloze zaken niet mee op. Ik denk wel dat sommige mensen die denken dat ze een antwoord hebben op de zinvraag, daar een soort motivatie uithalen om te leven, dus ook in Jeroen kan ik me wel vinden. 20.a) - Als we er achterkomen dat er een soort regelmaat (sleur?) in ons leven zit, gaan we ons afvragen wat de zin er nou van is om elke dag praktisch hetzelfde te doen en of het de moeite wel waard is. -- Als er iets naars gebeurt, ga je je afvragen waarom het nou gebeurd is, wat voor zin het heeft. --- Je weet dat je leven maar tijdelijk is, daardoor ga je je afvragen of het leven ergens
voor dient, waarom zou je nog alledaagse dingen doen, als het helemaal geen zin heeft? b) Ik ben het met alledrie de redenen wel eens, maar ze komen ook eigenlijk alledrie praktisch op hetzelfde neer natuurlijk. c) Als er iets gebeurt waardoor je denkt dat jij iets niet goed doet of geen goed persoon bent, je kunt dan proberen een antwoord op de zinvraag te vinden, om zo je leven te beteren. d) - Als we er achterkomen dat er een soort regelmaat (sleur?) in ons leven zit, gaan we ons afvragen wat de zin er nou van is om elke dag praktisch hetzelfde te doen en of het de moeite wel waard is. - Als er iets naars gebeurt, ga je je afvragen waarom het nou gebeurd is, wat voor zin het heeft. - Je weet dat je leven maar tijdelijk is, daardoor ga je je afvragen of het leven ergens
b) Hitler bijvoorbeeld, vond dat het blanke ras superieur was aan de rest en voond dat het zijn taak was joden, zigeuners, zwarten, gehandicapten, homofielen enz. systematisch uit te roeien. c) Fundamentalisten zijn mensen die uit naam van hun geloof dingen doen waarvan ze denken dat ze moeten volgens die godsdienst, ze nemen bijv. dingen uit hun geschriften erg letterlijk en vinden dat alleen hun godsdienst goed is. Voorbeelden zijn de Jihad, Al’Qaida, orthodoxe Joden , de zogenaamde “Zwartekousenkerk”(christelijke fundamentalisten). “De mens kan pas iets willen als hij begrepen heeft dat hij alleen is, alleen op de wereld te midden van eindeloze verantwoordelijkheden, zonder hulp of toevlucht, zonder enig ander doel dan het doel dat hij zichzelf stelt, zonder enige andere bestemming dan de bestemming die hij zelf schept op deze aarde.” J.P. Sartre “Zin heeft te maken met doelen nastreven”, Sandra stelt ook doelen voor zichzelf, en probeert die na te streven (“Nu moet ik weer een treetje hoger. Je kunt jaren achter de wasbak blijven hangen, maar ik heb altijd voor ogen gehad dat ik niet alleen maar kapster wilde zijn, altijd maar haren vegen en krullen zetten”) Ze weet dat ze als ze iets wil dat zelf moet doen, dat ze dus alleen is, met eigen verantwoordelijkheden: (“Ik had zoiets van: wat ik voor jou doe, kan ik ook voor mezelf”) Ze weet wat ze kan, ze stelt haar doelen eraan bij: (“Met Leiden erbij had ik drie mensen in dienst. Maar ik bleek er niet klaar voor”), dat is eigenlijk precies wat Sartre zegt, daarom heb ik dit antwoord gekozen. Waarom besta ik nou eigenlijk? Dat heb ik me best wel eens afgevraagd, een echt antwoord heb ik er niet op gevonden, maarja kan je dat ooit vinden dan? Ik denk van niet, zoals ik er nu tegenover sta denk ik dat we geen letterlijk doel hebben, maar echt zinloos is het leven ook niet, waarom zou je anders leven? Je moet je eigen doelen stellen, dus je hebt pas een doel als je er zelf 1 maakt, en als je dat doel bereikt hebt, stel je een nieuw doel, zo werkt het leven volgens mij. Niet dat ik denk dat we zomaar op de wereld zijn neergezet om het zelf maar uit te zoeken, ik denk dat het gewoon de bedoeling is dat je dingen leert, van jezelf en van anderen, dat je iets betekend voor de wereld, en daar hoef je echt geen Einstein voor te zijn, als je een vriend van iemand bent, beteken je toch al iets voor een ander? Ik denk dat je niet teveel na moet denken over of je wel nuttig bent of niet, het leven is een kans die je gegeven is, daar moet je gebruik van maken, genieten van het leven. Ik denk dat dat uiteindelijk neerkomt op vriendschap, jezelf ontwikkelen, leren, misschien kun je zelfs iets doen waar mensen in latere generaties nog iets aan hebben, kinderen krijgen kan ook zoiets zijn; je hoeft er geen nobelprijs mee te winnen. Ik zei daarnet wel zo mooi dat ik denk dat je het antwoord op de vraag waarom je bestaat niet kunt vinden, maar als ik er zo overna denk, zijn de dingen die ik net genoemd heb eigenlijk wel zo’n beetje mijn doelen, ik denk dat ik besta om deze dingen te doen. Voor iedereen kan dat anders zijn, de een wil carriere maken, de ander een gezin, voor zijn familie zorgen, sporten, gezond zijn, god dienen, maar komt dat eigenlijk niet allemaal op hetzelfde neer? Je stelt jezelf een doel en probeert dat te bereiken, soms onmogelijke doelen, maar dan kan het toch fijn zijn om zo’n doel te hebben, je komt dan onderweg wel iets tegen dat je wel kunt bereiken. Ik wil niet zeggen dat ik in de hemel geloof, of in reïncarnatie of een ander hiernamaals, maar het zou zelfs kunnen dat het leven een soort test is, of voorbereiding voor iets anders. Het zou kunnen, maar ik vind het toch fijner om het leven als een kans te zien. Je kunt wel zeggen; ik leef voor mezelf en doe alles zelf, maar dat is onzin, je hebt anderen nodig en ook niet alle kansen komen zomaar uit de lucht vallen. Je kunt ook nooit je hele leven goed doen, je moet de goede keuzes maken, de goede kansen grijpen, maar als je alles altijd maar “goed” doet, heb je geen fouten om van te leren, kun je niet met teleurstelling omgaan, dus eigenlijk leef je dan nog niet goed. Je leven is pas perfect als het niet helemaal perfect is. Ik ga niet teveel tijd besteden aan het vragen naar de zin van mijn leven? Dan heb je toch geen leven meer? Waarom zou je de zin van het leven willen weten als je niet bezig bent met leven? Natuurlijk is het goed om er zo nu en dan eens overna te denken, dat gebeurt ook gewoon, zo kan ik me herinneren dat ik er al heel jong een keer lang over nagedacht heb. Als je precies weet wat je te wachten staat en hoe en waarom, is het leven toch ook niet leuk meer. Je moet iets te ontdekken en te leren hebben, de een noemt dat de zin van het leven vinden, ik noem het gewoon leven. De vraag waarom de wereld bestaat, vind ik eigenlijk een rare vraag, de mens moet niet denken dat ze alles kunnen weten. Sommige dingen hoef je gewoon niet te weten. Stel; je weet waarom de wereld bestaat, ben je dan gelukkiger? Lijkt me niet… De bron van waaruit ik leef? Dan zou ik toch zeggen mezelf, en ook mijn omgeving, daar haal je energie ( in de vorm van liefde/vriendschap/steun?) uit om te leven, je wordt erdoor gestimuleerd om dingen te ontdekken, te doen en te leren. En daar wordt je uiteindelijk zelf gelukkig van, nouja gelukkig, dat is ook een vaag begrip eigenlijk, want als alles altijd goed gaat, wordt het ook saai dus dan ben je ook niet gelukkig, je moet wel een beetje moeten werken om iets te bereiken, anders heb je er ook niks aan. Ik bedoel, als alles vanzelf gaat, ben je toch ook niet blij meer als iets lukt, je hoeft er je best toch niet voor te doen. Een voorbeeld; als ik bijv. voor school ergens heel erg mijn best op heb gedaan, dan is het veel leuker om een goed cijfer te halen dan als ik er niks voor heb gedaan, dan kun je niet echt trots op jezelf zijn. Om dingen te bereiken heb ik die bron van familie en vrienden nodig, soms weten zij beter wat goed voor me is dan ikzelf, of moeten ze me net even dat extra duwtje geven. Zoiezo zijn mijn ouders natuurlijk al mijn levensbron, ik heb genen, eigenschappen van hen overgenomen, die een deel van mij al bij de geboorte bepaald hebben. Mijn andere eigenschappen vorm ik volgens mij zelf, en eigenlijk iedereen om me heen, ook mijn levensbeschouwelijke kijk op het leven is waarschijnlijk gevormd door de manier waarop ik opgegroeid ben. Mijn ouders hebben me bijvoorbeeld niet godsdienstig opgevoed, mijn vader zelf is wel vrij gelovig opgevoed en mijn moeder gelooft bijv. wel in god, maar ze hebben mijn broer en zus en mij daar altijd vrij in gelaten. We hebben wel op een katholieke basisschool gezeten, maar dit hield niet veel meer in dan af en toe het paas- en kerstverhaal horen en elke dag een gebedje opzeggen. Dat heeft mij eigenlijk niet beïnvloed, ik heb vroeger wel eens ergens voor gebeden, maar dan had ik ook het idee van: “Voor het geval dat er een god is”. Ik heb ook wel eens getwijfeld of ik in een god geloofde, maar ik ben toch altijd op niet-geloven uitgekomen. Ik dacht eerst altijd, als er een god is, waarom laat hij dan zulke verschrikkelijke dingen gebeuren? Maar zo denk ik nu eigenlijk ook niet meer, we zijn verantwoordelijk voor wat we zelf doen. Ik denk wel dat er meer is tussen hemel en aarde dan wij denken, ik vind het bijv. vrij egoïstisch om te denken dat er nergens anders leven is dan op de aarde en dat wij de intelligentste wezens zijn. In sommige dingen zijn dieren veel slimmer, zij hoeven bepaalde dingen niet te leren maar hebben daar gewoon intuïtie voor. Dat had ( en heeft soms) de mens ook wel, maar we zijn inmiddels zo “verwend” geworden, het wordt ons allemaal gewoon aangeleerd. Dit heeft misschien niet veel met de zin van het bestaan te maken, maar daar wil ik eigenlijk mee aangeven dat ik dan misschien niet in een god geloof, maar ik denk ook niet dat alles vanzelf gaat, ik kan me bijvoorbeeld wel voorstellen dat er zoiets is als het lot. Ik zou het alleen niet zo letterlijk nemen als de meesten dat doen, het is niet zo dat ik denk dat van tevoren bepaalt is met wie ik omga, waar en wanneer ik ga werken enz., maar het zou best kunnen dat sommige dingen al vastliggen, wat voor soort mens je gaat worden, maar ik denk ook dat je dat “lot” dan zou kunnen veranderen. Je talenten bijvoorbeeld zouden vast kunnen liggen, en dan heb ik het niet over talenten die in de familie zitten natuurlijk. Ik denk dat als je maar genoeg in jezelf gelooft en mensen om je heen hebt die in jou geloven je een heleboel kan bereiken in het leven, en ik persoonlijk heb daar geen god of een antwoord op de zinvraag voor nodig, je maakt zelf je leven zinvol, en als het leven nou zinloos is, dan nog moet je ervan genieten. Als je vriendschap, liefde, een gezin, carrière of waar je dan ook van droomt hebt, waarom zou je je dan zorgen maken over het antwoord op de zinvraag, volgens mij heb je het dan eigenlijk al gevonden.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden