LEESTEKST OVIDIUS: DAEDALUS ET ICARUS
RAADGEVINGEN VAN DE VADER (R21 P181)
1) r21-23: Opvallend veel komma’s = rustpauzes. Ze suggereren de emotie waarmee Daedalus tegen Icarus sprak (geladen)
2) r21: instruere: opstellen, voorzien van
3) r21: et: kan ook vertaald worden met ‘ook’
4) r22: ‘ait’ = ‘inquit’
5) r21: ‘medio…limite: ablatief die uitdrukt waarlangs men gaat (langs de middelste baan)
6) r22: ‘ne’ = doelaanwijzend
7) r23: ‘unda’ : ofwel collectief enkelvoud (golven) ofwel metonymie (zee)(GR 324)
8) r24-25: Ovidius verwijst naar 3 sterrenbeelden die zeker niet tot de basiskennis behoren van de kleine Icarus of van het Romeinse publiek. De dichter wil hier duidelijk pronken met zijn kennis. (zie kopie’s sterrenbeelden)
’Poeta doctus’
9) r26: ‘leg de weg af met mij als leider’ = door mij geleid, door mij te volgen, onder mijn leiding
10) r26: ‘me duce’ losse ablatief zonder participium. Het pariticipium van ‘esse’ moet erbij gedacht worden. (GR 208)
11) r26: ‘praecepta volandi’ = vliegvoorschriften
12) r27: ‘tradit’ → ‘tradere’ = overhandigen
13) r27: ‘ignotas’― ‘alas’
Uitleg r21-26:
Daedalus geeft aan Icarus de opdracht niet te dicht bij de zon of bij het water te vliegen.
Hij moet ook rekening houden met zijn positie tegenover een aantal sterrenbeelden.
Daedalus besteedt 6 verzen om te zeggen wààr Icarus moet vliegen:
Over de ‘hoe’van het vliegen heeft hij nog niets gezegd.
Dat doet hij in regel 26a- t/m ‘tradit’.
De lange verzen over de plaats van het vliegen is een aankondiging van de oorzaak van de ramp die Icarus te wachten staat.
14) r28: ‘inter’= tijdens
15) r28: ‘maduere’ + ‘tremuere’ = verkorte werkwoordsvormen
16) r28-29: kruisstelling (chiasme): genae maduere seniles
patriae tremuere manus
17) r28: ‘wangen vochtig maken’ = wenen
18) r28-29: Ovidius geeft ook in de klank het gejammer weer van de vader door
‘-ae’ en ‘-e’ (genae, manuere) aangevuld door met klemtonen op de ‘u’-klanken.
19) r29-30: ‘oscula….repetenda’: 2de verwijzing naar de noodlottige afloop van het verhaal.
20) r30: ‘iterum’ is overbodig: pleonastisch gebruikt (GR 330)
21) r30: ‘suo’: het feit dat het gebruikt wordt is om er klemtoon op te leggen (sterk hyperbaton GR 341)
Vertaling r28-34
Tijdens het werk en de waarschuwing werden de wangen van de oude man vochtig en de handen van de vader (vaderlijke handen) trilden.
Hij gaf kussen die niet opnieuw herhaald konden worden.
En nadat hij opgeheven was door de veren, vloog hij voor en hij was bezorgd om zijn gezel zoals een vogel die van op zijn hoge nest zijn tengere kroost naar voor brengt in de lucht, en spoorde hem aan te volgen en onderrichtte hem de schadelijke kunsten en bewoog zelf zijn eigen vleugels en keek om naar de vleugels van zijn zoon.
DE VLUCHT
(vertaald vanaf r45-53)
22) r45: ‘cerae’ poëtisch meervoud (om metrische redenen)
23) r45: Er ontbreekt een redengevend voegwoord: want of omdat.
Asyndeton (GR 337): het weglaten van een voegwoord.
Dat versterkt de gedachte.
’De pluimen vlogen weg want de was was gesmolten.
24) r45: woordvolgorde: ‘tabuerant cerea’ = Inversie
normaal: werkwoord achteraan.
’Het smelten van de was’ wordt hierdoor het belangrijkste element.
25) r45: ‘ille’: versterkt persoonlijk voornaamwoord (normaal is ille aanwijzend)
26) r45: ‘quattere’: schudden
27) r46: ‘carere’: missen (posities), vrij zijn van (negatief)
28) r46: ‘remigio’ synoniem voor vleugel. Ablatief van scheiding bij ‘carens’.
29) r47-48: ‘caerulea…aqua’ ablatief = diepblauw / hemelsblauw
30) r47: ‘oraque’: os, osis = mond
31) r47: ‘ora…clamantia’ Met mond wordt Icarus als geheel bedoeld. (Metonymie)
32) r48: eufimisme: de werkelijkheid wordt romantischer voorgesteld
33) r48: De val van Icarus in de zee verklaarde de naamsverandering van dat stuk zee (Icarische zee). Zie hulpboekje p31 (kaartje). Dat is de metamorfose van het verhaal.
34) r50: ‘requiram’: conjunctief praesens: overleggende vraag ‘Waar moet ik je zoeken?’
35) r49: ‘dixit r50: ‘dixit’ (perfectum) r51: ‘dicebat’ (imperfectum)
Perfectum: éénmalig feit / Imperfectum: herhalend feit
Drievoudige dubbele geminatio.
36) r53: Stukje land dat Icarus’ naam krijgt. Dicere = noemen
37) r53: ‘tellus’= aarde
38) r52: Daedalus vervloekt zijn eigen vaardigheden.
39) r53: ‘tellus…sepulti’ Dit vers verwijst naar een 2de metamorfose een stukje land (eiland) wordt genoemd naar Icarus.
Vertaling r45-53
De was was gesmolten: hij sloeg met zijn naakte armen en zonder roeiriem ving hij geen enkele lucht op. En zijn mond, die de naam van zijn vader riep werd opgevangen in de diepblauwe zee, die zijn naam ontleent aan hem. Maar de ongelukkige vader, die geen vader meer was, zei: ‘Icarus, Icarus, waar ben je? Waar moet ik je zoeken?’
Hij zei telkens weer ‘Icarus’.
(Maar toen) zag hij de veren in het water en vervloekte zijn eigen vaardigheden; hij borg het lichaam in een graf en de aarde werd genoemd naar de naam van een dode (begravene). (Ikaria/Icaros)
RAADGEVINGEN VAN DE VADER (R21 P181)
1) r21-23: Opvallend veel komma’s = rustpauzes. Ze suggereren de emotie waarmee Daedalus tegen Icarus sprak (geladen)
2) r21: instruere: opstellen, voorzien van
3) r21: et: kan ook vertaald worden met ‘ook’
4) r22: ‘ait’ = ‘inquit’
5) r21: ‘medio…limite: ablatief die uitdrukt waarlangs men gaat (langs de middelste baan)
6) r22: ‘ne’ = doelaanwijzend
8) r24-25: Ovidius verwijst naar 3 sterrenbeelden die zeker niet tot de basiskennis behoren van de kleine Icarus of van het Romeinse publiek. De dichter wil hier duidelijk pronken met zijn kennis. (zie kopie’s sterrenbeelden)
’Poeta doctus’
9) r26: ‘leg de weg af met mij als leider’ = door mij geleid, door mij te volgen, onder mijn leiding
10) r26: ‘me duce’ losse ablatief zonder participium. Het pariticipium van ‘esse’ moet erbij gedacht worden. (GR 208)
11) r26: ‘praecepta volandi’ = vliegvoorschriften
12) r27: ‘tradit’ → ‘tradere’ = overhandigen
13) r27: ‘ignotas’― ‘alas’
Uitleg r21-26:
Daedalus geeft aan Icarus de opdracht niet te dicht bij de zon of bij het water te vliegen.
Hij moet ook rekening houden met zijn positie tegenover een aantal sterrenbeelden.
Daedalus besteedt 6 verzen om te zeggen wààr Icarus moet vliegen:
Over de ‘hoe’van het vliegen heeft hij nog niets gezegd.
Dat doet hij in regel 26a- t/m ‘tradit’.
De lange verzen over de plaats van het vliegen is een aankondiging van de oorzaak van de ramp die Icarus te wachten staat.
14) r28: ‘inter’= tijdens
16) r28-29: kruisstelling (chiasme): genae maduere seniles
patriae tremuere manus
17) r28: ‘wangen vochtig maken’ = wenen
18) r28-29: Ovidius geeft ook in de klank het gejammer weer van de vader door
‘-ae’ en ‘-e’ (genae, manuere) aangevuld door met klemtonen op de ‘u’-klanken.
19) r29-30: ‘oscula….repetenda’: 2de verwijzing naar de noodlottige afloop van het verhaal.
20) r30: ‘iterum’ is overbodig: pleonastisch gebruikt (GR 330)
21) r30: ‘suo’: het feit dat het gebruikt wordt is om er klemtoon op te leggen (sterk hyperbaton GR 341)
Vertaling r28-34
Tijdens het werk en de waarschuwing werden de wangen van de oude man vochtig en de handen van de vader (vaderlijke handen) trilden.
Hij gaf kussen die niet opnieuw herhaald konden worden.
En nadat hij opgeheven was door de veren, vloog hij voor en hij was bezorgd om zijn gezel zoals een vogel die van op zijn hoge nest zijn tengere kroost naar voor brengt in de lucht, en spoorde hem aan te volgen en onderrichtte hem de schadelijke kunsten en bewoog zelf zijn eigen vleugels en keek om naar de vleugels van zijn zoon.
DE VLUCHT
(vertaald vanaf r45-53)
23) r45: Er ontbreekt een redengevend voegwoord: want of omdat.
Asyndeton (GR 337): het weglaten van een voegwoord.
Dat versterkt de gedachte.
’De pluimen vlogen weg want de was was gesmolten.
24) r45: woordvolgorde: ‘tabuerant cerea’ = Inversie
normaal: werkwoord achteraan.
’Het smelten van de was’ wordt hierdoor het belangrijkste element.
25) r45: ‘ille’: versterkt persoonlijk voornaamwoord (normaal is ille aanwijzend)
26) r45: ‘quattere’: schudden
27) r46: ‘carere’: missen (posities), vrij zijn van (negatief)
28) r46: ‘remigio’ synoniem voor vleugel. Ablatief van scheiding bij ‘carens’.
29) r47-48: ‘caerulea…aqua’ ablatief = diepblauw / hemelsblauw
30) r47: ‘oraque’: os, osis = mond
32) r48: eufimisme: de werkelijkheid wordt romantischer voorgesteld
33) r48: De val van Icarus in de zee verklaarde de naamsverandering van dat stuk zee (Icarische zee). Zie hulpboekje p31 (kaartje). Dat is de metamorfose van het verhaal.
34) r50: ‘requiram’: conjunctief praesens: overleggende vraag ‘Waar moet ik je zoeken?’
35) r49: ‘dixit r50: ‘dixit’ (perfectum) r51: ‘dicebat’ (imperfectum)
Perfectum: éénmalig feit / Imperfectum: herhalend feit
Drievoudige dubbele geminatio.
36) r53: Stukje land dat Icarus’ naam krijgt. Dicere = noemen
37) r53: ‘tellus’= aarde
38) r52: Daedalus vervloekt zijn eigen vaardigheden.
39) r53: ‘tellus…sepulti’ Dit vers verwijst naar een 2de metamorfose een stukje land (eiland) wordt genoemd naar Icarus.
Vertaling r45-53
De was was gesmolten: hij sloeg met zijn naakte armen en zonder roeiriem ving hij geen enkele lucht op. En zijn mond, die de naam van zijn vader riep werd opgevangen in de diepblauwe zee, die zijn naam ontleent aan hem. Maar de ongelukkige vader, die geen vader meer was, zei: ‘Icarus, Icarus, waar ben je? Waar moet ik je zoeken?’
Hij zei telkens weer ‘Icarus’.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden