Liefde (katern)

Afdeling 1 Opdracht 1 1a Denk bij deze vraag aan meerdere aspecten van de liefde: voorkeur, passie, verliefdheid, vriendschap, verbondenheid. b Rode en rose kleuren worden vaak verbonden met de liefde. 2a Hieronder een gedicht waar de liefde in wordt verwoord
Ik weet nog goed hoe het begon
Je kuste me teder in de zon
En die nacht op het strand
Pakte je verlegen mijn hand
De dag erna dacht ik,ik ben je kwijt
Maar jij had geen spijt

Van de dingen die je zei
Je zei:Bij jou voel ik me vrij
Jij maakt mijn hart blij
Deze woorden raakten mij
Ik wou het niet geloven
Ik voelde mij beroven
Van hart en ziel
Moest ik dit geloven
Moest ik jou vertrouwen
Maar ik wist zeker dat ik op een dag
ook van jou zou kunnen houden
Nu ben je hier ver van mij vandaan
Kijkend naar de maan
Weet ik dat mijn bestaan
Zonder jouw zal vergaan. b Als ik verliefd bent ben ik vaak erg dromerig en kan ik overal van genieten. Wil ik de aandacht van die jongen waarop ik verliefd ben dan ga ik oogcontact zoeken. Als je verliefd bent ga je automatisch een andere lichaamstaal spreken. 3 a Enkele liefdes-clichés. Denk aan: rode roos, hartje met pijl, afdruk van een rode mond, kussende mensen, twee elkaar vasthoudende handen, volle maan, ondergaande zon, tortelduifjes en instrumenten zoals violen. b Cupido is al ruim tweeduizend jaar een symbool voor de liefde. Cupido is een (half)god uit de klassieke mythologie (van de Grieken en Romeinen), afgebeeld met een pijl en boog, waarmee hij het hart kon treffen van een persoon, die dan verliefd werd. Hij wordt afgebeeld als een klein, mollig kindje met vleugels. In de Renaissance en periodes daarna, zie je Cupido nog steeds afgebeeld op schilderijen, in beeldhouwwerken enzovoort, ook wel in combinatie met andere goden/godinnen van de liefde (bijvoorbeeld venus/Amor). 4 Ik ben wel eens een uiting tegengekomen die voor mij op een bepaalde manier liefde uitte. Dat zijn de keren dat mensen zeggen dat ze het fijn vinden dat je er (ook) bent. Dat ze zeggen dat ze je aanwezigheid waarderen, en dat ze jou waarderen. Opdracht 2 Foto’s liefdevolle uitdrukkingen

de liefde verklaren door middel van een ‘Twee handen op een buik’ Uit deze foto huwelijk! Je opmaken dat deze mensen voor elkaar gekozen hebben … uit liefde (zie trouwringen) liefdevol dansende mensen Afdeling 2 Ik heb gekozen voor opdracht 2 in combinatie met opdracht 5 (samen + 130 min). Om dan aan de geëiste 200 minuten te komen heb ik ook nog opdracht 16 gemaakt. Opdracht 2 1. Bekijk afbeelding 1a
2a. Het is een ernstige brief, je kunt dit zien aan de blik van het meisje. Ze kijkt een beetje met haar hoofd naar beneden en het lijkt alsof ze heel verdrietig is. Het is een indrukwekkend schilderij omdat het een sterke lichtval heeft en er zijn donkere kleuren gebruikt die erg de sfeer bepalen. b Het eerste dat opvalt is natuurlijk het meisje dat een brief aan het lezen is. Ze staat met haar gezicht naar een openstaand raam. Aan de rechterkant van het schilderij is een lang, recht groenachtig gordijn te zien. Het lijkt wel op het gedeelte waar het meisje in staat afgescheiden kan worden van de rest van de ruimte waar ze zich in bevind. Over het openstaande raam (dat zich naar binnen toe opent) hangt een rood gordijn. In het glas zie je de weerspiegeling van het gezicht van het meisje dat voor het raam staat. Het licht van de zon valt van buiten naar binnen. Net achter het lange groenige gordijn lijkt een tafel of bed te staan met een opgefrommeld kleed waarop een fruitschaal staat. 3a.De intieme sfeer ontstaat door het lange gordijn waar de wind langs 'waait' en door het open raam waar het zonlicht doorheen valt, het geeft een heel warm gevoel. De toeschouwer wordt niet nauw betrokken, het meisje staat namelijk ver van de toeschouwer af. Aan haar ingetrokken houding kun je opmaken dat ze graag alleen wil zijn, rust. b. Je kunt de emoties van het meisje moeilijk pijlen maar zijn wel te zien. Ze kijkt erg in zichzelf gekeerd en erg serieus. Haar hoofd is een beetje opzij geplaatsten, haar gezicht is redelijk goed te zien (ook in het glas). Dit komt vooral door het zonlicht dat naar binnen valt. c. Door het meisje voor een open raam te zetten geeft het een dromerig effect. Ook werp het zonlicht licht op het gezicht van het meisje. Deze lichtval geeft een warme huiselijke sfeer. 4a. Het meisje heeft waarschijnlijk een brief gekregen van haar aanbidder, haar geliefde. Ze straal namelijk iets dromerigs uit en door de plaatsing voor het raam wordt dit nog een extra benadrukt. Wel heb ik zo het gevoel dat haar geliefde onbereikbaar is. Ze kijkt erg bedroeft en in zichzelf gekeerd. b. Bekijk afbeelding 1b. Vermeer had oorspronkelijk een schilderij met Cupido aan de muur geschilderd. Hieruit kun je direct opmaken dat dit schilderij met de liefde te maken heeft. Waarschijnlijk is het schilderij weggehaald omdat het anders te duidelijk is waar het schilderij over gaat. Nu moet de toeschouwer wat meer bekijken en denken waar het over gaat, ieder heeft later dan ook een andere mening over wat er precies aan de hand is. Het gordijn aan de linkerkant maakt de sfeer warmer, omdat het als het ware de kamer veel kleiner maakt en door het zonlicht krijg je er een warm gevoel bij. 5a. Ze is heel onrustig, dit wordt duidelijk uit het gordijn dat beweegt en de fruitschaal met appels die is omgevallen. Ook ligt de deken op het bed of op de tafel opgefrot waardoor ‘chaos’wordt laten zien. b. In de tijd van Vermeer zijn etenswaren een symbool van vergankelijkheid. Het straal een zekere macht en rijkdom uit. Het eten wordt, kan ook worden gezien als een vergelijking met de mens, het onstaat, het leeft en uiteindelijk vergaat het. Zo gaat het ook met de mens op den duur. Je wordt geboren, je leeft en uiteindelijk ga je dood. c. Het fruit is het symbool van de vergankelijkheid. Het is een brief waarin slecht of onzeker nieuws staat. De dingen in de kamer zijn erg rommelig. Zo is o.a. de fruitschaal omgevallen en het kleed opgefrot. Door deze opvallende onregelmatigheden in het schilderij wordt een zekere paniek of wanhoop benadrukt. Het is niet duidelijk of het meisje de brief al ooit eerder heeft gelezen. Waarschijnlijk wel. Toen ze de brief voor het eerst las was ze erg van steek. Nu ze de brief nogmaals doorleest doet ze dit met grote ernst. 6a. Als je meer op de dingen in het schilderij let, kom je achter de betekenis ervan. Eerst dacht ik dat het een liefkozende fijne brief zou zijn, maar toen ik de emoties van het meisje in het raam zag, zag je meteen dat ze verdrietig was en dat er iets ergs in die brief zou staan. b. Door de emoties van het meisje duidelijk naar voren te brengen wil Vermeer duidelijk maken dat er iets aan de hand is. Doordat je kunt zien dat er iets niet goed is, krijg je een zekere vorm van medelijden met het meisje en leef je met haar mee. 7. Ik zelf vind dit schilderij weinig aan. Het schilderij bevat veel donkere toch enigszins sombere kleuren. Ook de uitstraling van het meisje bevalt me niet. Ik zie zelf liever een vrolijk schilderij. Iets waar ik graag naar kijk en waardoor ik me juist gelukkig en tevreden ga voelen. De droevige sfeer van dit schilderij vind ik dan ook niet veel aan. Opdracht 5 1 De inhoud van het fragment samengevat in één zin. Een man schrijft een liefdesbrief, waarin hij probeert zijn gevoelens van liefde, verlangen, onzekerheid en somberheid te verwoorden. 2 De auteur is geheel uit zijn gewone doen (hij kan niet meer lezen, denken, schrijven) door zijn liefde voor Louise. Hij is somber en verdrietig en wordt gekweld door angstige voorgevoelens. Hij voelt zich te oud en vindt dat zij beter verdient dan hem. Hij uit zijn hartstochtelijk verlangen naar haar ("ik sta in vuur en vlam, mijn zenuwen trillen"). Omdat hij steeds moet denken aan de vergankelijkheid van het leven kan hij eigenlijk niet volledig genieten van het geluk: "Ik heb nooit een kind kunnen zien zonder te bedenken dat het een oude man zal worden en nooit een wieg zonder aan een graf te denken" (r. 43-46). 3a Het taalgebruik is soms wat overdreven, maar verliefde mensen hebben vaak de neiging tot overdrijving, ("Moge de bliksem mij vermorzelen, moge alle vervloekingen op mij neerdalen" r. 23-24). Hij is ‘gebroken’ (r. 1), ‘verdoofd’ (r. 1), ‘sterft van verveling’ (r. 2) en innerlijke krachten hebben hem uitgeput (r. 15-16). b Het is waarschijnlijk, zoals vaak in deze situaties, een combinatie van oprechtheid en overdrijving. Je zet alle middelen in om de ander te overtuigen. 4 Sommige mensen vinden het schandelijk en gênant om de diepste gevoelens van een ander te lezen. Vooral als ze overleden zijn. Ze vinden dat je hiermee de privacy van de gestorvenen schend. Je kunt hier natuurlijk over denken zoals je wilt, maar als je je indrenkt dat het een dierbare of geliefde van je is. Zou je het prettig vinden als de liefdesbrieven van je oma, van je ouders of jezelf later in de winkel te koop zouden zijn? Brieven van beroemdheden hebben echter vaak een meerwaarde. Ze werpen soms een nieuw licht op hun leven en denken of dat van hun tijdgenoten en zijn daarom interessant. Brieven van schrijvers en dichters hebben vaak literaire waarde en zijn dan als zodanig interessant. Als de betrokkenen al lang geleden overleden zijn, is het meestal niet zo pijnlijk. In toenemende mate wordt er echter correspondentie openbaar gemaakt van recent overleden mensen en dat kan voor de naaste familie minder prettig zijn. Opdracht 16 Je kunt onder andere informatie vinden in H.W. Janson, wereldgeschiedenis van de kunst, van de dageraad der mensheid tot heden, De Archipel. (gezocht op internet) 1a/b Vier voorbeelden van verschillende periodes in de beeldende kunst waarin personen naakt zijn afgebeeld en de functie ervan. Klassieke oudheid: Vooral veel mannelijke sporters en goden werden naakt afgebeeld: dit omdat de klassieken (met name de Grieken) grote bewondering hadden voor een goed geproportioneerd lichaam (perfecte verhoudingen); fysiek, esthetisch motief. Renaissance, barok en rococo: Naar voorbeeld van de klassieken werden heldenfiguren naakt afgebeeld; fysiek, esthetisch motief. Ook werden nu vrouwen naakt afgebeeld, aanvankelijk als godin; dit had meer een esthetisch, erotisch motief, soms ook een symbolisch motief (bijvoorbeeld bij inhoudelijke verwijzing naar een klassieke mythe) Post-impressionisme en impressionisme: Vrouwelijke naaktmodellen; het gaat hier vooral om de schitterende (schilderkundige) vormen en de lichtval op de lichamen; fysiek/lichamelijke en esthetische (schilderkundige) motieven. Surrealisme en magisch realisme: Een combinatie van de drie voorgaande stromingen (onderwerpen en motieven). Daarnaast ook psychologische en symbolische motieven. In elk werk kan een kunstenaar weer door andere motieven gedreven zijn. Na 1945: Van bijna abstract weergeven modellen tot zeer realistisch en gedetailleerde modellen. Er spelen zeer verschillende motieven een rol. Nog niet eerder is de kunst zo divers geweest: alle technieken, stijlen en motieven zijn mogelijk. Jouw voorkeur? Bekijk afbeelding 8a tot en met 8c

2 a Voor elk schilderij beschrijven op welke wijze de vrouw is afgebeeld. Afbeelding 8a
De vrouw (Venus) heeft een lichaam van zachte, ronde vormen en lichtblanke kleuren met vloeiende kleurverlopen (kleurverschuivingen van licht naar donker); er zijn zeer weinig donkere schaduwen gebruikt. Er valt helder licht op de rechterkant van haar lichaam. Ze is met vrij precies geschilderd; slechts enkele plekken zijn iets minder gedetailleerd (haren, wit kleedje). Zij pakt de man (Adam) vast en kijkt naar hem op. Hij draait zich om naar haar, met een (lichte) glimlach. Hij reageert verrast maar vriendelijk. Afbeelding 8b
De vrouw (Eva) is met grote, vrij vlakke vormen geschilderd. Nauwelijks schaduw, zwart omlijnt, witte kleuren overheersen. Je ziet de schilderstoetsen; niet alles is gedetailleerd geschilderd. Haar hand rechts bijvoorbeeld en haar haren zijn schetsmatig weergegeven. De man (Adam) staat achter haar en legt teder zijn hoofd tegen haar aan. Hij houdt haar niet (zichtbaar) vast. Afbeelding 8c
De vrouw (Eva) is zeer scherp, van opzij gefotografeerd. Ze heeft wit kant om haar heen en witte bloemen in haar haar. De sensueel maar toch ook lieflijke uitstraling hiervan is in contrast met haar schoenen, houding en gezichtsuitdrukking. De man (Adam) kijkt haar glimlachend en genietend aan. Hij houdt haar vast. b Afbeelding 8a
Zij is vooral aantrekkelijk door de zachte, ronde vormen en haar gave huid. Ze heeft een lieflijke uitstraling. Het bloot heeft drie functies: het benadrukt haar zachtheid, schilderkundig steekt haar lichte huid opvallend af tegen de donkere achtergrond. (in de verhalen over de klassieke goden en godinnen werden deze vaak naakt afgebeeld). Afbeelding 8b
Haar vloeiende vormen en lichaamshouding geven haar een (enigszins) verleidelijke uitdrukking. Er ligt veel nadruk op haar gezicht (gedetailleerder geschilderd). Ze kijkt open, vriendelijk en licht triomfantelijk. Het bloot heeft drie functies: schilderkundige en perfecte vorm, het geeft een open indruk (overgave) en het heeft een inhoudelijke functie (het bijbels verhaal van Adam en Eva in het paradijs). Afbeelding 8c
Haar houding, de weinige kledingstukken en haar gezicht geven haar een zeer verleidelijke uitdrukking. Zij is sensueel, erotisch aantrekkelijk gefotografeerd. Haar en zijn handen spelen een belangrijke rol in "het aantrekkelijk zijn" van haar. De handen en de gezichten geven een indruk van genieten. Het bloot heeft daarbij een erotische functie. c Een vamp (ofwel femme fatale) is een aantrekkelijke vrouw die bewust invloed kan uitoefenen op een man; zij heeft hem in haar greep. In afbeelding 8c is daar het meest sprake van: de man is ondergeschikt aan haar. Het gaat in deze pose vooral om het genot van de vrouw. De man versterkt dat door zijn houding en blik; toegewijd, gericht op haar. Hij bekijkt glimlachend wat zijn aanraking voor haar betekent / bij haar teweegbrengt. 3 a Eigenlijk speelt de achtergrond in geen van de drie afbeeldingen een duidelijke erotische rol. De erotische lading ontstaat vooral door het contact tussen de man en de vrouw en doordat ze naakt zijn afgebeeld. b Afbeelding 8c vind ik het meest erotisch. Dit komt vooral door de houding van de vrouw en het zien van haar genot en haar schaarse sensuele kleding. Dit werk vind ik tevens ook het indrukwekkendst. Hij straalt iets heerlijks uit, het genot. 4 Jeff Koons is een "omstreden" kunstenaar. Sinds het begin van de jaren negentig is hij wereldwijd ontdekt: mensen vinden het werk vernieuwend, bijzonder, van hoge artistieke waarde, of juist helemaal niets, kitscherig en shockerend. Hij reageert sterk op maatschappelijke fenomenen en de kritieken die hij krijgt. Hij is een zeer zelfbewuste kunstenaar die zich niet laat binden aan één stijl of techniek. Om een goed oordeel te kunnen geven moet je eerst ook ander werk van hem bekijken.