begrippenlijst geschiedenis, bronwijzer, leerjaar 2 VWO.

Getallenlijn: 

• 1525: Jan de Bakker in Den Haag verbrand.
• 1555: Filips II volgt Karel V op als heer der Nederlanden.
• 1566: Smeekschrift der Edelen, hagenpreken en de Beeldenstorm.
• 1568: Begin Nederlandse opstand.
• 1572: Den Briel ingenomen.
• 1576: Pacificatie in Gent.
• 1579: Unie van Utrecht.
• 1581: Acte van Verlathinge
• 1584: Willem van Oranje vermoord.
• 1588: Republiek der zeven verenigde Nederlanden.

Paragraaf 1.1:

In het begin van de 16e eeuw bestond ons land uit 17 gewesten. De drie belangrijkste waren Vlaanderen, Brabant en Holland.

Karel V was landsheer van de Nederlanden maar ook koning van Spanje en keizer van Duitsland.

De gewestelijke staten hadden ook priveleges: regelde zelf hun rechtspraak en hadden het recht om hun inwoners belasting te laten betalen.

Reden voor de centralisatiepolitiek: Karel V wilde de Nederlanden vanuit een centraal punt gaan besturen.

Reden tegen de centralisatiepolitiek: De gewestelijke staten stelden juist de belangen van hun eigen gewest voorop.

Karel V had bloedplakkaten afgekondigd om de beginnende reformatie in de kiem te smoren.

Filips II verhuisde naar Madrid en hierdoor zagen de Nederlandse Edelen hem als 'buitenlander'.

Willem van Oranje was de Belangrijkste edelman omdat hij grote stukken land operfde en omdat hij een belangrijke vertrouweling van Karel V was.

Van Luther moesten de Protestant lijden en dus niet strijden. Van Calvijn wel, maar niet in een ongecontroleerde volksopstand.

Paragraaf 1.2:

In het Smeekschrift der Edelen vroegen Nederlandse edelen aan Margaretha of de kettervervolgingen konden stoppen en een eerbiediging van de privileges van de gewesten.

Er werden hagenpreken gehouden omdat Margaretha tijdelijke matiging van de kettervervolgingen beloofde, dus ze dachten dat Margaretha daarmee toeliet hun Godsdienst in het openbaar te belijden.

Filips had van de beeldenstorm gehoord en hij was woedend. Daarom stuurde hij Alva als nieuwe landvoogd. Hij kreeg 3 opdrachten: het straffen van de beeldenstormers, herstellen van de orde en het invoeren van permanenten belastingen.

Reden van de eerste aanval van Willem: hij wilde wraak nemen op Alva omdat hij zijn zoon had gegijzeld.

Resultaat van de eerste aanval van Willem: Het geld was op zodat zijn huursoldaten liepen weg. De soldaten van zijn broer Lodewijk behaalden bij Heiligerlee wel de overwinning en Adolf van Nassau sneuvelde. 

De beeldenstorm begon om kerkgebouwen te bemachtigen voor calvinistische erediensten.