De vrijwel volledige vervanging in west-europa van de agrarisch-urbane cultuur door een zelfvoorzienende cultuur, georganiseerd door hofstelsel en horigheid

Romeinse Rijk:

Door volksverhuizingen valt het Romeinse Rijk uit elkaar > Het bestuur en het leger vervallen > Nijverheid en handel raakt in verval > Steden trekken leeg. Landbouw blijft over: Na 500 wordt West-Europa een agrarische samenleving

Kenmerken agrarische samenleving:

• Iedereen werkt in de landbouw behalve adel en geestelijken.
• Autarkie

Boeren aan het begin van de middeleeuwen:

• Vrije boeren: eigen stukje land
• Horigen: waren aan een land van een heer gebonden, mochten niet weg zonder toestemming.
• Lijfeigenen: eigendom van de heer.

Vrije boeren gingen op het land van de heer wonen en werden horigen vanwege armoede, honger en onveiligheid.

Het hofstelsel:

Vrije boeren > Horigen

Lage leenman met stuk grond

Veiligheid + landbouwgrond

Herendiensten + deel oogst

Feodalisme is politiek en voor de adel; boeren hebben hier niks mee te maken.

Hofstelsel is economisch en sociaal.

Vroonland: beheerd door heer, onderhouden door lijfeigenen

Hoevenland: gepacht en beheerd door horigen en vrije boeren

Domein/hof