De passievrucht

Februari 2015

Formele gegevens:

1. De schrijver van dit boek is Karel Glastra van Loon.
2. Karel Reinier Glastra van Loon is geboren in Amsterdam op 24 december 1962. Hij is overleden in Hilversum op 1 juli 2005. Hij was een Nederlandse schrijver, publicist, columnist, cabaretier en politiek activist. Zijn bekendste boeken zijn “Lisa's adem” en het later verfilmde boek “De Passievrucht”. “De Passievrucht” is in 31 talen vertaald en is daarmee de meest vertaalde Nederlandse roman. Dit boek heeft de Generale Bank Literatuurprijs gewonnen.

Van 1988 tot 1994 maakte Karel Glastra van Loon deel uit van de cabaretgroep “Herenakkoord” die in 1989 een finaleplaats behaalde bij het Camerettenfestival, tot eind 1994 toerde hij met deze groep de cabarettheaters. Daarna raakte hij in televisiekringen verzeild; hij maakte documentaires voor Lolapaloeza en maakte enige tijd deel uit van de redactie van televisieprogramma Karel. Ook was hij actief voor de Socialistische Partij. In die hoedanigheid heeft hij ook een aantal boeken over maatschappelijke onderwerpen geschreven in samenwerking met oud-SP-fractievoorzitter in de Tweede Kamer Jan Marijnissen. Verder schreef Glastra van Loon samen met Bob Fosko en Jan Paul van der Meij in 2002 het SP verkiezingslied 'Een mens is meer!' dat veelvuldig bij verkiezingsspotjes van de SP werd ingezet. Hij was ook actief als columnist. In de vroege jaren negentig schreef hij een column in Paul Haenens Mens + Gevoelens, en hij schreef vanaf 2003 columns voor damesblad Margriet, omdat hij zijn schrijven niet tot de 'elite' wilde beperken. Glastra van Loon was verder lid van het Republikeins Genootschap.

Begin 2004 werd bij hem een hersentumor geconstateerd, waaraan hij bijna anderhalf jaar later op 42-jarige leeftijd kwam te overlijden.

1. De titel van het boek is: De Passievrucht. De Passievrucht slaat op een kind, in dit geval Bo. Een kind is een vrucht die geboren wordt uit passie. Veertien jaar lang denkt Armin dat Bo zijn zoon is die hij samen met Monika op de achterbank van haar auto heeft verwekt. Het blijkt echter dat Monika haar passie eenmalig heeft gedeeld met een andere man, zijn eigen vader.
2. Het niveau van dit boek is:
3. In dit boek is geen ondertitel aanwezig.
4. Ja, in dit boek is een opdracht aanwezig. De schrijver heeft het boek geschreven voor Karin, zijn vrouw.
5. Het motto in dit boek is:

"From the start

Most every heart

That’s ever broken

Was because

There always was

A man to blame"

Dolly Parton (‘It Wasn’t God Who Made Honkytonk Angels’)

Dit fragment wil zeggen dat er aan een gebroken hart altijd een man schuldig is. Dit is in het boek van toepassing, namelijk de vader van Armin, Cor, breekt zijn hart door naar bed te gaan met Monika, zijn vriendin.

1. Het boek is voor het eerst verschenen in 1999.

Inhoud

1. Armin Minderhout en zijn vriendin Ellen hebben een vruchtbaarheidsonderzoek laten doen, omdat Ellen al twee jaar zwanger wil worden dit lukt helaas niet. Uit dit onderzoek komt een schokkende uitslag; Armin blijkt onvruchtbaar te zijn, hij heeft namelijk het syndroom van Klinefelter. Dit houdt in dat hij een geslachtsgebonden chromosoomafwijking heeft, hierdoor is hij onvruchtbaar. Dit is op zich al een schokkende ontdekking, maar zeker nu want hij dacht dat hij een zoon had: Bo.

Armin kwam Monika voor het eerst tegen in de tram in Amsterdam. Hij was zo brutaal te vragen of hij met haar mee mocht winkelen en zij gaf hem toestemming. Het klikte tussen hen en al snel hadden ze een relatie. Wanneer Bo drie jaar is overlijdt Monika aan een hersenvliesontsteking.

Door de dood van Monika raakt Armin in een depressie en grijpt naar de drank. Voordien werkte hij als corrector voor een wetenschappelijke uitgeverij, maar zijn werkgever stuurde hem naar huis om de dood van Monika te verwerken. Hij zorgt alleen voor Bo en neemt hem vaak mee naar kroeg. Hij zwerft ’s nachts door de straten van Amsterdam met Bo op zijn rug.

In deze periode ziet Armin weinig mensen, behalve de mensen in de kroeg en Ellen. Ellen was de beste vriendin van Monika en inmiddels ook een goede vriendin van Armin. Af en toe belt Ellen Armin om te vragen hoe het met hem gaat. Er hangt een spanning tussen de twee, die te wijten is aan de vrijpartij de avond na de begrafenis van Monika. Dit is niet de enige keer dat Armin en Ellen het bed hebben gedeeld; samen met Monika hebben ze een keer een trio gehad, nog voor de geboorte van Bo. Daarnaast is Armin vreemdgegaan met Ellen, tijdens de zwangerschap van Monika.

Armin en Ellen hebben veel steun aan elkaar en groeien steeds meer naar elkaar toe. Ze krijgen een relatie en voeden samen Bo op. 
 

Na de ontdekking dat Bo zijn zoon niet kan zijn, besluit Armin op zoek te gaan naar de vader van Bo, de ‘dader’. De eerste verdachte die hij bezoekt is Robbert Hubeek, een ex van Monika. Deze blijkt echter niet te weten dat Monika al tien jaar dood is en valt dus af.
Daarna gaat Armin langs bij de huisarts van Monika om hem op de man af te vragen of hij een seksuele relatie had met Monika. De huisarts ontkent dit en de twee raken in een heftige discussie. Armin verlaat woedend de kamer, maar is er wel van overtuigd dat de huisarts geen seks heeft gehad met Monika.

Als laatst bezoekt hij Niko Neerinckx, een oud-collega van Monika. Met een smoes dat hij vroeger in dit huis woonde en een brief op de zolder heeft verstopt, nu zijn vader is overleden zou hij deze graag terug willen. Hij weet zich binnen te praten bij de vrouw van Niko en raakt met haar aan de praat. Hij komt onder andere te weten dat de zoon van Niko en zijn vrouw ook Bo heet en wanneer de vrouw hem foto’s laat zien van haar kinderen ziet hij een foto van Monika in het fotoalbum. Armin is er van overtuigd dat Niko de vader van zijn Bo is en wil hem daarmee confronteren. Ellen weet hem te overtuigen dit niet te doen.

Niet lang na de ontdekking dat Bo zijn zoon niet is, overlijdt de vader van Armin. Armin raakt hierdoor nog meer in de war en gefrustreerd, dit leidt tot vele ruzies met Ellen.

Armin besluit samen met Bo een weekendje naar Ameland te gaan. Ze vissen samen en trekken de natuur in. Het lijkt hen beiden goed te doen. Bo ontmoet daar een meisje met een petje op en belandt uiteindelijk met haar in bed. Armin raakt in de war doordat zijn zoon met een meisje omgaat en gaat drinken en wordt dronken. Als hij de volgende ochtend een kater heeft en zijn zoon boos op hem is omdat hij zijn bed heeft ondergekotst schreeuwt hij tegen Bo dat hij zijn zoon niet is. Hierop slaat Bo hem met zijn blote hand in zijn gezicht.

Eenmaal weer thuis ontloopt Armin Bo en Ellen. Hij gaat naar het huis van zijn vader om op te ruimen. Hier vind hij tussen de ansichtkaarten een briefje van Monika, gericht aan zijn vader. ‘Ik ben zwanger. M.’ Armin beseft meteen wat dit betekent. Wanneer hij weer thuis komt blijkt Bo een brief gekregen te hebben van Ellen, ook geschreven door Monika. Hierin legt Monika Bo uit dat zijn opa eigenlijk zijn vader is. Ellen vertelt aan Armin dat zij dit heeft gehoord, de dag nadat zij samen met Armin het bed heeft gedeeld. Monika heeft Ellen gesmeekt om dit alleen in geval van ‘nood’ te vertellen. Ze legt uit dat Bo is verwekt toen Armin en Monika een huis hadden gekocht en Cor, zijn vader, hielp met klussen. Op een middag was Armin er niet en waren Monika en Cor samen aan het klussen, uiteindelijk hebben zij het bed gedeeld. Voor Armin en ook voor Bo begint een moeilijke periode om deze informatie te verwerken. Ze strooien samen het as van Cor uit over het graf van Monika.

1. De volgende motieven zitten in dit boek:
   • Vreemdgaan

Er worden een aantal seksscènes gedetailleerd beschreven. Het feit dat Monika vreemdgaat met de vader van Armin is de basis voor dit verhaal. Maar ook Armin zelf gaat vreemd, met Ellen.

• Onvruchtbaarheid

Armin is onvruchtbaar. Dit is de basis van het boek. Hierdoor komt hij erachter dat hij niet de vader van Bo is, maar dat zijn eigen vader dat is.

• Natuur

Armin is een liefhebber van vogels en gaat graag vissen samen met Bo. Daarnaast is hij correcter van een wetenschappelijke uitgeverij waardoor hij veel weetjes op natuurkundig en biologisch gebied leert kennen. De natuur symboliseert de oorsprong van de mens. Armin gaat samen met Bo terug naar Ameland, hij vindt dat de tijd daar blijft stilstaan. Het maakt niet uit wanneer hij er komt, het ziet er altijd hetzelfde uit. 

• Rouwverwerking

De dood van Monika brengt grote veranderingen in de levens van alle hoofdpersonages. De hoofdpersonages moeten hier mee om leren te gaan. Later in het verhaal overlijdt ook de vader van Armin.

• Vaderschap

Armin is constant bezig met (het verliezen van) zijn vaderschap.

• Waarheid en bedrog
  Armin is bedrogen door de geboorte van Bo, waarvan hij altijd heeft geloofd dat hij de verwekker was. Maar nu Armin niet de vader van zijn ‘kind’ blijkt te zijn voelt hij zich belazerd. Monika heeft één fout gemaakt in hun relatie, maar dat is er tegelijk één van ongelooflijk veel betekenis. De waarheid, waarvan hij altijd aannam dat het de waarheid was, blijkt een hele andere waarheid te zijn.
  Armin wantrouwt verschillende personen in zijn zoektocht naar de ‘dader’. Hij wordt heel erg paranoïde van de situatie. Hij vindt zelfs de huisarts verdacht als het gaat om de biologische vader van ‘zijn’ kind. 
• Vader-zoon relatie

Armin heeft een slechte relatie met zijn vader, hij is altijd op zoek naar goedkeuring van zijn vader en zijn vader beschouwt zichzelf als alleskunner. Daarentegen heeft Armin een goede relatie met Bo. Het is voor hen beiden een grote schok als ze tot ontdekking komen dat ze halfbroers zijn.

1. Het thema van dit boek is: Familiegeheim. Armin voelt zich al veertien jaar vader van Bo wanneer hij erachter komt dat hij zijn vader helemaal niet is. Dit verandert natuurlijk veel aan de manier waarop hij naar Bo kijkt en hoe hij zelf in het leven staat. Maar daarnaast komen ook de ouders van Armin aan bod, hoe de relatie tussen hen onderling was en hoe hun houding tegenover Armin was. Maar ook Ellen krijgt, op een hele andere manier, te maken met ouderschap. Zij heeft weliswaar zelf geen kinderen, maar krijgt wel de zorg over Bo.
2. De belangrijkste personages in dit boek zijn:

• Armin Minderhout

Armin Minderhout is dertig jaar oud. Van beroep is corrector bij een wetenschappelijke uitgeverij, waardoor hij erg veel verstand heeft van de wetenschap. Het is hierdoor logisch dat hij een groot liefhebber is van biochemische weetjes. 
Door herinneringen die Armin in zijn gedachten oproept, leer je hem steeds beter kennen. Je ziet de wereld door zijn ogen, voorzien van zijn commentaar.
Armin is erg in zichzelf gekeerd en trekt zich weinig aan van anderen. Zo volgt hij de adviezen van zijn grote vriend en collega Dees slechts zelden op. Hij heeft een grote liefde voor de natuur en voor de mensen die hem dierbaar zijn. Armin kijkt positief tegen het leven aan en is heel warm van karakter.

• Bo

Bo is de zoon van Armin en Monika. Tot op het einde van het boek is het niet duidelijk wie zijn biologische vader is. Bo is dertien jaar oud in het verhaal. Hij heeft een sterke band met zijn ‘vader’ Armin. Ze gaan vaak vissen en bezoeken regelmatig de Waddeneilanden. Ook Bo is erg in de natuur geïnteresseerd en doet fanatiek mee met de hobby van zijn ‘vader’, het bestuderen van vogels. Op zijn dertiende krijgt Bo voor het eerst een vriendinnetje.

• Monika                        
  Monika was de vroegere vriendin van Armin. Zij was erg spontaan en hield veel van haar vriend. Ze was erg gehecht aan uitspraken die uit het hart kwamen. Op een dag, toen Monika met de vader van Armin het huis aan het verven was, bedroog ze Armin met zijn eigen vader. Het gebeurde slechts één keer, maar ze was meteen zwanger. Hierdoor werd ze zwanger van Bo. Ze stierf aan een hersenvliesontsteking, in het boek tien jaar geleden (toen Bo dus nog maar drie jaar oud was). Hierdoor rust de zorg voor Bo van de ene op de andere dag geheel op Armin’s schouders.
• Ellen
  Ellen is de huidige vriendin van Armin. Ze was vroeger een collega en de beste vriendin van Monika, toen Armin nog de vriend van Monika was. Ellen heeft Armin in zijn rouwperiode om Monika gered, een periode waarin hij veel dronk en ’s nachts altijd op stap was. Zij helpt Armin nu met het opvoeden van Bo. 
• Dees
  Dees is de beste vriend van Armin. Armin vertelt hem alle avonturen die hij beleeft in de zoektocht naar de biologische vader van Bo. Juist doordat hij de beste vriend van Armin is speelt Dees een sympathieke rol in het boek.
• Cor(de vader van Armin)

Armin ziet hem als een ‘alleskunner’, in tegenstelling tot hijzelf die zijn enige grote liefde heeft laten gaan. 

1. De idee van het boek is: de genezende kracht van de liefde. Dit zie je aan Ellen die Armin blijft steunen, ook als hij niet eens meer naar haar omkijkt en alleen nog maar bezig is met het zoeken naar de biologische vader van Bo. 
   Ook de liefde van Bo is daar een voorbeeld van. Op een verkeerd moment en op een verkeerde manier heeft Armin hem gezegd dat hij zijn vader niet is. Daarmee lijkt hun vader-zoonrelatie voorbij, maar het is Bo die de eerste stap neemt tot de verzoening.
   En tenslotte is het de liefde die er voor zorgt dat Armin Monika kan vergeven en Bo als zijn eigen zoon zal opvoeden. 

Verteltechniek

1. Het verhaal speelt zich af in 1995.(blz. 107 staat dat Monika stierf in 1984)
2. In het verhaal wordt 15 jaar vertelt.
3. Het verhaal wordt in 238 bladzijden verteld.
4. Het verhaal wordt chronologisch verteld.

Het verhaal wordt in grote lijn chronologisch verteld. De meeste gebeurtenissen in het boek volgen elkaar in tijdsvolgorde op. Wel doorbreekt de schrijver de chronologie heel regelmatig met flashbacks. Hierdoor lijkt het boek erg uit losse fragmenten te bestaan; dan weer in het verleden, dan terug naar het heden. Dit maakt het verhaal niet onduidelijk: de flashbacks zijn noodzakelijk, omdat Armin terug naar het verleden moet om verder te kunnen leven in het heden. 

Het verhaal begint midden in een handeling, in medias res. Je rijdt ineens mee met Armin en Ellen naar het ziekenhuis, om de uitslag te horen van hun vruchtbaarheidsonderzoek.

1. Het verhaal wordt vertelt door een ik-verteller.
2. Het boek bestaat uit 45 hoofdstukken.

Literaire achtergronden

1. Karel Glastra van Loon woont in Amsterdam net als Armin. Ook heeft Karel Glastra van Loon bij een science blad gewerkt net als Armin.
2. Ja, ik denk dat in de tijd dat het boek geschreven is dit soort affaires veel gebeurde.
3. - De Volkskrant:

Deze statistische gegevens treft Armin, de hoofdpersoon in de roman De passievrucht, aan tijdens zijn zoektocht naar de harde feiten over vruchtbaarheid, conceptie en de wegen der genen. Hij stort zich in het onderwerp sinds de dag dat een arts hem vertelde dat hij lijdt aan de ziekte van Klinefelter, een afwijking aan de geslachtschromosomen die tot totale onvruchtbaarheid leidt. 'De kinderen die een vrouw gaat baren, lijken op degene die ze liefheeft. Als dat haar man is, dan lijken ze op haar man. Als dat een echtbreker is, dan lijken ze op die echtbreker', leest hij in het voorwetenschappelijke Evangelie van Philippus. Ook die observatie geeft te denken: de 13-jarige Bo die hij al die tijd zijn zoon noemde, lijkt sprekend op hem. Natuurlijk, want Bo's moeder, de tien jaar geleden overleden Monika, hield van hem.

Wat doet een man die na dertien jaar tot de verbijsterende ontdekking komt dat zijn kind zijn kind niet kan zijn? Dat het aanbiddelijke jongetje dat hij, de weduwnaar, elke dag koesterde, voorlas, in bad deed, met wie hij door de stad sjouwde, ging vissen en hagedissen zoeken, andermans zoon is? Dat zijn grote liefde een geheim meenam in haar graf, en hij bij zijn nieuwe vriendin nooit een kind zal kunnen verwekken? Zo'n man wil zich koste wat het kost wreken op de vader. 'Op de dader'. De vijandelijke spermalegers mogen aan zijn lamme zaadcellen een makkie hebben gehad, de tegenstander dient alsnog vermorzeld te worden. Dit intrigerende gegeven koos Karel Glastra van Loon voor zijn tweede boek, opvolger van de verhalenbundel Vannacht is de wereld gek geworden uit 1997. En hij werkt het op sublieme wijze uit.

De roman is zorgvuldig opgebouwd. Het verbeten en systematische recherchewerk vormt de hoofdlijn in het verhaal. Armin maakt een lijst van verdachten. Hij zoekt hen op, confronteert de potentiële verwekkers met zijn waarheid, en moet de meesten weer doorstrepen op zijn lijst. Op één na, Niko, de softe versierder met wie Monika op een alternatief reisbureau werkte. Deze Niko noemde zijn officiële oudste zoon óók Bo, de schoft. In zijn familiealbum treft Armin, onder valse voorwendselen bij zijn echtgenote binnengedrongen, een foto van Monika aan. Vreemd is alleen dat zíjn Bo, Monika's Bo, geen steek lijkt op deze Niko.

Het hoofdverhaal wordt doorsneden met hoofdstukken die in het verleden spelen. Daarin wordt het verhaal verteld van drie liefdes. Armins vijf jaar durende, zeer gelukkige verhouding met Monika, die plotseling stierf aan een hersenvliesontsteking. Zijn grote liefde voor Bo, met wie hij ontredderd achterbleef en voor wie hij bleef zorgen toen hij zich na Monika's dood onderdompelde in alcohol. En zijn liefde voor Ellen, Monika's vriendin, die hem uit het moeras trok en met wie hij ging samenwonen. In de jaren na Monika's dood stierven Armins moeder en vader. Sinds de komst van Monika had hij voor het eerst het gevoel dat zijn vader hem als zijn gelijke beschouwde, en niet langer als de mislukte zoon. Zijn vader was 'een alleskunner'.

De roman eindigt met een klassieke catharsis. Tijdens een korte vakantie op Ameland, waar Armin met Bo naartoe is gegaan om tot rust te komen, barst zijn zelfbeheersing. Als hij de 14-jarige Bo 's ochtends in bed aantreft met een meisje, krijgen vader en zoon voor het eerst slaande ruzie. Armin, nog dronken van de nacht ervoor, schreeuwt dat hij zijn vader niet is. 'Hoor je dat? Ik ben je vader niet, je vader is een of andere rokkenjager uit Haarlem die niet van je moeder kon afblijven. Daar kijk je van op hè? Die lag ongetwijfeld ook al op zijn veertiende kleine meisjes te neuken!' En dan, als het eenmaal gezegd is, en Armin er schuldbewust in berust dat hij de verwekker niet zal achterhalen, vindt hij hem. Bij toeval. Het is iemand die niet op zijn lijstje stond.

De passievrucht is geschreven in een hartstochtelijke, geladen stijl. De roman schiet vooruit als een springveer, verteld door een ik-figuur die zich hyperbewust is van zijn eigen, wonderlijke gedrag. Iemand die, woedend, jaloers en ontgoocheld als hij is, alle zintuigen op scherp heeft staan. Ieder uitgesproken zinnetje, iedere coïncidentie, iedere minieme verandering beschouwt hij als een aanwijzing. Door de uitgebalanceerde afwisseling van scènes uit verleden en heden word je als lezer gedwongen eigen hypothesen te ontwikkelen en te verwerpen. Kleine voorvallen uit het leven van zoon, vader en grootvader blijken onnadrukkelijk te 'rijmen' op elkaar. De schrijver heeft het geheel superieur in de hand.

Maar die superioriteit wordt niet met trots vertoond. Glastra van Loon laat zijn verteller door het slijk wentelen. Bovendien heeft hij de verkwikkende eigenschap ook de meest gênante en kinderlijke gedachten, die iedereen het liefst snel wegduwt, gewoon op te schrijven. Zo zitten Armin, zijn vriendin Ellen en de begrafenisondernemer bij het lijk van zijn vader. 'We bespreken de dingen die op zo'n moment besproken moeten worden, precies zo als twee jaar geleden. Het is zelfs dezelfde man. Alleen mijn vader neemt niet deel aan het gesprek. Hij zit met gesloten ogen in zijn stoel.'

Uiteindelijk vindt ieder in dit ingewikkelde kluwen van levens weer zijn plaats. De passievrucht, begonnen als een verbitterde speurtocht, eindigt als een roman over de genezende kracht van de liefde. Liefde tussen minnaars, vaders, broers en zonen. Een spannende, zeer ontroerende roman, met groot vakmanschap geschreven, waarin nurture uiteindelijk triomfeert over nature. De met blinde wetmatigheid opererende genen en chromosomen hebben in dit fascinerende gevecht ten slotte het nakijken. En dat is een geruststellende gedachte voor de vaders van een op de tien kinderen.

-NRC Handelsblad

In de martelkamer van de wetenschap

Vrijdag 6 augustus 1999 door Pieter Steinz

In een serie recensies van boeken die in het literaire hoogseizoen onopgemerkt bleven deze week aandacht voor `Depassievrucht' van Karel Glastra van Loon (L.J. Veen, 239 blz. ƒ34,90).

In het Huis van het Weten zijn heel veel kamers, zegt een vader tegen zijn zoontje. Je hebt de voorkamer van de Feitelijke Kennis, waarin je alles vindt wat je nu weet. Daarachter is de kamer van het Mogelijke, met alle dingen die je nog te weten kunt komen. Op de rommelzolder van de Kennis liggen grappige en onbruikbare weetjes, zoals `de Theorie van de Platte Aarde en de Tien Gulden Regels voor Burgermeisjes.' En dan is er nog een piepklein vertrek zonder ramen, verlicht door een kale gloeilamp: `de kamer van de dingen die je beter niet had kunnen weten. Ik noem hem de Martelkamer.'

Geen enkele lezer van de eerste roman van Karel Glastra van Loon hoeft er na deze nadrukkelijk in hoofdstuk 2 verwerkte woorden aan te twijfelen: in De passievrucht zal de hoofdpersoon de Martelkamer binnengaan. En zo geschiedt. Door een routine-onderzoek in het ziekenhuis ontdekt Armin Minderhout dat hij vanaf zijn geboorte onvruchtbaar is geweest. Dat is erg voor zijn vriendin Ellen, die dolgraag kinderen van hem wil, maar veel schokkender voor hemzelf, aangezien hij al dertien jaar lang vader meent te zijn van een kind uit een vorige relatie. Zijn grote liefde Monika, die tien jaar eerder stierf aan hersenvliesontsteking, is hem dus op zijn minst één keer ontrouw geweest.

In een originele variatie op het aloude Vatersuchermotiv, waarvan de Westerse literatuur doordrongen is sinds Telemachus naar Pylos reisde om Odysseus te vinden, gaat Armin op zoek naar de natuurlijke vader van zijn zoon. Zijn queeste brengt hem via de arts die Bo op de wereld zette naar enkele ex-vriendjes van Monika, aan wie hij liever niet herinnerd had willen worden. Maar hoewel hij lange tijd op dode en valse sporen zit, is het allemaal niet voor niets. Armin rakelt het verleden op en breekt zichzelf tot op de laatste steen af. Als hij aan het eind van het boek het raadsel bij toeval heeft opgelost, is hij een beter mens, een betere geliefde en zelfs een betere vader.

`Het leven is een eindeloze aaneenschakeling van verbouwingen', luidt het slot van hoofdstuk 24 van De passievrucht. Het is maar een van de vele wijze en quasi-wijze zinnen waarin de hoofdpersoon grossiert. Armin, die werkt als corrector bij een wetenschappelijke uitgeverij, is een man die zich vastklampt aan kennis, iemand die grote woorden en brede verbanden nodig heeft om de wereld te begrijpen. Tegenslag wordt bij hem: `Het lot is wreder dan een kampbeul'; seks na een begrafenis is `een gecompliceerde vorm van sadomasochisme'; en liefde stelt de mens in staat `om juist meer zichzelf te worden door in een ander op te gaan.' Je zou Armin willen toeschreeuwen om eens een stap buiten de deur van het Huis van het Weten te zetten.

De overdaad aan kwartjesfilosofie is een van de dingen in De passievrucht die zouden kunnen vervelen, net als het mulischiaanse aplomb waarmee natuurwetenschappelijke betogen en theorieën door de roman gevlochten zijn. (Wie het boek uit heeft, weet flink wat van ethologie en biologie, van genetische drijfveren, spermaoorlogen en ontkrachtingen van de evolutietheorie.) Maar vanzelfsprekend mogen we de euvelen van literaire personages niet verhalen op hun geestelijke vaders; Armin is een vreemde snijboon, maar allesbehalve ongeloofwaardig. Net als zijn vroegwijze zoon, zijn leugenachtige vriendin en zijn overspelige dode geliefde heeft hij iets sympathieks – zodat het je als lezer echt kan schelen wat hem overkomt.

Journalist en televisiemaker Karel Glastra van Loon, die eerder met zijn verhalendebuut Vannacht is de wereld gek geworden (1997) werd genomineerd voor de ECI-prijs voor schrijvers van nu, is goed in het weergeven van scènes uit het dagelijkse leven: een pijnlijk bezoek aan twee verschrikkelijke schoonouders, een stukje slapstick in een dokterskamer, een mislukte expeditie van vader en zoon naar een Waddeneiland. Daarbij heeft hij een goede hand van dialoogschrijven en wisselt hij de gedragen citatenboekwijsheden van zijn hoofdpersoon af met mooi geformuleerde metaforen. `Mijn geheugen is als het werk van een drankzuchtige archivaris', constateert Armin, `het vertoont gaten en verdichtingen, de kaartenbakken zijn omgevallen, de fiches in haast weer bijeengeraapt.' En als hij willens nillens de vrouw van een rivaal het hof maakt: `Ik overhandig haar het kistje met de wijn en denk: dit is een B-film. En B-films lopen wel altijd goed af, maar zelf haal ik zelden het einde.'

De passievrucht – een boek dat een minder woordspelige titel verdiend had – heeft een moraal die al zo oud is als Socrates. Armin achterhaalt de identiteit van Bo's vader, maar heeft zich daarvoor al gerealiseerd dat hij, met al zijn kennis, eigenlijk niets weet. Ken uzelf, is zijn drijfveer; ken uw ex-vrouw, uw vriendin, uw zoon en uw vader. Toch zou dat alleen niet genoeg zijn geweest voor een roman die dwingt tot doorlezen. Daarvoor zorgt Glastra van Loons knappe plot, die handig gebruik maakt van beproefde romantische elementen als het Verborgen Verraad, het Argeloze Kind en de Mysterieuze Geliefde. De passievrucht kwam onlangs terecht op de longlist van de Generale Bank Literatuurprijs; het moet raar lopen als Glastra van Loon begin oktober niet een van de zes nominaties in de wacht sleept.

1. Ik vind het een leuk aspect dat het verhaal verrassende wendingen aanneemt. Zo verwachtte ik echt nooit dat de vader van Armin de verwekker zou zijn. Elke keer als ik dacht dat Armin de verwekker te pakken had, bleek hij dat toch niet te zijn. De uitkomst van zijn zoektocht was voor mij dan ook volkomen onverwacht.

Ik vind het mooi zoals de schrijver de gevoelens van de hoofdpersonen neer heeft gezet. Hierdoor leef je echt mee met het verhaal. 

Een ander positief aspect van dit boek vind ik de biologische feitjes die in het boek staan. Deze stukjes maken het boek erg leuk. Ook vind ik dat dit boek de slechte gevolgen van vreemdgaan binnen een relatie goed weergeeft.

Het negatieve aspect van dit boek vind ik is dat de seksscènes te gedetailleerd besproken en ik vind dat dit boek een verkeerd voorbeeld geeft van hoe men behoort om te gaan met seksualiteit binnen een relatie.