Algemene gegevens
Het Journaal van Bontekoe, Willem Ysbrantsz. Bontekoe, hertaald door Thomas Rosenboom, Uitgeverij Athenaeum-Polak&Van Gennep Amsterdam, 1e druk 2001, 2004
Motivatie
We kregen bij het maken van een opdracht over de Renaissance ook de opdracht om een boek te lezen wat bij ons onderwerp paste. Laten wij nu het onderwerp hebben over ontdekkingsreizen. Zo vielen er natuurlijk al gelijk een heleboel boeken af, ik wilde wel een boek dat ook leerzaam zou zijn en toen kwam ik dit boek tegen. De titel sprak me wel aan en ik had er al vaker van gehoord, maar zelf nog nooit gelezen. Ik denk wel dat het een beetje een moeilijk boek is, omdat het is hertaald en natuurlijk een journaal is. Ik denk ook dat ik er wel wat van zal leren, omdat het natuurlijk een waargebeurde gebeurtenis beschrijft.
Samenvatting
In 28 december 1618 vertrok Bontekoe als schipper van het schip Nieuw Hoorn van Texel naar Bantam op Java. Er waren 206 bemanningsleden. De reis ging eerst vrij voorspoedig: het schip voer langs de punt van Brazilië, en arriveerde eind mei 1619 bij Kaap de Goede Hoop. Hier werd niet aangelegd, wegens het slechte weer en omdat er nog genoeg voorraden waren. Het schip deed vervolgens 21 dagen Réunion en negen dagen Sancta Maria aan en vertrok daar op 8 september. In de loop van de reis overleden 17 mensen, zodat er 189 over waren toen het schip in de buurt van Sumatra was gekomen. Op 19 november 1619 raakte door onvoorzichtigheid van botteliersmaat Keelemeyn een vat brandewijn in brand en daarna de smidskolen. Een half uur nadat de brand geblust leek laaide deze weer op; de kolen waren blijven smeulen. Er waren 360 halve vaten buskruit op het schip, deels voor verdediging onderweg, deels voor transport naar Oost-Indië. Tijdens de brand stelde Bontekoe voor dit deel van de lading overboord te zetten, maar koopman Hein Rol was daar eerst tegen omdat het kruit nog nodig kon zijn als het schip nog aangevallen zou worden door Spaanse schepen. Nadat de brand zich uitbreidde ging een aantal bemanningsleden zonder toestemming van boord in een (kleinere) boot en een sloep in plaats van te helpen blussen. Bontekoe beschouwde dit als drossen, dat wil zeggen deserteren, hoewel Hein Rol, die boven Bontekoe stond, er ook bij was. De resterende bemanning begon alsnog het kruit overboord te zetten, maar de brand bereikte het nog aanwezige kruit en het schip explodeerde. Van de 119 personen die nog aan boord waren overleefden maar twee het: Bontekoe, die zwaar gewond raakte, en de jongeman Hermen van Kniphuysen. Ze werden door de boot aan boord genomen. Het aantal overlevenden was daarmee 46 in de boot en 26 in de schuit, bij elkaar 72. Van de hemden van de inzittenden werden zeilen genaaid. Na verloop van tijd stapten de mensen van de schuit over in de boot. Soms was er voedsel: één keer kwamen er meeuwen over de boot heen vliegen, die gepakt konden worden, en een andere keer waren er vliegende vissen. Er was geen drinkwater en sommigen dronken uit wanhoop zeewater of hun urine. Het eerste raadde Bontekoe af, het tweede deed hij ook een poosje, tot deze ondrinkbaar werd. Uiteindelijk ging het regenen en had men weer drinkwater. Aan voedsel was zo'n gebrek dat de bemanning de scheepsjongens wilde doden om op te eten. Bontekoe was daar tegen, waarop ze bereid waren nog drie dagen te wachten. Net op tijd, dertien dagen na het vergaan van de Nieuw Hoorn, werd een eilandje in Straat Soenda bereikt, 15 mijl uit de kust van Sumatra, waar men zich tegoed deed aan kokosnoten. Daarna ging men door naar het vasteland van Sumatra. Hier troffen de schipbreukelingen autochtonen aan van wie ze eerst voedsel konden kopen met de munten die ze hadden kunnen meenemen uit het vergane schip. Daarna werden ze echter door de plaatselijke bevolking aangevallen, waarbij elf bemanningsleden werden gedood en vier moesten worden achtergelaten. Zo bleven er dus 57 overlevenden over. De boot kwam bij Java 23 Nederlandse schepen tegen onder commando van Frederik de Houtman, hetgeen ze behoedde naar Bantam te gaan dat Nederland nu vijandig gezind was. Verdeeld over de schepen gingen de overlevenden mee naar Batavia, waar Bontekoe en Rol werden ontvangen door Jan Pieterszoon Coen. Bontekoe kreeg hier een nieuw schip toegewezen en werd naar de Zuid-Chinese Zee gestuurd. Zijn opdracht bestond onder andere uit het aanhalen van handelsbetrekkingen met China, en de Spanjaarden op de Filipijnen het leven zuur maken. Hieronder vielen ook het overvallen van Spaanse schepen en het ronselen of zelfs ontvoeren van Chinese arbeiders om op plantages op het pas veroverde Formosa te werken. Uiteindelijk vertrok hij in november 1625 als schipper van de Hollandia van Batavia naar Hoorn. Op de terugreis verloor hij in een orkaan bijna weer zijn schip. Op Madagaskar maakten de autochtonen het de Fries Hilke Jopkins en een paar van zijn kameraden zo naar hun zin, dat ze niet mee terug wilden naar Nederland en zich verstopten, zodat de schipper zonder hen terugmoest.
Verdieping
Structuur/opbouw/indeling
Het verhaal is heel simpel van opbouw, het kent geen hoofdstukindeling en loopt in één keer door. Je merkt heel erg dat Bontekoe vertrouwde op God, want dit komt overal in het boek weer naar voren hoe God overal voor zorgt. Je merkt soms ook dat hij letterlijke citaten van scheepslieden gebruikt, dat is mooi, want dat geeft een extra waarde aan zijn verhaal.
Perspectief
Het verhaal wordt verteld vanuit de ik-verteller.
Historische tijd
Het verhaal speelt zich tussen 1618 en 1625 af en wordt chronologisch verteld.
Plaats van handeling
De gebeurtenissen spelen zich eigenlijk over heel de wereld af, omdat Bontekoe een schipper is komt hij eigenlijk overal. Hij komt onder andere in: Bantam, Texel, Sumatra, Batavia, Kaap de Goede Hoop en China. Je kunt dus eigenlijk zeggen dat het verhaal zich voornamelijk in het oosten afspeeld, met uitzondering van de gebeurtenissen die in Nederland plaatshebben.
Het verslag gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
M.
M.
hey haha je bent me idool!!
7 jaar geleden
Antwoorden